۸۷٬۷۷۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۹: | خط ۹: | ||
| هم عصر امام = [[امام باقر (علیهالسلام)|امام باقر]] و [[امام صادق(ع)|امام صادق]] علیهما السلام | | هم عصر امام = [[امام باقر (علیهالسلام)|امام باقر]] و [[امام صادق(ع)|امام صادق]] علیهما السلام | ||
| شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |ابان بن عثمان |ابان بن تغلب حریزی |جمیل بن دراج |حسن بن محبوب |حماد بن عثمان |یونس بن عبدالرحمن |علی بن رئاب |حریز بن عبداللّه سجستانی |علاء بن رزین|عبداللّه بن سنان | }} | | شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |ابان بن عثمان |ابان بن تغلب حریزی |جمیل بن دراج |حسن بن محبوب |حماد بن عثمان |یونس بن عبدالرحمن |علی بن رئاب |حریز بن عبداللّه سجستانی |علاء بن رزین|عبداللّه بن سنان | }} | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
''' فضیل بن یسار '''از محدثان و فقهای بزرگ شیعه در اوایل قرن دوم هجری است. وی از اصحاب [[امام باقر (علیهالسلام)]] | ''' فضیل بن یسار '''از محدثان و فقهای بزرگ شیعه در اوایل قرن دوم هجری است. وی از اصحاب [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر (علیهالسلام)]] و [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیهالسلام)]] است. علمای رجال، فضیل را فقیه و محدّثی موثق معرفی کردهاند. وی در عصر امام صادق (علیهالسلام) وفات یافته و مفتخر به مقام «منا اهلالبیت» است. کشی او را در زمره [[اصحاب اجماع]] نام برده است. | ||
== زندگینامه و خاندان == | == زندگینامه و خاندان == | ||
فضیل بن یسار در اواخر نیمه دوم سده اوّل هجرى، در شهر [[کوفه]] دیده به جهان گشود. او دوران خردسالى و نوجوانیاش را در این شهر سپرى کرد. وى سپس به شهر بصره رفت و تا آخر عمر در این شهر زندگى کرد و به همین دلیل به «بصرى» معروف شد. <ref>رجال شیخ طوسى، ص ۱۳۲، ش ۱، ص ۲۷۱؛ رجال نجاشى، ص ۳۰۹، جامعه مدرّسین؛ رجال ابن داود، ص ۱۵۲؛ نقد الرجال، تفرشى، ص ۲۶۹٫</ref>. | فضیل بن یسار در اواخر نیمه دوم سده اوّل هجرى، در شهر [[کوفه]] دیده به جهان گشود. او دوران خردسالى و نوجوانیاش را در این شهر سپرى کرد. وى سپس به شهر بصره رفت و تا آخر عمر در این شهر زندگى کرد و به همین دلیل به «بصرى» معروف شد. <ref>رجال شیخ طوسى، ص ۱۳۲، ش ۱، ص ۲۷۱؛ رجال نجاشى، ص ۳۰۹، جامعه مدرّسین؛ رجال ابن داود، ص ۱۵۲؛ نقد الرجال، تفرشى، ص ۲۶۹٫</ref>. | ||
نجّاشى در معرّفى قاسم میگوید: او نهدى و اهل بصره و کنیهاش ابومحمد است. وى از راویان موجّه بود و از محضر امام ششم (علیهالسلام) کسب فیض نموده است. او صاحب کتابى در حدیث است و ابن ابی عمیر از او روایت میکند. <ref>رجال نجّاشى، ص ۲۲۲</ref>. | [[نجاشی|نجّاشى]] در معرّفى قاسم میگوید: او نهدى و اهل بصره و کنیهاش ابومحمد است. وى از راویان موجّه بود و از محضر امام ششم (علیهالسلام) کسب فیض نموده است. او صاحب کتابى در حدیث است و ابن ابی عمیر از او روایت میکند. <ref>رجال نجّاشى، ص ۲۲۲</ref>. | ||
فضیل بن یسار نهدی بصری نسبش به قبیله بنینهد از قبایل یمن میرسد که از فرزندان نهد بن لیث یمنی هستند<ref>مدرس، ریحانة الادب، ج ۶، ص۲۷۰.</ref>. | فضیل بن یسار نهدی بصری نسبش به قبیله بنینهد از قبایل یمن میرسد که از فرزندان نهد بن لیث یمنی هستند<ref>مدرس، ریحانة الادب، ج ۶، ص۲۷۰.</ref>. | ||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
از مشخصات زندگی یسار پدر فضیل در منابع تاریخی اطلاعات دقیقی وجود ندارد. | از مشخصات زندگی یسار پدر فضیل در منابع تاریخی اطلاعات دقیقی وجود ندارد. | ||
وی دوران اولیه زندگی را در کوفه گذراند و سپس به بصره مهاجرت کرد و از همین رو به بصری معروف شد | وی دوران اولیه زندگی را در کوفه گذراند و سپس به بصره مهاجرت کرد و از همین رو به بصری معروف شد<ref>طوسی، رجال، ص۲۶۹.</ref>. | ||
فضیل بن یسار داراى دو فرزند به | فضیل بن یسار داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و علاء بوده که آنان نیز مانند پدرشان از محدّثان برجسته هستند و چون فرزند بزرگ فضیل قاسم نام داشت، کنیه معروف وی، ابوالقاسم است؛ البته در برخی از منابع، کنیه ابومِسْوَر نیز برایش ذکر شده است. لقب مشهور وی نیز «نَهْدی» است<ref>نجاشی، رجال، ص۳۰۹.</ref>. | ||
قاسم بن فضیل نیز فرزندى به نام محمد داشت که بنا به گفته نجّاشى و دیگران: خود، پدر، عمو و جدّش، همگى از دانشوران موجّه شیعه هستند. محمد بن قاسم هم یکى از یاران حضرت امام رضا (علیهالسلام) است | قاسم بن فضیل نیز فرزندى به نام محمد داشت که بنا به گفته نجّاشى و دیگران: خود، پدر، عمو و جدّش، همگى از دانشوران موجّه شیعه هستند. محمد بن قاسم هم یکى از یاران حضرت امام رضا (علیهالسلام) است<ref> همان، ص ۲۵۶؛من لایحضره الفقیه، ج ۴، بخش مشیخه، ص ۹۱٫.</ref>. | ||
علاء فرزند دیگر فضیل نیز بسان برادرش، از گروه راویان با وجاهت و مؤلّف کتابى در حدیث اهلبیت علیهمالسلام است<ref>رجال نجاشى، ص ۲۱۱؛ رجال شیخ، ص ۲۴۵٫.</ref>. | علاء فرزند دیگر فضیل نیز بسان برادرش، از گروه راویان با وجاهت و مؤلّف کتابى در حدیث اهلبیت علیهمالسلام است<ref>رجال نجاشى، ص ۲۱۱؛ رجال شیخ، ص ۲۴۵٫.</ref>. | ||
علاء بن فضیل نیز فرزندى به نام قاسم دارد که شیخ طوسى و علامه مامقانى به نامش اشاره کردهاند. او مانند پدرش، از راویان شیعه و خوشنام است<ref>تنقیح المقال، ج ۲، ص ۲۵٫</ref>. | علاء بن فضیل نیز فرزندى به نام قاسم دارد که شیخ طوسى و علامه مامقانى به نامش اشاره کردهاند. او مانند پدرش، از راویان شیعه و خوشنام است<ref>تنقیح المقال، ج ۲، ص ۲۵٫</ref>. | ||
== گرایش در روایت == | == گرایش در روایت == | ||
گرایش روایی فضیل بیشتر متمایل به فقه است؛ گرچه در میان اخبار او، روایاتی در حوزه توحید، ولایت و عصمت اهلبیت (علیهالسلام)و اخلاق نیز وجود دارد. اما بیشتر نگرش او، متمرکز در احکام فقهی است. از همین رو یکی از القاب فضیل بن یسار، «فقیه شیعه» است<ref>طوسی، رجال، ص۲۶۹ و ۱۴۳.</ref>. | گرایش روایی فضیل بیشتر متمایل به فقه است؛ گرچه در میان اخبار او، روایاتی در حوزه توحید، ولایت و عصمت اهلبیت (علیهالسلام) و اخلاق نیز وجود دارد. اما بیشتر نگرش او، متمرکز در احکام فقهی است. از همین رو یکی از القاب فضیل بن یسار، «فقیه شیعه» است<ref>طوسی، رجال، ص۲۶۹ و ۱۴۳.</ref>. | ||
== ویژگیهای فضیل بن یسار == | == ویژگیهای فضیل بن یسار == | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
=== مرجعیّت حدیث === | === مرجعیّت حدیث === | ||
شیخ طوسى از على بن سعید بصرى نقل میکند که به حضرت امام صادق (علیهالسلام) عرض کردم: من در میان تیره «بنیعدی» زندگى میکنم. مؤذّن، امامجماعت و تمام مردمى که در آن مسجد نماز میخوانند، با شما اهلبیت دشمن و از مخالفان سرسخت شما و پیروان شما هستند. چه میفرمایید در نمازخواندن با چنین امام جماعتى با این ویژگى؟ حضرت در پاسخ فرمود: صَلِّ خَلْفَه؛ با او نماز بخوان و به همان نماز بسنده کن. سپس فرمود: اگر به بصره رفتى و فضیل بن یسار در | شیخ طوسى از على بن سعید بصرى نقل میکند که به حضرت امام صادق (علیهالسلام) عرض کردم: من در میان تیره «بنیعدی» زندگى میکنم. مؤذّن، امامجماعت و تمام مردمى که در آن مسجد نماز میخوانند، با شما اهلبیت دشمن و از مخالفان سرسخت شما و پیروان شما هستند. چه میفرمایید در نمازخواندن با چنین امام جماعتى با این ویژگى؟ حضرت در پاسخ فرمود: صَلِّ خَلْفَه؛ با او نماز بخوان و به همان نماز بسنده کن. سپس فرمود: اگر به بصره رفتى و فضیل بن یسار در اینباره، از تو پرسش کرد و او را خبر دادى به آنچه من براى تو گفتم، آنگاه فتواى فضیل را بگیر و فتواى مرا رها کن. | ||
على بن سعید میگوید: به بصره رفتم و آنچه را از امام شنیده بودم، براى فضیل گفتم. او گفت: مولاى من به آنچه فرموده، آگاهتر است؛ ولى من از حضرت صادق (علیهالسلام) و از پدرش حضرت باقر (علیهالسلام) شنیدم که بارها میفرمودند: به آن نمازى که پشت سر ناصبى و دشمن اهلبیت علیهمالسلام خواندى، اعتنا نکن. سعى کن بهگونهای آهسته، قرائت را بخوانى. وسائلالشیعه، ج ۵، ص ۳۸۹، چاپ اسلامیه. | على بن سعید میگوید: به بصره رفتم و آنچه را از امام شنیده بودم، براى فضیل گفتم. او گفت: مولاى من به آنچه فرموده، آگاهتر است؛ ولى من از حضرت صادق (علیهالسلام) و از پدرش حضرت باقر (علیهالسلام) شنیدم که بارها میفرمودند: به آن نمازى که پشت سر ناصبى و دشمن اهلبیت علیهمالسلام خواندى، اعتنا نکن. سعى کن بهگونهای آهسته، قرائت را بخوانى. وسائلالشیعه، ج ۵، ص ۳۸۹، چاپ اسلامیه. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== مشایخ و راویان == | == مشایخ و راویان == | ||
نام فضیل بن یسار در سند بیش از ۲۵۴ روایت آمده است، وی در نقل احادیث به طور مستقیم از امام باقر(علیهالسلام) و امام صادق (علیهالسلام)روایت میکند و علاوه بر این وی از زکریا بن عبداللّه نقّاض و عبدالواحد مختار انصاری نیز روایت نقل کرده است. | نام فضیل بن یسار در سند بیش از ۲۵۴ روایت آمده است، وی در نقل احادیث به طور مستقیم از امام باقر(علیهالسلام) و امام صادق (علیهالسلام) روایت میکند و علاوه بر این وی از زکریا بن عبداللّه نقّاض و عبدالواحد مختار انصاری نیز روایت نقل کرده است. | ||
افراد بسیاری نیز از فضیل روایت نقل کردهاند که برخی از آنان عبارتاند از: | افراد بسیاری نیز از فضیل روایت نقل کردهاند که برخی از آنان عبارتاند از: | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، منشورات | * اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، منشورات مکتبة آیةالله مرعشی نجفی، قم، ۱۴۰۳ق. | ||
* حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، دار احياء التراث العربي، بیروت. | * حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، دار احياء التراث العربي، بیروت. | ||
* خویی، ابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، دارالزهرا، بیروت. | * خویی، ابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، دارالزهرا، بیروت. | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
* نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۴ق. | * نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۴ق. | ||
{{اصحاب اجماع}} | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده:اصحاب اجماع]] |