۸۷٬۷۷۵
ویرایش
خدیجه بنت خویلد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'اهل‌سنت' به 'اهل سنت') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:115rety.jpg|جایگزین=نخستین بانوی مسلمان|بندانگشتی|]] | [[پرونده:115rety.jpg|جایگزین=نخستین بانوی مسلمان|بندانگشتی|]] | ||
'''خدیجه بنت خویلد''' همسر والامقام [[محمد ( | '''خدیجه بنت خویلد''' همسر والامقام [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام]] و مادر [[فاطمه بنت محمد (زهرا)|فاطمه زهرا (سلامالله علیها)]] می باشد. این بانوی والا مقام در تاریخ [[اسلام]]، نقشی بی‌بدیل در گسترش آیین [[توحید]] و حمایت از [[رسول اکرم (ص)|رسول اکرم (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] ایفا کرد. از دامان پاک این بانوی سترگ جهان بشریت، دختری گرانقدر به نام [[فاطمه زهرا(س)|فاطمه زهرا (سلامالله علیها)]] متولد شد که ذریه و نسل خاتم پیامبران از او جریان یافته است و آن بانوی بزرگوار را می‌توان مادر [[اهل بیت|اهل‌بیت]] طاهرین نامید؛ همانان که پیامبر گرامی اسلام، بُغض و نفرت آنان را [[نفاق]] نامیده و چنین فرموده است: هر آن کس که ما اهل‌بیت را دشمن دارد، او [[منافق]] است<ref>فضل آل‌البیت(علیهم‌السلام)؛ ص ۵۲.</ref>. همچنین فرموده است: من در میان شما دو چیز را به یادگار می‌نهم؛ تا زمانی که به آن دو تمسک جویید، هرگز گمراه نخواهید شد؛ [[کتاب خدا]] و عترتم (اهل‌بیتم). این دو از یکدیگر جدا نخواهند شد تا در حوض بر من وارد شوند<ref>إحیاء المیت بفضائل أهل‌البیت (علیهم‌السلام)؛ ص ۱۶.</ref>. همچنین از رسول خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم) روایت شده است که فرمود: ستارگان، امانی برای اهل آسمان هستند و اهل‌بیتم امانی برای امتم به شمار می‌روند<ref>همان؛ ص ۲۳.</ref>. | ||
==تولد و زادگاه == | ==تولد و زادگاه == | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==ازدواج با رسول مهربانی == | ==ازدواج با رسول مهربانی == | ||
هنگامی که پیامبر گرامی اسلام به سن ۲۵ سالگی رسید، با خدیجه ازدواج کرد؛ خدیجه (سلامالله علیها) در آن روزگار بانویی بازرگان بوده و از شرف و دارایی فراوانی برخوردار بود. فضیلت‌های اخلاقی پیامبر اسلام از جمله راستگویی، امانتداری و حسن‌خلق آن یگانه روزگار، به خدیجه (سلامالله علیها) رسیده بود و از این رو ایشان به پیامبر خدا که در زمان پیش از بعثت آن حضرت را | هنگامی که پیامبر گرامی اسلام به سن ۲۵ سالگی رسید، با خدیجه ازدواج کرد؛ خدیجه (سلامالله علیها) در آن روزگار بانویی بازرگان بوده و از شرف و دارایی فراوانی برخوردار بود. فضیلت‌های اخلاقی پیامبر اسلام از جمله راستگویی، امانتداری و حسن‌خلق آن یگانه روزگار، به خدیجه (سلامالله علیها) رسیده بود و از این رو ایشان به پیامبر خدا که در زمان پیش از بعثت آن حضرت را محمد امین (صلی‌الله علیه وآله وسلم) می‌خواندند، پیشنهاد کرد برای تجارت با کاروان تجاری‌اش رهسپار [[شام]] شوند. رسول‌خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم) این پیشنهاد را پذیرفت و خدیجه (سلامالله علیها) در این سفر، خادم خویش ''مَیسَرة'' را نیز فرستاد و میسره در بازگشت به [[مکه مکرمه|مکه]]، شمه‌ای از مکارم اخلاقی و آراستگی رفتاری پیامبر را برای بانو شرح داد. پس از این جریان، ایشان که آن هنگام مجرد بوده <ref>به گواهی تاریخ، خدیجه دخترررر خویلد پیش از ازدواج با رسول‌خدا(صل الله علیه وآله) دو مرتبه ازدواج کرده بود. یک بار با ابوهالة بن زرارة وصلت نمود که حاصل این ازدواج، تولد پسرانی به نام‌هالة و هند بوده است. این ازدواج دیری نپایید و ابوهالة وفات کرد. در ادامه، خدیجه دخترررر خویلد با مردی به نام عتیق بن عائذ مخزومی ازدواج کرد که از او نیز صاحب دخترررری به نام هند شد. (ر. ک: خدیجة أم المؤمنین «س»، ص ۳۵ - ۳۳).</ref> و شیفته رفتار والا و اخلاق آسمانی محمد امین(صلی‌الله علیه وآله وسلم) شده بود، به آن حضرت پیغام داد: ای پسر عمو، من به شما تمایل یافته‌ام، به دلیل نزدیکی و خویشاوندی، شرف و جایگاه شما در میان قوم قریش و نیز امانتداری، حسن‌خلق و راستگویی‌ات. در ادامه پیشنهاد ازدواج از سوی بانو به رسول‌خدا (صلی‌الله علیه وآله وسلم) مطرح شد. پیامبر اسلام نیز این جریان را با عموهایش به‌ویژه عموی والاتبارش [[ابوطالب]] طرح نمود و این وصلت خجسته به انجام رسید و خدیجه بانوی بزرگوار تاریخ، به افتخار همسری پیامبر اسلام نائل آمد؛ پیامبر نیز که بانو را به همسری برگزیده بود، او را دوست می‌داشت و همواره آن بانوی بزرگوار را محترم داشته و تا زمانی که زنده بود، همسر دیگری برنگزید. همه فرزندان پیامبر اسلام به جز ابراهیم نیز از خدیجه(سلامالله علیها) متولد شدند<ref>حیاة أم المؤمنین خدیجة، ص ۵۱ - ۵۰؛ نام مادر ابراهیم بن رسول الله (صلی‌الله علیه وآله وسلم)، ماریة قبطیة بوده است.</ref>. | ||
==نخستین زن مسلمان== | ==نخستین زن مسلمان== | ||
پس از آنکه پیامبر اسلام در سال چهلم عام الفیل به مقام [[نبوت]] نائل آمد و فرشته وحی بر آن بزرگوار نازل و جهان به نور نبوت خاتم پیامبران روشن شد، همسرش خدیجه(سلامالله علیها) نخستین زنی بود که به رسالت محمد امین (صلی‌الله علیه وآله وسلم) ایمان آورد و طبق اجماع مورخان، ایشان نخستین بانویی است که به آیین اسلام گرویده است. در‌این‌باره ''نسایی'' از بزرگان [[اهل سنت]]، از مردی به نام ''عفیف'' چنین روایت کرده است: در ابتدای [[بعثت]] | پس از آنکه پیامبر اسلام در سال چهلم عام الفیل به مقام [[نبوت]] نائل آمد و فرشته وحی بر آن بزرگوار نازل و جهان به نور نبوت خاتم پیامبران روشن شد، همسرش خدیجه(سلامالله علیها) نخستین زنی بود که به رسالت محمد امین (صلی‌الله علیه وآله وسلم) ایمان آورد و طبق اجماع مورخان، ایشان نخستین بانویی است که به آیین اسلام گرویده است. در‌این‌باره ''نسایی'' از بزرگان [[اهل سنت]]، از مردی به نام ''عفیف'' چنین روایت کرده است: در ابتدای [[بعثت]] پیامبر اسلام برای تجارت و خرید لباس و عطر برای خانواده‌ام، به شهر [[مکه]] آمدم. در [[مکه]] نزد '''عباس بن عبدالمطلب''' عموی پیامبر که از تاجران بزرگ مکه بوده است، رفتم و هنگامی که کنار او نشسته بودم، دیدم جوانی آمد و نگاهش را به آسمان دوخت و روبروی [[کعبه]] ایستاد و کمی بعد، نوجوانی را دیدم که سمت راست آن مرد جوان ایستاد و در ادامه بانویی را دیدم که پشت سر آن دو ایستاد. هنگامی که آن مرد جوان به رکوع رفت، آن نوجوان و زن نیز چنین کردند. من گفتم: ای عباس، صحنه شگفت‌انگیزی و بزرگی است! عباس نیز گفت: آری چنین است. آیا می‌دانی آن مرد کیست؟ پاسخ دادم: خیر. گفت: او محمد بن عبدالله (صلی‌الله علیه وآله وسلم) است. آیا می‌دانی آن نوجوان کیست؟ او [[علی بن ابی طالب|علی]] پسر برادرم است… آیا می‌دانی آن زن کیست؟ او خدیجه دخترر خویلد همسر او(پیامبر) است. برادر زاده‌ام خبر داده که پروردگارش خدای آسمان و زمین است… به خدا سوگند جز این سه تن، کسی را نمی‌شناسم بر روی زمین بر این [[دین]] استوار و پایبند باشد<ref>خصائص أمیر المؤمنین(علیه‌السلام)، ص ۲۷.</ref>. آری، خدیجه همسر پیامبر، نخستین بانوی مسلمان بوده و از جایگاه والایی نزد خدا و پیامبر اسلام برخوردار بوده و محبوب پیامبر خدا بوده و رسول‌خدا (صل الله علیه وآله) حتی پس از وفات ایشان بسیار از او یاد کرده و زبان به ستایشش گشوده و به نیکی یاد فرموده است<ref>فی فضائل أمهات المؤمنین، ص ۲۴.</ref>. | ||
==مدح رسول از بانو== | ==مدح رسول از بانو== | ||
از پیامبر گرامی اسلام چنین روایت شده است: «خَیرُ نِسَاءِ العَالَمِینَ مَریَمُ بِنتُ عِمرانَ وَ آسِیَّةُ بِنتُ مُزاحِمَ وَ خَدِیجَةُ بِنتُ خُویلد وَ فَاطِمَةُ بِنتُ مُحَمَّدٍ»<ref>اعلام الوری لأعلام الهدی، ج ۱ ص ۱۵۶؛ در روایت مشابه دیگر أنس بن مالک از رسول‌خدا(صل الله علیه وآله) چنین نقل کرده است: از میان زنان جهانیان [در فضیلت و برتری]، چهار تن تو را کافی است: مریم دخترر عمران و خدیجه دخترر خویلد و فاطمة دخترر محمد و آسیه همسر فرعون. (ر. ک: الثغور الباسمة فی فضائل السیدة فاطمة، ص ۷۰).</ref>؛ «بهترین بانوان جهان، [[حضرت مریم|مریم]] دختر عمران، آسیه دختر مزاحم، خدیجه دختر خویلد و | از پیامبر گرامی اسلام چنین روایت شده است: «خَیرُ نِسَاءِ العَالَمِینَ مَریَمُ بِنتُ عِمرانَ وَ آسِیَّةُ بِنتُ مُزاحِمَ وَ خَدِیجَةُ بِنتُ خُویلد وَ فَاطِمَةُ بِنتُ مُحَمَّدٍ»<ref>اعلام الوری لأعلام الهدی، ج ۱ ص ۱۵۶؛ در روایت مشابه دیگر أنس بن مالک از رسول‌خدا(صل الله علیه وآله) چنین نقل کرده است: از میان زنان جهانیان [در فضیلت و برتری]، چهار تن تو را کافی است: مریم دخترر عمران و خدیجه دخترر خویلد و فاطمة دخترر محمد و آسیه همسر فرعون. (ر. ک: الثغور الباسمة فی فضائل السیدة فاطمة، ص ۷۰).</ref>؛ «بهترین بانوان جهان، [[حضرت مریم|مریم]] دختر عمران، آسیه دختر مزاحم، خدیجه دختر خویلد و فاطمه دختر محمد هستند.» | ||
همچنین از رسول‌خدا(صل الله علیه وآله) روایت است که در تکریم مقام والای همسر باوفایش خدیجه کبری چنین فرمود: او هنگامی به من ایمان آورد که مردم مرا تکذیب می‌کردند و ثروتش را در راه من و گسترش آیین [[اسلام]] و حمایت از مظلومان و تهیدستان از میان تازه مسلمانان بویژه در زمان حضور بنی‌هاشم در شِعب أبی‌طالب صرف نمود؛ در حالی که مردم از من دریغ می‌کردند<ref>أخبار الدول و آثار الأول، ج ۱، ص ۲۶۴ (فی فضائل خدیجة أم المؤمنین رضی الله عنها).</ref>. | همچنین از رسول‌خدا(صل الله علیه وآله) روایت است که در تکریم مقام والای همسر باوفایش خدیجه کبری چنین فرمود: او هنگامی به من ایمان آورد که مردم مرا تکذیب می‌کردند و ثروتش را در راه من و گسترش آیین [[اسلام]] و حمایت از مظلومان و تهیدستان از میان تازه مسلمانان بویژه در زمان حضور بنی‌هاشم در شِعب أبی‌طالب صرف نمود؛ در حالی که مردم از من دریغ می‌کردند<ref>أخبار الدول و آثار الأول، ج ۱، ص ۲۶۴ (فی فضائل خدیجة أم المؤمنین رضی الله عنها).</ref>. | ||
«عبدالله بن عباس» نیز که از شاگردان برجسته مکتب وحی به‌شمار می‌رفت، در این خصوص اظهار داشته است: «أفضَلُ نِسَاءِ أهلِ الجَنَّةِ خَدِیجَةُ بِنتُ خُویلد وَ فَاطِمَةُ بِنتُ مُحَمَّدٍ وَ مَریَمُ بِنتُ عِمرانَ وَ آسِیَّةُ بِنتُ مُزاحِمَ»<ref>چهل حدیث در فضائل حضرت زهرا(سلام الله علیها)، ص ۱۲.</ref>؛ «برترین و بالاترین زنان اهل بهشت عبارتند از: خدیجه دختر خویلد، | «عبدالله بن عباس» نیز که از شاگردان برجسته مکتب وحی به‌شمار می‌رفت، در این خصوص اظهار داشته است: «أفضَلُ نِسَاءِ أهلِ الجَنَّةِ خَدِیجَةُ بِنتُ خُویلد وَ فَاطِمَةُ بِنتُ مُحَمَّدٍ وَ مَریَمُ بِنتُ عِمرانَ وَ آسِیَّةُ بِنتُ مُزاحِمَ»<ref>چهل حدیث در فضائل حضرت زهرا(سلام الله علیها)، ص ۱۲.</ref>؛ «برترین و بالاترین زنان اهل بهشت عبارتند از: خدیجه دختر خویلد، فاطمه دختر محمد (صلی‌الله علیه وآله وسلم)، [[حضرت مریم|مریم]] دختر عمران و آسیه دختر مزاحم». | ||
==آیاتی در شأن خدیجه== | ==آیاتی در شأن خدیجه== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
همچنین در تفسیر آیۀ مکی: {{متن قرآن|وما یَستَوِی الاَحیاءُ و لاَ الاَموتُ ...|سوره = فاطر| آیه = 22}}؛ زنده و مرده یکسان نیستند. نیز خدیجه را از مصادیق «احیاء» دانسته‌اند. | همچنین در تفسیر آیۀ مکی: {{متن قرآن|وما یَستَوِی الاَحیاءُ و لاَ الاَموتُ ...|سوره = فاطر| آیه = 22}}؛ زنده و مرده یکسان نیستند. نیز خدیجه را از مصادیق «احیاء» دانسته‌اند. | ||
ابان بن تغلب از [[امام صادق (علیه‌السلام)]] درباره شأن نزول آیه: {{متن قرآن|والَّذینَ یَقولونَ رَبَّنا هَب لَنا مِن اَزوجِنا و ذُرّیّـتِنا قُرَّةَ اَعیُنٍ و اجعَلنا لِلمُتَّقینَ اِمامـا|سوره = فرقان | آیه = 74}} پرسید و آن حضرت فرمود: ما اهل‌بیت (علیهم‌السلام) هستیم. از دیگران نیز روایت کرده‌اند که '''«ازواجنا»''' همان حضرت خدیجه و '''«ذریاتنا»''' [[حضرت فاطمه (س)|حضرت فاطمه (سلامالله علیها)]] و '''«قرة اعین»''' [[امام حسن (علیه‌السلام)]] و [[ | ابان بن تغلب از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه‌السلام)]] درباره شأن نزول آیه: {{متن قرآن|والَّذینَ یَقولونَ رَبَّنا هَب لَنا مِن اَزوجِنا و ذُرّیّـتِنا قُرَّةَ اَعیُنٍ و اجعَلنا لِلمُتَّقینَ اِمامـا|سوره = فرقان | آیه = 74}} پرسید و آن حضرت فرمود: ما اهل‌بیت (علیهم‌السلام) هستیم. از دیگران نیز روایت کرده‌اند که '''«ازواجنا»''' همان حضرت خدیجه و '''«ذریاتنا»''' [[حضرت فاطمه (س)|حضرت فاطمه (سلامالله علیها)]] و '''«قرة اعین»''' [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن (علیه‌السلام)]] و [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین (علیه‌السلام)]] و مراد از '''«واجعَلنا لِلمُتَّقینَ اِمامـا»''' [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی طالب (علیه‌السلام)]] است. ابوسعید نیز از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم) روایت کرده که آن حضرت از [[جبرئیل]] درباره مصداق '''«ازواجنا»''' سؤال کردند و جبرئیل نیز در جواب از خدیجه (علیهاالسلام) نام برد. | ||
خدا به بی‌نیازی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم) پس از فقر اشاره می‌فرماید: {{متن قرآن|ووجَدَکَ عالاً فَاَغنی|سوره = ضحی| آیه = 8}} و بسیاری از مفسران در تفسیر '''«فأغنی»''' نوشته‌اند که با ثروت خدیجه، پیامبر از فقر رهایی یافت. | خدا به بی‌نیازی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم) پس از فقر اشاره می‌فرماید: {{متن قرآن|ووجَدَکَ عالاً فَاَغنی|سوره = ضحی| آیه = 8}} و بسیاری از مفسران در تفسیر '''«فأغنی»''' نوشته‌اند که با ثروت خدیجه، پیامبر از فقر رهایی یافت. | ||
پیرو افشای راز پیامبر به دست برخی از همسرانش و آزرده شدن آن حضرت از آنان (حفصه و [[عایشه]]) آیاتی از سوره تحریم نازل شد:{{متن قرآن|عَسی رَبُّهُ اِن طَـلَّقَکُنَّ اَن یُبدِلَهُ اَزوجـًا خَیرًا مِنکُنَّ مُسلِمـتٍ مُؤمِنـتٍ قـنِتـتٍ تـبـتٍ عـبِدتٍ سـحـتٍ ثَیِّبـتٍ واَبکارا|سوره = تحریم| آیه = 5}} به این معنا که: چه بسا با طلاق دادن شما خدا بهتر از شما، زنانی از بیوه‌زنان یا دوشیزگانی به [[ | پیرو افشای راز پیامبر به دست برخی از همسرانش و آزرده شدن آن حضرت از آنان (حفصه و [[عایشه]]) آیاتی از سوره تحریم نازل شد:{{متن قرآن|عَسی رَبُّهُ اِن طَـلَّقَکُنَّ اَن یُبدِلَهُ اَزوجـًا خَیرًا مِنکُنَّ مُسلِمـتٍ مُؤمِنـتٍ قـنِتـتٍ تـبـتٍ عـبِدتٍ سـحـتٍ ثَیِّبـتٍ واَبکارا|سوره = تحریم| آیه = 5}} به این معنا که: چه بسا با طلاق دادن شما خدا بهتر از شما، زنانی از بیوه‌زنان یا دوشیزگانی به [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله وسلم)]] دهد. برخی مفسران در تفسیر بیوه‌زنان این آیه را بر خدیجه تطبیق داده‌اند، در حالی که وی در دورۀ مکی رحلت کرده بود و این آیه و شأن نزولش مربوط به دورۀ مدنی است، مگر آنکه مراد این باشد که با طلاق شما خدا در بهشت، مانند خدیجه را نصیب پیامبر خواهد کرد. | ||
در شأن آیۀ مدنی: {{متن قرآن|والسّـبِقونَ الاَوَّلونَ مِنَ المُهـجِرینَ والاَنصارِ والَّذینَ اتَّبَعوهُمبِاِحسـنٍ رَضِیَ اللّهُ عَنهُم و رَضوا عَنهُ ...|سوره = توبه| آیه = 100}} گفته‌اند که '''«السابقون الاولون»''' حضرت خدیجه (علیهاالسلام) است که نخستین زن ایمان آورنده به رسول خدا بود، در حالی که آیه یاد شده دربارل نخستین مهاجران و انصار و پیروان آنان است نه نخستین مؤمنان؛ وانگهی حضرت خدیجه پیش از هجرت به مدینه از این دنیا رفته بودند، از این رو گفتار مفسران را باید از گونۀ تطبیق آیه بر خدیجه دانست. | در شأن آیۀ مدنی: {{متن قرآن|والسّـبِقونَ الاَوَّلونَ مِنَ المُهـجِرینَ والاَنصارِ والَّذینَ اتَّبَعوهُمبِاِحسـنٍ رَضِیَ اللّهُ عَنهُم و رَضوا عَنهُ ...|سوره = توبه| آیه = 100}} گفته‌اند که '''«السابقون الاولون»''' حضرت خدیجه (علیهاالسلام) است که نخستین زن ایمان آورنده به رسول خدا بود، در حالی که آیه یاد شده دربارل نخستین مهاجران و انصار و پیروان آنان است نه نخستین مؤمنان؛ وانگهی حضرت خدیجه پیش از هجرت به مدینه از این دنیا رفته بودند، از این رو گفتار مفسران را باید از گونۀ تطبیق آیه بر خدیجه دانست. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
==فرجام سخن== | ==فرجام سخن== | ||
ایشان از برترین و نامدارترین بانوان [[جهان اسلام]] به شمار رفته و در راه گسترش آیین توحید، فداکاری بسیاری از خویش آشکار کرد و نخستین زنی است که دین اسلام را پذیرفت. نسل | ایشان از برترین و نامدارترین بانوان [[جهان اسلام]] به شمار رفته و در راه گسترش آیین توحید، فداکاری بسیاری از خویش آشکار کرد و نخستین زنی است که دین اسلام را پذیرفت. نسل پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نیز از طریق این بانوی والا مقام جریان داشته و مادر فرزندان پیامبر اسلام بوده است. فضیلت‌های این بانوی برجسته و پاک‌سیرت فراتر از آن است که در قالب کلمات بگنجد. ایشان الگویی نیکو برای همهٔ زنان در سراسر گیتی به‌شمار می‌رود. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:شخصیت‌ها]] | |||
[[رده:شخصیت‌های تاریخی]] | |||
[[رده:بانوان]] | |||
[[رده:مقاله‌ها]] | [[رده:مقاله‌ها]] | ||