۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:جنبشها' به 'رده:جریانها و جنبشها') |
جز (جایگزینی متن - 'جمال الدین' به 'جمالالدین') |
||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
<br> | <br> | ||
=== ویژگیها و مواضع فکری و سیاسی === | === ویژگیها و مواضع فکری و سیاسی === | ||
ریشههای جنبش «مهدی سودانی» از نظر فکری به شیوههای تصوف، با گرایشهای اصلاحی در جامعه و خطوط فکری «سید | ریشههای جنبش «مهدی سودانی» از نظر فکری به شیوههای تصوف، با گرایشهای اصلاحی در جامعه و خطوط فکری «سید جمالالدین» برمیگردد و همچنین از جنبش سنوسیه در لیبی متأثر بود. دکتر «سید احمد موثقی» دراینباره مینویسد: «او با توجه به پیوند و ارتباطش با المهدی، جانشین محمد بن علی سنوسی، به احتمال قوی از جنبش اصلاحی و ضد استعماری سنوسی نیز الهام گرفته بود. به علاوه محمد احمد و تعدادی از اصحاب و پیروانش، مستقیم یا غیرمستقیم و از طریق مصر تحت تأثیر مکتب و نهضت سید جمالالدین قرار گرفته بودند؛ به حدی که میرزا لطف اللّه، مؤلف شرح حال و آثار سید، مینویسد که مهدی سودانی در مصر به مدت چهار سال در خدمت سید مشغول تحصیل بوده است.» | ||
<br> | <br> | ||
پس آنچه درباره جنبش «مهدی سودانی» میتوان گفت این است که این جنبش از نظر فکری تحت تأثیر افکار «سید | پس آنچه درباره جنبش «مهدی سودانی» میتوان گفت این است که این جنبش از نظر فکری تحت تأثیر افکار «سید جمالالدین» و جنبش وهابیت و سنوسیه شکل گرفت؛ با وجود این، تفاوتهای زیادی با آنها داشت، نه مثل وهابیون به قشری گرایی رو آورد و نه خود را به یک جنبش سیاسی محدود کرد؛ بلکه جنبش مهدی سعی نمود که افزون بر انجام اصلاحات فکری و دینی، به اصلاحات اجتماعی و سیاسی نیز توجه ویژه داشته باشد. «هرایر دکمجیان» دراینباره مینویسد: «جنبش مهدویه تفاوتهای مهمی با وهابیت و سنوسیه داشت. در حالی که پیکارجویی این جنبش نظیر تعصب وهابی بود، اما یک جنبش معتقد به ظهور منجی (مهدی) محسوب میشد که در آن قدرت مذهبی، سیاسی و نظامی در اختیار یک فرد، یعنی محمد بن عبداللّه که خود را بر طبق معیار مهدویت سنی «مهدی موعود» میخواند، قرار داشت. مهدی سودانی به عنوان یک جنگجوی زاهد، نیروهای مصری تحت رهبری ژنرال گوردون انگلیسی را شکست داد و با تأسیس حکومت اسلامی آرزوی فتح قلمرو عثمانی را در سر میپروراند.» | ||
<br> | <br> | ||
به طور کلی، خطوط فکری و اندیشههای سیاسی جنبش «مهدی سودانی» را که در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن نوزدهم در صحنه سیاسی و فکری سودان ظاهر شد، چنین میتوان خلاصه کرد: | به طور کلی، خطوط فکری و اندیشههای سیاسی جنبش «مهدی سودانی» را که در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن نوزدهم در صحنه سیاسی و فکری سودان ظاهر شد، چنین میتوان خلاصه کرد: |