۸٬۲۰۰
ویرایش
بوسنی و هرزگوین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
وقوع جنگ بر وضعیت بهداشتی و آماری مردم بوسنی تاثیر زیادی گذاشت. ارزیابیهای متفاوتی در خصوص تعداد كشته شدگان دوران جنگ وجود دارد كه به موجب آنها تعداد كشته شدگان از 140 هزار تن تا 200 هزار تن رقم زده شده است. اسناد مربوط به تعداد مجروحین جنگی حاكی از رقمی بالغ بر 170 هزار تا 240 هزار تن می باشد (از هر صد هزار مجروح جنگی 25 هزار تن بطور دائم معلول شده اند) همچنین به موجب آمار موثق موجود 16 الی 17 هزار تن از كشته شدگان را كودكان تشكیل داده و تعداد كودكان مجروح نیز بالغ بر 40 هزار تن می باشد. چند صد هزار تن از مردم بوسنی و هرزگوین همچنان در خارج از كشور بعنوان جنگزده و آواره بسر برده و یك سوم از ساكنین بوسنی و هرزگوین در حال حاضر در مناطق تحت كنترل سازمان ملل بعنوان آوارگان داخل كشور زندگی می كنند. | وقوع جنگ بر وضعیت بهداشتی و آماری مردم بوسنی تاثیر زیادی گذاشت. ارزیابیهای متفاوتی در خصوص تعداد كشته شدگان دوران جنگ وجود دارد كه به موجب آنها تعداد كشته شدگان از 140 هزار تن تا 200 هزار تن رقم زده شده است. اسناد مربوط به تعداد مجروحین جنگی حاكی از رقمی بالغ بر 170 هزار تا 240 هزار تن می باشد (از هر صد هزار مجروح جنگی 25 هزار تن بطور دائم معلول شده اند) همچنین به موجب آمار موثق موجود 16 الی 17 هزار تن از كشته شدگان را كودكان تشكیل داده و تعداد كودكان مجروح نیز بالغ بر 40 هزار تن می باشد. چند صد هزار تن از مردم بوسنی و هرزگوین همچنان در خارج از كشور بعنوان جنگزده و آواره بسر برده و یك سوم از ساكنین بوسنی و هرزگوین در حال حاضر در مناطق تحت كنترل سازمان ملل بعنوان آوارگان داخل كشور زندگی می كنند. | ||
= | =ویژگیهای طبیعی= | ||
==وضعیت جغرافیایی== | |||
بوسنی و هرزگوین در جنوب شرقی اروپا واقع شده و سرزمینی است دارای ارتفاعات و مناطق مسطح، كه در قسمتهای جنوبی نیز دارای فلات می باشد همچنین این كشور در مناطق نئوم و كلرك به دریای آدریاتیك راه دارد. در هر حال بوسنی و هرزگوین را می توان سرزمینی كوهستانی و تپه ای نام داد چرا كه قریب به 85 درصد از مساحت آن در ارتقاع بیش از 200 متر بالاتر از سطح دریا واقع است. دارای آب و هوای قاره ای و در مناطق بسیار محدودی نیز مدیترانه ای است. | |||
مساحت كل | مساحت كل بوسنی و هرزگوین بالغ بر 51129 كیلومتر مربع و طول مرزهای آن بالغ بر 1537 كیلومتر مربع است كه از این رقم 5/762 كیلومتر مربع را مرز خاكی، 751 كیلومتر مربع را مرز رودخانه ای و 5/23 كیلومتر مربع را مرز دریایی تشكیل میدهد. | ||
همسایگان بوسنی و هرزگوین شامل جمهوری كرواسی (931 كیلومتر مرز مشترك)، صربستان ( 357 كیلومتر مرز مشترك) و مونته نگرو (249 كیلومتر مرز مشترك) می باشند. بوسنی در مرزهای شمالی خود به رود ساوا و در مرزهای جنوبی در منطقه نئوم به دریای آدریاتیك ختم میشود. | |||
مناطق | مناطق كوهستانی | ||
بخش اعظم بوسنی و هرزگوین را سرزمینهای كوهستانی تشكیل میدهد و بخشهای مسطح و صاف تنها در سواحل رودخانه ها (در شمال در سمت راست ساحل رود ساوا در منطقه بوسانسكا پوساوینا) قرار دارند. پهناورترین بخشهای مسطح سرزمین بوسنی در سواحل رودهای درینا و بوسنی (منطقه سمبریا) واقع شده اند. بخشهای مسطح مناطق جنوب نیز شامل 40 الی 60 كیلومتر است كه بتدریج بر مساحت آن افزوده و نهایتا به مناطق كوهستانی می پیوندد. دیگر بخشهای این سرزمین شامل سلسله كوههایی است كه از شمال غربی به جنوب شرقی گسترده اند.بخشهای مركزی نیز شامل سرزمینهای صخره ای است كه در فواصل مابین آنان دشتهای وسیع سواحل رودهایی كه به سوی شمال در جریانند، واقع شده اند (سارایوو-زنیتسا-توزلا). مناطق جنوب غربی بوسنی نیز شامل سرزمینهای صخره ای است. دشتهای كوپرس (1150-1120 كیلومتر مربع)، گلاموچ (882-950 كیلومتر مربع)، دووانسكو (860-990 متر؛ 150 كیلومتر مربع)، لیوانسكو (700-740 متر؛ 380 كیلومتر مربع) و غیره نیز در این منطقه قرار دارند. شرق بوسنی منطقه ای تپه ای و كم جمعیت است كه بخش اعظم آن را مناطق صخره ای، كوههای جنگلی و دامنه های عمیق تشكیل میدهد. | |||
آب و هوا: بخشهای شمالی بوسنی و هرزگوین دارای آب و هوای معتدل قاره ای و حدود 700 میلی متر بارندگی می باشد. بخشهای غربی دارای 1000 میلی متر بارندگی و میزان بارندگی، در بخشهای مركزی كه دارای آب و هوای كوهستانی هستند بالغ بر 750 الی 1200 میلی متر می باشد. منطقه هرزگوین دارای آب و هوای مدیترانه ای و تابستانهای گرم و زمستانهای معتدل است و بارندگیها اغلب مربوط به نیمه دوم سال می باشد. | |||
منابع | بخش اعظم آب موجود در كشور مربوط به رود ساوا (947 كیلومتر ) می باشد كه رودهای اونا (214 كیلومتر)، ورباس (240 كیلومتر)، بوسنی (271 كیلومتر) و درینا (346 كیلومتر) به آن می ریزند. تنها رود نرتوا (218 كیلومتر) به دریای آدریاتیك می ریزد. رودهای كوچك زیرزمینی بسیاری نیز وجود دارد كه به نرتوا و دریای آدریاتیك می ریزند. | ||
منابع طبیعی: بوسنی و هرزگوین دارای منابع غنی ذغال سنگ، آهن، بوكسیت، قلع، روی، سنگ نمك و مقادیری پیروفیلیت، باریت، آزبست، كائولین و گچ می باشد. این كشور همچنین واجد منابعی كه بعنوان مصالح ساختمانی از آنها استفاده میشود نیز می باشد ( از جمله: سنگهای تزئینی، آهك، خاك رس، شن ریز و درشت و دولومیت). جنگلهای وسیع این كشور و رودخانه های عریض آن (رود نرتوا، بوسنی، راما، ورباس، اونا، تربیشنیتسا) نیز از منابع طبیعی بوسنی محسوب شده و پتانسیل بسیار عظیمی در راستای تولید برق و راه اندازی توربینهای آبی محسوب میشوند (علی الخصوص رود درینا). بوسنی همچنین واجد دریاچه های طبیعی نیز می باشد و دریاچه های مصنوعی نیز در پی سدبندی رودهای درینا، ورباس، راما، تربیشنیتسا و نرتوا ایجاد گردیده است. دریاچه مصنوعی مودراتس واقع در حوالی توزلا و چند دریاچه دیگر نیز جهت تولید آب صنعتی ایجاد شده است. | |||
جمعیت: | |||
اقوام: در | اقوام: در بوسنی و هرزگوین سه قوم پرجمعیت زندگی می كنند: بوشنیاكها (48 درصد)، صربها (1/37 درصد) و كرواتها (3/14 درصد). 5 درصد باقیمانده را نیز اقلیتهای قومی و مذهبی تشكیل میدهند. | ||
جمعیت بوسنی به موجب آمار نفوس سال 1991 بالغ بر 4364574 تن و پراكندگی جمعیت بالغ بر 85 تن در هر كیلومتر مربع بوده است. تعداد خانواده ها بالغ بر 1203441، تعداد شهركها و محلات بالغ بر 5884 و تعداد مناطق بالغ بر 109 منطقه بوده است. در مناطقی كه از حیث مساحت متوسط تلقی میشدند (با مساحت نسبی بالغ بر 469 كیلومتر مربع) بطور تقریبی 40000 تن، یا به عبارتی 11000 خانوار 6/3 عضوه زندگی می كرده است. | |||
به موجب آمار فوق مسلمانان 5/43 درصد، صربها 2/31 درصد، كرواتها 4/17 درصد، | به موجب آمار فوق مسلمانان 5/43 درصد، صربها 2/31 درصد، كرواتها 4/17 درصد، یوگسلاوها 6/5 درصد، مونته نگروییها 2/0 درصد، مقدونیه ایها 1/0 درصد، آلبانیاییها 1/0 درصد و دیگر اقلیتها 2/0 درصد از جمعیت را تشكیل میداده اند. | ||
میزان تولد: 76/12 در هزار | |||
میزان فوت: 1/8 در هزار | |||
رشد سالانه | رشد سالانه جمعیت: 76/0 درصد | ||
شاخص | شاخص سنی: | ||
8/19 درصد، گروه | 8/19 درصد، گروه سنی تا 14 ساله، از این تعداد: 403391 مرد، 382037 زن | ||
6/70 درصد گروه | 6/70 درصد گروه سنی 15 تا 64 ساله، از این تعداد: 1432559مرد، 1366224 زن | ||
6/9 درصد گروه | 6/9 درصد گروه سنی بالای 65 سال، از این تعداد: 161659 مرد، 218518 زن | ||
فوت نوزادان: 53/23 در هزار | فوت نوزادان: 53/23 در هزار | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۹: | ||
طول عمر: 02/72 سال | طول عمر: 02/72 سال | ||
پراكندگی جمعیت: در مقطع قبل از جنگ جمعیت روستایی بطور نسبی از حیث قومیت دارای نسبتی یكسان بودند و جمعیت شهری اقوام مختلف نیز از حیث فرهنگی و قومی آمیختگی خاصی داشتند. جنگ متجاوزانه اخیر بر علیه بوسنی و پاكسازی نژادی قلمرو آن بافت جمعیتی این كشور را بطور كامل در هم ریخت. درصد زیادی از مردم آواره در طول جنگ به شهرها مهاجرت نمودند و روستاها همچنان تخریب شده باقی ماندند. 75 درصد از واحدهای مسكونی واقع در مناطق شهری و روستایی بخصوص در شهرهای موستار، سارایوو، برچكو و… نیز تخریب گردید. | |||
شهرهای بزرگ بوسنی شامل: سارایوو (360 هزار تن)، بانیالوكا (143000 تن)، زنیتسا (96000تن)، توزلا (84000 تن)، موستار (76000 تن)، بیهاچ (46000 تن) و برچكو (42000 تن) می باشند. (به موجب آمار سال 1997). | |||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۷: | ||
اقتصاد: | اقتصاد: | ||
اقتصاد | اقتصاد بوسنی و هرزگوین در سال 2001 در برخی از بخشهای مهم رشد مثبت داشته است. روند هشت ماهه رشد اقتصادی به موجب آمار شش ماهه اول سال 2001 (از ژانویه تا ژوئن) به شرح ذیل است: | ||
- | -میانگین رشد صادرات در مقطع هشت ماهه اول سال 2001 بطور ماهیانه بالغ بر 5/41 میلیون مارك یا 3/27 درصد بوده است. افزایش این مبلغ در شش ماهه اینسال بالغ بر 9/205 میلیون مارك یا به عبارت دیگر 5/22 درصد بیش از مقطع مشابه سال قبل بوده است. | ||
- | -میانگین رشد واردات در مقطع هشت ماهه اول سال 2001 بطور ماهیانه بالغ بر 6/35 میلیون مارك یا 8/9 درصد بوده است. افزایش این مبلغ در شش ماهه اول اینسال بالغ بر 8/165 میلیون مارك یا 5/5 درصد می باشد). | ||
-در هشت ماهه اول | -در هشت ماهه اول اینسال میزان صادرات برابر با 5/36 درصد از میزان واردات بوده (در شش ماهه اول اینسال این رقم بالغ بر 3/35 درصد بوده است). | ||
-كاهش رشد | -كاهش رشد منفی تراز مبادلات خارجی بوسنی در مقطع هشت ماهه اول سال 2001 بطور متوسط در هر ماه بالغ بر 8/6 میلیون مارك یا 9/1 درصد بوده است. | ||
-رشد حمل و نقل جاده | -رشد حمل و نقل جاده ای بار و مسافر در داخل كشور از 7/2 تا 2/41 درصد بوده است. | ||
-رشد حمل و نقل | -رشد حمل و نقل ریلی بار و مسافر در داخل كشور از 5/24 تا 7/67 درصد بوده است. | ||
میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در هر دو موجودیت (1994-2002): | |||
- | -فدراسیون بوسنی و هرزگوین: 1147356000 مارك تثبیت شده بوسنی | ||
- | -جمهوری صربسكا: 566558000 مارك تثبیت شده بوسنی | ||
بزرگترین كشورهای سرمایه گذار در بوسنی و هرزگوین (مقطع 1994 الی 2002): | |||
- | -كرواسی- 233 میلیون مارك، كویت- 220 میلیون مارك،اسلوونی- 186 میلیون مارك، آلمان- 174 میلیون مارك، اتریش- 173 میلیون مارك، صربستان و مونته نگرو- 128 میلیون مارك، هلند- 115 میلیون مارك و سویس- 90 میلیون مارك. | ||
سرمایه گذاریهای خارجی در بوسنی در بخشهای مختلف صنعتی (1994-2002): | |||
- | -تولیدات- 5/55 درصد، بانكداری- 5/16 درصد، خدمات- 8/6 درصد، بازرگانی- 2/6 درصد، حمل و نقل- 9/0 درصد، توریسم- 7/0 درصد. | ||
مهمترین سرمایه گذاریهای خارجی بیش از 10 میلیون ماركی بوسنی به تفكیك شامل: بی ها استیل (ذوب آهن زنیتسا)-كویت، بوسنی بانك اینترنشنال و بوسنی سارای-امارات عربی متحده و عربستان سعودی، سی سی بیورگِس بی ها هاجیچی-هلند، میكو بانیالوكا-بلژیك، هیپوآدره آدریا بانك موستار-اتریش، یونیورسال بانك سارایوو-كرواسی، ولكس بانك سارایوو-اتریش، یونیتیك سارایوو-كویت، تركیش زراعت بانك سارایوو-تركیه، كمپانی دوشانوویچ بانیالوكا-صربستان و مونته نگرو، الكتروبوسنی یایتسه-بریتانیا، بلگراد كوم بانیالوكا-صربستان و مونته نگرو، فروشگاه زنجیره ای ایمپكس برچكو-لوكزامبورگ، آب معدنی كیسلیاك سارایوو-كرواسی، ام دی كمپانی شیپووو-بلغارستان. | |||
تورم (درصد سالانه): | تورم (درصد سالانه): | ||
فدراسیون بوسنی و هرزگوین 3/0 درصد، جمهوری صربسكا 2/2 درصد (دسامبر 2001) | |||
فدراسیون بوسنی و هرزگوین 7/0 درصد، جمهوری صربسكا 4/2 درصد (دسامبر 2002) | |||
تولیدات صنعتی: | |||
فدراسیون بوسنی و هرزگوین 2/112 درصد، جمهوری صربسكا 1/87 درصد (سال 2001) | |||
فدراسیون بوسنی و هرزگوین 7/42 درصد، جمهوری صربسكا 2/38 درصد (2002) | |||
نرخ | نرخ بیكاری در بوسنی و هرزگوین: | ||
- | -فدراسیون بوسنی و هرزگوین 9/39 درصد، جمهوری صربسكا 4/43 درصد (سال 2001). | ||
- | -بوسنی و هرزگوین 1/41 درصد، فدراسیون 7/42 درصد، جمهوری صربسكا 2/38 درصد (دسامبر 2002) | ||
سیستم بانكی: بانك مركزی بوسنی و هرزگوین در پی تصویب قانون مربوطه در مجلس كشوری در تاریخ 20 ژوئن 1997 تاسیس و فعالیت رسمی خود را از 11 اوت همان سال آغاز نمود. اهداف و وظایف اصلی این بانك به موجب قانون مربوطه و توافق نامه صلح دیتون حفظ و حراست از ارز رسمی كشور و توازن آن با ارز وابسته به آن یعنی یوروست (هر مارك =51129/. یورو) یا به بیان بهتر ارائه ارز داخلی بوسنی با پشتوانه كامل و ارزش ثابت (هر مارك =51129/. یورو) است. بانك مركزی سیاست پولی بوسنی و هرزگوین را تعریف و كنترل نموده و ذخیره های ارزی دولتی حاصله از عرضه ارز داخلی را اداره می نماید. این بانك همچنین به حفظ و اداره سیستم پولی و پرداختی كشور یاری رسانیده و سازماندهی لازم بین آژانس بانكداری كشوری و سیستم بانكی موجودیتها را انجام میدهد.آژانس مزبور وظایف مربوط به صدور مجوز فعالیت بانكها و كنترل فعالیتهای آنها را عهده دار می باشد. | |||
انتصاب | انتصاب رئیس این بانك به موجب قانون مربوطه توسط صندوق بین المللی پول انجام گرفته است. رئیس بالاترین مقام اجرایی بانك مركزی است. اولین اسكناسهای مارك تثبیت شده بوسنی و هرزگوین در تاریخ 22 ژوئن سال 1998 چاپ و عرضه شده است. | ||
بدهیهای خارجی: كل بدهی خارجی بوسنی و هرزگوین در تاریخ 31/12/2000 بالغ بر 3886801740 مارك؛ در تاریخ 31/12/2001 بالغ بر 4052402600 مارك و در تاریخ 31/12/2002 بالغ بر 4045863013 مارك بوده است. | |||
صنایع: به موجب توافقنامه صلح دیتون قلمرو بوسنی و هرزگوین (و منابع موجود در آن) به نسبت 51 به 49 درصد به دو موجودیت فدراسیون بوسنی و هرزگوین و جمهوری صربسكا تقسیم شده است. احیای اقتصادی بوسنی و هرزگوین و نهادهای آن بر مبنای مفاد دیتون از سال 1996 آغاز گردید. بدین ترتیب تولیدات صنعتی در بوسنی و هرزگوین در مقطع 1996/1995 میلادی رشدی بالغ بر 8/72 درصد داشته كه 6/87 درصد به فدراسیون و 58 درصد به جمهوری صربسكا مربوط میشود. روند رشد اقتصادی بوسنی در سالهای 1997 الی 1999 در حد كمتری ادامه داشته است. بدین ترتیب رشد حجمی تولیدات صنعتی در بوسنی و هرزگوین در سالهای 1997/1998 بالغ بر 4/23 درصد بوده كه 8/23 درصد به فدراسیون و 23 درصد به جمهوری صربسكا مربوط است. | |||
شاخص رشد | شاخص رشد تولیدات صنعتی: | ||
-در سال 2000 در | -در سال 2000 در فدراسیون بالغ بر 8/108 درصد و جمهوری صربسكا 6/105 درصد | ||
-در سال 2001 در | -در سال 2001 در فدراسیون بالغ بر 2/112 و جمهوری صربسكا 1/87 درصد | ||
-در سال 2002 در | -در سال 2002 در فدراسیون بالغ بر 2/109 درصد و جمهوری صربسكا 5/97 درصد | ||
كشاورزی: 1589000 هكتار از خاك بوسنی و هرزگوین را زمینهای قابل كشت تشكیل میدهد كه 1020000 هكتار آن شخم زده و آماده كشت است. این رقم در ازای هر شهروند بوسنیایی بالغ بر 36/0 هكتار می باشد كه به موجب معیارهای بین المللی در مرز حداقل زمین زراعی لازم جهت تامین مواد غذایی لازم ساكنین كشور قرار دارد (البته به شرط استفاده از فن آوری نوین كشاورزی). كشاورزی بوسنی و هرزگوین تنها پاسخگوی 50درصد از كل نیازهای داخلی و 25 درصد از نیازهای غذایی می باشد. | |||
ماهیگیری: پرورش ماهی در بوسنی و هرزگوین از توسعه زیادی برخوردار نبوده و اخیرا حوضچه هایی جهت پرورش ماهی تاسیس شده كه پاسخگوی نیاز داخلی نیست. | |||
صنایع و انرژی: بوسنی و هرزگوین واجد ذخایر ذغال سنگ به حجم 9/3میلیارد تن می باشد كه 63 درصد آن را لیگنیت و 37 درصد باقیمانده را ذغال قهوه ای تشكیل میدهد. میزان ذخایر هیدروكسید آلومینیوم آهن دار بالغ بر 86 میلیون تن و قلع و روی حدود 60 میلیون تن می باشد. از ذخایر عناصر غیر فلزی بوسنی نیز می توان به سنگ نمك، پیروفیلیت خام به میزان 5/14 میلیون تن اشاره نمود. ذخایر قابل توجهی از باریت، آزبست، كائولین، گچ و همچنین مصالح ساختمانی همچون سنگهای تزئینی، آهك، دولومیت، خاك رس و شن و ماسه نیز در بوسنی وجود دارد. حجم ذخایر آهن در این كشور بالغ بر 718 میلیون تن می باشد. همچنین شواهدی از وجود ذخایر نفتی و برخی از عناصر كمیاب فلزی و غیرفلزی نیز در این كشور یافت شده است. | |||
مساحت | مساحت جنگلهای بوسنی بالغ بر 7/2 میلیون هكتار یا 53 درصد از كل مساحت كشور است. پراكندگی درختان جنگلی در 3/1 میلیون هكتار از جنگلهای كشور تقریبا شكلی متعادل دارد هرچند كه تعداد درختان سوزنی كمتر از درختان برگدار است. رودهای بزرگ بوسنی شامل: بوسنی، نرتوا، راما، ورباس، اونا، تربیشنیتسا و… بوده و دو رود ساوا و درینا نیز مرزی می باشند. دریاچه های طبیعی و مصنوعی (كه در پی سدبندی رودهای راما، نرتوا، تربیشنیتسا، درینا، ورباس و پلیوا ایجاد شده اند و همچنین دریاچه مصنوعی واقع در حوالی توزلا جهت تهیه آب صنعتی) نیز در این كشور وجود دارند. | ||
حمل و نقل و | حمل و نقل و ترابری: بوسنی و هرزگوین واجد جایگاه مهمی در سیستم حمل و نقل و ترابری بالكان و شرق اروپا می باشد. تاسیسات جاده ای بوسنی و هرزگوین اغلب در محور مركزی متمركز شده اند: شمال-جنوب در حاشیه رودهای بوسنی و نرتوا و غرب به شرق به موزارات رود ساوا.بخش اعظم منابع طبیعی و اقتصادی كشور نیز در همین نواحی موجود می باشند. | ||
راه آهن | راه آهن بوسنی و هرزگوین توسط دو شركت اداره می شود: شركت دولتی راه آهن فدراسیون كه دفتر مركزی آن در سارایوو است و راه آهن جمهوری صربسكا كه دفتر مركزی آن در بانیالوكا می باشد. طول كل خطوط راه آهن كشور بالغ بر 1031 كیلو متر می باشد (بجز خطوط صنعتی كه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد). حمل و نقل 90 درصد از بار و مسافر در بوسنی بطور جاده ای انجام می پذیرد. حمل و نقل جاده ای در بوسنی و هرزگوین تقریبا بطور كامل خصوصی بوده و طول جاده های كشور بالغ بر 22500 كیلومتر می باشد. بخشی از اماكن و تاسیسات جاده ای كه در طول جنگ متحمل خسارات فوق العاده ای شده اند احیا و بازسازی شده اند. بوسنی و هرزگوین تلاشهای زیادی در راستای الحاق به سیستم حمل و نقل بین المللی و اروپایی بعمل می آورد اولین گام در این راستا تاسیس كریدور وی سی است كه از محور میانی كشور عبور كرده و از سمت شمال به جنوب به جاده های كرواسی و مجارستان خواهد پیوست. بوسنی و هرزگوین دارای 400 مرز ورودی جاده ای است كه نهادهای كشوری در راستای طبقه بندی، تجهیز و كنترل آنها تلاشهای زیادی انجام داده اند. | ||
حمل و نقل | حمل و نقل هوایی اغلب در خطوط بین المللی انجام گرفته و در حال حاضر 8 شركت هواپیمایی از جمله دو شركت دولتی در كشور فعالیت دارند. بخش اعظم حمل و نقل هوایی بار و مسافر در بوسنی توسط شركتهای خارجی، انجام می پذیرد و ارتباط هوایی بوسنی با اقصی نقاط جهان، خطوط چارتر و حمل و نقل هوایی بار را می توان رضایت بخش تلقی نمود. | ||
حمل و نقل | حمل و نقل دریایی كالا از بوسنی به خارج و بالعكس از طریق بندر پلوچه واقع دركرواسی انجام می پذیرد. ظرفیت این بندر بالغ بر 5 میلیون تن در سال می باشد. در زمینه حمل و نقل رودخانه ای نیز ظرفیت بندر برچكو در حد وسیع قابل افزایش می باشد. پایانه های برچكو و پلوچه و ساحل ساوا نیز از ارتباط نسبتا خوبی با شبكه های جاده ای، آبی و ریلی كشور و خارج از كشور دارند. | ||
شبكه پست، تلگراف و | شبكه پست، تلگراف و علی الخصوص مخابرات در بوسنی و هرزگوین از توسعه خوبی برخوردار می باشد در طول سالهای اخیر تاسیسات زیادی در این راستا بازسازی، تجهیز و مدرن سازی شده و سیستمهای قوی دیجیتالی تلفنی و تلفن همراه (مطابق با استاندارد جی اس ام) نصب شده است همچنین فن آوری آی اس دی ان نیز به كشور وارد شده و سیستم رومینگ تلفن همراه نیز برقرار شده است. | ||
در | در بوسنی و هرزگوین در حال حاضر دو شركت مخابرات وجود دارد: مخابرات فدراسیون و جمهوری صربسكا. تنظیم روابط در بخش مخابرات بعهده آژانس ارتباطات ( CRA) می باشد. اخیرا بسط و گستردگی زیادی در شبكه تلفن همراه و اینترنت ایجاد شده و تعداد مشتركین اینترنت تا سال 2002 بالغ بر 45000 می باشد. | ||
توریسم: بوسنی و هرزگوین به واسطه موقعیت جغرافیایی، زیباییهای مسحور كننده طبیعی، شرایط مناسب آب و هوایی و میراث فرهنگی و تاریخی از جاذبه های توریستی زیادی برخوردار بوده و دارای ظرفیتهای طبیعی خوبی جهت توسعه اشكال مختلف توریسم می باشد. ظرفیتهای توریستی در مناطق كوهستانی شامل: كوههای بلاشنیتسا، یاهورینا، ایگمن و تربویچ (كه به كوههای المپیك معروفند) و كوههای ولاسیچ در حوالی تراونیك است كه از امكانات وسیعی در راستای توسعه توریسم زمستانه و تفریح و ورزش برخوردار است. | |||
چشمه | چشمه های درمان بخش آب معدنی ایلیجا واقع در سارایوو، كیسلیاك، فوینیتسا، تسلیچ، توزلا، اولوو، ویشه گراد و سربرنیتسا به منزله منابع غنی آب گرم معدنی می باشند كه از دیرباز جهت معالجه مورد استفاده قرار گرفته اند. | ||
ساحل | ساحل دریا: بوسنی از طریق شهر ساحلی نئوم كه هوای آن 270 روز در طول سال آفتابی می باشد به دریای آدریاتیك راه دارد این شهر به اتفاق مناطق اطراف خود از جمله موستار، دریاچه استون، هوتوو بلاتو شرایط استثنایی جهت تفریح و استراحت را برای توریستها فراهم می آورد. | ||
منطقه | منطقه مجوگوریه نیز پس از رویت حضرت مریم توسط برخی افراد به مركز مدرن توریسم مذهبی با ظرفیتهای مناسب ساختمانی و زیرساختی تبدیل شده است. همچنین آثار و ابنیه های متعلق به هر چهار مذهب (اسلام، یهودیت، كاتولیسم و ارتدوكس) نیز در شهرها و مناطق مختلف از جمله پروساتس و یایتسه وجود دارند. بسیاری از منابع و ثروتهای طبیعی بوسنی و هرزگوین همچنان حفظ شده اند كه از جمله آن می توان به دربند راكیتنیتسه و كروشنیتسه، منطقه حفاظت شده هوتوو بلاتو و بارداچ جهت اسكان پرندگان، جنگلهای پروچیتسا، دریاچه بلیدینیه، پروكوشكو، شاتورسكو، بوراچكو، آبشار كروایتسه، اسكاكاواتس، كوزیتسا، رود اونا با آبشارهایش، جریان بالایی رود درینا و چشمه بونا اشاره نمود. | ||
بازرگانی: آمار مربوط به ارزش پولی صادرات كالا: در سال 2000 بالغ بر 069/1 میلیارد دلار، در سال 2001 بالغ بر 073/1 میلیارد دلار، در سال 2002 بالغ بر 011/1 میلیارد دلار. | |||
آمار مربوط به ارزش | آمار مربوط به ارزش پولی واردات: در سال 2000 بالغ بر 135/3 میلیارد دلار، در سال 2001 بالغ بر 933/3 میلیارد دلار و در سال 2002 بالغ بر 933/3 میلیارد دلار. | ||
تراز تجارت | تراز تجارت خارجی: در سال 2000 بالغ بر 066/2- میلیارد دلار، در سال 2001 بالغ بر 043/2-، در سال 2002 بالغ بر 922/2- میلیارد دلار. | ||