پرش به محتوا

ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شخصیت
{{جعبه اطلاعات شخصیت
| عنوان = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی
| عنوان = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی
| تصویر = احمد بن احمد كوفی كاتب.jpg
| تصویر = عالمان شیعه.jpg
| نام = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی
| نام = ابراهيم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی
| نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه افقی |ابن‌نوبخت |ابراهیم ابواسحاق |ابراهیم بن نوبخت |ابراهیم نوبخت |ابو اسحاق نوبخت |ابراهیم بن اسحاق }}
| نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه افقی |ابن‌نوبخت |ابراهیم ابواسحاق |ابراهیم بن نوبخت |ابراهیم نوبخت |ابو اسحاق نوبخت |ابراهیم بن اسحاق }}
| سال تولد = ۲۳۷ق.
| سال تولد = ۲۳۷ ق
| تاریخ تولد =  
| تاریخ تولد =  
| محل تولد = [[بغداد]]
| محل تولد = [[بغداد]]
| سال درگذشت =  
| سال درگذشت = ۳۱۱ ق
| تاریخ درگذشت = [[شوال]]، ۳۱۱ق.
| تاریخ درگذشت = [[شوال]]
| محل درگذشت =  
| محل درگذشت =  
| استادان =  
| استادان =  
خط ۱۵: خط ۱۵:
| مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| مذهب = [[مذهب شیعه|شیعه]]
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |الاستیفاء فی الامامه |التنبیه فی الامامه |الرد علی الغلاة |ابطال القیاس |الیاقوت فی علم الکلام |و... }}
| آثار = {{فهرست جعبه افقی |الاستیفاء فی الامامه |التنبیه فی الامامه |الرد علی الغلاة |ابطال القیاس |الیاقوت فی علم الکلام |و... }}
| فعالیت‌ها = متکلم، از بزرگان [[امامیه]]
| فعالیت‌ها = {{فهرست جعبه افقی |متکلم |از بزرگان [[امامیه]] |ندیم و ادیب [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] }}
| وبگاه =  
| وبگاه =  
}}
}}
'''ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی'''، از مشهورترین پسران [[ابوسهل نوبختی]] و فردی فاضل، متکلم و از بزرگان [[امامیه]] بوده و از ندیمان و ادبای [[مامون عباسی]] به‌شمار می‌رود.
'''ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی'''، از مشهورترین پسران [[ابوسهل نوبختی]] و فردی فاضل، متکلم و از بزرگان [[امامیه]] بوده و از ندیمان و ادبای [[مأمون عباسی|مامون عباسی]] به‌شمار می‌رود.
ساکن [[بغداد]] از خاندان نوبختیان بود. وی در بیشتر دوره [[غیبت صغری]] یکی از پیشوایان و حامیان بلند‌مرتبه امامیه بغداد بوده و در میان عامه [[شیعیان]] امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله [[امامت]]، به ویژه غیبت [[امام دوازدهم]] مصروف داشته است.  
ساکن [[بغداد]] از خاندان نوبختیان بود. وی در بیشتر دوره [[غیبت صغری]] یکی از پیشوایان و حامیان بلند‌مرتبه امامیه بغداد بوده و در میان عامه [[مذهب شیعه|شیعیان]] امامی جایگاهی ویژه داشته است. وی بخش زیادی از فعالیت‌های علمی خود را به بحث در زمینه مسأله [[امامت]]، به ویژه غیبت [[حجت بن الحسن (مهدی)]] مصروف داشته است.  


== معرفی اجمالی ==
== معرفی اجمالی ==
ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی، از متکلمان نیمه نخست قرن چهارم هجری و مؤلف [[كتاب فص الیاقوت|کتاب فص الیاقوت]] از کتاب‏‌های پایه در [[علم كلام|علم کلام]]. شواهد موجود نشان می‌دهد که وی در [[بغداد]] تولد یافت و در همان‌جا تحصیل نمود و محل وفات او نیز در بغداد بوده است، زیرا بغداد مرکز علم و دانش بود و پدربزرگش «فضل» و پس از آن پدرش «اسحاق» کلیددار [[دار الحكمه رشیدیه|دار‌الحکمه رشیدیه]] در بغداد بودند. هم‌چنین می‌توان حدس زد که وی چند سالی پیش از 240هجری تولد یافته است، زیرا برادرش «علی بن اسحاق» تا عصر [[علی بن محمد (علی النقی الهادی)|امام هادی]] یعنی تا سال 254هجری حیات داشته است، و وی در آن زمان، فردی بالغ و رشید بوده است.
ابراهیم بن اسحاق بن فضل بن ابی سهل نوبختی، از متکلمان نیمه نخست قرن چهارم هجری و مؤلف [[كتاب فص الیاقوت|کتاب فص الیاقوت]] از کتاب‏‌های پایه در [[علم كلام|علم کلام]]. شواهد موجود نشان می‌دهد که وی در [[بغداد]] تولد یافت و در همان‌جا تحصیل نمود و محل [[مرگ|وفات]] او نیز در بغداد بوده است، زیرا بغداد مرکز علم و دانش بود و پدربزرگش «فضل» و پس از آن پدرش «اسحاق» کلیددار دار‌الحکمه رشیدیه در بغداد بودند. هم‌چنین می‌توان حدس زد که وی چند سالی پیش از 240[[سال قمری|هجری]] تولد یافته است، زیرا برادرش «علی بن اسحاق» تا عصر [[علی بن محمد (هادی)|امام هادی]] یعنی تا سال 254هجری حیات داشته است، و وی در آن زمان، فردی بالغ و رشید بوده است.


== القاب و نام‌ها ==
== القاب و نام‌ها ==
در برخی از منابع از او با نام «اسماعیل نوبختی» یاد شده است. [[علامه تهرانی]] ضمن انتقاد از این اشتباه، نام او را «ابراهیم نوبختی» معرفی می‏‌کند. [[علامه حلی]] نیز در شرح [[کتاب یاقوت]]، از او با نام «ابراهیم» یاد می‌‏کند.
در برخی از منابع از او با نام «اسماعیل نوبختی» یاد شده است. [[آقا بزرگ تهرانی|علامه تهرانی]] ضمن انتقاد از این اشتباه، نام او را «ابراهیم نوبختی» معرفی می‏‌کند. [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] نیز در [[شرح کتاب یاقوت]]، از او با نام «ابراهیم» یاد می‌‏کند.


== آثار =
== آثار ==
# کتاب [[یاقوت]] یگانه نوشته‌‏ای است که از او بر جای مانده است. این کتاب قدیمی‏‌ترین کتاب کلامی است که از امامیه در دست است و تنها کتاب مستقلی است که از [[خاندان نوبختی]] به جای مانده است. ([[کتاب فرق نوبختی]] به صورت مستقل نیست). نخستین کسی که این کتاب را شرح نمود [[ابن ابی الحدید]] بود که البته شرح وی از بین رفته است. پس از او شرح جامعی به دست [[علامه حلی]] به نام [[انوار الملكوت فی شرح الیاقوت|انوار الملکوت فی شرح الیاقوت]] انجام گرفته است. در این‌که وی از [[متكلمان امامیه|متکلمان امامیه]] بود هیچ تردیدی وجود ندارد به همین دلیل علامه حلی، از او با تعبیراتی نظیر <big>شیخنا الاقدم</big> و <big>امامنا الاعظم</big> یاد می‏‌کند، هر چند اذعان می‌‏کند که وی در برخی موارد، تفکرات [[اعتزالی]] نیز داشته است.
# کتاب [[یاقوت (کتاب)|یاقوت]] یگانه نوشته‌‏ای است که از او بر جای مانده است. این کتاب قدیمی‏‌ترین کتاب کلامی است‌که از [[مذهب شیعه|امامیه]] در دست است و تنها کتاب مستقلی است که از خاندان نوبختی به جای مانده است. (کتاب فرق نوبختی به صورت مستقل نیست). نخستین کسی‌که این کتاب را شرح نمود [[ابن ابی الحدید]] بود که البته شرح وی از بین رفته است. پس از او شرح جامعی به دست [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] به نام [[انوار الملكوت فی شرح الیاقوت (کتاب)|انوار الملکوت فی شرح الیاقوت]] انجام گرفته است. در این‌که وی از متکلمان امامیه بود هیچ تردیدی وجود ندارد به همین دلیل علامه حلی، از او با تعبیراتی نظیر <big>شیخنا الاقدم</big> و <big>امامنا الاعظم</big> یاد می‏‌کند، هر چند اذعان می‌‏کند که وی در برخی موارد، تفکرات اعتزالی نیز داشته است.
#
# [[الابتهاج (كتاب)|کتاب الابتهاج]] است‌که وی در این کتاب، لذت عقلیه را در [[خدا|خداوند]] اثبات می‌‏کند.
# [[كتاب الابتهاج|کتاب الابتهاج]] است که وی در این کتاب، لذت عقلیه را در [[خداوند]] اثبات می‌‏کند.


=درگذشت=
== درگذشت ==
[[مرگ|وفات]] او به گواه این‌که برادرزاده‌‏اش [[اسماعیل بن علی بن اسحاق نوبختی]] (صاحب [[ابطال القیاس (کتاب)|کتاب ابطال القیاس]]) در سال 311هجری وفات کرده است، ممکن است اندکی پیش از سال مذکور رخ داده باشد. از سرگذشت و سرنوشت او هیچ اخباری گزارش نشده است.


وفات او به گواه اینکه برادرزاده‌‏اش [[اسماعیل بن علی بن اسحاق نوبختی]] (صاحب کتاب [[ابطال القیاس]]) در سال 311هجری وفات کرده است، ممکن است اندکی پیش از سال مذکور رخ داده باشد. از سرگذشت و سرنوشت او هیچ اخباری گزارش نشده است.
== جستارهای وابسته ==
* [[مأمون عباسی|مامون عباسی]]
* [[علی بن محمد (هادی)|امام هادی]]
* [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]]
* [[ابن ابی الحدید]]


== منابع ==
== منابع ==
# اعیان الشیعه(قطع بزرگ)، ج2صص93، 110 و111؛
* اعیان الشیعه(قطع بزرگ)، ج2صص93، 110 و111؛
# خاندان نوبختی، صص166 تا 180؛
* خاندان نوبختی، صص166 تا 180؛
# دائره المعارف تشیع، ج7ص61؛
* دائره المعارف تشیع، ج7ص61؛
# لذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1صص62 و69، و ج10ص184، و ج16ص100، و ج25ص271.
* لذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1صص62 و69، و ج10ص184، و ج16ص100، و ج25ص271.
#
 
{{علمای اسلام}}
 
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:عالمان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
[[رده:محدثان شیعه]]
confirmed، مدیران
۳۶٬۸۳۲

ویرایش