۸۷٬۱۹۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''شیخ زینالدین علی عاملی'''، معروف به | '''شیخ زینالدین علی عاملی'''، معروف به شهید ثانی از جمله نوابغ نامی و مجتهدین شیعی که در قرن دهم [[سال قمری|هجری]] میزیسته است. وی یکی از اعیان و مفاخر فقهای نامدار [[مذهب شیعه|شیعه]] و یکی از اکابر متبحرین در [[علوم اسلامی]] و یکی از استوانههای فقهی و اجتهادی در طول ادوار [[فقه]] اسلامی است که از نظر آثار و برکات وجودی کمنظیر میباشد. از آثار ماندگار شهید ثانی میتوان به [[الروضة البهیه (کتاب)|الروضه البهیه]] در شرح [[لمعة دمشقیه (کتاب)|لمعه دمشقیه]] اشاره کرد. | ||
== خاندان شهید ثانی == | == خاندان شهید ثانی == | ||
خط ۷۹: | خط ۷۷: | ||
سید مصطفی تفرشی از او بدین گونه یاد میکند: چهرهای درخشان از چهرههای درخشنده طائفه شیعه و علمای موثق آنهاست، محفوظاتش زیاد و نوشتههایش پاکیزه است. او راست شاگردانی بزرگ، و کتابهای نفیس و نیکو، به جرم [[مذهب شیعه|تشیع]] در سال 966 در قسطنطنیه به شهادت رسید<ref>نقد الرجال، ص145</ref>. | سید مصطفی تفرشی از او بدین گونه یاد میکند: چهرهای درخشان از چهرههای درخشنده طائفه شیعه و علمای موثق آنهاست، محفوظاتش زیاد و نوشتههایش پاکیزه است. او راست شاگردانی بزرگ، و کتابهای نفیس و نیکو، به جرم [[مذهب شیعه|تشیع]] در سال 966 در قسطنطنیه به شهادت رسید<ref>نقد الرجال، ص145</ref>. | ||
آنگاه مؤلف امل الآمل مینویسد: او فقیهی [[محدث]]، [[نحوی]]، [[مُقْری]]، [[متکلم]]، حکیم، جامع فنون علم بود، و نخستین دانشمند شیعه است که در علم [[درایة الحدیث]] کتاب نوشته است. | آنگاه مؤلف امل الآمل مینویسد: او فقیهی [[محدّث|محدث]]، [[نحوی]]، [[مُقْری]]، [[متکلم]]، حکیم، جامع فنون علم بود، و نخستین دانشمند شیعه است که در علم [[درایة الحدیث]] کتاب نوشته است. | ||
== خصوصیات اخلاقی شهید ثانی == | == خصوصیات اخلاقی شهید ثانی == | ||
خط ۹۲: | خط ۹۰: | ||
=== اساتید شیعه === | === اساتید شیعه === | ||
# پدر او علی بن احمد عاملی جبعی، درگذشته ۹۲۵ ق | # پدر او علی بن احمد عاملی جبعی، درگذشته ۹۲۵ ق. | ||
# محقق کرکی درگذشته ۹۳۸ ق | # محقق کرکی درگذشته ۹۳۸ ق. | ||
# شیخ محمد بن مکی حکیم و فیلسوف در دمشق | # شیخ محمد بن مکی حکیم و فیلسوف در دمشق. | ||
# سید حسن بن جعفر کرکی در کرک نوح | # سید حسن بن جعفر کرکی در کرک نوح. | ||
# شمسالدین محمد بن مکی دمشقی | # شمسالدین محمد بن مکی دمشقی. | ||
# شیخ احمد بن جابر | # شیخ احمد بن جابر. | ||
# شیخ جمالالدین احمد بن شیخ شمسالدین محمد بن خاتون عاملی | # شیخ جمالالدین احمد بن شیخ شمسالدین محمد بن خاتون عاملی. | ||
=== اساتید سنی === | === اساتید سنی === | ||
# شمسالدین بن طولون دمشقی حنفی در دمشق | # شمسالدین بن طولون دمشقی حنفی در دمشق. | ||
# شیخ محییالدین عبدالقادر بن ابی الخیر غزی | # شیخ محییالدین عبدالقادر بن ابی الخیر غزی. | ||
# شیخ شمسالدین بن ابی اللطف مقدسی در [[بیتالمقدس]] | # شیخ شمسالدین بن ابی اللطف مقدسی در [[بیتالمقدس]]. | ||
# شیخ شهابالدین احمد رملی | # شیخ شهابالدین احمد رملی. | ||
# ملا حسین جرجانی | # ملا حسین جرجانی. | ||
# ملا محمد استرآبادی | # ملا محمد استرآبادی. | ||
# ملا محمدعلی جیلانی (سید محسن امین مینویسد: ممکن است این سه ([[جرجانی]]، [[استرآبادی]]، [[جیلانی]])، شیعه بوده باشند.) | # ملا محمدعلی جیلانی (سید محسن امین مینویسد: ممکن است این سه ([[جرجانی]]، [[استرآبادی]]، [[جیلانی]])، شیعه بوده باشند.) | ||
# شهابالدین بن نجار حنبلی | # شهابالدین بن نجار حنبلی. | ||
# شیخ ابوالحسن بکری | # شیخ ابوالحسن بکری. | ||
# زینالدین جرمی مالکی | # زینالدین جرمی مالکی. | ||
# شیخ ناصرالدین ملقانی مالکی | # شیخ ناصرالدین ملقانی مالکی. | ||
# شیخ ناصرالدین طبلاوی شافعی | # شیخ ناصرالدین طبلاوی شافعی. | ||
# شیخ شمسالدین محمد نحاس | # شیخ شمسالدین محمد نحاس. | ||
# شیخ عبدالحمید سمنهودی | # شیخ عبدالحمید سمنهودی. | ||
# شیخ شمسالدین محمد بن عبدالقادر فرضی شافعی | # شیخ شمسالدین محمد بن عبدالقادر فرضی شافعی. | ||
# شیخ عمیره | # شیخ عمیره. | ||
# شیخ شهابالدین بن عبدالحق | # شیخ شهابالدین بن عبدالحق. | ||
# شیخ شهابالدین بلقینی | # شیخ شهابالدین بلقینی. | ||
# شیخ شمسالدین دیروطی<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۳، ۱۵۴</ref>. | # شیخ شمسالدین دیروطی<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۳، ۱۵۴</ref>. | ||
== شاگردان شهید ثانی == | == شاگردان شهید ثانی == | ||
# نورالدین علی بن حسین موسوی عاملی، داماد شهید | # نورالدین علی بن حسین موسوی عاملی، داماد شهید ثانی؛ | ||
# سید علی حسینی جزینی عاملی، مشهور به | # سید علی حسینی جزینی عاملی، مشهور به صائغ؛ | ||
# حسین بن عبدالصمد عاملی پدر شیخ | # حسین بن عبدالصمد عاملی پدر شیخ بهایی؛ | ||
# علی بن زهره | # علی بن زهره جبعی؛ | ||
# سید نورالدین کرکی | # سید نورالدین کرکی عاملی؛ | ||
# بهاءالدین محمد بن علی عودی جزینی، معروف به ابن | # بهاءالدین محمد بن علی عودی جزینی، معروف به ابن العودی؛ | ||
# شیخ محیالدین بن احمد میسی | # شیخ محیالدین بن احمد میسی عاملی؛ | ||
# سید عزالدین حسین بن ابی الحسن | # سید عزالدین حسین بن ابی الحسن عاملی؛ | ||
# شیخ تاجالدین بن هلال جزائری<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۴</ref>. | # شیخ تاجالدین بن هلال جزائری<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۱۵۴</ref>. | ||
== | == آثار == | ||
آثار علمی این دانشمند پاک نهاد به | آثار علمی این دانشمند پاک نهاد به دهها کتاب و رساله علمی میرسد و علیرغم اشتغالات دیگر تدریسی، حدود هفتاد اثر علمی از خود به جای گذاشت که ما به برخی از آنها دست یافته و یا با نام پارهای از آنها ضمن ترجمه احوال او در مراجع مختلف آگاهی یافته ایم. | ||
تالیفات شهید ثانی که از [[روض الجنان (کتاب)|روض الجنان]] آغاز میشود و به الروضه البهیه از لحاظ تاریخ تالیف پایان نمیگیرد، واقعا همچون روضه و بوستانی است که هر پژوهشگر دانشهای دینی را با مناظر دلانگیز خود بر سر نشاط آورده تا گم شده خود را در میان آنها بیابد و قلب او با مشاهده هر زاویهای از این بوستان و آبشخورهای آن سیراب گردد و نسیم ایمان و عقیده را در سطور این تالیفات استنشاق نماید. | تالیفات شهید ثانی که از [[روض الجنان (کتاب)|روض الجنان]] آغاز میشود و به الروضه البهیه از لحاظ تاریخ تالیف پایان نمیگیرد، واقعا همچون روضه و بوستانی است که هر پژوهشگر دانشهای دینی را با مناظر دلانگیز خود بر سر نشاط آورده تا گم شده خود را در میان آنها بیابد و قلب او با مشاهده هر زاویهای از این بوستان و آبشخورهای آن سیراب گردد و نسیم ایمان و عقیده را در سطور این تالیفات استنشاق نماید. | ||
خط ۱۴۲: | خط ۱۴۰: | ||
=== کتب و رسالات فقهی === | === کتب و رسالات فقهی === | ||
# روض الجنان فی شرح ارشاد | # روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان؛ | ||
# که ظاهراً نخستین اثر علمی این بزرگوار است که به تاریخ جمعه 25 [[ذی القعده]] 949 تالیف کرده است. | # که ظاهراً نخستین اثر علمی این بزرگوار است که به تاریخ جمعه 25 [[ذی القعده]] 949 تالیف کرده است. | ||
# مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام | # مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام | ||
خط ۲۱۹: | خط ۲۱۷: | ||
اینها برخی از آثار و تالیفات مرحوم شهید ثانی بوده که بر آن اطلاع یافته شد<ref>این مقاله ارزنده از پیشگفتار ترجمه شرح منیه المرید شهید ثانی که به قلم استاد متتبع و توانا، برادر گرامی جناب آقای دکتر سید محمدباقر حجتی تنظیم یافته بود با کسب اجازه از معظمله ، نقل گردید. خداوند متعال به او جزای خیر عنایت فرماید قابل ذکر است که ترجمه استاد، کاملترین و صحیحترین ترجمه منیه المرید میباشد که به نام آداب تعلیم و تعلم در اسلام از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ و انتشار یافته است</ref>. | اینها برخی از آثار و تالیفات مرحوم شهید ثانی بوده که بر آن اطلاع یافته شد<ref>این مقاله ارزنده از پیشگفتار ترجمه شرح منیه المرید شهید ثانی که به قلم استاد متتبع و توانا، برادر گرامی جناب آقای دکتر سید محمدباقر حجتی تنظیم یافته بود با کسب اجازه از معظمله ، نقل گردید. خداوند متعال به او جزای خیر عنایت فرماید قابل ذکر است که ترجمه استاد، کاملترین و صحیحترین ترجمه منیه المرید میباشد که به نام آداب تعلیم و تعلم در اسلام از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ و انتشار یافته است</ref>. | ||
== | == درگذشت == | ||
در میان دانشمندان شیعه که در هزار سال گذشته همیشه پاسدار آئین پاک تشیع بودهاند، بسیاری به درجه عالیه شهادت رسیدهاند. [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در کتاب <sub>شهداء الفضیله</sub> یکصد و سی تن از آنان را نام برده و با اجمال و تفصیل علل و چگونگی شهادت آنها را شرح داده است که همه به جرم [[تشیع]] یا | در میان دانشمندان شیعه که در هزار سال گذشته همیشه پاسدار آئین پاک تشیع بودهاند، بسیاری به درجه عالیه شهادت رسیدهاند. [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]] در کتاب <sub>شهداء الفضیله</sub> یکصد و سی تن از آنان را نام برده و با اجمال و تفصیل علل و چگونگی شهادت آنها را شرح داده است که همه به جرم [[مذهب شیعه|تشیع]] یا بهعنوان ریاست جامعه [[مذهب شیعه|شیعه]] و دفاع از حق و عدالت شربت [[شهید|شهادت]] نوشیدند. | ||
معروفترین و بزرگترین آنها، [[شهید اول]] و شهید ثانی هستند که هر دو از علمای طراز اول شیعه و هر دو نیز از مردم جبل عامل بودهاند و تقریباً به فاصله یکصد و پنجاه سال میزیستهاند و اینک علت و کیفیت شهادت شهید ثانی: | معروفترین و بزرگترین آنها، [[شهید اول]] و شهید ثانی هستند که هر دو از علمای طراز اول شیعه و هر دو نیز از مردم جبل عامل بودهاند و تقریباً به فاصله یکصد و پنجاه سال میزیستهاند و اینک علت و کیفیت شهادت شهید ثانی: | ||
خط ۲۲۶: | خط ۲۲۴: | ||
طبق نوشته [[علامه نوری]] در <sup>خاتمه مستدرک</sup> سید علی صائغ شاگرد دانشمند شهید در آخر جلد سوم شرح شرایع به خط خود نوشته است: شهید هنگام [[طواف]] [[خانه خدا]] در [[مسجدالحرام]] ([[مکه معظمه]]) اسیر شد، آنگاه او را به اسلامبول بردند و روز [[جمعه]] در [[ماه رجب]] سال 966 در حالی که [[قرآن]] تلاوت مینمود به جرم تشیع شهید شد، با این که وی در آن موقع مهاجر الی الله و غریب بود<ref>مستدرک وسائل، جلد 3، ص428</ref>. | طبق نوشته [[علامه نوری]] در <sup>خاتمه مستدرک</sup> سید علی صائغ شاگرد دانشمند شهید در آخر جلد سوم شرح شرایع به خط خود نوشته است: شهید هنگام [[طواف]] [[خانه خدا]] در [[مسجدالحرام]] ([[مکه معظمه]]) اسیر شد، آنگاه او را به اسلامبول بردند و روز [[جمعه]] در [[ماه رجب]] سال 966 در حالی که [[قرآن]] تلاوت مینمود به جرم تشیع شهید شد، با این که وی در آن موقع مهاجر الی الله و غریب بود<ref>مستدرک وسائل، جلد 3، ص428</ref>. | ||
محدث عالیقدر شیخ [[شیخ حر عاملی|حر عاملی]] در <sup>امل الآمل</sup> به تفصیل درباره علت و چگونگی شهادت شهید به نقل از استادش سخن گفته است که اجمال آن و سایر شواهد دیگر بدین قرار است: شهید به واسطه دانش بسیار و اعتقاد و تشیع، مورد رشک دانشمندان متعصب اهلتسنن قرار گرفته بود. | محدث عالیقدر شیخ [[شیخ حر عاملی|حر عاملی]] در <sup>امل الآمل</sup> به تفصیل درباره علت و چگونگی شهادت شهید به نقل از استادش سخن گفته است که اجمال آن و سایر شواهد دیگر بدین قرار است: شهید به واسطه دانش بسیار و اعتقاد و تشیع، مورد رشک دانشمندان متعصب [[اهل سنت و جماعت|اهلتسنن]] قرار گرفته بود. | ||
پیوسته آزارش میدادند و او هم غالباً در بیم و هراس به سر میبرد، در عین حال سرگرم کار خود بود. تا این که روزی دو نفر را برای قضاوت نزد او آوردند و شهید یکی از آنها را محکوم کرد. محکوم از شهید نزد قاضی صیدا به نام معروف که مردی متعصب بود شاکی شد، قاضی هم از فرصت استفاده نموده و به سلطان سلیمان | پیوسته آزارش میدادند و او هم غالباً در بیم و هراس به سر میبرد، در عین حال سرگرم کار خود بود. تا این که روزی دو نفر را برای قضاوت نزد او آوردند و شهید یکی از آنها را محکوم کرد. محکوم از شهید نزد قاضی صیدا به نام معروف که مردی متعصب بود شاکی شد، قاضی هم از فرصت استفاده نموده و به سلطان سلیمان عثمانی پادشاه [[روم]] (عثمانی) که در آن موقع [[لبنان]] و [[سوریه]] هم جزو قلمرو او بود، نوشت که مردی شیعی در دیار ما مردم را به تشیع و گمراهی! میکشاند و از مذاهب چهارگانه [[اهل سنت و جماعت]] خارج است و در دین خدا بدعت میگذارد! سلطان سلیمان هم مأموری برای دستگیری شهید به جبل عامل فرستاد. شهید برای فرار از اسارت به دست دشمن آهنگ [[حج]] کرد و برای چندمین بار به زیارت خانه خدا رفت. مأمور پس از ورود به جبل عامل و اطلاع از مسافرت شهید به [[مکه]] او را دنبال کرد تا این که در میان راه بر وی دست یافت. | ||
شهید به مأمور گفت: با من باش تا حج کنیم سپس مأموریت خود را انجام بده. پس از انجام مراسم حج با مأمور به روم ([[ترکیه]]) رفت. در میان راه مردی به مأمور برخورد نمود و از وی پرسید این کیست؟ گفت: مردی از علمای شیعه امامیه است که سلطان او را احضار کرده است. مرد مزبور گفت: نمی ترسی که سلطان به واسطه قصوری که در فرمان او نمودهای تو را به قتل رساند. بهتر است او را به قتل رسانی و سر بریدهاش را برای سلطان ببری. | شهید به مأمور گفت: با من باش تا حج کنیم سپس مأموریت خود را انجام بده. پس از انجام مراسم حج با مأمور به روم ([[ترکیه]]) رفت. در میان راه مردی به مأمور برخورد نمود و از وی پرسید این کیست؟ گفت: مردی از علمای شیعه امامیه است که سلطان او را احضار کرده است. مرد مزبور گفت: نمی ترسی که سلطان به واسطه قصوری که در فرمان او نمودهای تو را به قتل رساند. بهتر است او را به قتل رسانی و سر بریدهاش را برای سلطان ببری. | ||
خط ۲۴۱: | خط ۲۳۹: | ||
و نیز علامه نوری در <sub>مستدرک</sub> از کتاب الدر المنثور شیخ علی عاملی نوه شهید ثانی نقل میکند که نوشته است: جواب زیر را به خط شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی (پدر شیخ بهائی) دیده ام که سید بدرالدین حسین بن شدقم حسینی مدنی در مکه معظمه راجع به شهادت شهید و اینکه شهید چند سال قبل از مرگش محل شهادت خود را به وی نشان داده بود. سؤال کرده و آن دانشمند بزرگوار هم جواب داده است. | و نیز علامه نوری در <sub>مستدرک</sub> از کتاب الدر المنثور شیخ علی عاملی نوه شهید ثانی نقل میکند که نوشته است: جواب زیر را به خط شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی (پدر شیخ بهائی) دیده ام که سید بدرالدین حسین بن شدقم حسینی مدنی در مکه معظمه راجع به شهادت شهید و اینکه شهید چند سال قبل از مرگش محل شهادت خود را به وی نشان داده بود. سؤال کرده و آن دانشمند بزرگوار هم جواب داده است. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] | |||
* [[علوم اسلامی]] | |||
* [[جبل عامل]] | |||
* [[لبنان]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] |