پرش به محتوا

حمله موشکی حزب‌الله به حیفا: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۳۱: خط ۱۳۱:
=جامعیت قرآن=
=جامعیت قرآن=


به گواهی آیات متعدّد قرآن کریم، قرآن کتاب مفصّل، بیانگر هر چیز، روشنگر هر مطلب، آشکار کننده هر مَثل و تذکری برای جهانیان است. این صفات و ویژگی¬های قرآن، بستر مناسبی را فراهم آورده که عالمان و مفسّران اسلامی با تعقّل و تدبّر در این کتاب آسمانی، ساحت¬ و جنبه¬های جدیدی از جهان¬شمولی و جاودانگی قرآن کریم را اثبات کنند. یکی از این ساحت¬ و جنبه¬ها؛ دامنه شمولیّت و علوم مستنبطه از قرآن است که معاصران از آن به جامعیّت قرآن تعبیر کرده و همواره مورد توجّه عموم دانشمندان و عالمان اسلامی متقدّم و متأخّر از سده¬های نخستین اسلام تا به حال بوده و مسلمانان در هر عصری بعد جدیدی از آن را کشف کرده¬اند.
جامعیّت قرآن یکی از مباحث اساسی و بنیادی در مسائل مختلف علوم قرآنی است. در تفسیر نیز در درک و فهم آیات قرآن نقش مهمّی دارد و یکی از مبانی تفسیر عصری تلقّی شده و پیش فرض و باور هر مفسّری بوده و قبول یا انکار جامعیّت قرآن توسط مفسّران، بیانگر مبنای تفسیری آنان در نگرش به قرآن کریم است.  
جامعیّت قرآن یکی از مباحث اساسی و بنیادی در مسائل مختلف علوم قرآنی است. در تفسیر نیز در درک و فهم آیات قرآن نقش مهمّی دارد و یکی از مبانی تفسیر عصری تلقّی شده و پیش فرض و باور هر مفسّری بوده و قبول یا انکار جامعیّت قرآن توسط مفسّران، بیانگر مبنای تفسیری آنان در نگرش به قرآن کریم است.  
3-1-1. مفهوم شناسی
 
اصطلاح «جامعیّت» از واژگان نوظهور و نوساخته در حوزه علوم قرآنی و تفسیر قرآن است که در کتاب¬های پیشینیان اثری از کاربرد آن نمی توان یافت، بلکه این واژه از اصطلاحات جدیدی است که قرآن¬پژوهان و مفسّران معاصر غالبا در تفسیر آیات مربوط به قلمرو موضوعی قرآن به کار برده¬اند. البته بحث از قلمرو و دامنه موضوعی قرآن، مطلبی است که از قدیم مورد توجّه قرآن¬پژوهان و مفسران بوده است. از جمله سیوطی در «الاتقان  فی علوم القرآن» در نوع شصت وپنج، فصلی را با عنوان «العلوم المستنبطه من القرآن» آورده و در آن به اثبات تنوّع علوم در قرآن پرداخته است (سیوطی،1421، ج2: ص 258). در بین قرآن¬پژوهان معاصر آیت الله معرفت در جلد شش کتاب «التمهید فی علوم القرآن» در باب اعجاز علمی قرآن، مبحثی را  با عنوان «هل القرآن مشتمل علی جمیع العلوم» بیان کرده است (معرفت،1410، ج6: ص13). در بین معاصران نیز، کتابهایی همچون جامعیّت قرآن توسط محمد علی ایازی و جامعیّت قرآن کریم توسط مصطفی کریمی، به رشته تحریر در آمده است.
=مفهوم شناسی=
3-1-1-1. معنای لغوی
اصطلاح «جامعیّت» از واژگان نوظهور و نوساخته در حوزه علوم قرآنی و تفسیر قرآن است که در کتاب¬های پیشینیان اثری از کاربرد آن نمی توان یافت، بلکه این واژه از اصطلاحات جدیدی است که قرآن¬پژوهان و مفسّران معاصر غالبا در تفسیر آیات مربوط به قلمرو موضوعی قرآن به کار برده¬اند. البته بحث از قلمرو و دامنه موضوعی قرآن، مطلبی است که از قدیم مورد توجّه قرآن¬پژوهان و مفسران بوده است. از جمله سیوطی در «الاتقان  فی علوم القرآن» در نوع شصت وپنج، فصلی را با عنوان «العلوم المستنبطه من القرآن» آورده و در آن به اثبات تنوّع علوم در قرآن پرداخته است. در بین قرآن‌پژوهان معاصر آیت الله معرفت در جلد شش کتاب «التمهید فی علوم القرآن» در باب اعجاز علمی قرآن، مبحثی را  با عنوان «هل القرآن مشتمل علی جمیع العلوم» بیان کرده است . در بین معاصران نیز، کتابهایی همچون جامعیّت قرآن توسط محمد علی ایازی و جامعیّت قرآن کریم توسط مصطفی کریمی، به رشته تحریر در آمده است.
واژه «جامعیّت» از نظر ساختار صرفی، مصدر صناعی مرکب از اسم فاعل ثلاثی مجرد (جامع) از ماده «جَمَعَ، یَجمَعُ، جَمعا»، یای نسبت (ی) و تای مربوطه (ه) است. جَمع در لغت به پیوند دادن اجزای یک چیز، جمع کردن اشیاء پراکنده، و جامع به معنای گرد آورنده و فراگیرنده معنا شده و جامعیّت نیز در لغت در معانی وضع یا کیفیت جامع بودن، فراگیری و شمول و فراگیری آمده است (راغب اصفهانی،1412: ص201؛  ابن منظور،1414، ج8: ص53؛ سیّاح،1386: ص282).  
=معنای لغوی=
رایج¬ترین و متداول¬ترین اصطلاح در منابع عربی که قرابت معنایی و ساختاری با واژه«جامعیّت» دارد، مصدر صناعی«شمولیّت» است که مرکب از مصدر ثلاثی مجرد (شمول) ماده« شَمِلَ- يَشمَلُ»، یای نسبت (ی) و تای مربوطه (ه) بوده که در لغت به معنای پوشاندن، عمومیّت احاطه کردن، معنا شده است (صاحب¬بن¬عباد، 1414، ج7: ص 338؛ ابن فارس، 1401، ج2: ص215؛ فیّومی،1414، ج 2: ص323؛ طریحی، 1375، ج5: ص404؛ مصطفوی،1368، ج6 : ص120)
واژه «جامعیّت» از نظر ساختار صرفی، مصدر صناعی مرکب از اسم فاعل ثلاثی مجرد (جامع) از ماده «جَمَعَ، یَجمَعُ، جَمعا»، یای نسبت (ی) و تای مربوطه (ه) است. جَمع در لغت به پیوند دادن اجزای یک چیز، جمع کردن اشیاء پراکنده، و جامع به معنای گرد آورنده و فراگیرنده معنا شده و جامعیّت نیز در لغت در معانی وضع یا کیفیت جامع بودن، فراگیری و شمول و فراگیری آمده است.  
  لذا با توجه به ریشه و همچنین ساختار مصدر صناعی بودن دو واژه جامعیّت و شمولیّت؛ گردآورندگی و فراگیرندگی صحیح¬ترین معنا برای آن دو بوده با این تفاوت که از نظر استعمال، واژه جامعیّت غالبا در منابع فارسی و اصطلاح شمولیّت در منابع عربی کاربرد دارد.
رایج‌ترین و متداول‌ترین اصطلاح در منابع عربی که قرابت معنایی و ساختاری با واژه«جامعیّت» دارد، مصدر صناعی«شمولیّت» است که مرکب از مصدر ثلاثی مجرد (شمول) ماده« شَمِلَ- يَشمَلُ»، یای نسبت (ی) و تای مربوطه (ه) بوده که در لغت به معنای پوشاندن، عمومیّت احاطه کردن، معنا شده است.
  از این‌رو با توجه به ریشه و همچنین ساختار مصدر صناعی بودن دو واژه جامعیّت و شمولیّت؛ گردآورندگی و فراگیرندگی صحیح¬ترین معنا برای آن دو بوده با این تفاوت که از نظر استعمال، واژه جامعیّت غالبا در منابع فارسی و اصطلاح شمولیّت در منابع عربی کاربرد دارد.
3-1-1-2. کاربردهای قرآنی
3-1-1-2. کاربردهای قرآنی
لفظ «جامعیّت» در آیات قرآن استعمال نشده، ولی ساختار اسم فاعل آن(جامع) در قرآن در سه مورد، به عنوان صفت خداوند متعال در آیات ﴿رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعاد﴾ (آل عمران: 9)؛ پروردگارا، بى‏ترديد تو مردمان را در روزى كه هيچ ترديدى در آن نيست براى داورى گرد مى‏آورى. اين وعده خداست و قطعا خدا خلف وعده نمى‏كند.، ﴿...إِنَّ اللَّهَ جامِعُ الْمُنافِقِينَ وَ الْكافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعا﴾ (نساء: 140)؛ ...قطعا خداوند منافقان و كافران را يكسره در دوزخ گرد مى‏آورد.، و به معنای امر مهمّ و جامع در آیه ﴿ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِذا كانُوا مَعَهُ عَلى‏ أَمْرٍ جامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوه...﴾ (نور: 12)؛ مؤمنان راستين تنها كسانى‏اند كه به خدا و پيامبرش ايمان آورده‏اند، و هنگامى كه با پيامبر بر سر كارى كه مربوط به جامعه اسلامى است گرد آمده‏اند، پيش از آن‏كه از او اجازه بگيرند، از نزد وى بيرون نمى‏روند.، کاربرد داشته است.
لفظ «جامعیّت» در آیات قرآن استعمال نشده، ولی ساختار اسم فاعل آن(جامع) در قرآن در سه مورد، به عنوان صفت خداوند متعال در آیات ﴿رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعاد﴾ (آل عمران: 9)؛ پروردگارا، بى‏ترديد تو مردمان را در روزى كه هيچ ترديدى در آن نيست براى داورى گرد مى‏آورى. اين وعده خداست و قطعا خدا خلف وعده نمى‏كند.، ﴿...إِنَّ اللَّهَ جامِعُ الْمُنافِقِينَ وَ الْكافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعا﴾ (نساء: 140)؛ ...قطعا خداوند منافقان و كافران را يكسره در دوزخ گرد مى‏آورد.، و به معنای امر مهمّ و جامع در آیه ﴿ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِذا كانُوا مَعَهُ عَلى‏ أَمْرٍ جامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوه...﴾ (نور: 12)؛ مؤمنان راستين تنها كسانى‏اند كه به خدا و پيامبرش ايمان آورده‏اند، و هنگامى كه با پيامبر بر سر كارى كه مربوط به جامعه اسلامى است گرد آمده‏اند، پيش از آن‏كه از او اجازه بگيرند، از نزد وى بيرون نمى‏روند.، کاربرد داشته است.
confirmed
۵٬۸۳۵

ویرایش