۸۷٬۷۸۵
ویرایش
مهدی عباسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[ماه محرم' به '[[محرم الحرام ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''ابوعبدالله محمد مهدی''' (نام کامل وی: أبو عبد الله محمد بن عبدالله المنصور بن محمد بن علی المهدی بالله) ملقب به «مهدی» سومین [[خلیفه]] از خلفای عباسی بود که بعد از پدرش [[منصور دوانیقی]] بین سالهای ۱۵۸ تا ۱۶۹، در [[بغداد]] خلافت و فرمانروایی [[مسلمانان]] را بر عهده داشت. مدت ده سال و چهل و پنج روز خلافت کرد و سرانجام در چهل و سه سالگی در بیست و سوم [[محرم الحرام | '''ابوعبدالله محمد مهدی''' (نام کامل وی: أبو عبد الله محمد بن عبدالله المنصور بن محمد بن علی المهدی بالله) ملقب به «مهدی» سومین [[خلیفه]] از خلفای عباسی بود که بعد از پدرش [[منصور عباسی|منصور دوانیقی]] بین سالهای ۱۵۸ تا ۱۶۹، در [[بغداد]] خلافت و فرمانروایی [[مسلمانان]] را بر عهده داشت. مدت ده سال و چهل و پنج روز خلافت کرد و سرانجام در چهل و سه سالگی در بیست و سوم [[محرم الحرام | ||
]] سال ۱۶۶ وفات یافت. | ]] سال ۱۶۶ وفات یافت. | ||
از کارهای او می‌توان به وسعت دادن [[مسجدالحرام]]، گذاشتن دستگاه برید (اطلاعات) و رونق گرفتن تجارت در [[بغداد]] اشاره کرد. | از کارهای او می‌توان به وسعت دادن [[مسجدالحرام]]، گذاشتن دستگاه برید (اطلاعات) و رونق گرفتن تجارت در [[بغداد]] اشاره کرد. | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
محمد بن عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس، ملقب به مهدی<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۱۰.</ref>. سومین خلیفه عباسی پس از سفاح و منصور دوانیقی است<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۰۱-۵۰۲.</ref>. وی در سال ۱۲۶ق در حمیمه در نزدیکی [[مکه]] متولد شد<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، ج۱، ص۱۵۱.</ref>. پدرش منصور دوانیقی توجه ویژه‌ای به تربیت او داشت و از نوجوانی منصب‌های مهمی به او واگذار می‌کرد<ref>خضری، تاریخ خلافت عباسی، ۱۳۸۳ش، ص۴۴.</ref>. | محمد بن عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس، ملقب به مهدی<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۱۰.</ref>. سومین خلیفه عباسی پس از سفاح و منصور دوانیقی است<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۵۰۱-۵۰۲.</ref>. وی در سال ۱۲۶ق در حمیمه در نزدیکی [[مکه]] متولد شد<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، ج۱، ص۱۵۱.</ref>. پدرش منصور دوانیقی توجه ویژه‌ای به تربیت او داشت و از نوجوانی منصب‌های مهمی به او واگذار می‌کرد<ref>خضری، تاریخ خلافت عباسی، ۱۳۸۳ش، ص۴۴.</ref>. | ||
در سال ۱۴۷ق، منصور او را ولی‌عهد خود نمود<ref>طقوش، دولت عباسیان، ۱۳۸۳ش، ص۷۳.</ref>. او در تیزهوشی | در سال ۱۴۷ق، منصور او را ولی‌عهد خود نمود<ref>طقوش، دولت عباسیان، ۱۳۸۳ش، ص۷۳.</ref>. او در تیزهوشی زبانزد بود<ref>مسعودی، تنبیه والاشراف، قاهره، ص۲۹۷؛ ابن الطقطقی، الفخری، ۱۴۱۸، ص۱۷۹.</ref> و بعد از مرگ پدرش در روز ۱۷ [[ماه ذی الحجه]] سال ۱۵۸ق<ref>دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۳۸۶.</ref> یا ۱۵۹ق<ref> مقدسی، البدء والتاریخ، بیروت، ج۶، ص۹۵.</ref> به خلافت رسید. | ||
مهدی عباسی دو پسر خود، هادی و هارون را به ترتیب و پیاپی ولی‌عهد خود کرد<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۲۴.</ref>. هرچند در اواخر عمر خود از ولی‌عهدی هادی پشیمان بود، اما موفق به تغییر ولی‌عهد نشد<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۰۱.</ref>. | مهدی عباسی دو پسر خود، هادی و هارون را به ترتیب و پیاپی ولی‌عهد خود کرد<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۲۴.</ref>. هرچند در اواخر عمر خود از ولی‌عهدی هادی پشیمان بود، اما موفق به تغییر ولی‌عهد نشد<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۰۱.</ref>. | ||
== لقب مهدی == | == لقب مهدی == | ||
به باور پژوهش‌گران معاصر، لقب مهدی برای محمد بن منصور، با هدف تضمین حمایت و پشتیبانی مردم<ref>عمر، «فرهنگ مهدویت در لقب‌های خلفای عباسی»، ص۱۷۰.</ref> و در تقابل با ادعای [[مهدویت]] نفس زکیه، انتخاب شده است<ref>طباطبایی، «گونه‌های چالش‌آفرینی عباسیان نخستین در مسئله امامت،» ص۱۳۵.</ref>. بر این اساس، گفته شده که عباسیان تلاش کردند مهدی عباسی را مهدی موعودِ ذکر شده در [[احادیث]] [[پیامبر]] معرفی کنند تا از این طریق حمایت مردم را جلب کرده و حکومت عباسی را حفظ کنند<ref>طباطبایی، «گونه‌های چالش آفرینی عباسیان نخستین در مسئله امامت»، ص۱۳۵.</ref>. | به باور پژوهش‌گران معاصر، لقب مهدی برای محمد بن منصور، با هدف تضمین حمایت و پشتیبانی مردم<ref>عمر، «فرهنگ مهدویت در لقب‌های خلفای عباسی»، ص۱۷۰.</ref> و در تقابل با ادعای [[مهدویت]] نفس زکیه، انتخاب شده است<ref>طباطبایی، «گونه‌های چالش‌آفرینی عباسیان نخستین در مسئله امامت،» ص۱۳۵.</ref>. بر این اساس، گفته شده که عباسیان تلاش کردند مهدی عباسی را مهدی موعودِ ذکر شده در [[حدیث|احادیث]] [[پیامبر]] معرفی کنند تا از این طریق حمایت مردم را جلب کرده و حکومت عباسی را حفظ کنند<ref>طباطبایی، «گونه‌های چالش آفرینی عباسیان نخستین در مسئله امامت»، ص۱۳۵.</ref>. | ||
== برخورد با امام کاظم (علیه‌السلام) == | == برخورد با امام کاظم (علیه‌السلام) == | ||
مهدی عباسی، [[موسی بن جعفر (کاظم) |امام کاظم (علیه‌السلام)]] را در سال ۱۵۹ق از [[مدینه]] به [[بغداد]] فراخواند و زندانی کرد<ref>ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۱۳؛ حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۷۶ش، ص۶۶.</ref>. پس از مدتی، امام هفتم [[شیعیان]]، پس از [[سوگند]] خوردن مبنی بر عدم قیام علیه حکومت وقت، از زندان آزاد شد و تا آخر دوره حکومت مهدی عباسی تحت‌نظر بود<ref> ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۶، ص۸۵.</ref>. امام کاظم (علیه‌السلام)، پس از این، به یاران خود توصیه کرد [[تقیه]] کنند<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. | مهدی عباسی، [[موسی بن جعفر (کاظم) |امام کاظم (علیه‌السلام)]] را در سال ۱۵۹ق از [[مدینه]] به [[بغداد]] فراخواند و زندانی کرد<ref>ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۱۳؛ حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۷۶ش، ص۶۶.</ref>. پس از مدتی، امام هفتم [[شیعیان]]، پس از [[قسم|سوگند]] خوردن مبنی بر عدم قیام علیه حکومت وقت، از زندان آزاد شد و تا آخر دوره حکومت مهدی عباسی تحت‌نظر بود<ref> ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۶، ص۸۵.</ref>. امام کاظم (علیه‌السلام)، پس از این، به یاران خود توصیه کرد [[تقیه]] کنند<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. | ||
برخی پژوهش‌گران معاصر، شهادت [[جعفر بن محمد (صادق)]] و انشعاب شیعیان را سبب تضعیف موقعیت امام کاظم (علیه‌السلام) و در نتیجه، وادار شدن وی به برگزیدن تقیه دانسته‌اند<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. بر همین اساس، [[حکومت عباسی]] اقدامی علیه امام کاظم (علیه‌السلام) و پیروانش انجام نداد<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. با این حال، به تدریج پیروان دیگر فرقه‌های [[شیعه]] به یاران امام کاظم ملحق شدند و امامیه از دیگر فرقه‌های شیعه مقتدرتر شد و به همین دلیل، مهدی عباسی، شیعیان را محدود ساخت و امام کاظم را زندانی کرد<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. | برخی پژوهش‌گران معاصر، شهادت [[جعفر بن محمد (صادق)]] و انشعاب شیعیان را سبب تضعیف موقعیت امام کاظم (علیه‌السلام) و در نتیجه، وادار شدن وی به برگزیدن تقیه دانسته‌اند<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. بر همین اساس، [[عباسیان|حکومت عباسی]] اقدامی علیه امام کاظم (علیه‌السلام) و پیروانش انجام نداد<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. با این حال، به تدریج پیروان دیگر فرقه‌های [[شیعه]] به یاران امام کاظم ملحق شدند و امامیه از دیگر فرقه‌های شیعه مقتدرتر شد و به همین دلیل، مهدی عباسی، شیعیان را محدود ساخت و امام کاظم را زندانی کرد<ref>حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ۱۳۸۳ش، ص۶۵.</ref>. | ||
== برخورد با شیعیان == | == برخورد با شیعیان == | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
شورش مقنع<ref> طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۳۵؛ ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۴۶۶؛ مقدسی، البدء والتاریخ، بیروت، ج۶، ص۹۷، ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۶، ص۳۸؛ ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵؛ گردیزی، زین الاخبار، ۱۳۶۳ش، ص۱۵۵؛ ابن العبری، تاریخ مختصرالدول، ۱۹۹۲م، ص۱۲۶.</ref>، شورش [[یوسف برم]] در سال ۱۶۰ق در خراسان<ref> یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۳۹۷؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۲۴؛ مقدسی، البدء والتاریخ، بیروت، ج۶، ص۹۷، ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۶، ص۴۳.</ref>، شورش [[عبدالله بن مروان]] در سال ۱۶۱ق در سرزمین [[شام]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۳۵.</ref>، و شورش خوارج به فرماندهی [[عبدالسلام یشکری]]، در سال ۱۶۲ق<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۳۵.</ref>، در دوره حکومت مهدی عباسی رخ داد و تمامی آنها سرکوب شد<ref>طقوش، دولت عباسیان، ۱۳۸۳ش، ص۷۸.</ref>. | شورش مقنع<ref> طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۳۵؛ ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۴۶۶؛ مقدسی، البدء والتاریخ، بیروت، ج۶، ص۹۷، ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۶، ص۳۸؛ ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۵؛ گردیزی، زین الاخبار، ۱۳۶۳ش، ص۱۵۵؛ ابن العبری، تاریخ مختصرالدول، ۱۹۹۲م، ص۱۲۶.</ref>، شورش [[یوسف برم]] در سال ۱۶۰ق در خراسان<ref> یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۳۹۷؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۲۴؛ مقدسی، البدء والتاریخ، بیروت، ج۶، ص۹۷، ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۶، ص۴۳.</ref>، شورش [[عبدالله بن مروان]] در سال ۱۶۱ق در سرزمین [[شام]]<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۳۵.</ref>، و شورش خوارج به فرماندهی [[عبدالسلام یشکری]]، در سال ۱۶۲ق<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۳۵.</ref>، در دوره حکومت مهدی عباسی رخ داد و تمامی آنها سرکوب شد<ref>طقوش، دولت عباسیان، ۱۳۸۳ش، ص۷۸.</ref>. | ||
مهدی عباسی در چند مرحله به [[روم]] لشکر کشید. در سال ۱۵۹ق عباس بن محمد را با لشکری انبوه به بلاد روم فرستاد و تا آنقره در [[آسیای صغیر]] پیش رفت<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۴۴.</ref>. همچنین در سال ۱۶۵ق، سپاهی بزرگ را به فرماندهی پسرش هارون به روم فرستاد و موفق شد تا | مهدی عباسی در چند مرحله به [[روم]] لشکر کشید. در سال ۱۵۹ق عباس بن محمد را با لشکری انبوه به بلاد روم فرستاد و تا آنقره در [[آسیای صغیر]] پیش رفت<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۴۴.</ref>. همچنین در سال ۱۶۵ق، سپاهی بزرگ را به فرماندهی پسرش هارون به روم فرستاد و موفق شد تا خلیج قسطنطنیه پیش رود<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۵۲.</ref>. وی همچنین در سال ۱۶۰ق، سپاهی را از طریق دریا به سمت [[هند]] روانه ساخت و شهر باربد را پس از محاصره به تصرف درآورد<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۱۶؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۶، ص۴۶.</ref>. | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
مهدی عباسی، در سال ۱۶۶ق<ref>مقدسی، البدء والتاریخ، بیروت، ج۶، ص۹۹.</ref> یا ۱۶۹ق<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۰۱.</ref> پس از ۱۰ سال خلافت در منطقه ماسبذان<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۰۱.</ref> ( | مهدی عباسی، در سال ۱۶۶ق<ref>مقدسی، البدء والتاریخ، بیروت، ج۶، ص۹۹.</ref> یا ۱۶۹ق<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۰۱.</ref> پس از ۱۰ سال خلافت در منطقه ماسبذان<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۰۱.</ref> (ایلام امروزی) در روستای روذ درگذشت<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۶۸.</ref>. درباره اینکه مهدی عباسی با سم کشته شده یا در حال تمرین برای شکار آهو درگذشته، اختلاف وجود دارد<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۶۸.</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||