معروف بن خربوذ: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مَعروفِ بنِ خَرَّبوذ''' از اصحاب [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر (علیه‌السلام)]] و [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه‌السلام)]] و از [[اصحاب اجماع]]<ref>رجال الکشى، ص238، شماره 431</ref> و از اولین فقهای شیعه است و چون در [[مکه|مکّه]] ولادت یافت به مکّی اشتهار دارد. معروف از راویانی است که هم نزد شیعه و هم اهل سنت توثیق شده است<ref>براى آگاهى بیشتر درباره او به این منابع مراجعه کنید: رجال الطوسى، ص101، 125، 320؛ اختیار معرفة الرجال، شماره هاى 359، 372، 376، 431؛ خلاصة الاقوال، ج1، ص170؛ المعجم الموحد، ج2، ص349؛ معجم رجال الحدیث، ج18، ص228؛ الکاشف، ج3، ص162؛ تهذیب الکمال، ج3، ص1352؛ تهذیب التهذیب، ج10، ص230؛ تقریب التهذیب، ج2، ص393؛ میزان الاعتدال، ج4، ص134؛ لسان المیزان، ج7، ص393؛ تاریخ الثقات، ص343؛ طبقات ابن سعد، ج4، ص45؛ الجرح والتعدیل، ج8، ص1418؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج7، ص453.</ref>.

 

مَعروفِ بنِ خَرَّبوذ مکی، از موالی آل عثمان بن عفان بود<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۲۳۰.</ref> که از همین روی او را قرشی نیز خوانده‌اند<ref>طوسی، رجال، ص۳۱۱.</ref>.

سفیان بن عیینه نام پدر وی را مُسکان ذکر کرده ولی مِزّی این نظر را درست نمی‌داند<ref>عزیزی و دیگران، راویان مشترک، ج۲، ص۸۷۱.</ref>.معروف در نیمه دوم سده اوّل هجری در شهر مکّه متولد و دوران نوجوانی و جوانی را در همان شهر گذراند.

[[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]] در کتاب رجالش یک بار او را از اصحاب امام چهارم (علیه‌السلام) و گاهی امامان پنجم و ششم (علیهماالسلام) دانسته است<ref>طوسی، رجال، صص ۳۱۱، ۱۴۵، ۱۲۰.</ref> و بنابر تحقیق آیت‌الله [[سید ابوالقاسم خوئی|خویی]] چنین چیزی بعید نیست و سخن شیخ دقیق‌تر از دیگران است به این معنا که معروف زمان [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد (علیه‌السلام)]] را درک کرده است، ولی در آن زمان جایگاه علمی‌اش در عصر امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) را نداشته است<ref>خویی، معجم‌الرجال، ج۱۸، ص۲۳۰.</ref>.

معروف بن خربوذ از اصحاب اجماع و از آن دست راویانی است که بین شیعه و اهل سنت بر وثاقت او اتفاق است. رجال‌شناسان شیعه نظیر [[برقی]]، [[محمد بن عمر کشی|کشّی]]<ref>اختیار معرفه الرجال، ج۲، ص۴۷۱.</ref>، [[شیخ طوسی]]<ref>طوسی، رجال، صص ۳۱۱، ۱۴۵، ۱۲۰</ref>، [[عبدالله مامقانی|مامقانی]]<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۲۷.</ref> و [[سید ابوالقاسم خوئی|خویی]]<ref>خویی، معجم‌الرجال، ج۱۸، ص۲۲۸.</ref> و بسیاری از دیگر علما در کتاب‌های خود بر ثقه بودن وی تاکید کرده‌اند.

به همین ترتیب نیز عالمان رجال اهل سنت مانند ابن حجر،<ref>تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۲۳۰</ref>، ابن حبان و ذهبی<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج۴، ص۱۴۴.</ref> نیز او را توثیق کرده‌اند.

کشّی وی را در شمار گروهی از یاران امام باقر (علیه‌السلام) و حضرت صادق (علیه‌السلام) می‌داند که همه فقیهان و عالمان شیعی، بر بزرگی و فقاهت آنان اجماع و اتفاق دارند و همه به والایی و منزلت آنان احترام می‌‎گذارند<ref>طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج۲، ص۵۰۷.</ref> در عین حال [[محمد بن عمر کشی|کشّی]] در مذمت وی روایتی نقل کرده است که البته بسیاری از علما مانند احمد بن موسی آل‌‌طاووس ، مامقانی و ابوالقاسم خویی، یا از لحاظ سندی به آن اشکال کرده‌اند<ref>حسن بن زین الدین (صاحب معالم)، التحریر الطاووسی، ص۵۶۱.</ref>  و یا آن را از نظر دلالت بر تضعیف معروف بن خربوذ، ناکارآمد می‌دانند<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۲۸. خویی، معجم‌الرجال، ج۱۸، ص۲۲۸.</ref>.

کشی روایاتی نقل می کند که دلالت برمدح او دارد<ref>نک: معجم رجال الحدیث، ج19، ص249 ـ 252</ref>و علامه مامقانی از خبری که دلالت بر ذم او می‌کند به بهترین شکل جواب داده است<ref>تنقیح المقال فى علم الرجال، انتشارات جهان، ج3، ص227.</ref>.

 

نام معروف بن خربوذ در سند بیش از ۱۱ روایت آمده است، وی به طور مستقیم از امام سجاد، امام باقر و امام صادق (علیهم السلام) و علاوه بر این از ابوالطفیل عامر بن واثله، حکم بن مستورد<ref>خویی، معجم‌الرجال، ج۱۸، ص۲۳۱-۲۳۰.</ref> و نیز بشیر بن تیم و محمد بن عمرو بن عتبه، روایت نقل کرده است.  

* عثمان بن رشید<ref>سبحانی موسوعه الطبقات الفقها، ج۱، ص۵۳۱.</ref>.

ذهبی در کتاب (تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام)، تاریخ وفات وی را بین سال‌های ۱۴۱ - ۱۶۰قمری ذکر می‌کند<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۹ (حوادث وفیات ۱۴۱-۱۶۰ق)، ص۶۲۴.</ref>؛ از گزارش‌های کشّی درباره معروف نیز استنباط می‌شود که وی تا سال‌های پس از دستگیری عبدالله محض در سال ۱۴۴ ق، زنده بوده است<ref>طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج۲، ص۴۷۲.</ref>.

# طوسی، ابی جعفر، اختیار معرفه الرجال (رجال کشّی)، موسسه آل البیت لاحیاء التراث.

{{علمای اسلام}}