پرش به محتوا

وحدت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۳: خط ۲۳:
در بسیاری از [[آیات]] [[قرآن کریم]]، به وحدت امت اسلامی توصیه شده است: {{متن قرآن|وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللَّهِ جَمِیعاً و لاتَفَرَّقُوا|سوره =آل‌عمران|آیه = 103}}؛ «همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید».
در بسیاری از [[آیات]] [[قرآن کریم]]، به وحدت امت اسلامی توصیه شده است: {{متن قرآن|وَاعتَصِمُوا بِحَبلِ اللَّهِ جَمِیعاً و لاتَفَرَّقُوا|سوره =آل‌عمران|آیه = 103}}؛ «همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید».


[[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر]] این آیه چنین اظهار داشته است: «شاید وجه اینکه «اعتصام به حبل الله و متفرق نشدن» نعمت خدا خوانده شده، اشاره به این معنا باشد که اگر شما را به اعتصام و عدم تفرقه می‌خوانیم، بی دلیل نیست. دلیل اینکه شما را به آن دعوت کرده‌ایم، همین است که به چشم خود ثمرات اتحاد و اجتماع، تلخی عداوت و حلاوت محبت و الفت و برادری را چشیدید و در اثر تفرقه در لبۀ پرتگاه آتش رفتید و در اثر اتحاد و الفت از آتش نجات یافتید»<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، سید محمدحسین طباطبایی، جامعه مدرسین، قم، 1417 ق، ج 3، ص 574.
[[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر]] این آیه چنین اظهار داشته است: «شاید وجه اینکه «اعتصام به حبل الله و متفرق نشدن» نعمت خدا خوانده شده، اشاره به این معنا باشد که اگر شما را به اعتصام و عدم تفرقه می‌خوانیم، بی دلیل نیست. دلیل اینکه شما را به آن دعوت کرده‌ایم، همین است که به چشم خود ثمرات اتحاد و اجتماع، تلخی عداوت و حلاوت محبت و الفت و برادری را چشیدید و در اثر تفرقه در لبۀ پرتگاه آتش رفتید و در اثر اتحاد و الفت از آتش نجات یافتید»<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، سید محمدحسین طباطبایی، جامعه مدرسین، قم، 1417 ق، ج 3، ص 574.</ref>. قرآن کریم، اختلاف را یکی از بدترین عذابها دانسته، می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَا تَکونُوا کالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَینَاتُ وَأُولَئِک لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ|سوره =آل‌عمران|آیه = 105}}؛ «مانند کسانی که تفرقه‌افکندند و اختلاف کردند، بعد از اینکه به آنها بیِنه داده شد، نباشید و برای آنان عذاب بزرگی است».
</ref>. قرآن کریم، اختلاف را یکی از بدترین عذابها دانسته، می‌فرماید: {{متن قرآن|وَلَا تَکونُوا کالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَینَاتُ وَأُولَئِک لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ|سوره =آل‌عمران|آیه = 105}}؛ «مانند کسانی که تفرقه‌افکندند و اختلاف کردند، بعد از اینکه به آنها بیِنه داده شد، نباشید و برای آنان عذاب بزرگی است».


همچنین [[پیامبر (ص)|پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] و [[ائمه (ع)|ائمه (علیهم‌السلام)]] پیوسته بر مسالۀ وحدت تأکید داشته‌اند که از باب نمونه به برخی از روایات اشاره می‌شود:
همچنین [[پیامبر (ص)|پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] و [[ائمه (ع)|ائمه (علیهم‌السلام)]] پیوسته بر مسالۀ وحدت تأکید داشته‌اند که از باب نمونه به برخی از روایات اشاره می‌شود:
# [[حضرت محمد (صلی الله علیه وآله و سلم)|حضرت محمد (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] فرمود: «أیهَا النّاسُ! عَلَیکم بِالجَماعَةِ و إیاکم و الفُرقَةَ<ref>میزان الحکمة، محمد محمدی ری شهری، دارالحدیث، قم، 1389ش، ح ۲۴۳۴.</ref>؛ ای مردم! بر شما باد به جماعت و بپرهیز از جدایی».
# [[حضرت محمد (صلی الله علیه وآله و سلم)|حضرت محمد (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] فرمود: «أیهَا النّاسُ! عَلَیکم بِالجَماعَةِ و إیاکم و الفُرقَةَ<ref>میزان الحکمة، محمد محمدی ری شهری، دارالحدیث، قم، 1389ش، ح ۲۴۳۴.</ref>؛ ای مردم! بر شما باد به جماعت و بپرهیز از جدایی».
# همچنین [[رسول اکرم]] فرمود: «الجَماعَةُ رَحمَةٌ و الفرقَةُ عَذابٌ<ref>کنز العمال، متقی هندی، مؤسسه الرسالۀ، بیروت، 1409ق، ح ۲۰۲۴۲.</ref>؛ وحدت مایۀ رحمت است، و تفرقه موجب عذاب».
# همچنین [[رسول اکرم]] فرمود: «الجَماعَةُ رَحمَةٌ و الفرقَةُ عَذابٌ<ref>کنز العمال، متقی هندی، مؤسسه الرسالۀ، بیروت، 1409 ق، ح ۲۰۲۴۲.</ref>؛ وحدت مایۀ رحمت است، و تفرقه موجب عذاب».
# و در جای دیگر [[پیامبر اسلام]] فرمود: «یدُاللَّهِ عَلَی الجَماعَةِ و الشَّیطانُ مَعَ مَن خالَفَ الجَماعَةَ یرکضُ<ref>همان، ح ۱۰۳۱.</ref>؛ دست خدا بر سر جماعت است و شیطان با کسی همراه است که با جماعت ناسازگاری کند».
# و در جای دیگر [[پیامبر اسلام]] فرمود: «یدُاللَّهِ عَلَی الجَماعَةِ و الشَّیطانُ مَعَ مَن خالَفَ الجَماعَةَ یرکضُ<ref>همان، ح ۱۰۳۱.</ref>؛ دست خدا بر سر جماعت است و شیطان با کسی همراه است که با جماعت ناسازگاری کند».
# [[امام علی|امام علی (علیه‌السلام)]] فرمود: عَلَیکم بِالتَّواصُلِ وَ التَّباذُلِ و إیاکم و التَّدابُرَ و التَّقاطُعَ<ref>نهج‌البلاغه، سید رضی، تصحیح: صبحی صالح، نشر هجرت، قم، چاپ اول، 1414ق، نامه ۴۷.</ref>؛ بر شما باد به ارتباط و بخشش به یکدیگر و دوری گزیدن از جدایی و پشت کردن به یکدیگر».
# [[امام علی|امام علی (علیه‌السلام)]] فرمود: عَلَیکم بِالتَّواصُلِ وَ التَّباذُلِ و إیاکم و التَّدابُرَ و التَّقاطُعَ<ref>نهج‌البلاغه، سید رضی، تصحیح: صبحی صالح، نشر هجرت، قم، چاپ اول، 1414 ق، نامه ۴۷.</ref>؛ بر شما باد به ارتباط و بخشش به یکدیگر و دوری گزیدن از جدایی و پشت کردن به یکدیگر».


=== مصلحت اسلام و بهره‌مندی مسلمین ===
=== مصلحت اسلام و بهره‌مندی مسلمین ===
یکی از دلایل ضرورت وحدت اسلامی، بهره‌گیری حداکثری از اسلام است و مصلحت جامعۀ اسلامی اقتضا می‌کند که مسلمانان حول محور مشترک خود، به اتحاد برسند. اهمیت وحدت را زمانی درمی‌یابیم که در تاریخ می‌خوانیم [[امام علی|امام علی (علیه‌السلام)]] پس از رحلت [[نبی اکرم(ص)|نبی مکرم اسلام (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] به دلیل حفظ نظام اسلامی در برابر دشمن و تحقق اهداف نهایی وحدت که پیروزی جهان اسلام و تبیین واقعی اصول و مبانی اسلامی می‌باشد، به جای تصاحب خلافت که طبیعتاً حق ایشان بود، سیاست اتحاد را در پیش گرفت و به جای نزاع، بر اساس مصلحت‌اندیشی، مسالۀ عقلانیت را بر حقانیت‌ ترجیح دادند و در آن بازۀ زمانی وحدت مسلمانان را مهم‌تر از خلافت دانستند؛ چراکه دشمنان قسم خوردۀ اسلام و مسلمین مترصد فرصتی بودند تا مسلمانان را در مقابل یکدیگر قرار دهند.
یکی از دلایل ضرورت وحدت اسلامی، بهره‌گیری حداکثری از اسلام است و مصلحت جامعۀ اسلامی اقتضا می‌کند که مسلمانان حول محور مشترک خود، به اتحاد برسند. اهمیت وحدت را زمانی درمی‌یابیم که در تاریخ می‌خوانیم [[امام علی|امام علی (علیه‌السلام)]] پس از رحلت [[نبی اکرم(ص)|نبی مکرم اسلام (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] به دلیل حفظ نظام اسلامی در برابر دشمن و تحقق اهداف نهایی وحدت که پیروزی جهان اسلام و تبیین واقعی اصول و مبانی اسلامی می‌باشد، به جای تصاحب خلافت که طبیعتاً حق ایشان بود، سیاست اتحاد را در پیش گرفت و به جای نزاع، بر اساس مصلحت‌اندیشی، مسالۀ عقلانیت را بر حقانیت‌ ترجیح دادند و در آن بازۀ زمانی وحدت مسلمانان را مهم‌تر از خلافت دانستند؛ چراکه دشمنان قسم خوردۀ اسلام و مسلمین مترصد فرصتی بودند تا مسلمانان را در مقابل یکدیگر قرار دهند.


[[شهید مطهری]] در این خصوص می‌نویسد: «ما این را باید بدانیم که در این عصر از هر عصر دیگر، مسلمانان بیشتر به اتحاد و رفع اختلاف احتیاج دارند. ما شیعیان این افتخار را داریم که [[علی (علیه‌السلام)]] بزرگ‌ترین گذشت‌ها و فداکاری‌ها را در زمینۀ خلافت انجام داد. در نهایت خلوص نیت با رقبای خود همکاری و همگامی کرد؛ یعنی مصلحت اسلام را بالاترین مصلحت‌ها دانست»<ref>یادداشتهای استاد مطهری، صدرا، تهران، 1391ش، ج 7، ص ص 82 - 83.</ref>.
[[شهید مطهری]] در این خصوص می‌نویسد: «ما این را باید بدانیم که در این عصر از هر عصر دیگر، مسلمانان بیشتر به اتحاد و رفع اختلاف احتیاج دارند. ما شیعیان این افتخار را داریم که [[علی (علیه‌السلام)]] بزرگ‌ترین گذشت‌ها و فداکاری‌ها را در زمینۀ خلافت انجام داد. در نهایت خلوص نیت با رقبای خود همکاری و همگامی کرد؛ یعنی مصلحت اسلام را بالاترین مصلحت‌ها دانست»<ref>یادداشتهای استاد مطهری، صدرا، تهران، 1391 ش، ج 7، ص ص 82 - 83.</ref>.


[[رهبر معظم انقلاب]] نیز در خصوص بهره‌مندی حداکثری از اسلام در ذیل اتحاد مسلمین، می‌فرمایند: «مسلمانان عالم هرچه به اسلام نزدیک‌تر شوند، طعم عزت را بهتر خواهند چشید، و هرچه با یکدیگر متحدتر باشند، امکان استفادۀ از اسلام را بیشتر به دست خواهند آورد»<ref>بیانات رهبری(حفظه الله) در دیدار کارگزاران نظام، مورخ 26/۰۸/۱۳۷۷.</ref>. به اعتقاد ایشان: «اتحاد دنیای اسلام و توجه به محور وحدت بخش اسلام، به سود همۀ دنیای اسلام است»<ref>همان، مورخ 21/۱۱/۱۳۷۵.</ref>.
[[رهبر معظم انقلاب]] نیز در خصوص بهره‌مندی حداکثری از اسلام در ذیل اتحاد مسلمین، می‌فرمایند: «مسلمانان عالم هرچه به اسلام نزدیک‌تر شوند، طعم عزت را بهتر خواهند چشید، و هرچه با یکدیگر متحدتر باشند، امکان استفادۀ از اسلام را بیشتر به دست خواهند آورد»<ref>بیانات رهبری(حفظه الله) در دیدار کارگزاران نظام، مورخ 26/۰۸/۱۳۷۷.</ref>. به اعتقاد ایشان: «اتحاد دنیای اسلام و توجه به محور وحدت بخش اسلام، به سود همۀ دنیای اسلام است»<ref>همان، مورخ 21/۱۱/۱۳۷۵.</ref>.
=== اهمیت استراتژیک وحدت ===
=== اهمیت استراتژیک وحدت ===
همان‌گونه که گذشت، وحدت امت اسلامی، ضرورت و نیاز اجتماعی - سیاسی و امری حیاتی و استراتژیک محسوب می‌شود و جنبۀ صوری و تشریفاتی ندارد. مقام معظم رهبری در بیانی می‌گوید: «هدف از این کار آن است که با شعار وحدت مسلمین - که شعار درست و ضروری  هم هست و من از قدیم این اعتقاد و تفکر را داشتم و دارم و آن را یک مسأله استراتژیک می‌دانم - یک مسأله تاکتیکی و مصلحتی هم نیست که حالا بگوییم مصلحت ما ایجاب می‌کند که با مسلمین غیر شیعه ارتباطات داشته باشیم - مسلمانان، به تدریج این اختلافات مذهبی و طایفه‌ای را کم کنند و از بین ببرند؛ چون در خدمت دشمنان است. ما با این انگیزۀ صحیح، مسأله وحدت مسلمین را در جمهوری اسلامی، یک مسأله اساسی قرار داده‌ایم»<ref>بیانات رهبری(حفظه الله) در دیدار اعضای ستاد برگزاری کنفرانس جهانی اهل بیت(ع)، مورخ 26/۰۱/۱۳۶۹.</ref>.
همان‌گونه که گذشت، وحدت امت اسلامی، ضرورت و نیاز اجتماعی - سیاسی و امری حیاتی و استراتژیک محسوب می‌شود و جنبۀ صوری و تشریفاتی ندارد. مقام معظم رهبری در بیانی می‌گوید: «هدف از این کار آن است که با شعار وحدت مسلمین - که شعار درست و ضروری  هم هست و من از قدیم این اعتقاد و تفکر را داشتم و دارم و آن را یک مسأله استراتژیک می‌دانم - یک مسأله تاکتیکی و مصلحتی هم نیست که حالا بگوییم مصلحت ما ایجاب می‌کند که با مسلمین غیر شیعه ارتباطات داشته باشیم - مسلمانان، به تدریج این اختلافات مذهبی و طایفه‌ای را کم کنند و از بین ببرند؛ چون در خدمت دشمنان است. ما با این انگیزۀ صحیح، مسأله وحدت مسلمین را در جمهوری اسلامی، یک مسأله اساسی قرار داده‌ایم»<ref>بیانات رهبری در دیدار اعضای ستاد برگزاری کنفرانس جهانی اهل‌بیت(ع)، مورخ 26/۰۱/۱۳۶۹.</ref>.


=== مقابله با دشمن ===
=== مقابله با دشمن ===