۸۷٬۷۸۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
علامه طباطبایی آزادی را در دو جنبه بیان میکنند: «رها کردن بنده و انسان از قید و هوا و هوس، رها کردن انسان از سرسپردگی دیگر بندگان» <ref>آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی، ترجمه و تنظیم: علیرضا فراهانیمنش.</ref> | علامه طباطبایی آزادی را در دو جنبه بیان میکنند: «رها کردن بنده و انسان از قید و هوا و هوس، رها کردن انسان از سرسپردگی دیگر بندگان» <ref>آزادی از دیدگاه علامه طباطبایی، ترجمه و تنظیم: علیرضا فراهانیمنش.</ref> | ||
[[سید محمدباقر صدر|شهید سیدمحمدباقر صدر]] در این زمینه مینویسد: «انسان علاوه بر دستگاه عضوی و نفس خود، مجهز به [[اراده]] است و بدین جهت آزادی را دوست داشته و بدان عشق میورزد. آزادی تعبیر عینی و عملی برای نیروی اراده است؛ زیرا آزادی است که برای انسان تضمین میکند که مالک اراده خود باشد و بتواند از اراده خود در کاربرد هدفهای خویش استفاده کند.» <ref>سیدمحمدباقرصدر، آزادی در قرآن، ترجمه هادی انصاری، ص۲۱.</ref> | |||
شهید مطهری نیز از دیدگاه کلام اسلامی درباره آزادی میگوید: «اختیار و آزادی مورد اعتقاد [[شیعه]] به این معناست که بندگان، مختار و آزاد آفریده شدهاند، اما بندگان مانند دو مخلوق دیگر به تمام هستی و به تمام شئون هستی و از آن جمله شأن فعالیت، قائم به ذات و حق مستمند از مشیت و عنایت اوست» <ref>مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۲، ص99.</ref> | شهید مطهری نیز از دیدگاه کلام اسلامی درباره آزادی میگوید: «اختیار و آزادی مورد اعتقاد [[شیعه]] به این معناست که بندگان، مختار و آزاد آفریده شدهاند، اما بندگان مانند دو مخلوق دیگر به تمام هستی و به تمام شئون هستی و از آن جمله شأن فعالیت، قائم به ذات و حق مستمند از مشیت و عنایت اوست» <ref>مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۲، ص99.</ref> | ||
همچنین [[شهید بهشتی]] درباره آزادی میفرماید: «آزادی تنها به معنای رهایی از بندهای بیرونی نیست؛ به معنای آزادی از بندهای درونی هم هست» <ref>جلالالدین فارسی، فرهنگ واژههای انقلاب اسلامی، ص58.</ref> | همچنین [[سید محمد حسینی بهشتی|شهید بهشتی]] درباره آزادی میفرماید: «آزادی تنها به معنای رهایی از بندهای بیرونی نیست؛ به معنای آزادی از بندهای درونی هم هست» <ref>جلالالدین فارسی، فرهنگ واژههای انقلاب اسلامی، ص58.</ref> | ||
این شهید بزرگوار در جای دیگر مینویسد: «آزادی تنها به معنای آزادی از قید و بند و قدرت بر انجام هرآنچه انسان میخواهد نیست، بلکه به این معنا هم هست که انسان خود را از قید خود کلمه آزادی هم که انسان را بیش از هر بند دیگری به بند میکشد، آزاد سازد» <ref>همان، 59.</ref> | این شهید بزرگوار در جای دیگر مینویسد: «آزادی تنها به معنای آزادی از قید و بند و قدرت بر انجام هرآنچه انسان میخواهد نیست، بلکه به این معنا هم هست که انسان خود را از قید خود کلمه آزادی هم که انسان را بیش از هر بند دیگری به بند میکشد، آزاد سازد» <ref>همان، 59.</ref> | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
این مبنا شکل گرفته از اصول زیر است و پیکره آن را دو عقیده مهم تشکیل میدهد: | این مبنا شکل گرفته از اصول زیر است و پیکره آن را دو عقیده مهم تشکیل میدهد: | ||
ربوبیت الهی: هر فرد مسلمان برای خداوند هم شأن الوهی و هم شأن | ربوبیت الهی: هر فرد مسلمان برای خداوند هم شأن الوهی و هم شأن ربوبی قائل است. بدین معنا که خدا هم خالق زمین، آسمان و سایر موجودات بوده و هم پس از آفرینش برای تکامل آنها برنامههایی را ارائه فرموده است. به عبارت دیگر خدا هم خالق است و هم شارع؛ هم آفریدگار است و هم پروردگار؛ محور همه امور و مبدأ و منشأ و غایت هستی است. بنابراین خداوند انسان را آزاد آفریده و در انتخاب راه نیز او را آزاد گذاشته است و حدود و فلمروهای این آزادی را نیز مشخص میکند. | ||
وحی الهی: یکی از ابزارهای شناخت و در معرفتشناسی اسلام، وحی است. هنگامی که وحی به عنوان ابزار شناخت مطرح باشد، تئولوژی یا خداشناسی اصلاح گشته و بر اساس شناخت صحیح و دقیق از خداوند، شأنیت و جایگاه حقیقی انسان نیز روشن میگردد. | وحی الهی: یکی از ابزارهای شناخت و در معرفتشناسی اسلام، وحی است. هنگامی که وحی به عنوان ابزار شناخت مطرح باشد، تئولوژی یا خداشناسی اصلاح گشته و بر اساس شناخت صحیح و دقیق از خداوند، شأنیت و جایگاه حقیقی انسان نیز روشن میگردد. | ||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
برخی معتقدند انسان آزاد خلق شده، ولی در میان قیدها به دنیا آمده است. این قیدها عبارتند از: وراثت، محیط جغرافیایی، محیط اجتماعی، تاریخ و عوامل زمانی. <ref>مقدمهای بر جهانبینی اسلامی، ج۴، ص۴۶.</ref> | برخی معتقدند انسان آزاد خلق شده، ولی در میان قیدها به دنیا آمده است. این قیدها عبارتند از: وراثت، محیط جغرافیایی، محیط اجتماعی، تاریخ و عوامل زمانی. <ref>مقدمهای بر جهانبینی اسلامی، ج۴، ص۴۶.</ref> | ||
شهید مطهری درباره عوامل یاد شده میفرماید: «انسان در عین حالی که نمیتواند رابطهاش را با عوامل ذکر شده قطع نماید، ولی تا حدود زیادی میتواند بر آنها پیروز شود. انسان به حکم نیروی [[عقل]] و علم و اراده و ایمان تغییراتی در آنها داده و خود مالک | شهید مطهری درباره عوامل یاد شده میفرماید: «انسان در عین حالی که نمیتواند رابطهاش را با عوامل ذکر شده قطع نماید، ولی تا حدود زیادی میتواند بر آنها پیروز شود. انسان به حکم نیروی [[عقل]] و علم و اراده و ایمان تغییراتی در آنها داده و خود مالک سرنوشت خویش است. | ||
اما درباره قانون باید گفت: این عامل ضمن آنکه با قاطعیت و جدیت، حقوق و آزادیهای حقه افراد جامعه را به آنها اعطا میکند، ضوابطی را هم برای جلوگیری از | اما درباره قانون باید گفت: این عامل ضمن آنکه با قاطعیت و جدیت، حقوق و آزادیهای حقه افراد جامعه را به آنها اعطا میکند، ضوابطی را هم برای جلوگیری از افراط و تفریطهاست، یعنی مانع سوءاستفاده از حقوق آزادیها میشود.» <ref>نظریه سیاسی اسلام، ج۱، ص۲۰۹.</ref> | ||
دومین عامل محدودیت آزادی، دین است. دین از آنجا که امری فطری است و برنامههایی نیز برای سعادت انسان دارد، بنابراین با اولویت تمام و حاکمیت کامل بر شئونات افراد جامعه از آن جهت که مشتمل بر قوانین اجتماعی و سیاسی نیز هست، رفتارهای اجتماعی و سیاسی انسانها را پردازش و محدود کرده و حکم میکند که آن رفتارها در چهارچوب خاص خود انجام پذیرد. <ref>ر. ک: نظریفه سیاسی اسلام، ج۱.</ref> | دومین عامل محدودیت آزادی، دین است. دین از آنجا که امری فطری است و برنامههایی نیز برای سعادت انسان دارد، بنابراین با اولویت تمام و حاکمیت کامل بر شئونات افراد جامعه از آن جهت که مشتمل بر قوانین اجتماعی و سیاسی نیز هست، رفتارهای اجتماعی و سیاسی انسانها را پردازش و محدود کرده و حکم میکند که آن رفتارها در چهارچوب خاص خود انجام پذیرد. <ref>ر. ک: نظریفه سیاسی اسلام، ج۱.</ref> | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] |