confirmed
۵٬۹۱۷
ویرایش
ماتریدیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohsenmadani (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==مقایسه روش کلامی ماتریدی و اشعری== | ==مقایسه روش کلامی ماتریدی و اشعری== | ||
ماتریدیه به طور کلی در مبانی اعتقادی شان نسبت به اشاعره توجه بیشتری به عقل دارند بااین حال نظام فکری شان را بر دو پایه عقل و نقل استوار کردند.به عنوان مثال ماتریدی تفکر کلامی خود را بر مبنای اصلاح منازعات میان اهل حدیث و معتزله قرار داده است و کوشیده است تا میان آن دو مکتب راهی درستی را برگزیند. در کتاب التوحید ماتریدی شواهد فراوانی از منازعات این چنینی مشاهده می شود و وی گاهی مدافع اهل حدیث می شود و گاهی موافق معتزله و گاهی نیز در مسیر مخصوص خودش پی می رود. | ماتریدیه به طور کلی در مبانی اعتقادی شان نسبت به اشاعره توجه بیشتری به عقل دارند بااین حال نظام فکری شان را بر دو پایه عقل و نقل استوار کردند.به عنوان مثال ماتریدی تفکر کلامی خود را بر مبنای اصلاح منازعات میان اهل حدیث و معتزله قرار داده است و کوشیده است تا میان آن دو مکتب راهی درستی را برگزیند. در کتاب التوحید ماتریدی شواهد فراوانی از منازعات این چنینی مشاهده می شود و وی گاهی مدافع اهل حدیث می شود و گاهی موافق معتزله و گاهی نیز در مسیر مخصوص خودش پی می رود.ماتریدیه اگر چه در باره صفات خدا قایل به تنزیه هستند و خود را از تشبیه و تجسیم دور می کنند در عین حال مثل معتزله هم نیستند که به طور کلی معتقد به نفی صفات باشند. | ||
== دیدگاه ها در تفریق روش ماتریدیه با اشاعره== | |||
محققینی که ماتریدیه را پژوهش کرده اند به سه مقایسه از منظر سه دیدگاه رسیده اند. | |||
ابوالحسن اشعری نـیز در ایـن انـگیزه که می‌خواهد میان معتزله و اهل حدیث آشتی ایـجاد کـند، با ماتریدی هماهنگ است؛ وی نیز راهی میان آن دو مکتب را بر می‌گزیند، اما تفاوت‌هایی میان وی و ماتریدی وجود دارد. بسیاری از کسانی کـه در بـاب مـاتریدی سخن گفته‌اند، به مقایسه میان روش اشعری و ماتریدی پرداخته‌اند. در ایـن باب نظرات گوناگونی ارائه شده است: | ابوالحسن اشعری نـیز در ایـن انـگیزه که می‌خواهد میان معتزله و اهل حدیث آشتی ایـجاد کـند، با ماتریدی هماهنگ است؛ وی نیز راهی میان آن دو مکتب را بر می‌گزیند، اما تفاوت‌هایی میان وی و ماتریدی وجود دارد. بسیاری از کسانی کـه در بـاب مـاتریدی سخن گفته‌اند، به مقایسه میان روش اشعری و ماتریدی پرداخته‌اند. در ایـن باب نظرات گوناگونی ارائه شده است: | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۳: | ||
برخی معتقدند که میان اشعری و ماتریدی تفاوت عمده‌ای وجود ندارد و آن دو در روش و نظر، در اهمّ مسائل عـلم کـلام اتـفاق‌نظر دارند. دکتر فتح‌الله خلیف و شمس‌الدین سلفی از طرفداران این نظریه هستند. دکـتر خـلیف می‌گوید: «دو شیخ اهل‌سنت روش واحدی دارند و در اهمّ مسائل علم کلام، که مورد اختلاف فرقه‌های کلامی است، مـتفق هستند.»<ref>ابومنصور ماتریدی، کتاب التوحید، تحقیق و مقدمه دکتر فـتح‌الله خـلیف، دارالجامعات المصریه، ص 18 مقدمه</ref>. | برخی معتقدند که میان اشعری و ماتریدی تفاوت عمده‌ای وجود ندارد و آن دو در روش و نظر، در اهمّ مسائل عـلم کـلام اتـفاق‌نظر دارند. دکتر فتح‌الله خلیف و شمس‌الدین سلفی از طرفداران این نظریه هستند. دکـتر خـلیف می‌گوید: «دو شیخ اهل‌سنت روش واحدی دارند و در اهمّ مسائل علم کلام، که مورد اختلاف فرقه‌های کلامی است، مـتفق هستند.»<ref>ابومنصور ماتریدی، کتاب التوحید، تحقیق و مقدمه دکتر فـتح‌الله خـلیف، دارالجامعات المصریه، ص 18 مقدمه</ref>. | ||
امـا بـه نظر می‌رسد این دیدگاه چندان درست نباشد؛ زیرا با ملاحظه کتب اشـعری و مـاتریدی در مـی‌یابیم که تفاوت در روش و رأی میان آن دو بسیار اساسی و گسترده است. اشعری برای عقل انسان چندان ارزشـی قـایل نـیست و بیشتر ظاهرگراست. به عنوان مثال، وی برای خدا وجه و ید اثبات می‌کند،<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی (مدخل اشعری).</ref> اما ماتریدی به عـقل بـیشتر بها می‌دهد و این امور را نمی‌پذیرد. | امـا بـه نظر می‌رسد این دیدگاه چندان درست نباشد؛ زیرا با ملاحظه کتب اشـعری و مـاتریدی در مـی‌یابیم که تفاوت در روش و رأی میان آن دو بسیار اساسی و گسترده است. اشعری برای عقل انسان چندان ارزشـی قـایل نـیست و بیشتر ظاهرگراست. به عنوان مثال، وی برای خدا وجه و ید اثبات می‌کند،<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی (مدخل اشعری).</ref> | ||
اما ماتریدی به عـقل بـیشتر بها می‌دهد و این امور را نمی‌پذیرد. | |||
دیدگاه دوم، نظر احمد امین مصری است. وی می‌گوید: «رنـگ اعـتزال در مـکتب اشعری آشکارتر است و این امر بدان جهت است که اشعری مدتی طولانی در مکتب اعـتزال بـوده است.»<ref>احمد امین مصری، ظهرالاسلام، چ سوم، دارالکتاب العـربی، ج 4، ص 5ـ 91.</ref> | دیدگاه دوم، نظر احمد امین مصری است. وی می‌گوید: «رنـگ اعـتزال در مـکتب اشعری آشکارتر است و این امر بدان جهت است که اشعری مدتی طولانی در مکتب اعـتزال بـوده است.»<ref>احمد امین مصری، ظهرالاسلام، چ سوم، دارالکتاب العـربی، ج 4، ص 5ـ 91.</ref> | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۵: | ||
از جمله کسانی که دیدگاه سـوم را پذیـرفته‌اند، می‌توان به استاد جعفر سبحانی،<ref>جعفر سبحانی، پیشین، ج 3، ص 26.</ref> | از جمله کسانی که دیدگاه سـوم را پذیـرفته‌اند، می‌توان به استاد جعفر سبحانی،<ref>جعفر سبحانی، پیشین، ج 3، ص 26.</ref> | ||
استاد علی ربانی گلپایگانی(15) علی ربانی گلپایگانی، فرق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسـلامی، قـم، 1377، ص 221. | استاد علی ربانی گلپایگانی(15) علی ربانی گلپایگانی، فرق و مذاهب کلامی، مرکز جهانی علوم اسـلامی، قـم، 1377، ص 221. | ||
و شیخ محمد زاهد کوثری اشاره کـرد، لیـکن شخصیت اخیر اختلاف میان اشـاعره و مـاتریدیه در عـقاید را چندان جدی تـلقّی نمی‌کند. | و شیخ محمد زاهد کوثری اشاره کـرد، لیـکن شخصیت اخیر اختلاف میان اشـاعره و مـاتریدیه در عـقاید را چندان جدی تـلقّی نمی‌کند. | ||
| خط ۳۹: | خط ۴۱: | ||
9ـ | 9ـ | ||
==عقاید ماتریدیه== | ==عقاید ماتریدیه== | ||
| خط ۵۳: | خط ۶۱: | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||