confirmed
۵٬۸۳۵
ویرایش
خط ۱۷۸: | خط ۱۷۸: | ||
=نگرشها به قلمرو جامعیت قرآن= | =نگرشها به قلمرو جامعیت قرآن= | ||
جامعیّت قرآن، از | جامعیّت قرآن، از سدههای نخستین اسلام تابه حال، همواره مورد توجّه عالمان اسلامی بوده و مسلمانان در هر عصری بعد جدیدی از آن را کشف کرده اند. امّا مطلبی که از قدیم تا عصر حاضر در این باب موجب اختلاف نظر قرآن پژوهان و مفسّران شده، تعیین قلمرو آن است که غالبا این اختلاف ناشی از نوع نگرش آنان در تفسیر آیات بیانگر جامعیّت قرآن و روایات فریقین است. | ||
=دیدگاه حداکثری= | =دیدگاه حداکثری= | ||
بر اساس این نظریه، قرآن همه علوم حتّی علوم بشری و طبیعی را در ظواهر الفاظ بالفعل داراست. برخی نیز این دیدگاه را جامعیّت مطلق نامیده اند (خسرو پناه، 1384: ص41-46). مبنای این دیدگاه آیات ﴿ ...وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْء... ﴾ (نحل: 89)، ﴿... ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ... ﴾ (انعام: 38)، ﴿ ...وَ تَفْصِيلَ كُلِّ شَيْء... ﴾ (یوسف: 111)، ﴿...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِينا... ﴾ (مائده: 3) و روایاتی نظیر «ذَلِكَ الْقُرْآنُ فَاسْتَنْطِقُوهُ...» و «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يَدَعْ شَيْئاً...»؛ واخبار صادره از ابن مسعود و انس بن مالک است. در بین مفسّران فریقین؛ سیوطی،آلوسی، فیض کاشانی، ابن کثیر، طنطاوی، جعفری و حوّی از قائلان به این دیدگاه هستند (آلوسی، 1415، ج4: ص144؛ ابن کثیر، 1419، ج5: ص501؛ سیوطی، 1404، ج4: ص127؛ جعفری، 1376، ج6: ص194؛ حوی، 1424، ج6: ص2965). | بر اساس این نظریه، قرآن همه علوم حتّی علوم بشری و طبیعی را در ظواهر الفاظ بالفعل داراست. برخی نیز این دیدگاه را جامعیّت مطلق نامیده اند (خسرو پناه، 1384: ص41-46). مبنای این دیدگاه آیات ﴿ ...وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْء... ﴾ (نحل: 89)، ﴿... ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ... ﴾ (انعام: 38)، ﴿ ...وَ تَفْصِيلَ كُلِّ شَيْء... ﴾ (یوسف: 111)، ﴿...الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِينا... ﴾ (مائده: 3) و روایاتی نظیر «ذَلِكَ الْقُرْآنُ فَاسْتَنْطِقُوهُ...» و «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يَدَعْ شَيْئاً...»؛ واخبار صادره از ابن مسعود و انس بن مالک است. در بین مفسّران فریقین؛ سیوطی،آلوسی، فیض کاشانی، ابن کثیر، طنطاوی، جعفری و حوّی از قائلان به این دیدگاه هستند (آلوسی، 1415، ج4: ص144؛ ابن کثیر، 1419، ج5: ص501؛ سیوطی، 1404، ج4: ص127؛ جعفری، 1376، ج6: ص194؛ حوی، 1424، ج6: ص2965). |