سید حسین طباطبایی قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سید حسین طباطبایی قمی''' مشهور به '''حاج آقا حسین قمی''' (۱۲۸۲ق - ۱۳۶۶ق)، فقیه و از مجتهدان شیعی که بعد از درگذشت [[آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی]] مرجعیت عامه شیعیان را به مدت سه ماه بر عهده داشت. وی به اقدامات [[رضاخان]] اعتراض کرد و از [[ایران]] به [[عراق]] تبعید شد. دستگیری او به دستور حکومت رضاخان زمینه‌ساز تجمع و [[واقعه مسجد گوهرشاد]] شد.

سید حسین در ۲۸ رجب ۱۲۸۲ هجری قمری در [[قم]] به‌دنیا آمد<ref>گلشن ابرار، ج۲، ص۵۹۱</ref>.حاج آقا حسین قمی سه ماه پس از فوت [[سید ابوالحسن اصفهانی]] در ۱۷ بهمن ۱۳۲۵ش برابر با ۱۴ ربیع‌الاول سال ۱۳۶۶ق <ref>حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۸۵</ref> در [[نجف]] از دنیا رفت و در [[حرم حضرت علی(ع)]] به خاک سپرده شد.

تحصیلات ابتدایی خود را در یکی از مکتب خانه‎های قم شروع کرد و پس از آن درس‌های مقدماتی علوم دینی را از قبیل صرف و نحو و [[منطق]] را طی کرد و سپس برای تکمیل تحصیلات به [[تهران]] رفت. معالم، قوانین، شرح لمعه، و رسائل و مکاسب را نزد اساتید آن حوزه خواند و در ۲۲ سالگی برای انجام مراسم [[حج]] راهی [[مکه]] و [[مدینه]] شد. در بازگشت وارد نجف شد و در درس [[میرزا محمدحسن شیرازی]] شرکت کرد و پس از دو سال اقامت در سال ۱۳۰۶ قمری بار دیگر به تهران بازگشت. پنج سال در تهران به تحصیل ادامه داد و بار دیگر در سال ۱۳۲۱ق به عراق و [[سامرا]] رفت و در مجلس درس میرزا [[محمد تقی شیرازی]] شرکت کرد. ده سال ساکن سامرا بود و استادش توجه خاصی به وی داشته و مقلدان خود را در مسائل احتیاطی به او ارجاع می‌داد.

در پی درخواست مردم [[مشهد]] جهت فرستادن عالم، میرزا محمد تقی شیرازی، او را پیشنهاد کرد و و میرزا حسین، به سوی مشهد حرکت کرد. حاج آقا حسین از تمام اساتید خود در نجف و سامرا، اجازه اجتهاد داشت و از سید مرتضی کشمیری اجازه‌روایت اخذ کرده بود<ref>گلشن ابرار، ج۲، ص۵۹۱</ref>.

شیخ عبدالمحسن مدرس ریاضی

میرزا علی اکبر حکمی یزدی

آقا علی مدرس<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص۵۹۱</ref>

سید زین‌العابدین کاشانی حائری.

محمدرضا جرقویه‌ای اصفهانی

[[مهدی حکیم]]<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص۵۹۲</ref>

حاشیه بر [[عروة الوثقی]] (از اول مسائل [[تقلید]] تا بخشی از احکام [[نماز]])

مناسک حج.<ref>گلشن ابرار، جلد دو، ص۵۹۴</ref>

حاج آقا حسین قمی با ورود به مشهد، با برپایی [[نماز جماعت]]، ارتباط خود را با مردم برقرار کرد و با پاسخگویی به سؤالات مردم و رسیدگی به وضعیت محرومان و مستضعفان پرداخت و زعامت و سرپرستی حوزه علمیه را به عهده گرفت و علاوه بر رسیدگی به امور محصلان علوم دینی، دانش فقه و اصول را برای طالبان علم، در منزل خود تدریس می‌کرد. قمی از دادن رساله و قبول مسوولیت مرجعیت امتناع می‌کرد، ولی با اصرار و مراجعه فراوان جمع زیادی از متدینین، رساله احکام فارسی او در سال ۱۳۵۱ قمری به چاپ رسید و مرجعیت وی از آن تاریخ آغاز شد.

مدت مرجعیت عامه حاج آقا حسین قمی کوتاه بود و پس از چند ماه از دنیا رفت؛ [[آیت‌الله سید محمدهادی میلانی]] نقل می‌کند: "به حرم سیدالشهداء مشرف شدم، حاج آقا حسین قمی بالای سر مطهر نشسته بودند، به من اشاره نموده، نزد ایشان رفتم و آقا اظهار داشتند: ریاست و مرجعیت دینی بعد از آسید ابوالحسن به من روی آورده و من می‌ترسم به دینم لطمه بخورد! من دعا می‌کنم شما آمین بگویید: خدایا! اگر این ریاست به دین من مضر است، جان مرا بگیر! سپس آن قدر گریه کردند که زمین از آب دیدهٔ ایشان تر شد»<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/%D8%A2%DB%8C%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%A2%D9%82%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%82%D9%85%DB%8C(%D8%B1%D9%87) سایت افق حوزه]</ref>.

دوران رضاخان و اقدامات او اعتراض علما را برانگیخت. حاج آقا حسین قمی به مخالفت با دستگاه رضاخان برخاست. در یکی از جلسه‌هایی که با حضور عالمان مشهد در منزل وی برگزار شد، وی از اوضاع جاری مملکت به شدت متأثر و گریان شد سپس گفت:

او می‌گوید: «اول از او درخواست می‌کنم که از برنامه‌های غیراسلامی دست بردارد و اگر موافقت نکرد، خفه‌اش می‌کنم!»<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/%D8%A2%DB%8C%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%A2%D9%82%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%82%D9%85%DB%8C(%D8%B1%D9%87) سایت افق حوزه]</ref>.

آیةالله قمی پس‌از ورود به تهران، به ری رفت و در باغ سراج‌الملک ساکن شد. مردم تهران به‌طور گسترده به ملاقات او می‌رفتند و رژیم پهلوی محل اقامت او را تحت محاصره قرار داد. خبر بازداشت این مرجع تقلید با اعتراضات مردم، به‌ویژه مردم مشهد مواجه شد. مردم در حرم مطهر و مسجد گوهرشاد اجتماع کرده و به سخنان وعاظ و خطبا گوش فرا می‌دادند و هر روز بر ابعاد اعتراضات مردم افزوده می‌شد تا این‌که در نهایت مأموران حکومتی در روز چهاردهم ربیع‌الثانی به جمع روحانیون و مردم که در مسجد گوهرشاد دست به تحصن زده بودند، حمله‌ور شده و دست به کشتار زدند. پس‌از کشتار و سرکوب مردم در مسجد گوهرشاد، [[رژیم پهلوی]] او را از ایران به عراق تبعید کرد<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7897/101564/%D8%A2%DB%8C%D8%A9%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%A2%D9%82%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%82%D9%85%DB%8C(%D8%B1%D9%87) سایت افق حوزه]</ref>.

وی در دوران حضور در حوزه علمیه [[کربلا]] در جریان اشغال عراق در [[جنگ جهانی دوم]]، به همراه دیگر علمای عراقی و ایرانی مقیم این کشور، فتوای جهاد علیه [[متفقین]] را صادر کرد و خواهان مقابله با اشغاگران شد. حاج آقا حسین با سقوط رضاشاه به تبعید ۸ ساله خود پایان داد و در سال ۱۳۲۲ به مشهد بازگشت. او از دولت خواست که به خواسته‌هایی چون لغو کشف حجاب، انحلال مدارس مختلط، برپایی نماز جماعت و تعلیم قرآن و درس دینی در مدارس، آزادی حوزه‌های علمیه، کاهش فشار اقتصادی از دوش طبقه ضعیف، تلاش برای تعمیر قبور [[ائمه بقیع]] گردن نهد. او تهدید کرد که در صورت نافرمانی دولت، اعلام مبارزه مسلحانه خواهد کرد. تهدید وی و حمایت‌های مردمی‌ سبب پذیرش خواسته‌های وی شد.

== پانویس ==

{{پانویس}}