۶٬۶۹۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳: | خط ۳: | ||
| تصویر = ابوالاعلی مودودی.jpg | | تصویر = ابوالاعلی مودودی.jpg | ||
| نام = سیّد ابوالأعلی مودودی | | نام = سیّد ابوالأعلی مودودی | ||
| نامهای دیگر = | | نامهای دیگر = | ||
| سال تولد = | | سال تولد = ۱۳۲۱ ق | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = ۴ [[ماه رجب|رجب]] | ||
| محل تولد = {{فهرست جعبه عمودی |[[پاکستان]] |حیدرآباد |دکن }} | | محل تولد = {{فهرست جعبه عمودی |[[پاکستان]] |حیدرآباد |دکن }} | ||
| سال درگذشت = | | سال درگذشت = ۱۳۹۹ ق | ||
| تاریخ درگذشت = | | تاریخ درگذشت = ۳۰ [[شوال]] | ||
| محل درگذشت = [[ایالات متحده آمریکا]] | | محل درگذشت = [[ایالات متحده آمریکا]] | ||
| استادان = | | استادان = | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| وبگاه = www.maududi.org | | وبگاه = www.maududi.org | ||
}} | }} | ||
''' | ''' سید ابوالاعلی مودودی'''، روزنامهنگار [[مسلمان]] طرفدار احیای مذهبی، فیلسوف سیاسی و متفکر [[اسلامگرایی|اسلامگرای]] قرن ۲۰ (میلادی) در [[هندوستان]] و [[پاکستان]] بود. او همچنین یک شخصیت سیاسی در پاکستان و مؤسس [[جماعت اسلامی پاکستان]] بود. این حزب به لزوم احیای [[اسلام]] واقعی اعتقاد داشت. نظریهپردازیهای وی موجب به وجود آمدن جریانهای رادیکال در میان جنبشهای اسلامی معاصر شد. افکار او تأثیر بلافصلی بر آراء و عقاید [[مسلمان|مسلمانان]] منطقه و دیگر بلاد اسلامی گذاشت. باور بسیاری از محققان آن استکه او محرک و مشوق بسیاری از گروههای مسلمانی است که در [[جهان اسلام]] به کنشهای سیاسی و اجتماعی روی آوردند. مودودی به تحقق جهان آرمانی- اسلامی باور داشت. نظریهای که برای بسیاری از مسلمانان خسته و ناامید در دوران معاصر، دوایی شفابخش بود. بسیاری بر این باورند که گروههای مسلح و فعالان زیرزمینی در نقاط مختلف مناطق اسلامی تحت تأثیر گفتمان «حاکمیت خداوند»، «[[جاهلیت]]»، «[[تمدن غرب]]» و «لزوم تحقق جامعه اصیل اسلامی» قرار گرفتند. | ||
== معرفی ابوالاعلی مودودی == | == معرفی ابوالاعلی مودودی == | ||
اَبُوالاعلی مودودی در سال ۱۹۰۳ م در شهر اورنگ آباد یکی از شهرهای ایالت [[مسلمان]] نشین حیدرآباد دَکَن هندوستان در درخاندانی شریف، اصیل و معروف به علم، ورع و [[تقوا]] دیده به جهان گشود. نسب این خاندان به جدّ بزرگ مودودیها یعنی قطب الدین | اَبُوالاعلی مودودی در سال ۱۹۰۳ م در شهر اورنگ آباد یکی از شهرهای ایالت [[مسلمان]] نشین حیدرآباد دَکَن هندوستان در درخاندانی شریف، اصیل و معروف به علم، ورع و [[تقوا]] دیده به جهان گشود. نسب این خاندان به جدّ بزرگ مودودیها یعنی [[قطب الدین مودود]]، شریخ [[طریقه چشتی]]، برمیگردد. | ||
این خاندان یکی از آن چند شاخه بزرگ مودودی | این خاندان یکی از آن چند شاخه بزرگ مودودی ها استکه در نیمه آخر قرن نهم هجری در عهد اسکندر لودهی از هرات [[افغانستان]] به [[هند|هندوستان]] مهاجرت کردند. شیخ این شاخه از طریقه چشتیها، ابوالاعلی مودودی نام داشت. این خاندان در طول مدت اقامت در هندوستان، همواره در بین مردم به کناره گیری از دنیا و پایبندی به زهد و تقوا معروف بوده و هستند، به همین دلیل سید احمد حسن (پدر استاد)، فرزند خویش را پس از تولد، هم نام جد بزرگ این طریقه، '''ابوالاعلی''' نام نهاد. | ||
== نشأت و تربیت == | == نشأت و تربیت == | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
مودودی همچنانکه خود بعدها تعریف میکرد در ایام زندگی در شهر اورنگ آباد در فقر مالی شدیدی به سر میبرد. خانه آنان پانزده کیلومتر از دارالعلوم دور بود و هر روز با پای پیاده این مسیر را دو بار طی میکرد. گاهی اوقات نیز پیش میآمد که چیزی برای خوردن نداشت. این وضعیت شش ماه ادامه داشت تا اینکه پدر در اثر ابتلا به بیماری فلج شد و به کلی خانه نشین گشت. استاد نیز درس و مدرسه را رها کرد و همراه با مادرش رهسپار بهوپال شد و در آنجا تا زمان فوت پدر (۱۹۱۷م) کمر به خدمت او بست. | مودودی همچنانکه خود بعدها تعریف میکرد در ایام زندگی در شهر اورنگ آباد در فقر مالی شدیدی به سر میبرد. خانه آنان پانزده کیلومتر از دارالعلوم دور بود و هر روز با پای پیاده این مسیر را دو بار طی میکرد. گاهی اوقات نیز پیش میآمد که چیزی برای خوردن نداشت. این وضعیت شش ماه ادامه داشت تا اینکه پدر در اثر ابتلا به بیماری فلج شد و به کلی خانه نشین گشت. استاد نیز درس و مدرسه را رها کرد و همراه با مادرش رهسپار بهوپال شد و در آنجا تا زمان فوت پدر (۱۹۱۷م) کمر به خدمت او بست. | ||
== ورود به عرصه | == ورود به عرصه روزنامهنگاری == | ||
مودودی بعد از رحلت پدر سختی و مصایب فراوانی به چشم دید و دریافت که اکنون وقت آن فرا رسیده است که برای خویش کار و باری دست و پا کند و از این وضع ناخوشایند رهایی یابد؛ به همین منظور از شهری به شهر دیگر سفر میکرد تا اینکه سرانجام در سال ۱۹۱۸ م به شهر بجنور [[هند|هندوستان]] رسید. | مودودی بعد از رحلت پدر سختی و مصایب فراوانی به چشم دید و دریافت که اکنون وقت آن فرا رسیده است که برای خویش کار و باری دست و پا کند و از این وضع ناخوشایند رهایی یابد؛ به همین منظور از شهری به شهر دیگر سفر میکرد تا اینکه سرانجام در سال ۱۹۱۸ م به شهر بجنور [[هند|هندوستان]] رسید. | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
اسلام مشروطهخواه و لیبرالیسم نیست. [[اسلام]] تنها اسلام است و [[مسلمان|مسلمانان]] باید تصمیم بگیرند یا مسلمانی ناب باشند و به [[خدا]] [[شرک]] نورزند یا از رویارو شدن با جهان بر سر اسلام و مقتضای [[ایمان]] خویش اجتناب ورزند. مودودی تأکید دارد که اسلام واجد قوانین متعدد و گوناگونی برای نظام اجتماعی و مدنی است. او با تأثیرپذیری از ایدئولوژیهای مدرن غربی، تلاش کرد اسلام را ایدئولوژیای فراگیر و متمایز و برتر از نظامهای سرمایهداری و کمونیسم معرفی کند. | اسلام مشروطهخواه و لیبرالیسم نیست. [[اسلام]] تنها اسلام است و [[مسلمان|مسلمانان]] باید تصمیم بگیرند یا مسلمانی ناب باشند و به [[خدا]] [[شرک]] نورزند یا از رویارو شدن با جهان بر سر اسلام و مقتضای [[ایمان]] خویش اجتناب ورزند. مودودی تأکید دارد که اسلام واجد قوانین متعدد و گوناگونی برای نظام اجتماعی و مدنی است. او با تأثیرپذیری از ایدئولوژیهای مدرن غربی، تلاش کرد اسلام را ایدئولوژیای فراگیر و متمایز و برتر از نظامهای سرمایهداری و کمونیسم معرفی کند. | ||
مودودی با وجود تلاش برای نشاندادن تقابل میان مفاهیمی اسلامی با مفاهیم غربی، ایدههایی مانند [[ایدئولوژی]] اسلامی، [[حکومت اسلامی]] و [[انقلاب اسلامی]] را از مفاهیم تمدن غربی اقتباس کرد. برای نمونه، منظور او از حکومت اسلامی، یک دولت غربی مدرن با همه ساختارهای سیاسی آن مانند مجلس، قوه قضائیه مستقل، قانون اساسی و... است. | مودودی با وجود تلاش برای نشاندادن تقابل میان مفاهیمی اسلامی با مفاهیم غربی، ایدههایی مانند [[ایدئولوژی]] اسلامی، [[حکومت اسلامی]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] را از مفاهیم تمدن غربی اقتباس کرد. برای نمونه، منظور او از حکومت اسلامی، یک دولت غربی مدرن با همه ساختارهای سیاسی آن مانند مجلس، قوه قضائیه مستقل، قانون اساسی و... است. | ||
او در رساله «بنیانهای قانون اسلامی» میگوید که "دولت اسلامی" باید بر تمام جنبههای زندگی عمومی و خصوصی شهروندان نظارت داشته باشد و از این جهت "با [[بلشوییسم]] و [[فاشیسم]] شباهتهای نزدیک دارد". | او در رساله «بنیانهای قانون اسلامی» میگوید که "دولت اسلامی" باید بر تمام جنبههای زندگی عمومی و خصوصی شهروندان نظارت داشته باشد و از این جهت "با [[بلشوییسم]] و [[فاشیسم]] شباهتهای نزدیک دارد". | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
مودودی در کتاب جنجالبرانگیز «اصطلاحات چهارگانه در قرآن» در سال ۱۹۴۱ میلادی ادعاهایی کرد که تا پیش از او وجود نداشتند. او مدعی شد که پس از عصر [[نزول قرآن]]، "مفاهیم اساسی قرآن" که از نظر او، عبارتاند از «الله» و «رب» و «دین» و «عبادت»، در درازای قرنهای متوالی از نظرها مخفی ماند و مسلمانان نسبت به آنها دچار سوء تفافهم شدند و به کنه معانی آنها پی نبردند. | مودودی در کتاب جنجالبرانگیز «اصطلاحات چهارگانه در قرآن» در سال ۱۹۴۱ میلادی ادعاهایی کرد که تا پیش از او وجود نداشتند. او مدعی شد که پس از عصر [[نزول قرآن]]، "مفاهیم اساسی قرآن" که از نظر او، عبارتاند از «الله» و «رب» و «دین» و «عبادت»، در درازای قرنهای متوالی از نظرها مخفی ماند و مسلمانان نسبت به آنها دچار سوء تفافهم شدند و به کنه معانی آنها پی نبردند. | ||
آنها «الله» را به معنای [[بت]] و «رب» را به معنای پروردگار و «[[عبادت]]» را هممعنی خداپرستی و قربانی کردن و [[سجده]] و [[نماز]] و | آنها «الله» را به معنای [[بت]] و «رب» را به معنای پروردگار و «[[عبادت]]» را هممعنی خداپرستی و قربانی کردن و [[سجده]] و [[نماز]] و «[[دین]]» را [[مذهب]] پنداشتهاند. یعنی تمام [[تاریخ اسلام]]، پر از جهل و ضلالت و انحطاط بودهاست. او همچنین ادعا کرد که مفاهیم اساسی قرآن، حاکمیت و سلطه «الله» و «رب» است و دین و عبادت راههایی برای رسیدن به این دو هستند. | ||
این ادعاهای او صدای اعتراض [[ابوالحسن ندوی]] دوست و همسنگر سابق مودودی را نیز درآوردند. ندوی در کتاب «تفسیر سیاسی اسلام در نوشتههای مودودی و سید قطب» نوشت که مودودی و پیرو آن [[سید قطب]]، حتی رابطه انسان با خدا را رابطهای سیاسی عنوان کرده و رابطه حاکم و محکوم نشان دادهاند. | این ادعاهای او صدای اعتراض [[ابوالحسن ندوی]] دوست و همسنگر سابق مودودی را نیز درآوردند. ندوی در کتاب «تفسیر سیاسی اسلام در نوشتههای مودودی و سید قطب» نوشت که مودودی و پیرو آن [[سید قطب]]، حتی رابطه انسان با خدا را رابطهای سیاسی عنوان کرده و رابطه حاکم و محکوم نشان دادهاند. | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
== پیروان == | == پیروان == | ||
[[سید قطب]] بیشترین تأثیر را از مودودی گرفت. [[سید ولی نصر]] (فرزند [[سید حسین نصر]]) در کتاب «پیشقراولان انقلاب اسلامی؛ جماعت اسلامی پاکستان» مدعی شده که [[سید روح الله موسوی خمینی|سید روحالله خمینی]]، کتاب «حکومت اسلامی» ([[ولایت فقیه]]) را با تأثیرگیری از مودودی نوشته است. | [[سید قطب]] بیشترین تأثیر را از مودودی گرفت. [[سید ولی نصر]] (فرزند [[سید حسین نصر]]) در کتاب «پیشقراولان انقلاب اسلامی؛ جماعت اسلامی پاکستان» مدعی شده که [[سید روح الله موسوی خمینی|سید روحالله خمینی]]، کتاب «حکومت اسلامی» ([[ولایت فقیه]]) را با تأثیرگیری از مودودی نوشته است. | ||
سیاستمدار و جنگسالار افغان به غیر از پیروی از اندیشههای | سیاستمدار و جنگسالار افغان به غیر از پیروی از اندیشههای [[سید ابوالاعلی مودودی|مودودی]]، حتی تشکیلات سازمانی و روشهای کاری خود را کاملاً از [[جماعت اسلامی پاکستان]] برگرفتهاست. | ||
== یکتاپرستی، دغدغهء اساسی انبیا == | == یکتاپرستی، دغدغهء اساسی انبیا == | ||
ابوالاعلی معتقد است وقتی تاریخ ملتهای پیشین را در قرآن میخوانیم درمی یابیم که هیچ یک از امتهای پیشین، منکر وجود خداوند نبودهاند. از [[ | ابوالاعلی معتقد است وقتی تاریخ ملتهای پیشین را در قرآن میخوانیم درمی یابیم که هیچ یک از امتهای پیشین، منکر وجود خداوند نبودهاند. از قوم [[حضرت نوح|نوح]] تا [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]]، از [[عاد]] تا [[ثمود]]، از مردم مدین تا مردم [[جزیرة العرب|جزیره العرب]]، همه و همه به وجود خداوند متعال اعتقاد داشتهاند. سپس به طور تفصیل مسائل اختلافی [[پیامبران|انبیا]] با امتهای خویش را ذکر میکند و روشن میسازد که موضوع اختلاف بین انبیا و مخالفانشان، نه اثبات وجود خدا، بلکه مسئلهء مهم یکتاپرستی بوده است. | ||
به نظر مودودی از [[قرآن|آیات کلاماللّه]] معلوم میشود [[مشرکان]] و پرستندگان خدایان متعدد که با پیامبران مخالف و دشمن بودند، روی هم رفته وجود خداوند را انکار نمیکردند؛ بلکه همگی این نکته را قبول داشتند که خدایی وجود دارد که خالق آسمانها و زمین و همه چیز است؛ اما آنها در مرحله توحید ربوبی و عبادی با انبیا اختلاف داشتند؛ ازاین رو در باور ابوالاعلی مدار تبلیغ پیامبران و محور درگیری آنان با دشمنان، «[[توحید]] در ذات»یا «توحید در خالقیت» نبوده؛ بلکه نقطهء ثقل تبلیغات انبیای الهی حول محور«توحید ربوبی» بوده است. | به نظر مودودی از [[قرآن|آیات کلاماللّه]] معلوم میشود [[مشرکان]] و پرستندگان خدایان متعدد که با پیامبران مخالف و دشمن بودند، روی هم رفته وجود خداوند را انکار نمیکردند؛ بلکه همگی این نکته را قبول داشتند که خدایی وجود دارد که خالق آسمانها و زمین و همه چیز است؛ اما آنها در مرحله توحید ربوبی و عبادی با انبیا اختلاف داشتند؛ ازاین رو در باور ابوالاعلی مدار تبلیغ پیامبران و محور درگیری آنان با دشمنان، «[[توحید]] در ذات»یا «توحید در خالقیت» نبوده؛ بلکه نقطهء ثقل تبلیغات انبیای الهی حول محور«توحید ربوبی» بوده است. | ||
خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
== دستگیری == | == دستگیری == | ||
در سال ۱۹۵۳ که رساله قدیانی ستیز او منجر به بروز اعمالی غیرقانونی در سراسر پاکستان شده بود دستگیر شد. دادگاه حکومت نظامی، حکم اعدام او را صادر کرد. در زندان بارها از او خواسته شد تا درخواست بخشودگی کند و خواستار تخفیف مجازات اعدامش شود اما مودودی از این کار سر باز زد. با همین اقدام بود که جایگاه او | در سال ۱۹۵۳ که رساله قدیانی ستیز او منجر به بروز اعمالی غیرقانونی در سراسر پاکستان شده بود دستگیر شد. دادگاه حکومت نظامی، حکم اعدام او را صادر کرد. در زندان بارها از او خواسته شد تا درخواست بخشودگی کند و خواستار تخفیف مجازات اعدامش شود اما مودودی از این کار سر باز زد. با همین اقدام بود که جایگاه او بهعنوان یک چهره اسلامی در قرن بیستم تثبیت شد. با این وجود مجازات او بعدتر تخفیف یافت و از زندان آزاد شد. | ||
== | == درگذشت == | ||
او در آوریل ۱۹۷۹ به علت مشکلات قلب و کلیوی برای درمان به شهر بافلو در ایالت نیویورک، [[ایالات متحده آمریکا]] رفت و پس از چند عمل جراحی در ۲۲ سپتامبر ۱۹۷۹ درگذشت. مراسم تشییع جنازه او در شهر بافلو برگزار شد ولی در محل نامعلومی در | او در آوریل ۱۹۷۹ به علت مشکلات قلب و کلیوی برای درمان به شهر بافلو در ایالت نیویورک، [[ایالات متحده آمریکا]] رفت و پس از چند عمل جراحی در ۲۲ سپتامبر ۱۹۷۹ درگذشت. مراسم تشییع جنازه او در شهر بافلو برگزار شد ولی در محل نامعلومی در منطقه ایچرا در شهر لاهور به خاک سپرده شد. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[پاکستان]] | |||
* [[جماعت اسلامی پاکستان]] | |||
* [[ایدئولوژی]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
* [http://ensani.ir/fa/article/367093/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C برگرفته از سایت نگاه مختصری به اندیشههای ابوالاعلی مودودی - پرتال جامع علوم ...] | * [http://ensani.ir/fa/article/367093/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C برگرفته از سایت نگاه مختصری به اندیشههای ابوالاعلی مودودی - پرتال جامع علوم ... ensani.ir] | ||
* [http://eslahe.com/25986/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D9%84%DB%8C برگرفته از سایت بیوگرافی و معرفی شخصیت امام ابوالاعلی مودودی -,نوگرا eslahe.com] | |||
* [http://eslahe.com/25986/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D9%84%DB%8C برگرفته از سایت بیوگرافی و معرفی شخصیت امام ابوالاعلی مودودی -,نوگرا] | * [http://www.taghribnews.com/fa/news/434339/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8%DB%8C-5-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%B3%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C برگرفته از سایت معرفی شخصیتهای تقریبی/5/ ابوالاعلی مودودی؛ انقلابی برای ... eslahe.com] | ||
* [http://www.taghribnews.com/fa/news/434339/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D8%B1%DB%8C%D8%A8%DB%8C-5-%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%B3%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C برگرفته از سایت معرفی شخصیتهای تقریبی/5/ ابوالاعلی مودودی؛ انقلابی برای ...] | |||
{{علمای اسلام}} | |||
{{علمای پاکستان}} | |||
[[رده:شخصیتها]] | [[رده:شخصیتها]] | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] |