پرش به محتوا

محمدمحسن بن‌ علی ‌منزوی تهرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
سال 1293 [[سال قمری|قمری]] [[ربیع‌الاول|ماه ربیع‌الاول]] و شب پنجشنبه بود. درست یازده روز از ماه میلاد و ربیع المولود می‌گذشت و تنها یک هفته به سال گشت میلاد بزرگ‌ترین مولود آفرینش [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه)]] مانده بود که از لطف خدا حاج ملا علی تهرانی صاحب پسری سالم و کامل شد.
سال 1293 [[سال قمری|قمری]] [[ربیع‌الاول|ماه ربیع‌الاول]] و شب پنجشنبه بود. درست یازده روز از ماه میلاد و ربیع المولود می‌گذشت و تنها یک هفته به سال گشت میلاد بزرگ‌ترین مولود آفرینش [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه)]] مانده بود که از لطف خدا حاج ملا علی تهرانی صاحب پسری سالم و کامل شد.


حاج ملا علی از پیش بر آن بود که نام جدّش حاج محسن را بر فرزند نهد تا یاد او بماند اما تقارن این تولد با ماه میلاد [[پیامبر]] چنان خرسندش ساخت که اسم فرزند دلبندش را محمد محسن نامید<ref> طبقات اعلام الشیعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج اول، مقدمه، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.</ref>.
حاج ملا علی از پیش بر آن بود که نام جدّش حاج محسن را بر فرزند نهد تا یاد او بماند اما تقارن این تولد با ماه میلاد پیامبر چنان خرسندش ساخت که اسم فرزند دلبندش را محمد محسن نامید<ref> طبقات اعلام الشیعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج اول، مقدمه، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.</ref>.


مادر محمد محسن زنی باورمند و نیکو کردار بود که از سادات علوی محسوب می‌گشت و با نام بیگم خوانده می‌شد و دختر حاج سید عطار تهرانی بود<ref> شیخ الباحثین، عبدالرحیم محمد علی، ص 14، چاپ اول، 1390 ق، نجف، مطبعه النعمان.</ref>.
مادر محمد محسن زنی باورمند و نیکو کردار بود که از سادات علوی محسوب می‌گشت و با نام بیگم خوانده می‌شد و دختر حاج سید عطار تهرانی بود<ref> شیخ الباحثین، عبدالرحیم محمد علی، ص 14، چاپ اول، 1390 ق، نجف، مطبعه النعمان.</ref>.
خط ۴۲: خط ۴۲:
=== علمای شیعه ===
=== علمای شیعه ===
* [[حسین نوری|محدث نوری]]: وی نخستین کسی است که برای شیخ آقا‌بزرگ در حالی که او هنوز در دوران جوانی بود، اجازه نقل حدیث داده است.
* [[حسین نوری|محدث نوری]]: وی نخستین کسی است که برای شیخ آقا‌بزرگ در حالی که او هنوز در دوران جوانی بود، اجازه نقل حدیث داده است.
*
* آیت‌الله سید حسن صدر کاظمی (م 1354 ق).
* آیت‌الله سید حسن صدر کاظمی (م 1354 ق).
*
* شیخ محمد صالح آل طعان بحرانی (1284ـ1333 ق).
* شیخ محمد صالح آل طعان بحرانی (1284ـ1333 ق).
*
* شیخ علی خآقانی (م 1334 ق).
* شیخ علی خآقانی (م 1334 ق).
*
* سید محمدعلی شاه عبدالعظیم (1258ـ1334 ق).
* سید محمدعلی شاه عبدالعظیم (1258ـ1334 ق).
*
* شیخ موسی بن جعفر کرمانشاهی.
* شیخ موسی بن جعفر کرمانشاهی.
*
* سید ابوتراب خوانساری (1271ـ1346 ق).
* سید ابوتراب خوانساری (1271ـ1346 ق).
*
* [[علی کاشف الغطاء|شیخ علی کاشف‌الغطاء]](م 1350 ق)<ref> الذریعه، ج 20، مقدمه.</ref>.
* [[شیخ علی کاشف‌الغطاء]](م 1350 ق)<ref> الذریعه، ج 20، مقدمه.</ref>.
*
* ملا علی نهاوندی.
* ملا علی نهاوندی.
*
* شیخ محمد طه نجف.
* شیخ محمد طه نجف.
*
* [[سید مرتضی کشمیری]].
* [[سید مرتضی کشمیری]].
*
* حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی.
* حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی.
*
* [[محمد کاظم خراسانی|آخوند محمدکاظم خراسانی]].
* آخوند محمدکاظم خراسانی.
*
* سید احمد تهرانی کربلایی.
* سید احمد تهرانی کربلایی.
*
* میرزا محمدعلی مدرسی رشتی.
* میرزا محمدعلی مدرسی رشتی.
*
* [[شریعت اصفهانی|شیخ الشریعه اصفهانی]].
* [[شیخ الشریعه اصفهانی]].
*
* سید ناصر حسین لکهنوی (فرزند علامه مجاهد میر حامد حسین هندی).
* سید ناصر حسین لکهنوی (فرزند علامه مجاهد میر حامد حسین هندی).
*
* آخوند محمدتقی نهاوندی.
* آخوند محمدتقی نهاوندی.
*
* [[سید عبدالحسین شرف ‌‌الدین|علامه سید عبدالحسین شرف الدین عاملی]].
* علامه سید عبدالحسین شرف الدین عاملی.
*
* آقا سید علی شوشتری.
* آقا سید علی شوشتری.
*
* [[عباس قمی|شیخ عباس قمی]].
* [[شیخ عباس قمی]].
* [[سید هبةالدین شهرستانی|سید محمدعلی هبةالدین شهرستانی]].
*
* سید محمدعلی هبةالدین شهرستانی.
*
* آقا میرزا هادی خراسانی حائری.
* آقا میرزا هادی خراسانی حائری.


خط ۹۱: خط ۶۹:
=== علمای اهل سنت ===
=== علمای اهل سنت ===
* شیخ محمدعلی ازهری مکی، از علمای [[مالکی مذهب|مالکی مذهب]] و رئیس مدرسان [[مسجد‌الحرام]]
* شیخ محمدعلی ازهری مکی، از علمای [[مالکی مذهب|مالکی مذهب]] و رئیس مدرسان [[مسجد‌الحرام]]
*
* شیخ عبدالوهاب شافعی، امام جماعت مسجدالحرام.
* شیخ عبدالوهاب شافعی، امام جماعت مسجدالحرام.
*
* شیخ ابراهیم بن احمد حمدی، از عالمان شهر [[مدینه]].
* شیخ ابراهیم بن احمد حمدی، از عالمان شهر [[مدینه]].
*
* شیخ عبدالقادر خطیب طرابلسی، مدرس حرم شریف.
* شیخ عبدالقادر خطیب طرابلسی، مدرس حرم شریف.
*
* شیخ عبدالرحمن علیش حنفی، از مدرسان [[دانشگاه الازهر]] و امام جماعت در [[مسجد]] «رأس الحسین ‌علیه‌السلام» واقع در [[قاهره]] [[مصر]]<ref>الهادی، سال 4، ش 4، ص 76، سال 1396 ق، شیخ الباحثین، ص 22.</ref>.
* شیخ عبدالرحمن علیش حنفی، از مدرسان [[دانشگاه الازهر]] و امام جماعت در [[مسجد]] «رأس الحسین ‌علیه‌السلام» واقع در [[قاهره]] [[مصر]]<ref>الهادی، سال 4، ش 4، ص 76، سال 1396 ق، شیخ الباحثین، ص 22.</ref>.


خط ۱۰۴: خط ۷۸:


* الذریعه إلی تصانیف الشیعة. علی نقی منزوی و چند تن دیگر فهرستی برای الذریعه نوشته‌اند که در ۳ جلد توسط دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۷ چاپ شده‌است.
* الذریعه إلی تصانیف الشیعة. علی نقی منزوی و چند تن دیگر فهرستی برای الذریعه نوشته‌اند که در ۳ جلد توسط دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۷ چاپ شده‌است.
*
* طبقات اعلام الشیعه.
* طبقات اعلام الشیعه.
*
* نقباءالبشر.
* نقباءالبشر.
*
* حیاة الشیخ الطوسی.
* حیاة الشیخ الطوسی.
*
* هدیة الرازی إلی المجدد الشیرازی.
* هدیة الرازی إلی المجدد الشیرازی.
*
* مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال.
* مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال.
*
* المشیخة.
* المشیخة.
*
* النقد اللطیف فی نفی التحریف عن القرآن الشریف.
* النقد اللطیف فی نفی التحریف عن القرآن الشریف.
*
* توضیح الرشاد فی تاریخ حصر الاجتهاد.
* توضیح الرشاد فی تاریخ حصر الاجتهاد.
*
* تفنید قول العوام بقدم الکلام.
* تفنید قول العوام بقدم الکلام.
*
* ضیاءالمفازات فی طُرق مشایخ الإجازات.
* ضیاءالمفازات فی طُرق مشایخ الإجازات.
*
* إجازات الروایة والوراثة فی القرون الأخیرة الثلاثة.
* إجازات الروایة والوراثة فی القرون الأخیرة الثلاثة.
*
* مستدرک کشف الظنون.
* مستدرک کشف الظنون.
*
* ترجمه تعریف الأنام بحقیقة المدنیة والإسلام<ref>مقالات کنگره آخوند خراسانی، ج۸، ص۳۴۴.</ref>.
* ترجمه تعریف الأنام بحقیقة المدنیة والإسلام<ref>مقالات کنگره آخوند خراسانی، ج۸، ص۳۴۴.</ref>.
*
* تقریرات دروس أساتذته فی الفقه والأصول.
* تقریرات دروس أساتذته فی الفقه والأصول.
*
* منظومة شعریة عقائدیة.
* منظومة شعریة عقائدیة.


== ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری ==
== ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری ==
از [[سید محسن امین عاملی]]، نویسنده [[اعیان الشیعه]] نقل می‌کنند که گفت: «برای تهیه اسناد اعیان الشیعه که به شهرها سفر می‌کردم، در [[کربلا]] به کتابخانه شیخ العراقین وارد شدم و از متصدی آن خواستم که یک هفته کتابخانه را در اختیار من بگذارد. پذیرفت مشروط بر این که در این هفته میهمان او باشم. شبی به من اطلاع داد امشب میهمان دیگری هم داریم و آن شیخ آقا‌بزرگ بود که اسمش را شنیده بودم.  
از [[سید محسن امین|سید محسن امین عاملی]]، نویسنده [[اعیان الشیعه]] نقل می‌کنند که گفت: «برای تهیه اسناد اعیان الشیعه که به شهرها سفر می‌کردم، در [[کربلا]] به کتابخانه شیخ العراقین وارد شدم و از متصدی آن خواستم که یک هفته کتابخانه را در اختیار من بگذارد. پذیرفت مشروط بر این که در این هفته میهمان او باشم. شبی به من اطلاع داد امشب میهمان دیگری هم داریم و آن شیخ آقا‌بزرگ بود که اسمش را شنیده بودم.  


هنگامی که او را زیارت کردم و بحثی میان ما درگرفت فهمیدم که او تنها یک فهرست‌نگار نیست بلکه اطلاعات فقهی و اصولی و فلسفی وسیعی نیز دارد. از این رو مسرور شدم. ساعت چهار و نیم شب بود که خستگی بر من غالب شد و خوابیدم. از خواب که برخاستم دیدم شیخ آقا‌بزرگ نخوابیده و هم‌چنان مشغول یادداشت برداری است. از او پرسیدم نمی‎خوابید؟ فرمود: من هنوز نشاط دارم و نخوابید. ما هفت روز و شب در آن جا بودیم. ایشان استراحت منظمی نداشت و می‌فرمود ما برای استراحت این جا نیامده‎ایم و من با وجود این که پرکار بودم به ایشان غبطه می‎خوردم<ref> مجله نور علم، ش 38، ص 54.</ref>».
هنگامی که او را زیارت کردم و بحثی میان ما درگرفت فهمیدم که او تنها یک فهرست‌نگار نیست بلکه اطلاعات فقهی و اصولی و فلسفی وسیعی نیز دارد. از این رو مسرور شدم. ساعت چهار و نیم شب بود که خستگی بر من غالب شد و خوابیدم. از خواب که برخاستم دیدم شیخ آقا‌بزرگ نخوابیده و هم‌چنان مشغول یادداشت‌برداری است. از او پرسیدم نمی‎خوابید؟ فرمود: من هنوز نشاط دارم و نخوابید. ما هفت روز و شب در آن جا بودیم. ایشان استراحت منظمی نداشت و می‌فرمود ما برای استراحت این جا نیامده‎ایم و من با وجود این که پرکار بودم به ایشان غبطه می‎خوردم<ref> مجله نور علم، ش 38، ص 54.</ref>».


[[محقق تهرانی]] تا سن هشتاد سالگی که توانش را داشت هر شب چهارشنبه از [[نجف]] تا [[مسجد سهله]] را پیاده می‎پیمود.
محقق تهرانی تا سن هشتاد سالگی که توانش را داشت هر شب چهارشنبه از [[نجف]] تا [[مسجد سهله]] را پیاده می‎پیمود.


شیخ آقا‌بزرگ نستوه و پرتلاش کار می‌کرد. همیشه به یاد خدا بود. در وفا به عهد حساس بود. تکریم میهمان و احترام به [[سادات]] از صفات بارز او بود. از جاه و مقام و ریاست دنیا گریزان بود، چنان که از انتخابات شهرت «منزوی» نشان داد. نسبت به [[اهل بیت|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]] ارادات ویژه‌ای داشت. در ضمن آن تقریط که بر کتاب گران سنگ [[الغدیر]] نوشت آن را چنین ستود: «من قاصرم از توصیف این کتاب گران‌بها و ستایش آن الغدیر بالاتر و بزرگتر از آن است که آن را توصیف کنند و ثنا گویند. من تنها کاری که می‎توانم کرد این است که دعا کنم تا خداوند عمر مؤلف کتاب را طولانی کند. به او فرجام نیک بخشد. این است که با خلوص دل از درگاه خدای متعال مسألت می‎کنم که بقیه عمر مرا، بر عمر شریف او بیفزاید تا او بتواند به همه آرمان خویش دست یابد...<ref>میر حامد حسین، استاد حکیمی، ص 145</ref>.»
شیخ آقا‌بزرگ نستوه و پرتلاش کار می‌کرد. همیشه به یاد خدا بود. در وفا به عهد حساس بود. تکریم میهمان و احترام به [[سادات]] از صفات بارز او بود. از جاه و مقام و ریاست دنیا گریزان بود، چنان که از انتخابات شهرت «منزوی» نشان داد. نسبت به [[اهل بیت|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]] ارادات ویژه‌ای داشت. در ضمن آن تقریط که بر کتاب گران سنگ [[الغدیر]] نوشت آن را چنین ستود: «من قاصرم از توصیف این کتاب گران‌بها و ستایش آن الغدیر بالاتر و بزرگتر از آن است که آن را توصیف کنند و ثنا گویند. من تنها کاری که می‎توانم کرد این است که دعا کنم تا خداوند عمر مؤلف کتاب را طولانی کند. به او فرجام نیک بخشد. این است که با خلوص دل از درگاه خدای متعال مسألت می‎کنم که بقیه عمر مرا، بر عمر شریف او بیفزاید تا او بتواند به همه آرمان خویش دست یابد...<ref>میر حامد حسین، استاد حکیمی، ص 145</ref>.»


استاد بزرگوار [[علامه سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی]] قدس سره می‎نویسد: «شیخ مشایخ معاصر، بزرگ پژوهش‌گران و فهرست نگاران، حجت و دلیل تاریخ، احیاگر آثار گذشتگان، نمونه ناب تقوا و صلاح، شیخ آقا‌بزرگ تهرانی است<ref> الذریعه فی التراث الاسلامی، علامه سید عبدالعزیز طباطبایی، ص 236.</ref>».
استاد بزرگوار [[سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی|علامه سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی]] قدس سره می‎نویسد: «شیخ مشایخ معاصر، بزرگ پژوهش‌گران و فهرست‌نگاران، حجت و دلیل تاریخ، احیاگر آثار گذشتگان، نمونه ناب تقوا و صلاح، شیخ آقا‌بزرگ تهرانی است<ref> الذریعه فی التراث الاسلامی، علامه سید عبدالعزیز طباطبایی، ص 236.</ref>».


== پانویس ==
== پانویس ==
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۱۰۷

ویرایش