۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقالهها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''اسلام در [[مالزی]] (Malaysia)''' عنوان مقالهای است که در بخش سرزمینهای جهان اسلام [[فصلنامه اندیشه تقریب]] و توسط عبدالمجید ناصری داوودی <ref>دانشجوی دکتری تاریخ، محقق و نویسنده.</ref> نگارش و در [[فصلنامه اندیشه تقریب شماره 3|شماره سوم]]، فصل تابستان، سال 1384 منتشر شدهاست.</div> | '''اسلام در [[مالزی]] (Malaysia)''' عنوان مقالهای است که در بخش سرزمینهای جهان اسلام [[فصلنامه اندیشه تقریب]] و توسط عبدالمجید ناصری داوودی <ref>دانشجوی دکتری تاریخ، محقق و نویسنده.</ref> نگارش و در [[فصلنامه اندیشه تقریب شماره 3|شماره سوم]]، فصل تابستان، سال 1384 منتشر شدهاست.</div> | ||
=چکیده= | == چکیده == | ||
مالزی یکی از کشورهای مهم و پیشرفته اسلامی در حوزه جنوب شرق آسیاست. اسلام همزمان با ورود در این سرزمین به جزایر اطراف آن چون [[اندونزی|اندونزی]]، [[فلیپین]] و [[تایلند]] نیز وارد شد و به سرعت در میان اقوام ساکن آن مجموعه جزایر به ویژه ساکنان بومی نفوذ کرد و به تدریج جزء هویت و بخش اساسی شاکله فرهنگی و بنمایه ارزشیشان گردید.<br> | مالزی یکی از کشورهای مهم و پیشرفته اسلامی در حوزه جنوب شرق آسیاست. اسلام همزمان با ورود در این سرزمین به جزایر اطراف آن چون [[اندونزی|اندونزی]]، [[فلیپین]] و [[تایلند]] نیز وارد شد و به سرعت در میان اقوام ساکن آن مجموعه جزایر به ویژه ساکنان بومی نفوذ کرد و به تدریج جزء هویت و بخش اساسی شاکله فرهنگی و بنمایه ارزشیشان گردید.<br> | ||
اسلام در این سرزمین به صورت مسالمتآمیز و از راههای مهاجرت، تجارت و دعوت راه یافت و مهمترین و اصلیترین قوم آن یعنی مالایو را به خود جذب کرد و کم کم جزء جدایی ناپذیر از اندیشه، فرهنگ و حیات اجتماعی آنان گردید.<br> | اسلام در این سرزمین به صورت مسالمتآمیز و از راههای مهاجرت، تجارت و دعوت راه یافت و مهمترین و اصلیترین قوم آن یعنی مالایو را به خود جذب کرد و کم کم جزء جدایی ناپذیر از اندیشه، فرهنگ و حیات اجتماعی آنان گردید.<br> | ||
مقاومت در برابر استعمار نیز توسط مسلمانان و با پشتوانه فرهنگ و ارزشهای اسلامی آغاز شد و امروزه نیز اسلام نه تنها در زوایای زندگی و در درون خانهها و انواع آداب و رسوم و فرهنگ مردم مسلمان آن مناطق جلوهگر است، در مسائل اجتماعی و سیاسی نیز رو به پیشرفت است. این در حالی است که باورمندی بدان حتی نزد اقلیتهای دینی بودایی، مسیحی، هندویی و مذاهب محلی دیگر نیز به عنوان یک ارزش و برتری روانی، طبقاتی و قومی تلقی میگردد و پیشرفتهای مالزی به ویژه از لحاظ ریشهکن نمودن بیسوادی، رفاه اجتماعی و درآمد بالای سرانه و توسعه نسبتاً متوازن را هم رهبران سیاسی و هم رهبران مذهبی در اثر حاکمیت اسلام بر فرهنگ و اندیشه و رفتار مردم مالزی میدانند نه عامل دیگر.<br> | مقاومت در برابر استعمار نیز توسط مسلمانان و با پشتوانه فرهنگ و ارزشهای اسلامی آغاز شد و امروزه نیز اسلام نه تنها در زوایای زندگی و در درون خانهها و انواع آداب و رسوم و فرهنگ مردم مسلمان آن مناطق جلوهگر است، در مسائل اجتماعی و سیاسی نیز رو به پیشرفت است. این در حالی است که باورمندی بدان حتی نزد اقلیتهای دینی بودایی، مسیحی، هندویی و مذاهب محلی دیگر نیز به عنوان یک ارزش و برتری روانی، طبقاتی و قومی تلقی میگردد و پیشرفتهای مالزی به ویژه از لحاظ ریشهکن نمودن بیسوادی، رفاه اجتماعی و درآمد بالای سرانه و توسعه نسبتاً متوازن را هم رهبران سیاسی و هم رهبران مذهبی در اثر حاکمیت اسلام بر فرهنگ و اندیشه و رفتار مردم مالزی میدانند نه عامل دیگر.<br> | ||
=مقدمه= | == مقدمه == | ||
مالزی یکی از کشورهای معروف و پیشرفته اسلامی است که در دهههای اخیر شهرت یافته و به عنوان پیشرفتهترین و مرفهترین کشور اسلامیی شناخته شده است که توسعه نسبتاً متوازن و پایدار را تجربه میکند.<br> | مالزی یکی از کشورهای معروف و پیشرفته اسلامی است که در دهههای اخیر شهرت یافته و به عنوان پیشرفتهترین و مرفهترین کشور اسلامیی شناخته شده است که توسعه نسبتاً متوازن و پایدار را تجربه میکند.<br> | ||
به دلیل همین پیشرفت روز افزون و امنیت پایدار، آن کشور در سالهای اخیر نخست ریاست سازمان کنفرانس اسلامی سپس ریاست کشورهای عدم تعهد را به عهده داشته است. در منطقه و مسائل بینالمللی نیز نقش این کشور افزایش یافته و در دهههای اخیر از دو خطر بزرگ بحران اقتصادی جنوب شرق آسیا و زلزله ویرانگر سونامی در سال گذشته نیز کمترین آسیب را دیده است. از این رو بر خلاف بسیاری از همسایگان خویش، روند رو به رشد اقتصادی و سیاسی خود را همچنان ادامه میدهد. <ref>یاوری، 1371: 247.</ref><br> | به دلیل همین پیشرفت روز افزون و امنیت پایدار، آن کشور در سالهای اخیر نخست ریاست سازمان کنفرانس اسلامی سپس ریاست کشورهای عدم تعهد را به عهده داشته است. در منطقه و مسائل بینالمللی نیز نقش این کشور افزایش یافته و در دهههای اخیر از دو خطر بزرگ بحران اقتصادی جنوب شرق آسیا و زلزله ویرانگر سونامی در سال گذشته نیز کمترین آسیب را دیده است. از این رو بر خلاف بسیاری از همسایگان خویش، روند رو به رشد اقتصادی و سیاسی خود را همچنان ادامه میدهد. <ref>یاوری، 1371: 247.</ref><br> | ||
=موقعیت جغرافیایی= | == موقعیت جغرافیایی == | ||
این کشور در جنوب شرق آسیا واقع شده است. کشور تایلند در شمال و اندونزی در جنوب شرق آن قرار گرفتهاند. دریای چین در شرق و اقیانوسهای هند و آرام در جنوب و شرق آن موقعیت دارد.<br> | این کشور در جنوب شرق آسیا واقع شده است. کشور تایلند در شمال و اندونزی در جنوب شرق آن قرار گرفتهاند. دریای چین در شرق و اقیانوسهای هند و آرام در جنوب و شرق آن موقعیت دارد.<br> | ||
مساحت کشور 330434 کیلومتر میباشد و مرکب از سه جزیره مهم ساراواک، مالایا و صباح است. سواحل شرقی آن که به دریای چین جنوبی مشرف است به تعدادی جزایر و تخته سنگهای مرجانی ختم میشود. مهمترین راه ارتباطی اقیانوس هند و اقیانوس آرام، تنگه مالاکا، در سواحل غربی آن واقع شده است این سواحل بدون بریدگی و بعضاً دارای باتلاق میباشند که برای تأسیسات بندری مساعد نیست.<br> | مساحت کشور 330434 کیلومتر میباشد و مرکب از سه جزیره مهم ساراواک، مالایا و صباح است. سواحل شرقی آن که به دریای چین جنوبی مشرف است به تعدادی جزایر و تخته سنگهای مرجانی ختم میشود. مهمترین راه ارتباطی اقیانوس هند و اقیانوس آرام، تنگه مالاکا، در سواحل غربی آن واقع شده است این سواحل بدون بریدگی و بعضاً دارای باتلاق میباشند که برای تأسیسات بندری مساعد نیست.<br> | ||
رودهای معروف آن «پاهانگ» و «کلانتان» نام دارند که به دریای چین جنوبی میریزند. این کشور دارای آب و هوای استوایی بوده 75% خاک آن را جنگلهای استوایی پوشش میدهد. آب و هوای آن در کل گرم و مرطوب است و در معرض وزش بادهای «موسون» قرار دارد. با این همه، پوشش گیاهی شبه جزیره، جنگلهای انبوه و همیشه سبز استوایی است. در واقع متراکمترین پوشش گیاهی آب و هوای مناطق گرم و مرطوب را میتوان در مالزی مشاهده کرد. ترکیب گیاهی مالزی در شمار غنیترین نوع در جهان است و حدود 8000 گونه گیاهی که 2500 نوع آن درخت است در مالزی میروید. میزان تراکم پوشش جنگلی و گیاهی به گونهای است که غالباً مانع از تابش نور خورشید به زمین میشود، هر چند در دهههای اخیر وزش بادهای شدید و طوفانهای استوایی به قسمتهایی از آن آسیب جدی وارد کرده است.<ref>مالزی، 1373: 4ـ8.</ref><br> | رودهای معروف آن «پاهانگ» و «کلانتان» نام دارند که به دریای چین جنوبی میریزند. این کشور دارای آب و هوای استوایی بوده 75% خاک آن را جنگلهای استوایی پوشش میدهد. آب و هوای آن در کل گرم و مرطوب است و در معرض وزش بادهای «موسون» قرار دارد. با این همه، پوشش گیاهی شبه جزیره، جنگلهای انبوه و همیشه سبز استوایی است. در واقع متراکمترین پوشش گیاهی آب و هوای مناطق گرم و مرطوب را میتوان در مالزی مشاهده کرد. ترکیب گیاهی مالزی در شمار غنیترین نوع در جهان است و حدود 8000 گونه گیاهی که 2500 نوع آن درخت است در مالزی میروید. میزان تراکم پوشش جنگلی و گیاهی به گونهای است که غالباً مانع از تابش نور خورشید به زمین میشود، هر چند در دهههای اخیر وزش بادهای شدید و طوفانهای استوایی به قسمتهایی از آن آسیب جدی وارد کرده است.<ref>مالزی، 1373: 4ـ8.</ref><br> | ||
=اقوام و نژادها= | == اقوام و نژادها == | ||
مالزی گذرگاه اصلی و مهم در آبهای جنوب شرقی آسیا است و این موقعیت باعث شده اقوام و نژادهای مختلف از نقاط دیگر آسیا به سوی این سرزمین هجوم آورده و در کل چهار گروه عمده نژادی و قومی را به وجود آورند و ارانگ اصلی، مالایو، چینی و شبه قارهای «هند» در آن سکنا گزینند.<br> | مالزی گذرگاه اصلی و مهم در آبهای جنوب شرقی آسیا است و این موقعیت باعث شده اقوام و نژادهای مختلف از نقاط دیگر آسیا به سوی این سرزمین هجوم آورده و در کل چهار گروه عمده نژادی و قومی را به وجود آورند و ارانگ اصلی، مالایو، چینی و شبه قارهای «هند» در آن سکنا گزینند.<br> | ||
گروه ارانگ اصلی از لحاظ کمیت کوچکترین گروه قومی بوده و به سه گروه عمده کوچکتر تقسیم میشوند: جاکیون، سمانگ و سنویی. این گروهها از لحاظ دینی و فرهنگی نیز همگونی ندارند. شماری از آنان اسلام آوردهاند و بقیه که بیشترشان را شامل میشود پیرو مذاهب سنتی هستند.<br> | گروه ارانگ اصلی از لحاظ کمیت کوچکترین گروه قومی بوده و به سه گروه عمده کوچکتر تقسیم میشوند: جاکیون، سمانگ و سنویی. این گروهها از لحاظ دینی و فرهنگی نیز همگونی ندارند. شماری از آنان اسلام آوردهاند و بقیه که بیشترشان را شامل میشود پیرو مذاهب سنتی هستند.<br> | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
در مورد اقوام کشور این نکته قابل یادآوری است که جزایر مختلف از لحاظ تنوع قومی شرایط یکسان نداشته و جزایر شرقی یا مالزی شرقی از حیث تنوع بیشتر دارند و در حقیقت دو جزیره ساراواک و صباح، حدود 25 گروه قومی را در خود جای دادهاند.<br> | در مورد اقوام کشور این نکته قابل یادآوری است که جزایر مختلف از لحاظ تنوع قومی شرایط یکسان نداشته و جزایر شرقی یا مالزی شرقی از حیث تنوع بیشتر دارند و در حقیقت دو جزیره ساراواک و صباح، حدود 25 گروه قومی را در خود جای دادهاند.<br> | ||
=نگاهی به گذشته= | == نگاهی به گذشته == | ||
مجموعه جزایری که امروزه به عنوان مالزی خوانده میشود، سرنوشت جدایی از مجموعههای اطراف آن که کشورهای [[اندونزی|اندونزی]]، [[فلیپین]] و [[سنگاپور]]، [[تایلند]] و غیره را تشکیل میدهند، ندارد و پیشینه سکونت در آنها به هزاران سال قبل بر میگردد.<br> | مجموعه جزایری که امروزه به عنوان مالزی خوانده میشود، سرنوشت جدایی از مجموعههای اطراف آن که کشورهای [[اندونزی|اندونزی]]، [[فلیپین]] و [[سنگاپور]]، [[تایلند]] و غیره را تشکیل میدهند، ندارد و پیشینه سکونت در آنها به هزاران سال قبل بر میگردد.<br> | ||
پژوهشهای باستانشناسی نشان میدهد که از حدود شش هزار سال پیش، مردم بومی مالزی در آن منطقه ساکن بودهاند و تمدنهای کهن عصر برنز و فرهنگهای کهن در آن نقطه ردپایی از خود بر جای گذاشتهاند. با آن که سابقه حضور چینیها در حوزه جنوب شرق آسیا بیشتر است اما تأثیر تمدن و فرهنگ هند که به قرن دوم قبل از میلاد بر میگردد، فراگیرتر و ماناتر به چشم میخورد و هندیها با ورود خویش منطقه را به قول معروف (هندونیزه) نموده و مالزی نیز همان تجربه اندونزی را در این رهگذر از سرگذرانده است.<ref>گلی زواره، 1378: 257.</ref> | پژوهشهای باستانشناسی نشان میدهد که از حدود شش هزار سال پیش، مردم بومی مالزی در آن منطقه ساکن بودهاند و تمدنهای کهن عصر برنز و فرهنگهای کهن در آن نقطه ردپایی از خود بر جای گذاشتهاند. با آن که سابقه حضور چینیها در حوزه جنوب شرق آسیا بیشتر است اما تأثیر تمدن و فرهنگ هند که به قرن دوم قبل از میلاد بر میگردد، فراگیرتر و ماناتر به چشم میخورد و هندیها با ورود خویش منطقه را به قول معروف (هندونیزه) نموده و مالزی نیز همان تجربه اندونزی را در این رهگذر از سرگذرانده است.<ref>گلی زواره، 1378: 257.</ref> | ||
در طول هزار سال اول بعد از میلاد، ساحل شرقی مالزی با مهاجرتهای مردم هند و سایر مناطق آسیا دچار تحول شده و دولتهای کوچک زمام امور مردم را به نحوی در دست گرفتهاند. برخی منابع شمار این دولتها را تا سی دولت دانستهاند. نژادها و اقوام مختلف با مردم بومی که عمدتاً مالایو خوانده میشد، اختلاط نژادی و فرهنگی یافته و تحت تأثیر و تأثر ناشی از آن، گذشته تاریخی مردم ساکن در این جزایر با اندیشه، فرهنگ و بن مایه فکری و فرهنگی شبه قارهای چهره بسته است.<br> | در طول هزار سال اول بعد از میلاد، ساحل شرقی مالزی با مهاجرتهای مردم هند و سایر مناطق آسیا دچار تحول شده و دولتهای کوچک زمام امور مردم را به نحوی در دست گرفتهاند. برخی منابع شمار این دولتها را تا سی دولت دانستهاند. نژادها و اقوام مختلف با مردم بومی که عمدتاً مالایو خوانده میشد، اختلاط نژادی و فرهنگی یافته و تحت تأثیر و تأثر ناشی از آن، گذشته تاریخی مردم ساکن در این جزایر با اندیشه، فرهنگ و بن مایه فکری و فرهنگی شبه قارهای چهره بسته است.<br> | ||
=ورود اسلام= | == ورود اسلام == | ||
همانگونه که اشاره شد، قبل از اسلام وحدت نژادی و فرهنگی و سیاسی در مالزی شکل نگرفته بود و مردم جزایر مختلف و چه بسا جزیره واحد دارای ناهمگونی فراوان بوده و نقاط اشتراک چندانی نداشتند. دولت بزرگ و امپراتوری واحد نیز در آن سرزمین شکل نگرفت تا از لحاظ سیاسی تعامل اقوام گوناگون را هر چند به گونه ظاهری تسهیل نموده، زمینه هماهنگی و روابط اهالی را فراهم نماید. حکومتهای کوچک نیز بسا منافع خود را در تضاد بیشتر و فاصله عمیقتر مردم منطقه میدیدند و در صدد رفع شکافها و فاصله بر نمیآمدند.<br> | همانگونه که اشاره شد، قبل از اسلام وحدت نژادی و فرهنگی و سیاسی در مالزی شکل نگرفته بود و مردم جزایر مختلف و چه بسا جزیره واحد دارای ناهمگونی فراوان بوده و نقاط اشتراک چندانی نداشتند. دولت بزرگ و امپراتوری واحد نیز در آن سرزمین شکل نگرفت تا از لحاظ سیاسی تعامل اقوام گوناگون را هر چند به گونه ظاهری تسهیل نموده، زمینه هماهنگی و روابط اهالی را فراهم نماید. حکومتهای کوچک نیز بسا منافع خود را در تضاد بیشتر و فاصله عمیقتر مردم منطقه میدیدند و در صدد رفع شکافها و فاصله بر نمیآمدند.<br> | ||
شرایط تجاری جزایر مالزی و سودآوری محصولات کشاورزی و حاصل خیزی آن باعث شد تا تاجران مسلمان از جنوب و غرب آسیا وارد آن سرزمین شده، روابط نزدیک و پایداری را با مردم محلی برقرار نمایند. برخی از آنان به تدریج سکونت دائمی را در آنجا اختیار کرده و شماری پس از خود جذب آن دیار کردند.<br> | شرایط تجاری جزایر مالزی و سودآوری محصولات کشاورزی و حاصل خیزی آن باعث شد تا تاجران مسلمان از جنوب و غرب آسیا وارد آن سرزمین شده، روابط نزدیک و پایداری را با مردم محلی برقرار نمایند. برخی از آنان به تدریج سکونت دائمی را در آنجا اختیار کرده و شماری پس از خود جذب آن دیار کردند.<br> | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
با توجه به حکومتهای محلی کوچک، به زودی اسلام خود را در رأس حاکمیت یافت و به عنوان دین رسمی برخی حکومتها جلوهگر گردید. هند که با وجود ورود زود هنگام اسلام به آن هم چنان به عنوان دین اقلیت و مهاجمان تلقی میگردید، در مالزی سرنوشت دیگری پیدا کرد. (همان)<br> | با توجه به حکومتهای محلی کوچک، به زودی اسلام خود را در رأس حاکمیت یافت و به عنوان دین رسمی برخی حکومتها جلوهگر گردید. هند که با وجود ورود زود هنگام اسلام به آن هم چنان به عنوان دین اقلیت و مهاجمان تلقی میگردید، در مالزی سرنوشت دیگری پیدا کرد. (همان)<br> | ||
=تفاوتهای اثرگذار= | == تفاوتهای اثرگذار == | ||
ورود فرهنگی اسلام در مالزی که در قالب مهاجرت مسلمانان بازرگان، تعامل مالایوها با مسلمانان و پذیرش اسلام و تبلیغ و دعوت مردم به اسلام چهره بست، نخستین تفاوت بین ورود اسلام در جنوب شرق آسیا و لشکرکشی مسلمانان به جنوب آسیا یعنی هند بود. لشکرکشی به شبه قاره هند این مزیت را داشت که ورود اسلام و تلاشهای مسلمانان را در آن ناحیه مورد ثبت و ضبط مورخان و تمجید شاعران و اهتمام فقها و مباهات خلفا و سلاطین قرار داد و به این منطقه هویت تاریخی بخشید، اما در مجموع پی آمدهای فراوان در پی داشت و گاه همزمان با پیشروی ظاهری مسلمانان، حضور اسلام به چالش کشیده میشد.<ref>داوودی: 185 و 221.</ref><br> | ورود فرهنگی اسلام در مالزی که در قالب مهاجرت مسلمانان بازرگان، تعامل مالایوها با مسلمانان و پذیرش اسلام و تبلیغ و دعوت مردم به اسلام چهره بست، نخستین تفاوت بین ورود اسلام در جنوب شرق آسیا و لشکرکشی مسلمانان به جنوب آسیا یعنی هند بود. لشکرکشی به شبه قاره هند این مزیت را داشت که ورود اسلام و تلاشهای مسلمانان را در آن ناحیه مورد ثبت و ضبط مورخان و تمجید شاعران و اهتمام فقها و مباهات خلفا و سلاطین قرار داد و به این منطقه هویت تاریخی بخشید، اما در مجموع پی آمدهای فراوان در پی داشت و گاه همزمان با پیشروی ظاهری مسلمانان، حضور اسلام به چالش کشیده میشد.<ref>داوودی: 185 و 221.</ref><br> | ||
ورود فرهنگی و مسالمتآمیز اسلام در جنوب شرق بدان جهت از پیشینه روشن و مستند تا حدودی محروم است که چنین ورودی معمولا با آهستگی همراه است و به دلیل نامحسوس بودن آن تا سالها بعد مورد اهتمام اهل قلم قرار نمیگیرد، چنان که اهل سیاست نیز یا از آن بی خبرند و یا بدان رغبت نشان نمیدهند.<br> | ورود فرهنگی و مسالمتآمیز اسلام در جنوب شرق بدان جهت از پیشینه روشن و مستند تا حدودی محروم است که چنین ورودی معمولا با آهستگی همراه است و به دلیل نامحسوس بودن آن تا سالها بعد مورد اهتمام اهل قلم قرار نمیگیرد، چنان که اهل سیاست نیز یا از آن بی خبرند و یا بدان رغبت نشان نمیدهند.<br> | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
اسلام به تدریج تقریباً همه مردم مالزی را به خود جذب نموده ولی از آن جا که این ناحیه همواره در معرض هجوم مهاجران و ورود اقوام چینی، هندی و دیگران بود، اقلیتهای جدید بودایی، هندویی و در سالهای استعمار مسیحی در آن پدید آمد و به تدریج بخشی از ساکنان آن سرزمین را به خود اختصاص داد. با وجود این، اسلام همچنان غلبه دارد و مسلمانان عظمت و اکثریت خود را تثبیت نمودهاند. | اسلام به تدریج تقریباً همه مردم مالزی را به خود جذب نموده ولی از آن جا که این ناحیه همواره در معرض هجوم مهاجران و ورود اقوام چینی، هندی و دیگران بود، اقلیتهای جدید بودایی، هندویی و در سالهای استعمار مسیحی در آن پدید آمد و به تدریج بخشی از ساکنان آن سرزمین را به خود اختصاص داد. با وجود این، اسلام همچنان غلبه دارد و مسلمانان عظمت و اکثریت خود را تثبیت نمودهاند. | ||
=مالزی و معضل استعمار= | == مالزی و معضل استعمار == | ||
قوای استعمار در قرن شانزدهم با پیشاهنگی پرتقال وارد جزایر مالزی شد و پس از مدتی در قرن هفدهم هلند و در قرن نوزدهم انگلیس جای آنها را گرفت و در آن سرزمین اسلامی لانه کرد. <ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی: 10/359</ref> این در حالی بود که اسلام هم چنان در میان مردم بومی در حال پیشروی بود و لشکر استعمار نه تنها از سرعت گسترش آن نکاست بلکه در اثر غارتگری، زورگویی و سرکوبی که از خود نشان داد بر سرعت آن افزود و مردم را به جنبههای گوناگون اسلام و مزایای آن بیشتر آشنا کرد.<br> | قوای استعمار در قرن شانزدهم با پیشاهنگی پرتقال وارد جزایر مالزی شد و پس از مدتی در قرن هفدهم هلند و در قرن نوزدهم انگلیس جای آنها را گرفت و در آن سرزمین اسلامی لانه کرد. <ref>دایرة المعارف بزرگ اسلامی: 10/359</ref> این در حالی بود که اسلام هم چنان در میان مردم بومی در حال پیشروی بود و لشکر استعمار نه تنها از سرعت گسترش آن نکاست بلکه در اثر غارتگری، زورگویی و سرکوبی که از خود نشان داد بر سرعت آن افزود و مردم را به جنبههای گوناگون اسلام و مزایای آن بیشتر آشنا کرد.<br> | ||
در زمان حاکمیت انگلیس در قرن نوزدهم در مالزی، فعالیت عقبه دیگر استعمار یعنی مسیونرها در ترویج مسیحیت تشدید گردید. آنان با پشتیبانی حکومت استعمارگر انگلیس و جهان غرب مسیحی از راههای مختلف، ترویج مسیحیت را دنبال نمودند و با تأسیس مراکز پزشکی، مدارس مذهبی و غیرمذهبی و تبلیغ مستقیم، در صدد تضعیف اسلام و مسیحی نمودن مردم مالزی برآمدند، اما به گواهی تاریخ با همه هزینه فراوان که در این راه نمودند، توفیق چندانی به دست نیاوردند و با همه مهاجرت مسیحیان و جذب مهاجران چینی و غیره بیش از 7% جمعیت کشور را نتوانستند با خود همراه سازند.<br> | در زمان حاکمیت انگلیس در قرن نوزدهم در مالزی، فعالیت عقبه دیگر استعمار یعنی مسیونرها در ترویج مسیحیت تشدید گردید. آنان با پشتیبانی حکومت استعمارگر انگلیس و جهان غرب مسیحی از راههای مختلف، ترویج مسیحیت را دنبال نمودند و با تأسیس مراکز پزشکی، مدارس مذهبی و غیرمذهبی و تبلیغ مستقیم، در صدد تضعیف اسلام و مسیحی نمودن مردم مالزی برآمدند، اما به گواهی تاریخ با همه هزینه فراوان که در این راه نمودند، توفیق چندانی به دست نیاوردند و با همه مهاجرت مسیحیان و جذب مهاجران چینی و غیره بیش از 7% جمعیت کشور را نتوانستند با خود همراه سازند.<br> | ||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
با این همه، دستاندازیهای استعمار جهت عدم تحقق استقلال واقعی مالزی و حفظ اقتدار آن به عنوان قدرت اسلامی پایان نیافت و پس از استقلال آن در سال 1957، نیز ادامه پیدا کرد. سرانجام در سال 1963 سنگاپور از آن جدا شد و بدین ترتیب بر توان آن ضربه زد.<br> | با این همه، دستاندازیهای استعمار جهت عدم تحقق استقلال واقعی مالزی و حفظ اقتدار آن به عنوان قدرت اسلامی پایان نیافت و پس از استقلال آن در سال 1957، نیز ادامه پیدا کرد. سرانجام در سال 1963 سنگاپور از آن جدا شد و بدین ترتیب بر توان آن ضربه زد.<br> | ||
=شاخصهای حضور اسلام در مالزی= | == شاخصهای حضور اسلام در مالزی == | ||
پس از شکست استعمار و استقلال این کشور، دین اسلام به عنوان مؤثرترین مؤلفه فرهنگ ساز و تأثیرگذار در این کشور به راه خود ادامه داد و تلاشهای ملیگرایی که از سوی روشنفکران غربگرا هدایت میگردید و عمدتاً جهت ضددینی داشت، به جایی نرسید. ترویج تفکر چپ و مارکسیستی توسط چین و در میان چینیهای ساکن مالزی که به بودیسم تعلق داشتند نیز نتوانست غلبه تفکر دینی و رویکرد کلی اسلامی مردم را تحت تأثیر قرار دهد و اسلام را از صحنه سیاست و اجتماع دور سازد.<br> | پس از شکست استعمار و استقلال این کشور، دین اسلام به عنوان مؤثرترین مؤلفه فرهنگ ساز و تأثیرگذار در این کشور به راه خود ادامه داد و تلاشهای ملیگرایی که از سوی روشنفکران غربگرا هدایت میگردید و عمدتاً جهت ضددینی داشت، به جایی نرسید. ترویج تفکر چپ و مارکسیستی توسط چین و در میان چینیهای ساکن مالزی که به بودیسم تعلق داشتند نیز نتوانست غلبه تفکر دینی و رویکرد کلی اسلامی مردم را تحت تأثیر قرار دهد و اسلام را از صحنه سیاست و اجتماع دور سازد.<br> | ||
نشانهها و شاخصهایی حیات دینی و معنوی مردم مالزی را در دوران استعمار (قرون نوزدهم و بیستم میلادی) و شرایط کنونی نشان میدهد و میتواند در مجموع اعتقاد ژرف مردم آن دیار را به اسلام و مساعدت جامعه مالزی را جهت ترویج دین و پاسداری از ارزشهای دینی و معنوی، آفتابی کند.<br> | نشانهها و شاخصهایی حیات دینی و معنوی مردم مالزی را در دوران استعمار (قرون نوزدهم و بیستم میلادی) و شرایط کنونی نشان میدهد و میتواند در مجموع اعتقاد ژرف مردم آن دیار را به اسلام و مساعدت جامعه مالزی را جهت ترویج دین و پاسداری از ارزشهای دینی و معنوی، آفتابی کند.<br> | ||
خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
مسلمانان این کشور «درست کردار و نیکو رفتارند و نسبت به دیگر گروههای مسلمان با عزّت و احساس برجستهای زندگی میکنند. گروههای مذهبی در نهایت صلح و صفا در کنار هم و با هم زندگی مینمایند. مسلمان بودن در مالزی با نوعی افتخار و عزّت نفس توأم است».<ref>گلی زواره، 1378: 260.</ref><br> | مسلمانان این کشور «درست کردار و نیکو رفتارند و نسبت به دیگر گروههای مسلمان با عزّت و احساس برجستهای زندگی میکنند. گروههای مذهبی در نهایت صلح و صفا در کنار هم و با هم زندگی مینمایند. مسلمان بودن در مالزی با نوعی افتخار و عزّت نفس توأم است».<ref>گلی زواره، 1378: 260.</ref><br> | ||
=تعامل سیاست و دیانت= | == تعامل سیاست و دیانت == | ||
مذهب و دیانت در مالزی نقشی عمده و جایگاهی فراتر از مراسم فردی و آیینی دارد. بنیادگرایی اسلامی مالزی در جنبش دعوت خلاصه میشود. هدف جنبش دعوت تنها تبلیغ اسلام برای غیر مسلمانان و ترویج آن در راستای خط افقی نیست، بلکه میکوشد تا از طریق وحدت در میان مسلمانان و حذف موضوعاتی که باعث اختلاف میشود، همبستگی و پیوستگی آنها را استحکام بخشد. گروههای کوچکتر افراطی نیز وجود دارند که گاهی به غیر مسلمانان به ویژه معبد هندوها یا ایستگاههای پلیس حمله میکنند، اما چندان قابل توجه نمیباشند و در میان توده مردم جایگاهی ندارند. | مذهب و دیانت در مالزی نقشی عمده و جایگاهی فراتر از مراسم فردی و آیینی دارد. بنیادگرایی اسلامی مالزی در جنبش دعوت خلاصه میشود. هدف جنبش دعوت تنها تبلیغ اسلام برای غیر مسلمانان و ترویج آن در راستای خط افقی نیست، بلکه میکوشد تا از طریق وحدت در میان مسلمانان و حذف موضوعاتی که باعث اختلاف میشود، همبستگی و پیوستگی آنها را استحکام بخشد. گروههای کوچکتر افراطی نیز وجود دارند که گاهی به غیر مسلمانان به ویژه معبد هندوها یا ایستگاههای پلیس حمله میکنند، اما چندان قابل توجه نمیباشند و در میان توده مردم جایگاهی ندارند. | ||
طبق قانون اساسی مالزی، اسلام دین رسمی کشور است ولی افراد در انتخاب دین و انجام مراسم دینی آزاد میباشند و حتی پیروان سایر ادیان اجازه تبلیغ اعتقادات دینی خود را در میان هم دینان خود دارند.<br> | طبق قانون اساسی مالزی، اسلام دین رسمی کشور است ولی افراد در انتخاب دین و انجام مراسم دینی آزاد میباشند و حتی پیروان سایر ادیان اجازه تبلیغ اعتقادات دینی خود را در میان هم دینان خود دارند.<br> | ||
خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
سیاست کلی دولت مالزی در زمینه مسائل فرهنگی مبتنی بر این پیش فرض است که اسلام دین مصلحتگرا و همساز با روح دموکراسی است. هم چنین برخی از ارزشهای اسلامی مثل اخوت اسلامی و مدارا کردن با غیر مسلمانان، صداقت، درستکاری، نظم، هماهنگی، پاکیزگی و احترام به سالمندان را از ارزشهای جهانی تلقی کرده و اشاعه آن را در جامعه به نفع همه مردم حتی غیرمسلمانان میداند. از این رو دولت مالزی با برداشتهای افراطی از اسلام مخالف است و تندروی برخی از جریانهای اسلامی را ناهمساز با اصول دموکراتیک حاکم بر اسلام میداند.<ref>همان: 45.</ref><br> | سیاست کلی دولت مالزی در زمینه مسائل فرهنگی مبتنی بر این پیش فرض است که اسلام دین مصلحتگرا و همساز با روح دموکراسی است. هم چنین برخی از ارزشهای اسلامی مثل اخوت اسلامی و مدارا کردن با غیر مسلمانان، صداقت، درستکاری، نظم، هماهنگی، پاکیزگی و احترام به سالمندان را از ارزشهای جهانی تلقی کرده و اشاعه آن را در جامعه به نفع همه مردم حتی غیرمسلمانان میداند. از این رو دولت مالزی با برداشتهای افراطی از اسلام مخالف است و تندروی برخی از جریانهای اسلامی را ناهمساز با اصول دموکراتیک حاکم بر اسلام میداند.<ref>همان: 45.</ref><br> | ||
=زبان و خط= | == زبان و خط == | ||
زبان رسمی مالزی مالایویا یاهاسامالیزیا است که در سیستم آموزشی و کلیه مکاتبات کشور از آن استفاده میشود. قبل از سلطه استعمار انگلیس، این زبان با خط و الفبای عربی تحریر میشد، اما پس از آن، در اثر سیاستهای استعماری و ضد اسلامی، رسم الخط این کشور به الفبای لاتین تغییر یافت؛ هر چند هنوز تعداد فراوانی از لغات عربی را در آن میتوان یافت. | زبان رسمی مالزی مالایویا یاهاسامالیزیا است که در سیستم آموزشی و کلیه مکاتبات کشور از آن استفاده میشود. قبل از سلطه استعمار انگلیس، این زبان با خط و الفبای عربی تحریر میشد، اما پس از آن، در اثر سیاستهای استعماری و ضد اسلامی، رسم الخط این کشور به الفبای لاتین تغییر یافت؛ هر چند هنوز تعداد فراوانی از لغات عربی را در آن میتوان یافت. | ||
زبان انگلیسی زبان دوم کشور است و زبانهای محلی که بدان اقوام مختلف کشور تکلم میکنند، متعدد و متنوع میباشند. از جمله آن میتوان به زبانهای چینی، هندی، تامیلی، مون ضری، پنجابی، بنگالی، پشتو و سینهالی اشاره کرد.<ref>همان: 33.</ref><br> | زبان انگلیسی زبان دوم کشور است و زبانهای محلی که بدان اقوام مختلف کشور تکلم میکنند، متعدد و متنوع میباشند. از جمله آن میتوان به زبانهای چینی، هندی، تامیلی، مون ضری، پنجابی، بنگالی، پشتو و سینهالی اشاره کرد.<ref>همان: 33.</ref><br> | ||
=اسلام، عامل پیشرفت همهجانبه= | == اسلام، عامل پیشرفت همهجانبه == | ||
مردم مالزی مسلمانان آرام، صلح دوست، خویشتندار و متدیناند و با خشونت، قانون شکنی و اغتشاش میانهای ندارند. بزرگترین مسجد جهان با منارههای بیمانند در اطراف کوالالامپور پایتخت کشور ساخته شده است.<br> | مردم مالزی مسلمانان آرام، صلح دوست، خویشتندار و متدیناند و با خشونت، قانون شکنی و اغتشاش میانهای ندارند. بزرگترین مسجد جهان با منارههای بیمانند در اطراف کوالالامپور پایتخت کشور ساخته شده است.<br> | ||
مالزی در اختلافات مرزی بر سر بعضی جزایر که با اندونزی داشت و در دهه شصت میلادی باعث تشنج روابط آن دو گردید، با کمک داوری دادگاه لاهه برنده شد و با تصاحب جزایر مزبور اکنون اختلاف مرزی با همسایگانش ندارد.<br> | مالزی در اختلافات مرزی بر سر بعضی جزایر که با اندونزی داشت و در دهه شصت میلادی باعث تشنج روابط آن دو گردید، با کمک داوری دادگاه لاهه برنده شد و با تصاحب جزایر مزبور اکنون اختلاف مرزی با همسایگانش ندارد.<br> | ||
خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
طبیعی است پیشرفت هر کشوری از جمله مالزی تنها به منابع طبیعی وابسته نیست. فاکتورهای مختلف باید دست به دست هم دهد تا رونق اقتصادی به بار آورد و چنان که ماهاتیر محمد، نخستوزیر پیشین بر آن تأکید ورزید، عامل مهم توسعه کشور مالزی تدین به اسلام و فرهنگ آن سرزمین بوده است و مسائل مهم مانند امنیت، صلح، صداقت، مدیریت صحیح و استفاده بهینه از شرایط، امکانات و فرصتها و نیروی انسانی سالم، توسط اسلام و فرهنگ آن ارزانی مالزی شده است.<br> | طبیعی است پیشرفت هر کشوری از جمله مالزی تنها به منابع طبیعی وابسته نیست. فاکتورهای مختلف باید دست به دست هم دهد تا رونق اقتصادی به بار آورد و چنان که ماهاتیر محمد، نخستوزیر پیشین بر آن تأکید ورزید، عامل مهم توسعه کشور مالزی تدین به اسلام و فرهنگ آن سرزمین بوده است و مسائل مهم مانند امنیت، صلح، صداقت، مدیریت صحیح و استفاده بهینه از شرایط، امکانات و فرصتها و نیروی انسانی سالم، توسط اسلام و فرهنگ آن ارزانی مالزی شده است.<br> | ||
=برگزاری همه ساله مسابقات قرآنی= | == برگزاری همه ساله مسابقات قرآنی == | ||
یکی از برنامههای ثابت دولت مالزی که سالهاست مرتب و با شکوه خاص برگزار میگردد، برگزاری مسابقات بینالمللی حفظ، قرائت و تفسیر قرآن کریم میباشد که معمولا در ماه نزول وحی و ماه دعا و قرآن کریم یعنی ماه مبارک رمضان هر سال منعقد میگردد. این امر توجه دولت این کشور و مهمتر از آن اقبال مردم آن را به قرآن مجید و انواع آثار مثبت معنوی و روحانی و اجتماعی آن، نشان میدهد.<br> | یکی از برنامههای ثابت دولت مالزی که سالهاست مرتب و با شکوه خاص برگزار میگردد، برگزاری مسابقات بینالمللی حفظ، قرائت و تفسیر قرآن کریم میباشد که معمولا در ماه نزول وحی و ماه دعا و قرآن کریم یعنی ماه مبارک رمضان هر سال منعقد میگردد. این امر توجه دولت این کشور و مهمتر از آن اقبال مردم آن را به قرآن مجید و انواع آثار مثبت معنوی و روحانی و اجتماعی آن، نشان میدهد.<br> | ||
موضوع دیگر، برگزاری انواع همایشهای سیاسی چون اجلاس سران و وزرای خارجه کشورهای اسلامی، تجاری و اقتصادی و صنفی در آن کشور است که همه ساله شاهد آن هستیم. جالب آن که نه تنها در همایشهای قرآنی و سیاسی، حتی در همایشهای تجاری نیز این کشور به جهان اسلام و تقویت امت اسلامی و مردم مسلمان از لحاظ تجاری و اقتصادی توجه ویژه دارد و برای تقویت روح همبستگی دینی و سیاسی مسلمانان از این رهگذر میکوشد. آخرین همایش تجارت که در تاریخ 20 تا 21 ژوئن در آن کشور برگزار شد با سخنرانی نخستوزیر جدید آن کشور عبدالله احمد بداوی، افتتاح گردید:<br> | موضوع دیگر، برگزاری انواع همایشهای سیاسی چون اجلاس سران و وزرای خارجه کشورهای اسلامی، تجاری و اقتصادی و صنفی در آن کشور است که همه ساله شاهد آن هستیم. جالب آن که نه تنها در همایشهای قرآنی و سیاسی، حتی در همایشهای تجاری نیز این کشور به جهان اسلام و تقویت امت اسلامی و مردم مسلمان از لحاظ تجاری و اقتصادی توجه ویژه دارد و برای تقویت روح همبستگی دینی و سیاسی مسلمانان از این رهگذر میکوشد. آخرین همایش تجارت که در تاریخ 20 تا 21 ژوئن در آن کشور برگزار شد با سخنرانی نخستوزیر جدید آن کشور عبدالله احمد بداوی، افتتاح گردید:<br> | ||
«گفته میشود که هدف از اجرای چنین همایشی، تقویت و استحکام روابط اقتصادی میان کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی است و برای حمایت و تقویت مشارکت میان انجمنهای تجاری کشورهای اسلامی و تسهیلات و خدمات تجاری میان اعضا میباشد. در کنار این همایش، نمایشگاه تجارت بازرگانی برپا خواهد شد که محصولات کشاورزی و صنفی شامل وسایل نقلیه، قطعات یدکی، کالاهای الکتریکی و الکترونیکی نمایش داده خواهد شد. همچنین فرآوردههایی در بخش خدماتی مانند بانکداری، مالی، ایجاد بیمههای اسلامی، فناوری، ارتباطات و اطلاعات، جهان گردی و بهداشت به نمایش گذاشته میشود».<ref>پگاه حوزه، 21/3/1384: 17.</ref><br> | «گفته میشود که هدف از اجرای چنین همایشی، تقویت و استحکام روابط اقتصادی میان کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی است و برای حمایت و تقویت مشارکت میان انجمنهای تجاری کشورهای اسلامی و تسهیلات و خدمات تجاری میان اعضا میباشد. در کنار این همایش، نمایشگاه تجارت بازرگانی برپا خواهد شد که محصولات کشاورزی و صنفی شامل وسایل نقلیه، قطعات یدکی، کالاهای الکتریکی و الکترونیکی نمایش داده خواهد شد. همچنین فرآوردههایی در بخش خدماتی مانند بانکداری، مالی، ایجاد بیمههای اسلامی، فناوری، ارتباطات و اطلاعات، جهان گردی و بهداشت به نمایش گذاشته میشود».<ref>پگاه حوزه، 21/3/1384: 17.</ref><br> | ||
== منابع == | |||
# آسیا؛ شناسایی کشورها، ترجمه فرامرز یاوری، تهران، گیتاشناسی، 1371. | # آسیا؛ شناسایی کشورها، ترجمه فرامرز یاوری، تهران، گیتاشناسی، 1371. | ||
# دایرة المعارف بزرگ اسلامی. | # دایرة المعارف بزرگ اسلامی. | ||
خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
# وزارت امور خارجه، مالزی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، 1373. | # وزارت امور خارجه، مالزی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی، 1373. | ||
# هفته نامه پگاه، شنبه 27/11/1383. | # هفته نامه پگاه، شنبه 27/11/1383. | ||
[[رده:مقالهها]] | [[رده:مقالهها]] |