confirmed، مدیران
۳۶٬۱۹۳
ویرایش
(←منابع) |
|||
(۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
== مصحف اُبی == | == مصحف اُبی == | ||
ابی دارای مصحفی بود که با قرآن رایج میان [[مسلمانان]] تفاوتهایی داشت. مصحف وی دارای ۱۱۵ سوره بود و ترتیب سورههای آن با مصحف [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] هماهنگ بود، جز | ابی دارای مصحفی بود که با قرآن رایج میان [[مسلمان|مسلمانان]] تفاوتهایی داشت. مصحف وی دارای ۱۱۵ سوره بود و ترتیب سورههای آن با مصحف [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] هماهنگ بود، جز اینکه [[سوره انفال]] را پیش از [[سوره توبه]] نوشته بود<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.</ref>. در مصحف او، دو سوره به نامهای حفد و خلع بود<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۸.</ref> که دعای قنوتاند و ظاهرا به اشتباه در میان سورههای قرآنی ثبت شده بودند. نیز میان [[سوره فیل]] و [[سوره قریش]]، «بسم الله الرحمن الرحیم» نیامده بود و گویا این دو یک سوره فرض شده بودند<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۹.</ref>. البته روایتهای [[اهل بیت|اهلبیت]] نیز به این حقیقت اشاره دارد<ref>وسائل الشیعه، ج۶، ص۵۶.</ref>، اگرچه در مصحف باید با بسم الله بیاید. | ||
ابتدای [[سوره زمر]] در این مصحف با «حم» شروع میشد؛ یعنی حوامیم هشت سوره بود<ref> الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.</ref>. همچنین برخی کلمات به مترادفهای آنها تبدیل شده بودند؛ مثلاً آیه {{متن قرآن |قَالُوا یا وَیلَنَا مَن بَعَثَنَا مِن مَرقَدِنَا |سوره = یس |آیه = ۳۶، ۵۲ }}. به صورت «من هبنا من مرقدنا» یا آیه {{متن قرآن |کلَّمَا أَضَاءَ لَهُم مَشَوا فِیهِ |سوره = بقره |آیه =۲، ۲۰ }} به صورت «مروا فیه» یا «سعوا فیه» آمده بود<ref> مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۰؛ المحرر الوجیز، ج۴، ص۴۵۸.</ref>. | ابتدای [[سوره زمر]] در این مصحف با «حم» شروع میشد؛ یعنی حوامیم هشت سوره بود<ref> الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.</ref>. همچنین برخی کلمات به مترادفهای آنها تبدیل شده بودند؛ مثلاً آیه {{متن قرآن |قَالُوا یا وَیلَنَا مَن بَعَثَنَا مِن مَرقَدِنَا |سوره = یس |آیه = ۳۶، ۵۲ }}. به صورت «من هبنا من مرقدنا» یا آیه {{متن قرآن |کلَّمَا أَضَاءَ لَهُم مَشَوا فِیهِ |سوره = بقره |آیه =۲، ۲۰ }} به صورت «مروا فیه» یا «سعوا فیه» آمده بود<ref> مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۰؛ المحرر الوجیز، ج۴، ص۴۵۸.</ref>. | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
== ارتباط ابیّ با برخی آیات مدنی == | == ارتباط ابیّ با برخی آیات مدنی == | ||
[[شأن نزول]] چند آیه قرآن با ابی پیوند دارد. به گزارش عکرمه و مقاتل، دو تن یهودی خطاب به ابی و جمعی از مسلمانان، دین خود را بهتر از اسلام دانستند. در پی آن، آیه {{متن قرآن |كُنتُم خَیرَ أُمَّةٍ أُخرِجَت لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالمَعْرُوفِ وَتَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَتُؤمِنُونَ بِاللهِ وَلَو آمَنَ أَهلُ الكِتَابِ لَكَانَ خَیرًا لَهُم مِنهُمُ المُؤمِنُونَ وَأَكثَرُهُمُ الفَاسِقُونَ |سوره =آل عمران |آیه = 110 }} نازل شد و دین اسلام را برتر دانست. در گزارشی تاریخی درباره [[رویداد افک]] ([[تهمت]] به [[عایشه]]) آمده است که ام طفیل آنگاه که این شایعه را برای همسرش ابیّ گزارش کرد، وی سخت آن را انکار نمود و [[دروغ]] خواند و گفت: همسران پیامبر از همسران ما بسیار بهترند و آنگاه که اینان سراغ آن کار نمیروند، سزاوارتر است که همسران پیامبر نیز چنین نکنند. سپس آیه 12 نور/24 [[نازل]] شد:{{متن قرآن |لَولَا إِذ سَمِعتُمُوهُ ظَنَّ المُؤمِنُونَ وَالمُؤمِنَاتُ بِأَنفُسِهِم خَیرًا وَقَالُوا هَذَا إِفكٌ مُبِینٌ |سوره = نور |آیه = 12 }} نیز پیامبر گرامی (صلی الله علیه) به او فرمود: [[خداوند]] امر کرده است که بر تو قرآن بخوانم. او از این که خود را مورد عنایت پروردگار دید، متأثر شد و پیامبر این آیه را تلاوت فرمود: {{متن قرآن |قُل بِفَضلِ اللهِ وَبِرَحمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلیفرَحُوا هُوَ خَیرٌ مِمَّا یجمَعُونَ |سوره = یونس |آیه = 58 }}<ref>الطبقات، ابن سعد، ج2، ص341؛ الاستیعاب، ج1، ص67؛ اسد الغابه، ج1، ص62.</ref> در روزگار عثمان، برای یکسانکردن مصحفها، پس از ناتوانی گروه نخست، ابی ریاست گروه دوم را بر عهده داشت و او املا میکرد و دیگران مینوشتند<ref>الطبقات، ابن سعد، ج3، ص502.</ref>. خلیفه دوم علی (علیهالسلام) را در داوری و ابی را در قرائت قرآن از همه برتر میدانست؛ اگرچه خود میگفت: گاه بر پایه قرائت ابی عمل نمیکنم<ref>الاستیعاب، ج1، ص68.</ref>. گویا او به برتری ابی در قرائت، باور حقیقی نداشت و یا قرائت وی گاه با اعتقادات و عملکرد خلیفه سازگار نبود و از این روی، به آن عمل نمیکرد. | [[شأن نزول]] چند آیه قرآن با ابی پیوند دارد. به گزارش [[عکرمه صبری|عکرمه]] و مقاتل، دو تن یهودی خطاب به ابی و جمعی از مسلمانان، دین خود را بهتر از اسلام دانستند. در پی آن، آیه {{متن قرآن |كُنتُم خَیرَ أُمَّةٍ أُخرِجَت لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالمَعْرُوفِ وَتَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَتُؤمِنُونَ بِاللهِ وَلَو آمَنَ أَهلُ الكِتَابِ لَكَانَ خَیرًا لَهُم مِنهُمُ المُؤمِنُونَ وَأَكثَرُهُمُ الفَاسِقُونَ |سوره =آل عمران |آیه = 110 }} نازل شد و دین اسلام را برتر دانست. در گزارشی تاریخی درباره [[رویداد افک]] ([[تهمت]] به [[عایشه]]) آمده است که ام طفیل آنگاه که این شایعه را برای همسرش ابیّ گزارش کرد، وی سخت آن را انکار نمود و [[دروغ]] خواند و گفت: همسران پیامبر از همسران ما بسیار بهترند و آنگاه که اینان سراغ آن کار نمیروند، سزاوارتر است که همسران پیامبر نیز چنین نکنند. سپس آیه 12 نور/24 [[نازل]] شد:{{متن قرآن |لَولَا إِذ سَمِعتُمُوهُ ظَنَّ المُؤمِنُونَ وَالمُؤمِنَاتُ بِأَنفُسِهِم خَیرًا وَقَالُوا هَذَا إِفكٌ مُبِینٌ |سوره = نور |آیه = 12 }} نیز پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: [[خداوند]] امر کرده است که بر تو قرآن بخوانم. او از این که خود را مورد عنایت پروردگار دید، متأثر شد و پیامبر این آیه را تلاوت فرمود: {{متن قرآن |قُل بِفَضلِ اللهِ وَبِرَحمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلیفرَحُوا هُوَ خَیرٌ مِمَّا یجمَعُونَ |سوره = یونس |آیه = 58 }}<ref>الطبقات، ابن سعد، ج2، ص341؛ الاستیعاب، ج1، ص67؛ اسد الغابه، ج1، ص62.</ref> در روزگار عثمان، برای یکسانکردن مصحفها، پس از ناتوانی گروه نخست، ابی ریاست گروه دوم را بر عهده داشت و او املا میکرد و دیگران مینوشتند<ref>الطبقات، ابن سعد، ج3، ص502.</ref>. خلیفه دوم علی (علیهالسلام) را در داوری و ابی را در قرائت قرآن از همه برتر میدانست؛ اگرچه خود میگفت: گاه بر پایه قرائت ابی عمل نمیکنم<ref>الاستیعاب، ج1، ص68.</ref>. گویا او به برتری ابی در قرائت، باور حقیقی نداشت و یا قرائت وی گاه با اعتقادات و عملکرد خلیفه سازگار نبود و از این روی، به آن عمل نمیکرد. | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
تاریخ رحلت ابی به درستی معلوم نیست. سال وفاتش را ۱۹ق<ref>تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷۱؛ تقریب التهذیب، ج۱، ص۷۱.</ref>. | تاریخ رحلت ابی به درستی معلوم نیست. سال وفاتش را ۱۹ق<ref>تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷۱؛ تقریب التهذیب، ج۱، ص۷۱.</ref>. | ||
۲۰ق.<ref>تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷۱.</ref> و ۲۲ق. در زمان [[خلیفه|خلافت]] [[عمر بن خطاب|عمر]] میدانند<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۶۹؛ اسد الغابه، ج۱، ص۶۳؛ الاصابه، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. برخی دیگر آن را در سال۳۰ق. در روزگار خلافت عثمان دانستهاند؛ اما بیشتر مورخان رحلت وی را در زمان خلافت عمر ثبت کردهاند<ref>اسد الغابه، ج۱، ص۶۳؛ الاصابه، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. مدائنی زمان مرگ ابی، عباس و ابوسفیان بن حرب را نزدیک به هم در اوایل خلافت عثمان میداند<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۶۹.</ref>. با توجه به حضور ابی در جمعآوری و یکسانسازی قرآن و نیز دیدار زر بن حبیش با او در دوره خلافت عثمان و پرسش مردم از وی درباره فتنه روزگار عثمان، به نظر میرسد رحلت وی در اواخر خلافت عثمان بوده است<ref> اسد الغابه، ج۱، ص۶۳؛ تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷۱-۲۷۲.</ref>. او در مدینه منوره درگذشت و در بقیع به خاک سپرده شد. برخی منابع گفتهاند قبری منسوب به ابی در مقابر [[دمشق]] وجود دارد<ref>تاریخ دمشق، ج۷، ص۳۴۷؛ منهاج السنه، ج۷، ص۴۳.</ref>. | ۲۰ق.<ref>تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷۱.</ref> و ۲۲ق. در زمان [[خلیفه|خلافت]] [[عمر بن خطاب|عمر]] میدانند<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۶۹؛ اسد الغابه، ج۱، ص۶۳؛ الاصابه، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. برخی دیگر آن را در سال۳۰ق. در روزگار خلافت عثمان دانستهاند؛ اما بیشتر مورخان رحلت وی را در زمان خلافت عمر ثبت کردهاند<ref>اسد الغابه، ج۱، ص۶۳؛ الاصابه، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. مدائنی زمان [[مرگ]] ابی، عباس و ابوسفیان بن حرب را نزدیک به هم در اوایل خلافت عثمان میداند<ref>الاستیعاب، ج۱، ص۶۹.</ref>. با توجه به حضور ابی در جمعآوری و یکسانسازی قرآن و نیز دیدار زر بن حبیش با او در دوره خلافت عثمان و پرسش مردم از وی درباره فتنه روزگار عثمان، به نظر میرسد رحلت وی در اواخر خلافت عثمان بوده است<ref> اسد الغابه، ج۱، ص۶۳؛ تهذیب الکمال، ج۲، ص۲۷۱-۲۷۲.</ref>. او در مدینه منوره درگذشت و در [[بقیع]] به خاک سپرده شد. برخی منابع گفتهاند قبری منسوب به ابی در مقابر [[دمشق]] وجود دارد<ref>تاریخ دمشق، ج۷، ص۳۴۷؛ منهاج السنه، ج۷، ص۴۳.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[صحابه]] | |||
* [[انصار]] | |||
* [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
خط ۷۳: | خط ۷۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
[http://isca.ac.ir/Portal/home/?news/116878/83445/176518/%D8%A7%D8%A8%DB%8C%20%D8%A8%D9%86%20%DA%A9%D8%B9%D8%A8 برگرفته از سایت ابی بن کعب - پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامیhttp://isca.ac.ir › Portal] | [http://isca.ac.ir/Portal/home/?news/116878/83445/176518/%D8%A7%D8%A8%DB%8C%20%D8%A8%D9%86%20%DA%A9%D8%B9%D8%A8 برگرفته از سایت ابی بن کعب - پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامیhttp://isca.ac.ir › Portal] | ||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:صحابه]] | [[رده:صحابه]] |