عید قربان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عید قربان''' از اعیاد بزرگ [[مسلمانان]] است. از احکام و آداب آن در باب‌های [[طهارت]]، [[نماز|صلات]]، [[روزه|صوم]] و [[حج]] سخن گفته‌اند. انسان موحد که به حکم وقوف در [[عرفات]] و [[مشعر]]، به مقام والای معرفت الله و خداشناسی کامل رسیده و تمام تمایلات نفسانی در نظرش خاک و سنگ آمده و غرق در دریای محبت خالق بی همتا و مهربان شده، طبیعی است که از کشتن و سربریدن هر موجودی که سر راه بر او گرفته و مانع رسیدن به قرب الهی ست، دریغ و مضایقه نخواهد داشت. اگر‌چه آن موجود فرزند عزیز و یا جان خود و خواهش‌های درونش باشد.

[[پرونده:عید قربان.jpg|بندانگشتی|عید سعید قربان]]

عید قربان که «اَضحی» یا «عید اضحی» نیز نامیده می‌شود از اعیاد بزرگ اسلامی و مصادف با دهم ذیحجه است.

احکام و آداب خاصی در روایات و [[فقه]] اسلامی، درباره روز و شب عید قربان وارد شده است.

زیارت [[حسین بن علی (سید الشهدا)]] علیه‌السّلام در شب عید مستحب مؤکد است؛<ref>وسائل الشیعة، شیخ حر عاملی، ج۱۴، ص۴۷۵. </ref> چنان که این شب از بهترین زمان‌ها برای دعا و استجابت آن می‌باشد.<ref>جواهر الکلام، نجفی، محمد حسن، ج۷، ص۲۰۲. </ref> از واجبات شب عید بر حاجی بیتوته در مشعر الحرام است.<ref>العروة الوثقی، یزدی، سید کاظم، ج۴، ص۶۰۹. </ref>

از [[جعفر بن محمد (صادق‌)]] علیه‌السلام روایت شده که از پدرانش چنین نقل فرمودند: <ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد، المراقبات، بی جا، ص ۴۵۴.</ref> «[[علی بن ابی طالب]] علیه‌السلام دوست داشت چهار شب از سال، خود را فارغ نماید؛ شب اول رجب، شب نیمه شعبان، شب [[عید فطر]] و شب عید قربان» ممکن است منظور از فراغت، فراغت برای عبادت در آن با زنده نگهداشتن آن باشد. بلکه به قرینه احادیث مشابه ظاهراً منظور همین است. زنده نگهداشتن آن عبارت از فارغ ساختن نفس، قلب و اعضای بدن در خدمت به خداوند متعال است، به این صورت که دل او در یاد خدا بوده، بدنش مشغول فرمانبرداری و عبادت خدا بوده و در طول شب هیچ چیزی حتی مناجات، او را از خداوند غافل ننماید؛ مگر اینکه مشغول شدن به این مناجات نیز برای خدا و به خاطر او باشد، که این مطلب اولین درجه مراقبت می‌باشد. در شب و روز عید زیارت امام حسین علیه‌السلام مستحب است.

بسیار انجام دادن کارهای نیک <ref>الکافی فی الفقه، حلبی، ابوالصلاح، ص۱۵۵.</ref>قربانی کردن در غیر منی و تقسیم کردن گوشت آن میان فقرا <ref>جواهرالکلام، نجفی، محمد حسن، ج۱۹، ص۲۱۹. </ref><ref>قمی، عباس، مفاتیح‌الجنان، ترجمه هادی شرفی تبریزی، بی جا، ص ۴۸۱.</ref> گزاردن نماز عید در عصر غیبت <ref>العروة الوثقی، یزدی، سید کاظم، ج۳، ص۳۹۶. </ref> و خوردن از گوشت قربانی پس از نماز عید مستحب است؛ <ref>جواهر الکلام، نجفی، محمد حسن، ج۱۱، ص۳۷۷. </ref> چنان که غسل کردن در روز عید مستحب مؤکد می‌باشد و آغاز وقت آن طلوع فجر است؛ <ref>العروة الوثقی، یزدی، سید کاظم، ج۲، ص۱۵۰. </ref> لیکن در اینکه پایان وقت آن، قبل از خروج برای نماز عید است یا زوال خورشید و یا [[غروب]] آفتاب، اختلاف می‌باشد.<ref>مصباح الهدی، آملی، محمدتقی، ج۷، ص۸۶. </ref> نماز عید در عصر حضور و حاکمیت امام علیه‌السّلام واجب است.<ref>المقنعة، شیخ مفید، ص ۱۹۴. </ref><ref>جواهر الکلام، نجفی، محمد حسن، ج۱۱، ص۳۳۲-۳۳۳. </ref>

وقوف در مشعر الحرام از طلوع فجر تا طلوع خورشید روز عید بر حاجی واجب است؛<ref>تحریر الوسیلة، خمینی، سید روح‌الله، ج۱، ص۴۴۱. </ref> چنان که بر حاجی واجب است روز عید قربان جمره عقبه را رمی و پس از آن قربانی کند و سپس حلق یا تقصیر نماید.<ref>تحریر الوسیلة، خمینی، سید روح‌الله، ج۱، ص۴۴۴. </ref><ref>العروة الوثقی، یزدی، سید کاظم، ج۴، ص۶۰۹. </ref>

از آداب روز عید قربان، قربانی کردن در راه خدا می‌باشد.

چون شب هشتم ذی‌الحجه (یوم الترویه) فرا رسید، حضرت ابراهیم بعد از انجام وظائف عبادی، سر بر بالین استراحت نهاد و در خواب به او ندا شد: «ای خلیل گر تشنه ی وصال مائی برخیز و با کارد تیز فرزند دلبند خود را قربانی کن!»ابراهیم از هیبت این خطاب بیدار شده و با خود گفت آیا این امر رحمانی است یا وسوسه شیطان ی؟ شب عرفه نیز همان خواب را دید ودر شب نحر (عید قربان) نیز همین خواب را دید و یقین او زیاد شد و صبح روز عید قربان ابراهیم خلیل با همسرش هاجر وداع کرده و با اسماعیل از خانه به سوی منی روی نهادند. وقتی به منی رسیدند، جریان خواب خود را به فرزندش بازگو کرد و اسماعیل در واکنش به این سخن پدر چنین گفت: ای پدر بزرگوار من اگر هزار جان داشتم، همه را به فرمان الهی قربان می‌کردم و تسلیم امر الهی می‌شدم.

ابراهیم چون در منی به جمره اول رسید، شیطان آمد که او را تعرض کند، هفت سنگ به سوی او انداخت و در جمره دوم و سوم هم هفت سنگ پرتاب کرد. این رمی جمرات ثلث از جمله مناسک حج شد. پس هنگامی که پدر و پسر حکم خدا را گردن نهادند، ابراهیم پیشانی پسر را بر زمین نهاد و تیغ تیز بر حلق او گذارد اما ذره‌ای از پوست و گوشت و رگ او بریده نشد و سرانجام از طرف حق سبحانه و تعالی ندا آمد که عمل ابراهیم مقبول درگاه ما شد و آنرا پسندیدیم.<ref>صافات/سوره۳۷، آیه۱۰۴-۱۰۵. </ref>

منی محلی است که حجاج صبح عید قربان جهت انجام اعمال آن به آنجا وارد می‌شوند.

«بدن و بدنه» به منزله شتران قربانی است.<ref>عطائی اصفهانی، علی، اسرار حج، قم، ص ۱۲۶.</ref> یعنی این قربانیان را قرار دادیم، چون جزو شعائر الهی است؛ یعنی این قربانی‌ها از شعارهای دینی می‌باشد.

واجب است بر کسی که حج تمتع به جا می‌آورد، ذبح یک هدی یعنی یک شتر یا یک گاو و یا یک گوسفند؛ البته قربانی شتر افضل است و پس از آن گاو بهتر است. قربانی سایر حیوانات غیر از سه حیوان مذکور کافی نیست. <ref>امام خمینی، مناسک حج، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ص ۲۰۷. </ref>

حجاج در روز عید قربان اولین چیزی که می‌خورند، باید (مستحب موکد است) از گوشت قربانی باشد و احتیاط مستحب آن است که ذبیحه را سه قسمت کند. قسمتی را هدیه و یک قسمت را صدقه و قدری را هم بخورد و صدقه را به مؤمنین بدهد و خوردن قدری از قربانی مطلوب است. <ref>امام خمینی، مناسک حج، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) ص ۲۰۹. </ref>

== منابع ==

[http://pajoohe.ir/%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86__a-32288.aspx سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «عید قربان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۲۲.]  

[[ur:عید قربان]]

[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]

[[رده:مناسبت‌های اسلامی]]