۶٬۶۹۷
ویرایش
(←پانویس) |
|||
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''سید | |||
'''سید جمالالدین اسدآبادی''' (۱۲۱۷–۱۹ اسفند ۱۲۷۵ خورشیدی) (مشهور به '''سید جمالالدین افغانی''') اندیشمندی سیاسی و مبلغ [[پاناسلامیسم و وحدت اسلامی|اندیشه اتحاد اسلام]] بود. وی همچنین از اولین نظریهپردازان بنیادگرایی اسلامی محسوب میشود. گفته میشود که جد سی ام او [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام حسین]]، [[حسین بن علی (سید الشهدا)|امام سوم]] [[مذهب شیعه|شیعیان]] می باشد<ref name="ReferenceA">N. R. Keddie, ''"Sayyid Jamal ad-Din “al-Afghani”: A Political Biography"'', Berkeley, 1972</ref>. | |||
سید جمالالدین اسدآبادی اولین متفکر مدرن و فعال اجتماعی بود که نسبت به بیماریهای اجتماعی جوامع [[مسلمان]] و ضعفهای موجود در آن هشدار داد؛ و در مقابل قدرتهای غربی [[اسلامگرایی]] را تبلیغ نمود. تأثیر او بر کشورهای اسلامی، مخصوصاً [[افغانستان]] ،[[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] | سید جمالالدین اسدآبادی اولین متفکر مدرن و فعال اجتماعی بود که نسبت به بیماریهای اجتماعی جوامع [[مسلمان]] و ضعفهای موجود در آن هشدار داد؛ و در مقابل قدرتهای غربی [[اسلامگرایی]] را تبلیغ نمود. تأثیر او بر کشورهای اسلامی، مخصوصاً [[افغانستان]] ،[[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] | ||
و[[جمهوری عربی مصر|مصر]] شایان توجه است<ref>Yarshater, Ehsan. Richard G Hovannisian and Georges Sabagh. eds. "The Persian Presence in the Islamic World". New York: Cambridge University Press, 1999 , p. 104</ref>. | و[[جمهوری عربی مصر|مصر]] شایان توجه است<ref>Yarshater, Ehsan. Richard G Hovannisian and Georges Sabagh. eds. "The Persian Presence in the Islamic World". New York: Cambridge University Press, 1999 , p. 104</ref>. | ||
خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
== اتهام جاسوس بودن و جنجالها پیرامون ماهیت سیدجمال == | == اتهام جاسوس بودن و جنجالها پیرامون ماهیت سیدجمال == | ||
در بعضی منابع سیدجمالالدین مأمور دولت انگلیس و فراماسون و در خدمت منافع انگلیس معرفی شدهاست. در نقطه مقابل مراجع دیگری او را حامی منافع یا مأمور دولت روسیه و ضد منافع بریتانیا معرفی کردهاند. | در بعضی منابع سیدجمالالدین مأمور دولت [[بریتانیا|انگلیس]] و [[فراماسون]] و در خدمت منافع انگلیس معرفی شدهاست. در نقطه مقابل مراجع دیگری او را حامی منافع یا مأمور دولت [[روسیه]] و ضد منافع [[بریتانیا]] معرفی کردهاند. | ||
نیکی کدی در دانشنامه ایرانیکا مینویسد که سیدجمال در زمانی که به افغانستان میرود خود را سید رومی یا استانبولی و اهل استانبول معرفی میکردهاست. جمالالدین در کابل با احترام توسط امیر کابل پذیرفته میشود و به سمت مشاور امیر برگزیده میشود. بگفته نیکی کدی این احتمالاً به سبب نامه محرمانهای بوده که او به امیر نشان دادهاست. این مسئله سبب شدهبود که نمایندگان بریتانیا در افغانستان او را مأمور دولت روسیه بپندارند. او در آنجا سعی کرد که امیر را به اتحاد با روسیه و مخالفت با بریتانیاییها وادارد | نیکی کدی در دانشنامه ایرانیکا مینویسد که سیدجمال در زمانی که به افغانستان میرود خود را '''سید رومی''' یا استانبولی و اهل استانبول معرفی میکردهاست. جمالالدین در کابل با احترام توسط امیر کابل پذیرفته میشود و به سمت مشاور امیر برگزیده میشود. بگفته نیکی کدی این احتمالاً به سبب نامه محرمانهای بوده که او به امیر نشان دادهاست. این مسئله سبب شدهبود که نمایندگان بریتانیا در افغانستان او را مأمور دولت روسیه بپندارند. او در آنجا سعی کرد که امیر را به اتحاد با روسیه و مخالفت با بریتانیاییها وادارد<ref name="Iranica">Nikki R. Keddi, "[http://www.iranicaonline.org/articles/afgani-jamal-al-din AFḠĀNĪ, JAMĀL-AL-DĪN]" in Encyclopædia Iranica, Vol. I, Fasc. 5, pp. 481-486</ref>. گزارشهای دولت استعماری [[هند]] و مجموعه منابع چنین مینمایاند که سید در افغانستان به مانند غریبهای بودهاست و فارسی را با لهجه ایرانی صحبت میکردهاست<ref name="Iranica" />. شیخ ابوالهدی به او لقب «متأفغن» (به معنی کسی که ادعا میکند افغان است) داد و تلاش کرد هویت شیعی او را آشکار سازد<ref>[[Albert Hourani|A. Hourani]]: ''Arabic Thought in the Liberal Age 1798–1939''. London, Oxford University Press, p. 103–129 (108)</ref>. | ||
بگفته آسانته، استاد آفریقاشناسی دانشگاه تمپل، در سال ۱۸۵۸ یک جاسوس بریتانیایی در گزارشی سیدجمال را مشکوک به بودن مأمور روسیه گزارش میکند. این مأمور بریتانیا نوشتهاست که جمالالدین به شیوه ترکان نوغایی در آسیای میانه لباس میپوشیدهاست | بگفته آسانته، استاد آفریقاشناسی دانشگاه تمپل، در سال ۱۸۵۸ یک جاسوس بریتانیایی در گزارشی سیدجمال را مشکوک به بودن مأمور روسیه گزارش میکند. این مأمور بریتانیا نوشتهاست که جمالالدین به شیوه ترکان نوغایی در آسیای میانه لباس میپوشیدهاست<ref name="Astane" />. گزارشهای دولت افغانستان مینویسند که سیدجمال بیشتر شیوه زندگی یک غربی را داشتهاست تا یک شرقی، او شخصی [[لیبرالیسم|لیبرال]] بوده و مقید به اجرای فرایض دینی نبودهاست. مثلاً فرایض [[رمضان|ماه رمضان]] را به جا نمیآوردهاست<ref name="Astane" />. به گفته آسانته، سید جمال در [[قاهره]] از نوشیدن [[کنیاک]] لذت میبردهاست. او یکبار در سال ۱۸۷۹ از [[لژ ماسونی]] در قاهره بیرون انداختهشد زیرا در ملاعام وجود خدا را انکار کرده بود<ref name="Astane">Molefi K. Asante, Culture and customs of Egypt, Published by Greenwood Publishing Group, 2002, {{ISBN|0-313-31740-2|en}}, 9780313317408, Page 137</ref>. | ||
در نقطه مقابل منابع دیگری سید جمالالدین اسدآبادی را فراماسون و حامی غیر مستقیم منافع انگلستان دانستهاند | در نقطه مقابل منابع دیگری سید جمالالدین اسدآبادی را فراماسون و حامی غیر مستقیم منافع انگلستان دانستهاند<ref name="Sadeghinia">. ابراهیم صادقی نیا. فراماسونری و جمعیتهای سری در ایران. ص. ۲۲–۲۴</ref>. روبرت دریفوس در کتاب «بازی شیطانی» در مورد سید جمالالدین اسدآبادی مینویسد: | ||
«مردی که در ۱۸۸۵ متشکل ساختن جنبشی پان اسلامیستی با هدایت بریتانیا را پیشنهاد داد کسی نبود جز «سید جمالالدین اسدآبادی». از دههٔ ۱۸۷۰ تا دههٔ ۱۸۹۰ سید جمالالدین از سوی بریتانیا حمایت شد. دست کم یکجا در اسناد رسمی و پروندههای محرمانه سرویس جاسوسی دولت هند، پیشنهاد سید جمالالدین اسدآبادی در ۱۸۸۲ در هند مبنی بر این که به عنوان جاسوس بریتانیا در هند به خدمت درآید، آمدهاست. | «مردی که در ۱۸۸۵ متشکل ساختن جنبشی پان اسلامیستی با هدایت بریتانیا را پیشنهاد داد کسی نبود جز «سید جمالالدین اسدآبادی». از دههٔ ۱۸۷۰ تا دههٔ ۱۸۹۰ سید جمالالدین از سوی بریتانیا حمایت شد. دست کم یکجا در اسناد رسمی و پروندههای محرمانه سرویس جاسوسی دولت هند، پیشنهاد سید جمالالدین اسدآبادی در ۱۸۸۲ در هند مبنی بر این که به عنوان جاسوس بریتانیا در هند به خدمت درآید، آمدهاست. | ||
خط ۹۱: | خط ۹۲: | ||
همچنین اسماعیل رائین در کتاب مشهور خود [[فراموشخانه و فراماسونری در ایران]] مینویسد: | همچنین اسماعیل رائین در کتاب مشهور خود [[فراموشخانه و فراماسونری در ایران]] مینویسد: | ||
«سید جمالالدین اسدآبادی معروف به افغانی، یکی از فراماسونهای اولیه ایران است که در ۹ لژ ماسونی عضویت داشت. او در لژ فراموشخانه [[میرزا ملکم خان|ملکم]] رئیس لژ و ویزیتور بودهاست…<ref>فراموشخانه و فراماسونری در ایران٫اسماعیل رائین ٫ ۱۳۵۷ ٫ امیرکبیر ٫ جلد اول٫صفحهٔ ۳۶۵</ref> | «سید جمالالدین اسدآبادی معروف به افغانی، یکی از فراماسونهای اولیه ایران است که در ۹ لژ ماسونی عضویت داشت. او در لژ فراموشخانه [[میرزا ملکم خان|ملکم]] رئیس لژ و ویزیتور بودهاست…<ref>فراموشخانه و فراماسونری در ایران٫اسماعیل رائین ٫ ۱۳۵۷ ٫ امیرکبیر ٫ جلد اول٫صفحهٔ ۳۶۵</ref>. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
* رساله نیجریه؛ | |||
* رساله | * مقالات در روزنامه «[[عروةالوثقی (نشریه)|عروةالوثقی]]»؛ | ||
* مقالات در روزنامه «[[عروةالوثقی (نشریه)|عروةالوثقی]] | * مقاله در رد خطابه ارنست رنان؛ | ||
* مقاله در رد خطابه ارنست | * نامهها؛ | ||
* | * مقالات در نشریه «ضیاءالخافقین»؛ | ||
* مقالات در نشریه | * تتمة البیان فی تاریخ الافغان؛ | ||
* تتمة البیان فی تاریخ | * تاریخ مختصر ایران از ابتدا تا زمان سید جمال؛ | ||
* و نیز کتابها و رسائلی دیگر که منقحترین و کاملترین چاپ آنها توسط [[سید هادی خسروشاهی]] صورت گرفتهاست. | |||
تاریخ مختصر ایران از ابتدا تا زمان سید | |||
و نیز کتابها و رسائلی دیگر که منقحترین و کاملترین چاپ آنها توسط [[سید هادی خسروشاهی]] صورت گرفتهاست. | |||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* [https://web.archive.org/web/20090321072124/http://www.khosroshahi.ir/ وبگاه خسروشاهی]، دارای مجموعهای از آثار سید جمالالدین اسدآبادی* | |||
* [https://web.archive.org/web/20090321072124/http://www.khosroshahi.ir/ وبگاه خسروشاهی]، دارای مجموعهای از آثار سید جمالالدین اسدآبادی | *(ترجمهٔ مقالهٔ از عروةالوثقی)[https://web.archive.org/web/20061022191326/http://www.sarnavesht.com/index.php/weblog/extended/839/ دعوة الفرس الی الاتحاد مع الافغان] | ||
* | |||
* [ | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان وحدتگرا]] | [[رده:عالمان وحدتگرا]] | ||
[[رده:شخصیتها]] | |||
[[رده:عالمان شیعه]] |