confirmed
۳۸٬۰۶۴
ویرایش
فرق و مذاهب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←معتزلی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
# [[هشام بن حكم]] خدا را جسم میدانست و برای او اندازهای برابر هفت وجب از وجب‌های خود قائل بود. | # [[هشام بن حكم]] خدا را جسم میدانست و برای او اندازهای برابر هفت وجب از وجب‌های خود قائل بود. | ||
# او [[علی بن ابی طالب|علی]] را خدای لازم الاطاعه میدانست<ref>سبحانی، جعفر، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ج 1، ص 10.</ref>. و دروغهای متعدد دیگری كه به شیعه نسبت داده است، هر كس اندك آشنایی با [[مذهب شیعه]] داشته باشد [[دروغ]] بودن این مطالب برایش همانند آفتاب روشن است. بعضی از نویسندگان دیگر هم، بعد از وی، بیپروا شیعه را به شكل یاد شده معرفی كردهاند. برای نمونه «[[احمد امین]] در [[كتاب فجر الاسلام]] تهمت‌هائی به شیعه زد و سپس در [[نجف]] از محضر مصلح كبیر شیخ [[محمد حسین کاشف الغطاء|محمد حسین كاشف الغطا]]، معذرت خواست و گفت ریشه اشتباه من این بود كه مصادر و مدارك كافی درباره عقیده شیعه نداشتم»، كه امروز این عذر هرگز پذیرفتنی نیست و از یك محقق چنین سخنی بعید است. | # او [[علی بن ابی طالب|علی]] را خدای لازم الاطاعه میدانست<ref>سبحانی، جعفر، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ج 1، ص 10.</ref>. و دروغهای متعدد دیگری كه به شیعه نسبت داده است، هر كس اندك آشنایی با [[مذهب شیعه]] داشته باشد [[دروغ]] بودن این مطالب برایش همانند آفتاب روشن است. بعضی از نویسندگان دیگر هم، بعد از وی، بیپروا شیعه را به شكل یاد شده معرفی كردهاند. برای نمونه «[[احمد امین]] در [[كتاب فجر الاسلام]] تهمت‌هائی به شیعه زد و سپس در [[نجف]] از محضر مصلح كبیر شیخ [[محمد حسین کاشف الغطاء|محمد حسین كاشف الغطا]]، معذرت خواست و گفت ریشه اشتباه من این بود كه مصادر و مدارك كافی درباره عقیده شیعه نداشتم»، كه امروز این عذر هرگز پذیرفتنی نیست و از یك محقق چنین سخنی بعید است. | ||
بسیار مشاهده گردیده كه اطلاعاتِ موجود در میان [[ | بسیار مشاهده گردیده كه اطلاعاتِ موجود در میان [[اهل‌سنت و جماعت|اهل‌تسنن]] پیرامون شیعه، غالباً از كتابهای همانند ملل و نحل شهرستانی كه از سر تعصب و با مستنداتی ضعیف یا بدون مدرك نگارش یافتهاند، گرفته شده است و آثار زیانباری را در پی داشته است، این وضع در مورد فِرق اسلامی دیگر هم دیده می‌شود، [[معتزله]] از فرقه‌های كلامی است كه با چنین بیمهریهای روبرو است و نسبتهایی كه به آنها داده شده، غالباً با استناد به كتب مخالفین آنها بوده است كه در نتیجه از نظر علمی ارزش لازم را ندارد علاوه بر دروغهای كه آگاهانه یا غیر آگاهانه نویسندگانی، مانند شهرستانی به آنها نسبت دادهاند. امید آن كه نویسندگان فرق و مذاهب از سر انصاف و واقع بینی به این كار همت گمارند. | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۱: | ||
=== حنفی === | === حنفی === | ||
فقه حنفی حدود چهارصد و پنجاه میلیون پیرو دارد. شبه‌قاره [[هند]]، آسیای میانه و [[ترکیه]] بیشتر حنفی‌اند؛ زیرا فقه حاکم در زمان [[سامانیان]]، [[غزنویان]] و [[عثمانی|امپراتوری عثمانی]] [[فقه حنفی]] بوده است. در [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]]، | فقه حنفی حدود چهارصد و پنجاه میلیون پیرو دارد. شبه‌قاره [[هند]]، آسیای میانه و [[ترکیه]] بیشتر حنفی‌اند؛ زیرا فقه حاکم در زمان [[سامانیان]]، [[غزنویان]] و [[عثمانی|امپراتوری عثمانی]] [[فقه حنفی]] بوده است. در [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]]، اهل‌سنتی که در شرق زندگی می‌کنند، پیرو فقه حنفی و آنان که در غرب، می‌زیند، پیرو [[فقه شافعی]] هستند. در استان‌های [[گلستان]]، [[خراسان]]، [[سیستان و بلوچستان]] حنفیان حضور دارند<ref>jh.isca.ac.ir</ref>. | ||
=== شافعی === | === شافعی === | ||
فقه شافعی حدود سیصد و پنجاه میلیون پیرو دارد. بیشتر مصریان بر این مذهب‌اند. [[الأزهر|دانشگاه الازهر]] بر مبنای فقه شافعی و کلام اشعری است. [[اندونزی]] و [[مالزی]]، بیشتر شافعی‌اند. البته به‌صورت پراکنده نیز در جهان اسلام پیرو دارد. کردها شافعی هستند. [[صلاح‌الدین ایوبی]]، مؤسس سلسله ایوبیان کرد شافعی بود. از آن زمان دانشگاه الازهر تاکنون بر اساس فقه شافعی تدریس می‌کند. احمد الطیب رئیس کنونی الازهر شافعی و اشعری است. | فقه شافعی حدود سیصد و پنجاه میلیون پیرو دارد. بیشتر مصریان بر این مذهب‌اند. [[الأزهر|دانشگاه الازهر]] بر مبنای فقه شافعی و کلام اشعری است. [[اندونزی]] و [[مالزی]]، بیشتر شافعی‌اند. البته به‌صورت پراکنده نیز در جهان اسلام پیرو دارد. کردها شافعی هستند. [[صلاح‌الدین ایوبی]]، مؤسس سلسله ایوبیان کرد شافعی بود. از آن زمان دانشگاه الازهر تاکنون بر اساس فقه شافعی تدریس می‌کند. احمد الطیب رئیس کنونی الازهر شافعی و اشعری است. اهل‌سنت استان‌های گیلان، اردبیل، آذربایجان، کردستان، هرمزگان شافعی مذهب‌اند. در [[فلسطین]]، مردمان [[نوار غزه|نوارغزه]]، شافعی و ازنظر فقهی با مصریان هم‌مذهب‌اند<ref>jh.isca.ac.ir</ref>. | ||
=== حنبلی === | === حنبلی === | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۶۲: | ||
=== ماتریدیه === | === ماتریدیه === | ||
این مذهب یکى دیگر از مذاهب کلامى معروف و مورد قبول در میان [[ | این مذهب یکى دیگر از مذاهب کلامى معروف و مورد قبول در میان [[اهل‌سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است که در اوایل قرن چهارم هجرى پدید آمد، مؤسس این مذهب کلامى، ابو منصور ماتریدى (متوفاى ۳۳۳ ه) است. انگیزه [[ماتریدى]] و اشعرى در مخالفت با معتزله انگیزه‌اى واحد بود، ولى روش آنان کاملاً یک‌سان نبود، زیرا عقل‌گرائى در ماتریدیه بر ظاهرگرائى غالب است<ref>درآمدى بر علم کلام، ص ۲۹۶، همان</ref>. | ||
=== اشاعره === | === اشاعره === | ||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۷۸: | ||
=== وهابیه === | === وهابیه === | ||
مسلک وهابى منسوب به شیخ محمد فرزند «[[عبدالوهاب]]» نجدى است، وى در سال ۱۱۱۵ هجرى قمرى در نجد تولد یافت. این گروه خود را «سلفیه» مى‌نامند و مسائلى را بر اصول «سلفیه» افزودند که بیشتر مربوط به توحید و شرک است. محمد بن عبدالوهاب با مطالعه کتاب‌هاى ابن تیمیه، گرایش خاصى به احیاى اندیشه‌هاى او پیدا کرد، در این رابطه زیارت پیامبر، تبرک به آثار او، توسل به وى و بناى سایبان بر قبور را شرک دانست و دیگر طوایف مسلمین را متهم به شرک و خروج از دین کرد و تنها مذهب وهابیت را اهل نجات دانست <ref>سبحانى ،جعفر ،آئین وهابیت، ص ۲۹</ref>.عقاید و اندیشه‌هاى افراطى و رفتار خشن و انعطاف‌ناپذیر آنان منشأ تفرقه و نزاع در میان امت اسلامى شده است بدین جهت، در راستاى اهداف و منافع استکبار جهانى و دشمنان اسلام قرار گرفته است. | مسلک وهابى منسوب به شیخ محمد فرزند «[[عبدالوهاب]]» نجدى است، وى در سال ۱۱۱۵ هجرى قمرى در نجد تولد یافت. این گروه خود را «سلفیه» مى‌نامند و مسائلى را بر اصول «سلفیه» افزودند که بیشتر مربوط به توحید و شرک است. محمد بن عبدالوهاب با مطالعه کتاب‌هاى ابن تیمیه، گرایش خاصى به احیاى اندیشه‌هاى او پیدا کرد، در این رابطه زیارت پیامبر، تبرک به آثار او، توسل به وى و بناى سایبان بر قبور را شرک دانست و دیگر طوایف مسلمین را متهم به شرک و خروج از دین کرد و تنها مذهب وهابیت را اهل نجات دانست<ref>سبحانى ،جعفر ،آئین وهابیت، ص ۲۹</ref>.عقاید و اندیشه‌هاى افراطى و رفتار خشن و انعطاف‌ناپذیر آنان منشأ تفرقه و نزاع در میان امت اسلامى شده است بدین جهت، در راستاى اهداف و منافع استکبار جهانى و دشمنان اسلام قرار گرفته است. | ||
== جنبش‌های فکری == | == جنبش‌های فکری == | ||
=== سلفیه === | === سلفیه === | ||
سَلَفی به گروهی از مسلمانان | سَلَفی به گروهی از مسلمانان اهل‌سنت گفته می‌شود که به دین اسلام تمسک جسته و خود را پیرو سلف صالح می‌دانند و در عمل و اعتقادات خود از پیامبر اسلام، صحابه و تابعین تبعیت می‌کنند. سلفی‌ها تنها قرآن و سنت را منابع احکام و تصمیمات خود می‌دانند<ref>Shahin, “Salafīyah”, Oxford</ref>. | ||
بنیان‌گذاری سلفی‌گری معاصر به [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]] و [[محمد عبده]] در اوایل قرن بیستم نسبت داده می‌شود. سلفی‌گری دارای ابعاد مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، و سیاسی است و تأثیری بنیادین بر متفکران مسلمان در گوشه و کنار جهان اسلام گذاشته است<ref>Shahin, “Salafīyah”, Oxford</ref>. | بنیان‌گذاری سلفی‌گری معاصر به [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]] و [[محمد عبده]] در اوایل قرن بیستم نسبت داده می‌شود. سلفی‌گری دارای ابعاد مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، و سیاسی است و تأثیری بنیادین بر متفکران مسلمان در گوشه و کنار جهان اسلام گذاشته است<ref>Shahin, “Salafīyah”, Oxford</ref>. | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۳: | ||
== فرقه‌های صوفی در جهان اسلام == | == فرقه‌های صوفی در جهان اسلام == | ||
اکنون در جهان اسلام، یک‌صد فرقه صوفی با حدود چهارصد تا پانصد میلیون پیرو وجود دارد که بیشتر از | اکنون در جهان اسلام، یک‌صد فرقه صوفی با حدود چهارصد تا پانصد میلیون پیرو وجود دارد که بیشتر از اهل‌سنت بوده و شماری اندک شیعه هستند. حدودِ بیست میلیون صوفی شیعه در جهان وجود دارد. | ||
=== قادریه === | === قادریه === | ||
یکی از فرقه‌های بزرگ و معروف صوفی در میان | یکی از فرقه‌های بزرگ و معروف صوفی در میان اهل‌سنت، فرقه قادریه است. پیروان عبدالقادر که از مغرب تا اندونزی پیرو دارد. در ایران نیز، اهل‌سنتِ منطقه کردستان، بیشتر پیرو سلسله قادریه هستند. | ||
== نقش‌بندیه == | == نقش‌بندیه == | ||
| خط ۲۱۲: | خط ۲۱۲: | ||
=== بریلویه === | === بریلویه === | ||
به پیروان احمدرضا خان بریلوی که در شهر “به ریلی” در شبه‌قاره هند می‌زیست و از فرقه قادریه منشعب شده است، بریلوی گویند. ۶۰ درصد | به پیروان احمدرضا خان بریلوی که در شهر “به ریلی” در شبه‌قاره هند می‌زیست و از فرقه قادریه منشعب شده است، بریلوی گویند. ۶۰ درصد اهل‌سنت پاکستان بریلوی هستند. در ایران، در استان سیستان و بلوچستان به‌صورت محدود وجود دارند. در چابهار مدرسه‌ای با ۱۰۰ طلبه از این فرقه دایر است. | ||
=== تیجانیه === | === تیجانیه === | ||