۸۵٬۶۹۸
ویرایش
عباس بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[حسین بن علی' به '[[حسین بن علی (سید الشهدا) ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:عباس بن علی.jpg|جایگزین=عباس بن علی(علیه‌السلام)|بندانگشتی|]] | [[پرونده:عباس بن علی.jpg|جایگزین=عباس بن علی(علیه‌السلام)|بندانگشتی|]] | ||
'''عباس بن علی''' مشهور به ابوالفضل و قمر بنی‌هاشم و باب‌الحوائج (ولادت ۴ شعبان ۲۶ هجری قمری و شهادت ۱۰ محرم ۶۱ هجری قمری) پسر [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)]] و [[ام البنین]] و برادر کوچک‌تر [[حسین بن علی | '''عباس بن علی''' مشهور به ابوالفضل و قمر بنی‌هاشم و باب‌الحوائج (ولادت ۴ شعبان ۲۶ هجری قمری و شهادت ۱۰ محرم ۶۱ هجری قمری) پسر [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)]] و [[ام البنین]] و برادر کوچک‌تر [[حسین بن علی (سید الشهدا)|حسین بن علی (علیه‌السلام)]] است. شهرت و محبوبیت او نزد [[مسلمانان]] بیشتر به خاطر شجاعت و همچنین وفاداریش نسبت به حسین بن علی در [[کربلا]] می‌باشد. آرامگاه عباس بن علی در کربلا بر سر راه غاضریه در موضع رزمگاه واقعه کربلا است. عباس بن علی در دهم [[محرم الحرام]]، [[عاشورا]] در واقعۀ کربلا در حال آوردن آب از رود فرات جهت رفع تشنگی [[اهل بیت]] که توسط سپاه [[عمر بن سعد بن ابی وقاص|عمر بن سعد]] محاصره شده بودند، به شهادت رسید. کشته‌شدن قهرمانانۀ عباس در نبرد کربلا، باعث ایجاد شخصیتی ویژه در میان [[شیعه]] و [[سنی]] گشته است. بنابر یک رسم و سنت قدیمی رایج در بین مسلمانان به‌ویژه [[شیعیان]] و مدیحه‌سرایان و مداحان، در روز [[نهم محرم]] ([[تاسوعا]]) مراسم یادبود کشته شدن او را برگزار و [[عزاداری|سوگواری]] می‌کنند. | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
عباس بن علی (علیه‌السلام) در سال 26 هجری قمری، در [[مدینه|مدینةالنبی]]، ولادت یافت. وی در دامان امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) و مادرش [[ام‌البنین]] به‌گونه‌ای پرورش یافت که به مظهر غیرت، ایثار و شجاعت، بدل گشت. ایشان در طول حیات خویش از محضر پدر و برادرانش، بیشترین بهره را برد و جامع فضایل نیکو گردید. آن بزرگوار آن چه را از محضر آن سه [[امام معصوم]] آموخته بود، در [[کربلا]] آشکار ساخت. | عباس بن علی (علیه‌السلام) در سال 26 هجری قمری، در [[مدینه|مدینةالنبی]]، ولادت یافت. وی در دامان امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) و مادرش [[ام‌البنین]] به‌گونه‌ای پرورش یافت که به مظهر غیرت، ایثار و شجاعت، بدل گشت. ایشان در طول حیات خویش از محضر پدر و برادرانش، بیشترین بهره را برد و جامع فضایل نیکو گردید. آن بزرگوار آن چه را از محضر آن سه [[امام معصوم]] آموخته بود، در [[کربلا]] آشکار ساخت. | ||
طبق روایات [[شیعه]] او جوانی دلاور، زیبا و بلند قد بوده است، در جنگ‌های [[جنگ صفین|صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] در کنار پدرش [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی‌طالب]] جنگیده است و او یکی از چند نفری است که در بین [[شیعیان]] به باب‌الحوائج معروفند. او سه برادر تنی به نام‌های جعفر، عبدالله و عثمان داشت که همگی آنان در روز عاشورا سال ۶۱ قمری در کربلا کشته شدند. او با لبابه دختر عبیدالله بن عباس ازدواج کرد و دارای چهار پسر به نام‌های عبیدالله، فضل، حسن، قاسم و یک دختر شد. در خصوص تعداد فرزندان او اختلاف نظر وجود دارد. همه فرزندان او به جز عبیدالله بلاعقب ماندند. | طبق روایات [[شیعه]] او جوانی دلاور، زیبا و بلند قد بوده است، در جنگ‌های [[جنگ صفین|صفین]] و [[جنگ نهروان|نهروان]] در کنار پدرش [[علی بن ابی طالب|علی بن ابی‌طالب]] جنگیده است و او یکی از چند نفری است که در بین [[شیعیان]] به باب‌الحوائج معروفند. او سه برادر تنی به نام‌های جعفر، عبدالله و عثمان داشت که همگی آنان در روز عاشورا سال ۶۱ قمری در کربلا کشته شدند. او با لبابه دختر عبیدالله بن عباس ازدواج کرد و دارای چهار پسر به نام‌های عبیدالله، فضل، حسن، قاسم و یک دختر شد. در خصوص تعداد فرزندان او اختلاف نظر وجود دارد. همه فرزندان او به جز عبیدالله بلاعقب ماندند. | ||
== القاب == | == القاب == | ||
'''«قمر بنی‌هاشم»'''، معروف‌ترین لقب وی می‌باشد. بعدها به او '''«سقای کربلا»'''، '''«علمدار حسین»''' و ... نیز لقب دادند. | '''«قمر بنی‌هاشم»'''، معروف‌ترین لقب وی می‌باشد. بعدها به او '''«سقای کربلا»'''، '''«علمدار حسین»''' و ... نیز لقب دادند. | ||
== کنیه‌‌ها == | == کنیه‌‌ها == | ||
# '''«ابوالفضل»'''، مشهورترین کنیه عباس است<ref>ابوالفرج الاصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۹.</ref> برخی عنوان کرده‌اند که چون در خاندان [[بنی‌هاشم]] هر کس عباس نام داشت، ابوالفضل خوانده می‌شد، به ایشان نیز حتی در کودکی ابوالفضل گفته می‌شد<ref>مظفر، موسوعة بطل العلقمی، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲.</ref>. | # '''«ابوالفضل»'''، مشهورترین کنیه عباس است<ref>ابوالفرج الاصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۹.</ref> برخی عنوان کرده‌اند که چون در خاندان [[بنی‌هاشم]] هر کس عباس نام داشت، ابوالفضل خوانده می‌شد، به ایشان نیز حتی در کودکی ابوالفضل گفته می‌شد<ref>مظفر، موسوعة بطل العلقمی، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲.</ref>. | ||
# '''«ابوالقاسم»'''، به دلیل اینکه عباس فرزندی به نام قاسم داشت، به او ابوالقاسم نیز گفته می‌شد. این کنیه در [[زیارت اربعین]] نیز آمده است <ref>بهشتی، قهرمان علقمه؛ ۱۳۷۴ش، ص۴۳؛ مظفر، موسوعة بطل العلقمی، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲.</ref>. | # '''«ابوالقاسم»'''، به دلیل اینکه عباس فرزندی به نام قاسم داشت، به او ابوالقاسم نیز گفته می‌شد. این کنیه در [[زیارت اربعین]] نیز آمده است <ref>بهشتی، قهرمان علقمه؛ ۱۳۷۴ش، ص۴۳؛ مظفر، موسوعة بطل العلقمی، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲.</ref>. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
== شخصیت == | == شخصیت == | ||
کشته‌شدن قهرمانانۀ عباس در نبرد کربلا باعث ایجاد شخصیتی افسانه‌وار در میان [[شیعه]] و [[سنی]] گشته که تطبیق آن بر واقعیت کاری بسیار سخت است. مشکل اصلی در آنجاست که تاریخ طبری و بلاذری، منابع اولیه نبرد کربلا، جزئیات کشته‌شدن او را در کربلا ذکر نکرده‌اند. شیخ مفید در کتاب الاختصاص عباس بن علی را با صفت '''«سقا»''' به معنی آب‌دهنده توصیف می‌کند. گفته‌شده است که عباس بن علی شجاعت و شهامت را از پدرش علی ابن ابی‌طالب به ارث برده بود و در جنگ‌ها همیشه او عَلَمِ را با خود حمل می‌کرد و به همین دلیل به '''«علمدار»''' مشهور بود. | کشته‌شدن قهرمانانۀ عباس در نبرد کربلا باعث ایجاد شخصیتی افسانه‌وار در میان [[شیعه]] و [[سنی]] گشته که تطبیق آن بر واقعیت کاری بسیار سخت است. مشکل اصلی در آنجاست که تاریخ طبری و بلاذری، منابع اولیه نبرد کربلا، جزئیات کشته‌شدن او را در کربلا ذکر نکرده‌اند. شیخ مفید در کتاب الاختصاص عباس بن علی را با صفت '''«سقا»''' به معنی آب‌دهنده توصیف می‌کند. گفته‌شده است که عباس بن علی شجاعت و شهامت را از پدرش علی ابن ابی‌طالب به ارث برده بود و در جنگ‌ها همیشه او عَلَمِ را با خود حمل می‌کرد و به همین دلیل به '''«علمدار»''' مشهور بود. | ||
== نبرد در کربلا == | == نبرد در کربلا == | ||
[[سید ابن طاووس]] از ابومخنف نقل می‌کند که در عصر عاشورا، عباس در پی یافتن آب برای اهل‌بیت با دشمنان زیادی جنگید. پس از قطع شدن دست راست و سپس دست چپش، مشک آب را بر دهان گرفت و به نبرد ادامه داد تا اینکه توسط زید بن ورقاء حنفی و حکیم بن طفیل سنانی کشته‌شد. حسین واعظ کاشفی در روضةالشهدا او را شصت و هشتمین کشته کربلا می‌داند. برادر زاده [[ام‌البنین]] به نام عبدالله بن ابی محل بن حظام برای عباس امان‌نامه‌ای از سوی ابن زیاد آورد که ردش کرد. شیخ مفید می‌نویسد: عباس به همراه حسین بن علی (علیه‌السلام) برای آوردن آب به سمت فرات رفتند ولی سپاه [[عمر بن سعد بن ابی وقاص|عمر بن سعد]] مانع شدند. سپس او را محاصره و از حسین جدا کردند. عباس به تنهایی می‌جنگید تا بر زمین افتاد. در این هنگام او به دلیل زخم‌هایش نتوانست حرکت کند و زید و حکیم او را کشتند. بلاذری حرمله را قاتل عباس می‌داند و حکیم را کسی می‌داند که لباس عباس را از بدنش جدا کرد. او در زمان کشته‌شدن ۳۴ سال داشت<ref>جعفریان، رسول (۱۳۸۶). تاملی در نهضت عاشورا.</ref>. | [[سید ابن طاووس]] از ابومخنف نقل می‌کند که در عصر عاشورا، عباس در پی یافتن آب برای اهل‌بیت با دشمنان زیادی جنگید. پس از قطع شدن دست راست و سپس دست چپش، مشک آب را بر دهان گرفت و به نبرد ادامه داد تا اینکه توسط زید بن ورقاء حنفی و حکیم بن طفیل سنانی کشته‌شد. حسین واعظ کاشفی در روضةالشهدا او را شصت و هشتمین کشته کربلا می‌داند. برادر زاده [[ام‌البنین]] به نام عبدالله بن ابی محل بن حظام برای عباس امان‌نامه‌ای از سوی ابن زیاد آورد که ردش کرد. شیخ مفید می‌نویسد: عباس به همراه حسین بن علی (علیه‌السلام) برای آوردن آب به سمت فرات رفتند ولی سپاه [[عمر بن سعد بن ابی وقاص|عمر بن سعد]] مانع شدند. سپس او را محاصره و از حسین جدا کردند. عباس به تنهایی می‌جنگید تا بر زمین افتاد. در این هنگام او به دلیل زخم‌هایش نتوانست حرکت کند و زید و حکیم او را کشتند. بلاذری حرمله را قاتل عباس می‌داند و حکیم را کسی می‌داند که لباس عباس را از بدنش جدا کرد. او در زمان کشته‌شدن ۳۴ سال داشت<ref>جعفریان، رسول (۱۳۸۶). تاملی در نهضت عاشورا.</ref>. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۸: | ||
امان‌نامه دوم را شمر بن ذی الجوشن در ظهر عاشورا به عباس و برادرانش پیشنهاد کرد و او را با عنوان «پسر عمه» صدا زد، اما جوابی نشنید. امام حسین (علیه‌السلام) به آنها گفت گرچه او فاسق است، اما جوابش را بدهید. شمر به آنها به شرط تسلیم شدن و اطاعت از یزید مژده امان داد. حضرت عباس، او و امان‌نامه‌اش را لعنت کرد و گفت: «ای دشمن خدا! مرگ بر تو که ما را به اطاعت از کفر و ترک همراهی برادرم حسین فرامی‌خوانی»<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۱۶۲.</ref>. | امان‌نامه دوم را شمر بن ذی الجوشن در ظهر عاشورا به عباس و برادرانش پیشنهاد کرد و او را با عنوان «پسر عمه» صدا زد، اما جوابی نشنید. امام حسین (علیه‌السلام) به آنها گفت گرچه او فاسق است، اما جوابش را بدهید. شمر به آنها به شرط تسلیم شدن و اطاعت از یزید مژده امان داد. حضرت عباس، او و امان‌نامه‌اش را لعنت کرد و گفت: «ای دشمن خدا! مرگ بر تو که ما را به اطاعت از کفر و ترک همراهی برادرم حسین فرامی‌خوانی»<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۱۶۲.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
* [[کربلا]] | * [[کربلا]] | ||