سید محمد تقی خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سیدمحمدتقی خوانساری''' (۱۳۰۵-۱۳۷۱ق) [[فقیه]] و مرجع تقلید شیعی قرن چهاردهم هجری بود. در ۱۳۳۲ق با شروع [[جنگ جهانی اول]] و درگیر شدن [[حکومت عثمانی]] با دولت [[انگلیس]] و اشغال شدن بعضی از مناطق جنوبی [[عراق]]، خوانساری با تعدادی از طلبه‌ها و علمای [[نجف]] به مقابله با اشغالگران برخاستند. او در این جنگ مجروح و به مدت چهار سال به [[سنگاپور]] تبعید شد. خوانساری به اراک و سپس به [[قم]] رفت.

سید محمد تقی خوانساری داماد آیت‌الله اراکی بوده است<ref>استادی، رضا، یادنامه آیت‌الله‌العظمی اراکی (ره)، ص۱۳۵</ref>.

محمدتقی خوانساری در ۱۳۰۵ق (۱۲۶۷ش) در خانواده‌ای که به علم، فضل و ادب مشهور بود در خوانسار به دنیا آمد. پدر او سید اسدالله موسوی خوانساری از تبار ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری(میر کبیر) بود که نسب او به خاندان خوانساری و در نهایت به [[موسی بن جعفر (کاظم)]](ع) می‌رسد<ref>ر. ک: آقا بزرگ تهرانی، قسم۱، ص۲۴۶، شریف رازی، ج۱، ص۳۲۱ـ۳۲۲، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۳۳</ref>.

از فرزندان خوانساری دو تن یعنی سید محمد باقر و سید محمدعلی عالم دینی بودند<ref>شریف رازی ج۱، ص۳۲۶، ابن الرضا، ج۱، ص۵۱۴</ref>.

سید محمدباقر خوانساری فرزند سید محمدتقی خوانساری ساکن تهران بود که در سه شنبه ۲۷ بهمن ۱۳۹۴ش، در تهران درگذشت<ref>[https://fa.abna24.com/service/grand-ayatollah/archive/2016/02/17/699007/story.html سایت خبرگزاری ابنا]</ref>. بر طبق وصیتش پیکرش در نجف دفن گردید<ref>[https://www.shia-news.com/fa/news/112245/%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%82%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA سایت شیعه نیوز]</ref>. [[آیت‌الله خامنه‌ای]] رهبر انقلاب اسلامی ایران در پی درگذشت او پیامی صادر کردند.

محمدتقی، تحصیل مقدمات علوم دینی را در خوانسار به پایان برد و در ۱۳۲۲ق برای ادامه تحصیل به عراق رفت. او نزد محمد کاظم خراسانی، سید محمد کاظم طباطبائی یزدی، شیخ الشریعه اصفهانی، محمد حسین نائینی، و آقا ضیاء عراقی، فقه و اصول آموخت و از عراقی اجازه اجتهاد نیز دریافت کرد. همچنین در حکمت و فلسفه اسلامی از درس شیخ علی قوچانی استفاده کرد<ref>ر. ک: عراقی ج۱، مقدمه آصفی، ص۲۰، تبریزی خیابانی، ص۲۱۱، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۴</ref>.

در ۱۳۳۲ق با شروع جنگ جهانی اول و درگیر شدن حکومت عثمانی با دولت انگلیس و اشغال شدن بعضی از مناطق جنوبی عراق، شماری از طلاب و علمای نجف از جمله خوانساری به مقابله با اشغالگران برخاستند. او در جبهه جنگ مجروح و پس از غلبه نیروهای انگلستان بر مجاهدان عراقی اسیر شد و به مدت چهار سال به منطقه سنگاپور که بخشی از آن مستعمره انگلیس بود ـ تبعید شد<ref>ر. ک: حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۴ـ۴۲۵ آیت‌الله سید محمدتقی خوانساری، ص۹۹ـ۱۰۰، ابن الرضا، ج۱، ص۴۹۹ که تبعیدگاه او را هند دانسته است</ref>.

خوانساری سپس به زادگاهش بازگشت و به دعوت شیخ عبدالکریم حائری یزدی راهی اراک شد و در حوزه علمیه آنجا به تدریس پرداخت. در ۱۳۴۰ق. همراه با حائری یزدی برای تشکیل و توسعه حوزه علمیه به قم رفت و ضمن تدریس دروس فقه و اصول، در درس حائری یزدی نیز حضور یافت.

پس از وفات حائری گروهی از علما و مردم مرجعیت او را پذیرفتند و او همراه با سید محمد حجت کوه کمره ای و سید صدرالدین صدر تا هنگام ورود حاج آقا حسین بروجردی به قم، مسئولیت رسیدگی به وضع طلاب و سرپرستی [[حوزه علمیه قم]] را برعهده داشت<ref>تبریزی خیابانی، ص۲۱۳، شریف رازی، ج۱، ص۳۲۲، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۶</ref>.خوانساری در تثبیت مرجعیت حاج آقا حسین بروجردی و اقامت او در قم نقش جدی داشت<ref>ر. ک: بدلا، ص۹۴</ref>.

خوانساری در امور سیاسی نیز فعال بود برخی از مهمترین فعالیت‌های سیاسی‌اش عبارت بودند از: حمایت از [[فدائیان اسلام]]، حمایت از جنبش ملی شدن صنعت نفت، فتوا به وجوب مشارکت در هفدهمین انتخابات مجلس شورای ملی ایران، معارضه با کشف حجاب زنان و حمایت از [[فلسطین|فلسطینیان]] در پی اشغال سرزمینشان در سال ۱۳۲۷ـ۱۳۲۶ش<ref>ر. ک: د. اسلام چاپ دوم، د. ا. ترک، ذیل ماده؛ استادی، ص۶۰۷، خوانساری، ص۱۲۹</ref>.

در سال ۱۳۲۳ش که بخش‌های مرکز [[ایران]] در اشغال [[متفقین]] بود، مردم با خشکسالی و قحطی بی‌سابقه‌ای مواجه شدند؛ از این رو مردم قم در شهریور آن سال از خوانساری خواستند که به برگزاری [[نماز استسقاء]] اقدام کند، او سه روز پیاپی به همراه گروه زیادی از مردم (که برخی آن را ۲۰۰۰۰ نفر تخمین زده‌اند) راهی بیابان شد و نماز را به جا آورد در سومین روز باران تندی بارید و حتی لشکریان خارجی مقیم منطقه را شگفت‌زده کرد به طوری که خبر آن در مطبوعات آن زمان انعکاس گسترده‌ای یافت. چند تن از شاعران معاصر او در اشعاری که پس از درگذشت وی در مدحش سروده‌اند به این واقعه اشاره کرده‌اند<ref>ر. ک: تبریزی خیابانی، ص۲۱۳، شریف رازی، ج۱، ص۳۲۵ـ۳۲۴، نیز برای گزارش شاهدان این واقعه، نوری، ص۳۶، ابن الرضا، ج۱، ص۵۱۱</ref>.آیت‌الله شبیری که خود در واقعه نماز باران حضور داشته است در خاطرات خود گفته است که مردم برای نماز، دو روز بیرون رفتند و شب دوم باران بارید. به گفته او جمعیت ۲۰۰۰۰ نفر نبود<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۱، ص۵۶۷</ref>.  

سید موسی شبیری زنجانی از پدرش نقل کرده است که: هنگامی که نظر آقای خوانساری، وجوب [[نماز جمعه]] می‌شود (به صورت فتوا یا احتیاط)، چون در قم نماز جمعه خوانده نمی‌شد، به من (یعنی سید احمد حسینی زنجانی، پدر سید موسی) پیشنهاد کرد که شما امامت جمعه کنید و ما هم شرکت می‌کنیم. طبق این نقل، هنگامی که سید احمد زنجانی می‌بیند جمعیت زیادی شرکت کرده‌اند، به اصرار از آقای خوانساری می‌خواهد که خودش امامت کند و وی نیز می‌پذیرد. پس از آن، هر وقت آقای خوانساری در قم نبود، آقای اراکی نماز جمعه را برگزار می‌کرد و هنگامی که هیچ یک از این دو نبودند سید احمد زنجانی نماز جمعه را برگزار می‌کرده است<ref>همان، ج۲، ص۶۲۵</ref>.

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:عالمان]]

[[رده:عالمان شیعه]]

[[رده:مفسران شیعه]]