confirmed
۳۸٬۰۶۴
ویرایش
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
بحث از فرق و مذاهب در میان انسانها به شکل مدون و غیر مدون رایج بوده است. تاریخ فرق و مذاهب را، در میان مسلمانان از زمان پیامبر (صلّیاللهعلیهوآله) در قرآن مییابیم. «برای نمونه در سوره بقره حدود شصت آیه<ref> بقره/سوره۲، آیه۶۰۴۰</ref> | بحث از فرق و مذاهب در میان انسانها به شکل مدون و غیر مدون رایج بوده است. تاریخ فرق و مذاهب را، در میان مسلمانان از زمان [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلّیاللهعلیهوآله)]] در قرآن مییابیم. «برای نمونه در [[سوره بقره]] حدود شصت آیه<ref> بقره/سوره۲، آیه۶۰۴۰</ref> | ||
سرگذشت بنیاسرائیل و قانون شکنیهای آن قوم را ذکر نموده است» راجع به اقوام گذشته: قوم نوح، لوط، قوم ابراهیم، شعیب و... گزارشهای در قرآن آمده است. | سرگذشت [[بنی اسرائیل|بنیاسرائیل]] و قانون شکنیهای آن قوم را ذکر نموده است» راجع به اقوام گذشته: قوم نوح، لوط، قوم ابراهیم، شعیب و... گزارشهای در قرآن آمده است. | ||
راجع به فرق اسلامی، اولین سند مکتوب که از زمان صحابه مانده است، احتجاج حضرت علی (علیهالسّلام) در جواب معاویه است. این احتجاج در واقع رد شیعه بر عثمانیه است که حضرت با استدلالی محکم سخن معاویه را رد میکند، در این زمینه در میان صحابه نمونههای متعددی میتوان | راجع به فرق اسلامی، اولین سند مکتوب که از زمان [[صحابه]] مانده است، احتجاج [[علی بن ابی طالب|حضرت علی (علیهالسّلام)]] در جواب [[معاویه]] است. این احتجاج در واقع رد شیعه بر [[عثمانیه]] است که حضرت با استدلالی محکم سخن معاویه را رد میکند، در این زمینه در میان صحابه نمونههای متعددی میتوان یافت<ref>شکور، محمد جواد، مقدمه فرهنگ فرق اسلامی، استاد کاظم مدیر شانه چی، سیزده</ref>». | ||
پیشینه این علم در مرحله تالیف و نگارش در بین مسلمانان دقیق در دست نیست. گزارش گران رجالی از کتابهای که در نیمه نخست قرن اول هجری<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، ۱۱ (پاورقی</ref> | پیشینه این علم در مرحله تالیف و نگارش در بین مسلمانان دقیق در دست نیست. گزارش گران رجالی از کتابهای که در نیمه نخست قرن اول هجری<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، ۱۱ (پاورقی</ref>. | ||
نوشته شده است، و همچنین در نیمه دوم قرن دوم هجری<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، ۱۱ (پاورقی</ref>. | نوشته شده است، و همچنین در نیمه دوم قرن دوم هجری<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، ۱۱ (پاورقی</ref>. | ||
خبر دادهاند. بعضی از کتابهای فرق از قرن سوم در دسترس است، و مورد استفاده علاقهمندان این علم واقع میشود. | خبر دادهاند. بعضی از کتابهای فرق از قرن سوم در دسترس است، و مورد استفاده علاقهمندان این علم واقع میشود. | ||
البته در واقع این دانش همان گونه كه از نام آن پیداست به بحث در مورد مكتبهای فكری و شعب درون یك دین میپردازد و تاریخ تولد و تطور آنها را مورد توجه قرار میدهد و «در قلمرو تاریخ علوم جا | البته در واقع این دانش همان گونه كه از نام آن پیداست به بحث در مورد مكتبهای فكری و شعب درون یك دین میپردازد و تاریخ تولد و تطور آنها را مورد توجه قرار میدهد و «در قلمرو تاریخ علوم جا میگیرد<ref> سبحانی، جعفر، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ج 1، ص 28.</ref>» و بخشی از تاریخ ادیان و مذاهب است. قابل ذكر است كه كلمه «مذهب» به معنی دین و آئین در اصطلاح علماء همانند معنای لغوی آن، استعمال شده است<ref> توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، 13.</ref> و بعضی دو واژه ملل و نحل در عربی را معادل فرق و مذاهب كلامی در فارسی دانستهاند<ref> ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب كلامی، 10.</ref>. | ||
فایده و كاربرد این علم را میتوان در موارد زیر خلاصه نمود: | فایده و كاربرد این علم را میتوان در موارد زیر خلاصه نمود: | ||