نهج‌البلاغه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| پدیدآوران = [[علی بن ابی‌طالب|امام علی (علیه‌السلام)]]

| موضوع = برگزیده‌ای از گفته‌ها و نوشته‌های [[علی بن ابی‌طالب|امیرالمومنین (علیه‌السلام)]]

'''نَهجُ البَلاغه''' مشتمل بر خطبه‌ها، نامه‌ها، جملات قصار، و گفتارهای حکیمانه [[علی بن ابی‌طالب|امام علی (علیه‌السلام)]] است که یکی از منابع مهم و غنی برای شناخت دین [[اسلام]] و مذهب [[مذهب شیعه|تشیع]] به‌شمار می‌رود. [[ابوالحسن محمد بن الحسین بن موسی|سید رضی]] که یکی از عالمان بزرگ [[مذهب شیعه|شیعه]] در طول تاریخ بوده، این کتاب را در اواخر قرن چهارم هجری گردآوری نموده است. نهج‌البلاغه جامع تمام گفتارها و احادیث روایت شده از [[علی بن ابی‌طالب|امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)]] نیست، بلکه همانطور که از نامش پیداست، مجموعه‌ای از سخنان دارای ویژگی‌های فصاحت و بلاغت است که از امام علی (علیه‌السلام) بر جای مانده است.

'''نهج‌البلاغه''' نام یکی از کتب معتبر [[مذهب شیعه|شیعی]] است‌که در آن گزیده‌ای از بیانات و گفته‌های امام علی (علیه‌السلام) گردآوری شده است.

زبان کتاب نهج‌البلاغه به همان زبان گفتار و نوشتار امام علی (علیه‌السلام)، یعنی زبان عربی است. البته این کتاب به اکثر زبان‌های زنده دنیا از جمله فارسی، انگلیسی، فرانسوی، ترکی استانبولی، اردو، مالایی، ژاپنی، چینی، اسپانیایی، و ... ترجمه شده و توسط ناشران مختلف به چاپ رسیده است.  

بخش دوم نهج‌البلاغه مشتمل بر ۷۲ نوشته از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) است. وصیت‌نامه‌های امام (علیه‌السلام)، فرمان‌ها، سفارشات به افراد، پیمان‌نامه‌ها و نامه‌های مکتوب حضرت در این بخش گردآوری شده است. از مهم‌ترین و معروف‌ترین نامه‌ها می‌توان به [[وصیت]] امام علی (علیه‌السلام) به [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن (علیه‌السلام)]] و فرمان به [[مالک اشتر]] یاد کرد.

بخش سوم نهج‌البلاغه ۴۸۰ گفتار کوتاه و پندآمیز امام علی علیه‌السلام را پوشش داده است. در ترجمه‌های مختلف برای این بخش عنوان‌های کلمات قصار، حکمت‌ها، پندها و ... درج شده است.

این مجموعه گران‌قدر که گذشت زمان و ظهور اندیشه‌های نوتر و روشن تر پیوسته بر ارزش آن افزوده است. گزیده‌ای از خطابه‌ها، دعاها، وصیت‌ها، نامه‌ها و جمله‌های کوتاه مولای متقیان، [[علی بن ابی‌طالب|علی (علیه‌السلام)]] است.

مؤلف نهج‌البلاغه ابوالحسن محمد بن حسین موسوی معروف به سید رضی و شریف رضی است. وی در سال 359 هجری، دیده به جهان گشود و در سال 406 هجری، دیده از جهان فرو بست. سید رضی هم از جانب پدر و هم از جانب مادر نسبی بس شریف داشت. از سوی پدر با پنج واسطه به امام هفتم [[موسی بن جعفر (کاظم)|موسی بن جعفر (علیه‌السلام)]] و از سوی مادر با شش واسطه به امام چهارم [[علی بن الحسین (زین العابدین)|حضرت علی بن الحسین (علیه‌السلام)]] می‌رسید<ref>ابو منصور عبدالملك بن محمد بن اسماعیل الثعالبى، یتیمة الدهر فى محاسن اهل العصر، شرح و تحقیق مفید محمد قمیحه، الطبعه الثانیه، دارالكتب العلمیه، بیروت، 1403 ق. ص 3، ص 155؛ جمال‌الدین احمد بن على الحسینى المعروف بابن عنبه، عمده الطالب فى انساب آل ابى طالب، اشرف على مراجعته و مقابله الاصول لجنه احیاء التراث، دار مكتبه الحیاه، بیروت، ص 236</ref>. از این رو بهاءالدوله دیلمی او را به ذی الحسبین و شریف رضی ملقب نمود<ref>ابوبكر احمد بن على الخطیب البغدادى، تاریخ بغداد أو مدینه السلام، دارالكتب العلمیه، بیروت، ج 2، ص 246؛ ابوالفرج عبدالرحمن بن على بن الجوزى، المنتظم فى تاریخ الامم و الملوك، دراسة و تحقیق محمد عبدالقادر عطا، مصطفى عبدالقادر عطا، راجعه و صححه نعیم زرزور، الطبعه الاولى، دارالكتب العلمیه، بیروت، 1412 ق. ج 15، ص 115؛ ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن كثیر الدمشقى، البدایه و النهایه، تحقیق على شیرى، الطبعه الاولى، دار احیاء التراث العربى، بیروت، ج 12، ص 4؛ محمد باقر الخوانسارى، روضات الجنات فى احوال العلماء و السادات، الطبعه الاولى، الدار الاسلامیه، بیروت، 1411 ق. ج 6، ص 178؛ كارل بروكلمان، تاریخ الادب العربى، نقله الى العربیه عبدالحلیم النجار، الطبعه الثانیه، افست دارالكتاب الاسلامى، قم، ج 2، ص 62</ref>.

کلمات قصار امیر مؤمنان علی (علیه‌السلام) برگزیده است<ref>السید عبدالزهراء الحسینى الخطیب، مصادر نهج‌البلاغه و أسانیده، الطبعه الثانیه، موسسه الاعلمى للمطبوعات، بیروت، 1395 ق. ج 1، ص 87</ref>، و این کتاب در فرهنگ اسلامی‌مانند آفتاب نیمروز می‌درخشد و صدفی مشحون به گوهرهایی از حکمتهای عالی است<ref>سید هبه الدین شهرستانى، در پیرامون نهج‌البلاغه، ترجمه سید عباس میرزاده اهرى چاپ سوم، بنیاد نهج‌البلاغه، 1359 ش. ص</ref>.

همه شارحان و مترجمان نهج‌البلاغه که بیش از سیصد نفر هستند، معتقدند که این کتاب از تألیف‌های علامه<ref>فهرست‌های ابی العباس نجاشی و فهرست شیخ منتجب الدین</ref>. شریف رضی است و او این توفیق را یافته است که سخنان امیر مؤمنان، علی(علیه‌السلام) را با سبک و شیوه‌ای جالب گردآوری و تنظیم کند<ref>فهرست‌های ابی العباس نجاشی و فهرست شیخ منتجب الدین</ref>.

نهج‌البلاغه برخلاف دیگر کتاب‌های روایی و حدیثی، پای را از دایره اعتقادات تشیع و دین اسلام، فراتر نهاده و بسیاری از دانشمندان [[ادیان]] و مکتب‌های دیگر را به خود جذب کرده است. [[طه حسین|دکتر طه حسین مصری]]، فقط وحی و کلام خدا را بالاتر از سخن حضرت قرار می‌دهد و به قول [[ابن ابی الحدید]] معتزلی، سزاوار است تمام سخن‌شناسان عرب در برابر کلمات امام علی(علیه‌السلام) سجده کنند<ref>محمد دشتی، شناخت نهج‌البلاغه و فهرست کلی نهج‌البلاغه، نشر مؤلف، صص 151 163</ref>.