نهضت مشروطه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نهضت مشروطه''' قیام ملت ایران علیه استبداد سلطنتی قاجار است که در سال۱۲۸۵ ش به وقوع پیوست.

مشروطیت ناظر بر نوعی از حکومت است که قانون در آن حاکم باشد. به عبارت دیگر حکومت مشروطه به رژیم سیاسی یا حکومتی گفته می‌شود که میزان اعمال قدرت در آن در حیطه قانون تعریف شده باشد و در برابر حکومت استبدادی قرار می­‌گیرد.

واژه نهضت از ریشه «نهض» به معنای قیام، خیزش، بیداری است<ref>آذرنوش، فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، ۷۱۸–۷۱۹.</ref> و واژه «انقلاب» که گاه دربارهٔ جنبش مشروطه به کار می‌رود، به معنای دگرگونی بنیادی در نظام اجتماعی، سیاسی یا فرهنگی است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۴۷.</ref>.دولت مشروطه و نظریه مشروطیت دستاورد قرن هجدهم میلادی است و نخستین تعبیرات از نظریه دولت مشروطه، در [[آمریکا]]، [[فرانسه]] و [[انگلستان]] عنوان شد؛ هرچند سابقه بسیاری از اجزا و استدلالات عمده آن به قرون وسطا بازمی‌گردد.<ref>وینسنت، نظریه‌های دولت، ۱۲۳، ۱۲۶–۱۲۷ و ۱۳۱.</ref> واژه مشروطه در نیمه‌های دوره سلطنت [[ناصرالدین‌شاه قاجار]] در [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] به‌کار گرفته شد<ref>هدایت، طلوع مشروطیت، ۱۵.</ref> و سیدمحمد طباطبایی دوازده سال پیش از امضای فرمان مشروطیت به دست مظفرالدین‌شاه، ‏از مشروطیت و مجلس شورای ملی سخن گفت.<ref>کسروی، تاریخ مشروطه ایران، ۴۹–۵۱؛ حائری، عبدالهادی، تشیع، ۱۰۴–۱۰۵.</ref> حتی برخی از رهبران نهضت مشروطه، مانند طباطبایی، به عقاید ضد سلطنتی و جمهوری‌خواهانه مشهور بودند؛ اما با درک اوضاع اجتماعی روز، عامدانه از طرح جمهوری‌خواهی پرهیز می‌کردند.<ref>ناظم‌الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان، ۴۹؛ کریمی، جمهوری‌خواهی ایرانی، ۴۰.</ref> هدف اصلی نهضت مشروطه ایران نیز تبدیل قدرت سیاسی خودکامه به قدرت مقید به قانون بود و نهادهای برآمده از جنبش مشروطه یعنی قانون اساسی و مجلس شورای ملی نیز چنین وظیفه‌ای بر عهده داشتند.<ref>بشیریه، موانع توسعه، ۶۳.</ref>