محمد بن همام اسکافی: تفاوت میان نسخه‌ها

همچنین روایتِ با واسطه [[کشی]] از ابن‌هَمّام که در اختیار معرفه الرجال <ref>شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۱، ص۲۵۸</ref>دیده می‌شود، نیز شایان تأمل است.

از کتاب الانوار که بنابر برخی منقولات موجود، اثر مهمی در زمینه تاریخ ائمه (علیهم‌السلام) بوده است، امروزه نشانی در دست نیست، اما منقولاتی از آن در عیون المعجزات منسوب به حسین بن عبدالوهاب ــ از مؤلفان سده ۵ق ــ دیده می‌شود<ref>ابن عبدالوهاب شعرانی، حسین بن عبدالوهاب، عیون المعجزات، ج۱، ص۳۶</ref>. همچنین این کتاب در سده ۶ق مورد استفاده [[ابن شهرآشوب|ابن‌شهرآشوب]]<ref>ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب (علیه‌السلام)، ج۳، ص۶۶</ref> و [[ابن ادریس حلی|ابن‌ادریس]] <ref>ابن ادریس حلی، السرائر، ج۱، ص۶۵۶، قم، ۱۴۱۰ق</ref> و در سده ۷ق مورد استفاده عبدالکریم بن طاووس <ref>ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد، فرحه الغری، ج۱، ص۱۳۴</ref> قرار گرفته است. منتخبی از آن نیز نزد مجلسی <ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱، ص۱۷، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م</ref> موجود بوده است.

ظاهراً منقولاتی که در زمینه تاریخ ائمه (علیهم‌السلام) از ابن‌هَمّام در آثاری همچون الغیبه طوسی <ref>شیخ طوسی، الغیبه، ج۱، ص۲۶۳</ref> و دلائل الامامه منسوب به ابن‌رستم طبری <ref>ابن رستم طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامه، ج۱، ص۲۴۶</ref> نقل شده، برگرفته از همین کتاب است<ref>حسینی جلالی، سید محمدرضا، تاریخ اهل البیت، (علیه‌السلام)، ج۱، ص۱۲۴-۱۲۵</ref>. [[محمد بن حسن حر عاملی|حر عاملی]] در [[وسائل الشیعه (کتاب)|وسائل الشیعه]] <ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۴۸</ref> کتابی با عنوان المزار به ابن‌هَمّام نسبت داده که مستند آن دانسته نیست؛ تنها می‌دانیم که روایاتی در خصوص زیارات و ادعیه به نقل از ابن‌هَمّام در کامل الزیارات [[ابن قولویه|ابن‌قولویه]] <ref>ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ج۱، ص۱۳۷</ref> المزار ابن‌داوود قمی<ref>ابن طاووس، عبدالکریم بن احمد، فرحه الغری، ج۱، ص۱۲۰</ref> المزار [[محمد بن محمد بن نعمان|شیخ مفید]] <ref>شیخ مفید، المزار، ج۱، ص۴۸-۴۹</ref> و برخی آثار دیگر نقل شده است.