پرش به محتوا

استکبار: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ اوت ۲۰۲۳
خط ۱۰۹: خط ۱۰۹:
بـدین وسیله فرعون به مردم القا می‌کرد که شما، خود، دارای دین و آیین هستید و با بودن موسی از دو جهت نگران شما هستم: یکی آن که دین و عقیدهٔ بت‌پرستی شما را تباه کند و دیگر آن که دنیای شما را با قدرت نظامی، ناامنی و اختلاف‌افکنی به فساد کشاند؛ اما حضرت موسی در برابر این تهدید فرعون، با یادآوری دو صفت تکبرورزی و بی‌ایمانی این اشرار به خدا پناه می‌برد<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌17، ص 328.</ref>.
بـدین وسیله فرعون به مردم القا می‌کرد که شما، خود، دارای دین و آیین هستید و با بودن موسی از دو جهت نگران شما هستم: یکی آن که دین و عقیدهٔ بت‌پرستی شما را تباه کند و دیگر آن که دنیای شما را با قدرت نظامی، ناامنی و اختلاف‌افکنی به فساد کشاند؛ اما حضرت موسی در برابر این تهدید فرعون، با یادآوری دو صفت تکبرورزی و بی‌ایمانی این اشرار به خدا پناه می‌برد<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌17، ص 328.</ref>.


=عوامل پیدایش استکبار=
== عوامل پیدایش استکبار ==
در قرآن، زمینه‌ها و عوامل متعددی برای گرفتاری در دام استکبار بیان شده که به دو مورد اشاره می‌شود:
در قرآن، زمینه‌ها و عوامل متعددی برای گرفتاری در دام استکبار بیان شده که به دو مورد اشاره می‌شود:


==1. جرم و گناه ==
=== جرم و گناه ===
«وَ أَمَّا الَّذینَ کَفَرُوا أَفَلَمْ تَکُنْ آیاتی تُتْلی عَلَیکُمْ فَاسْتَکْبَرْتُمْ وَ کُنْتُمْ قَوْماً مُجْرِمین»<ref> جاثیه/31.</ref>
{{متن قرآن |وَ أَمَّا الَّذینَ کَفَرُوا أَفَلَمْ تَکُنْ آیاتی تُتْلی عَلَیکُمْ فَاسْتَکْبَرْتُمْ وَ کُنْتُمْ قَوْماً مُجْرِمین»<ref> |سوره = جاثیه |آیه = 31 }}
«امّا کسانی که [[کافر]] شدند (به آنها گفته می‌شود:) مگر آیات من بر شما خوانده نمی‌شد و شما استکبار کردید و قوم مجرمی بودید؟!»


«امّا کسانی که کافر شدند (به آنها گفته می‌شود:) مگر آیات من بر شما خوانده نمی‌شد و شما استکبار کردید و قوم مجرمی بودید؟!»
این آیه توضیحی است بر مسألهٔ استکبار کافران در برابر آیات خدا و دعوت انبیاء الهی که در آیات قبل به صورت اجمالی بیان شد؛ و خود این آیه بیان‌گر اینست که جرم و [[گناه]، سرانجام آنان را به وادی استکبار کشانده است<ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران‌، ناصر خسرو، 1372ش‌، چاپ سوم، ج‌9، ص122 و تفسیر نمونه، ج‌21، ص284.</ref>.


این آیه توضیحی است بر مسألهٔ استکبار کافران در برابر آیات خدا و دعوت انبیاء الهی که در آیات قبل به صورت اجمالی بیان شد؛ و خود این آیه بیان‌گر اینست که جرم و [[گناه]، سرانجام آنان را به وادی استکبار کشانده است. <ref>طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران‌، ناصر خسرو، 1372ش‌، چاپ سوم، ج‌9، ص122 و تفسیر نمونه، ج‌21، ص284.</ref>
=== توانگری اقتصادی ===
 
==2. توانگری اقتصادی ==
در آیات فراوانی به این رذیلهٔ اخلاقی اشاره شده که به ذکر نمونه‌هایی بسنده می‌گردد:
در آیات فراوانی به این رذیلهٔ اخلاقی اشاره شده که به ذکر نمونه‌هایی بسنده می‌گردد:
 
{{متن قرآن |وَ نادی فِرْعَوْنُ فی قَوْمِهِ قالَ یا قَوْمِ أَلَیسَ لی مُلْکُ مِصْرَ وَ هذِهِ الْأَنْهارُ تَجْری مِنْ تَحْتی أَفَلاتُبْصِرُون |سوره = زخرف|آیه = 51 }}
«وَ نادی فِرْعَوْنُ فی قَوْمِهِ قالَ یا قَوْمِ أَلَیسَ لی مُلْکُ مِصْرَ وَ هذِهِ الْأَنْهارُ تَجْری مِنْ تَحْتی أَفَلاتُبْصِرُون»<ref>زخرف/51.</ref>
 
«فرعون در میان قوم خود ندا داد و گفت: ای قوم من! آیا حکومت مصر از آن من نیست، و این نهرها تحت فرمان من جریان ندارد؟ آیا نمی‌بینید؟»
«فرعون در میان قوم خود ندا داد و گفت: ای قوم من! آیا حکومت مصر از آن من نیست، و این نهرها تحت فرمان من جریان ندارد؟ آیا نمی‌بینید؟»


با عنایت به این نوع آیات می‌توان چنین نتیجه گرفت که یکی دیگر از علت‌های طغیان مستکبران این است که خودشان را بی‌نیاز از پروردگار خود می‌دانند: <ref>من هدی القرآن، ج‌18، ص223.</ref>
با عنایت به این نوع آیات می‌توان چنین نتیجه گرفت که یکی دیگر از علت‌های طغیان مستکبران این است که خودشان را بی‌نیاز از پروردگار خود می‌دانند<ref>من هدی القرآن، ج‌18، ص223.</ref>:
 
«کَلاَّ إِنَّ الْإِنْسانَ لَیطْغی أَنْ رَآهُ اسْتَغْنی»<ref>علق/6 و 7.</ref>


{{متن قرآن |کَلاَّ إِنَّ الْإِنْسانَ لَیطْغی أَنْ رَآهُ اسْتَغْنی |سوره = علق |آیه = 6 و 7 }}
«چنین نیست (که شما می‌پندارید) به یقین انسان طغیان می‌کند، از اینکه خود را بی‌نیاز ببیند»
«چنین نیست (که شما می‌پندارید) به یقین انسان طغیان می‌کند، از اینکه خود را بی‌نیاز ببیند»


پروردگاری که سراپای وجود آنان را انعام کرده و نعمت‌های بی‌شماری بر آنان ارزانی داشته است؛ ولی آنان کفران می‌کنند و از راه الهی منحرف می‌شوند. <ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌20، ص 325.</ref>
پروردگاری که سراپای وجود آنان را انعام کرده و نعمت‌های بی‌شماری بر آنان ارزانی داشته است؛ ولی آنان کفران می‌کنند و از راه الهی منحرف می‌شوند<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌20، ص 325.</ref>.
 
همچنان‌که دربارهٔ قارون می‌فرماید:


«إِنَّ قارُونَ کانَ مِنْ قَوْمِ مُوسی فَبَغی عَلَیهِمْ...»<ref>قصص/76.</ref>
هم‌چنان‌که دربارهٔ قارون می‌فرماید:


{{متن قرآن |إِنَّ قارُونَ کانَ مِنْ قَوْمِ مُوسی فَبَغی عَلَیهِمْ... |سوره = قصص |آیه = 76 }}
«قارون از قوم موسی بود، اما بر آنان ستم کرد...»
«قارون از قوم موسی بود، اما بر آنان ستم کرد...»


قارون بر اثر بهره‌مندی از [[مال]] و ثروت فراوان، از خدا غافل شد و تکبر ورزید، طوری‌که مال و منال دنیوی به هلاکت وی انجامید.<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌16، ص 75.</ref>
قارون بر اثر بهره‌مندی از [[مال]] و ثروت فراوان، از خدا غافل شد و تکبر ورزید، طوری‌که مال و منال دنیوی به هلاکت وی انجامید<ref>المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌16، ص 75.</ref>.


=آثار استکبار=
=آثار استکبار=
confirmed، مدیران
۳۷٬۳۵۲

ویرایش