confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
== شخصیت ابوالخطاب پیش از انحراف == | == شخصیت ابوالخطاب پیش از انحراف == | ||
ابوالخطاب در ابتدا از اصحاب امام صادق (علیهالسلام) بود <ref>برقی، 1342، ج1، ص10؛ طوسی، 1415ق، ص296</ref> و از جایگاه و اعتبار بالایی برخوردار | ابوالخطاب در ابتدا از اصحاب امام صادق (علیهالسلام) بود<ref>برقی، 1342، ج1، ص10؛ طوسی، 1415ق، ص296</ref> و از جایگاه و اعتبار بالایی برخوردار بود<ref>مجلسی، 1363 ج66، ص220</ref>، تا جایی که حتی در مواقعی [[ائمه|ائمه اطهار علیهالسلام]] از وی تمجید کردهاند. از گفتار [[ابن غضائری]]، که میگوید:... حدثنا ابوالخطاب فی ایام استقامته، پیداست که ابوالخطاب مدتی بر مسیر هدایت بوده است<ref>ابن غضائری، 1422ق، ص88</ref>. در احادیث [[ائمه اطهار(ع)|ائمه معصوم علیهالسلام]] نیز به [[ایمان]] عاریهای او اشاره شده، که نشاندهنده منحرف نبودن وی در مراحل ابتدایی است<ref>کلینی، 1362، ج2، ص418؛ طوسی، 1348، ص296؛ طبری، 1413ق، ص330</ref>. در منابع اشاره شده، او پیش از بیان عقاید غالیانه اش، سؤالات برخی از [[مذهب شیعه|شیعیان]] را (از کوفه) برای امام صادق علیهالسلام میبرد و جوابهای حضرت را برای ایشان (به کوفه) میآورد. علی بن عقبه میگوید: کان ابوالخطاب قبل أن یفسد، هو یحمل المسائل لاصحابنا و یجیی بجواباتها<ref>کلینی، 1362، ج5، ص150؛ طوسی، 1365، ج1، ص4</ref>. | ||
از ابن ابیعمیر نیز روایت شده است: شیعیان وقتی آن اتفاقات برای ابوالخطاب افتاد، نزد امام صادق علیهالسلام آمدند و از آن حضرت خواستند شخصی را به آنان معرفی کند که در امر [[دین]] و [[احکام شرعی|احکام شرعی]] بتوانند از او کمک بگیرند | از [[ابن ابیعمیر]] نیز روایت شده است: شیعیان وقتی آن اتفاقات برای ابوالخطاب افتاد، نزد امام صادق علیهالسلام آمدند و از آن حضرت خواستند شخصی را به آنان معرفی کند که در امر [[دین]] و [[احکام شرعی|احکام شرعی]] بتوانند از او کمک بگیرند<ref>خوئی، 1413ق، ج 19، ص 318</ref>. از این روایت پیداست که ابوالخطاب پیش از انحرافش، از سوی امام صادق علیهالسلام به عنوان معتمد شیعیان که سؤالات خویش را از وی بپرسند، معرفی شده بود. بر اساس روایتی دیگر، [[حمران بن اعین]] در سؤالی که از امام صادق علیهالسلام پرسیده، او را مورد اعتماد معرفی کرده است<ref>صفار، 1404ق، ص 258و452</ref> قاضی نعمان مغربی نیز وی را (قبل از انحرافش) از داعیان امام صادق علیهالسلام معرفی کرده است. <ref>قاضی نعمان، 1383ق، ج1، ص49</ref>. | ||
بر اساس نقل [[ | بر اساس نقل [[محمد باقر مجلسی|علامه مجلسی]]، شیعیان روایات زیادی از ابوالخطاب نقل کردهاند<ref>مجلسی، 1363، ج 53، ص 39</ref>. سؤالی که در اینجا مطرح است اینکه آیا روایات ابوالخطاب، پیش از انحرافش و به تعبیری، در زمان استقامتش، مقبول است یا خیر؟ ابن غضائری این روایات را نمیپذیرد<ref>ابن غضائری، 1422ق، ص88</ref>. علامه حلی نیز در خلاصه الاقول، ضمن اشاره به غلو ابوالخطاب و ملعون شدن وی، رأی ابن غضائری را نقل کرده و مطلبی بر آن اضافه نکرده است<ref>حلی، 1417ق، ص392</ref>. اما [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]] روایات ابوالخطاب پیش از انحرافش را پذیرفته است<ref>طوسی، 1417ق، ج1، ص151</ref>. [[محمد باقر مجلسی|علامه مجلسی]] نیز ضمن پذیرش این مطلب مینویسد: روایاتی هم که در حال انحراف از وی نقل شده، درصورتی که دیگران آن روایت را نقل کرده باشند، پذیرفته شده است<ref>مجلسی،1363، ج53، ص39</ref>. آیتالله خوئی نیز با استناد به کلام شیخ طوسی در عده الاصول مینویسد:... بنابراین، محمد بن ابی زینب پیش از انحرافش قابل اعتماد است<ref>خوئی، 1413ق، ج15، ص271</ref>. ایشان به روایاتی در این خصوص استناد کرده است. | ||
در اینکه روایات ابوالخطاب پیش از انحرافش پذیرفتنی باشد، بحثی نیست، اما به نظر میرسد تعیین اینکه کدام یک از روایات وی قبل از انحرافش صادر شده، مشکل است. برخی گفتهاند: مرز میان دوره استقامت و انحراف او دقیقاً معلوم نیست | در اینکه روایات ابوالخطاب پیش از انحرافش پذیرفتنی باشد، بحثی نیست، اما به نظر میرسد تعیین اینکه کدام یک از روایات وی قبل از انحرافش صادر شده، مشکل است. برخی گفتهاند: مرز میان دوره استقامت و انحراف او دقیقاً معلوم نیست<ref>کاوند، 1382، ص109</ref>. بدون شک، او در دوره [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر علیهالسلام]] و اوایل دوره امام صادق علیهالسلام منحرف نبوده است. بنابراین، اگر روایتی را در دوره امام باقر علیهالسلام و یا اوایل دوره امام صادق علیهالسلام نقل کرده است و یا تصریح شود که فلان روایت در دوره استقامت او نقل شده، پذیرفتنی است. | ||
== آغاز انحراف ابوالخطاب == | == آغاز انحراف ابوالخطاب == |