۸۷٬۸۸۶
ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
| تاریخ درگذشت = 210 ق | | تاریخ درگذشت = 210 ق | ||
| هم عصر امام = امام کاظم(علیهالسلام)، امام رضا(علیهالسلام) و امام جواد(علیهالسلام) | | هم عصر امام = امام کاظم(علیهالسلام)، امام رضا(علیهالسلام) و امام جواد(علیهالسلام) | ||
| اساتید = {{فهرست جعبه افقی |ابو بصير| ابان بن عثمان| ابراهيم الكرخي| ابن ابي عمير| ابن عيينة| اسحاق بن عمار| جارود بن المنذر| جميل بن دراج| حماد بن عثمان| | | اساتید = {{فهرست جعبه افقی |ابو بصير| ابان بن عثمان| ابراهيم الكرخي| ابن ابي عمير| ابن عيينة| اسحاق بن عمار| جارود بن المنذر| جميل بن دراج| حماد بن عثمان| عبدالله بن المغيرة | عبدالله بن مسكان| عثمان بن عيسي| | زرارة بن اعين| محمد بن مسلم| | ||
}} | }} | ||
| شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |ابراهيم بن هاشم|ابن فضال|احمد ابن محمد بن عيسي|احمد بن محمد بن ابي نصر|ایوب بن نوح بن دراج|الحسن بن علي بن فضال|علي بن مهزيار|فضل بن شادان|محمد بن خالد البرقی|محمد بن عيسي|یونس بن عبد الرحمن|حسن بن على وشاء | | شاگردان = {{فهرست جعبه افقی |ابراهيم بن هاشم|ابن فضال|احمد ابن محمد بن عيسي|احمد بن محمد بن ابي نصر|ایوب بن نوح بن دراج|الحسن بن علي بن فضال|علي بن مهزيار|فضل بن شادان|محمد بن خالد البرقی|محمد بن عيسي|یونس بن عبد الرحمن|حسن بن على وشاء | ||
خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| آثار = الآداب، التجارات، الفرائض، الصلاة، الصوم، الحج، الزکاة، النکاح، الطلاق، الشراء والبیع، العتق والتدبیر، البشارات، مسائل عن ابى الحسن موسى(علیهالسلام)، الوضوء، الوصایا، المحبة والوظائف،النوادر | | آثار = الآداب، التجارات، الفرائض، الصلاة، الصوم، الحج، الزکاة، النکاح، الطلاق، الشراء والبیع، العتق والتدبیر، البشارات، مسائل عن ابى الحسن موسى(علیهالسلام)، الوضوء، الوصایا، المحبة والوظائف،النوادر | ||
}} | }} | ||
'''صفوان بن یحیی بجلی کوفی''' فقیه، محدث معروف و از اصحاب و شاگردان [[امام کاظم]](علیهالسلام)، [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا]](علیهالسلام) و امام جواد(علیهالسلام)، اما بیش از همه در خدمت امام رضا(علیهالسلام) بود. صفوان در خاندانی شیعه در کوفه به دنیا آمد. پدرش یحیی را از اصحاب امام صادق(علیهالسلام) دانستهاند. صفوان از اصحاب اجماع است. | '''صفوان بن یحیی بجلی کوفی''' فقیه، محدث معروف و از اصحاب و شاگردان [[امام کاظم]](علیهالسلام)، [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا]](علیهالسلام) و امام جواد(علیهالسلام)، اما بیش از همه در خدمت امام رضا(علیهالسلام) بود. صفوان در خاندانی شیعه در کوفه به دنیا آمد. پدرش یحیی را از اصحاب امام صادق(علیهالسلام) دانستهاند. صفوان از اصحاب اجماع است. | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
صفوان از مَوالیان بَجِیلَه بود و کنیه ایشان، ابو محمّد و معروف به بیّاع السابرى است<ref>رجال النجاشى، ص196، ش524؛ الفهرست، ص145، ش356؛ رجال الطوسى، ص359، ش5311و ص376، ش5559.</ref> شغل صفوان، فروش پارچهای ظریف به نام «سابری» بود و از این رو در برخی کتابهای روایی به «بَیّاع سابُری» (سابُری فروش) شهرت دارد. | صفوان از مَوالیان بَجِیلَه بود و کنیه ایشان، ابو محمّد و معروف به بیّاع السابرى است<ref>رجال النجاشى، ص196، ش524؛ الفهرست، ص145، ش356؛ رجال الطوسى، ص359، ش5311و ص376، ش5559.</ref> شغل صفوان، فروش پارچهای ظریف به نام «سابری» بود و از این رو در برخی کتابهای روایی به «بَیّاع سابُری» (سابُری فروش) شهرت دارد. | ||
علت تسمیه او به این نام این است که سابُری نام لباسهایی بوده است که بسیاری از اصحاب امام صادق و ائمه (علیهمالسلام) بعدی بزاز و فروشنده آن بودهاند که صفوان یکی از آنها بوده است و از این رو عبارت بیّاع السابری در رجال بسیار است. سید | علت تسمیه او به این نام این است که سابُری نام لباسهایی بوده است که بسیاری از اصحاب امام صادق و ائمه (علیهمالسلام) بعدی بزاز و فروشنده آن بودهاند که صفوان یکی از آنها بوده است و از این رو عبارت بیّاع السابری در رجال بسیار است. سید عبدالله جزائری نوه سید نعمت الله جزائری که او را شیخ بهایی عصر مینامیدند کتابی در مورد تاریخ شوشتر دارد و در آن مینویسد که سلاطین قبلی که مشغول ساختن سدی در شوشتر بودند به دلیل سختی مخارج نتوانستند آن را تمام کنند. بعد بین ایران و روم جنگ میشود و ایران بر شاپور روم غلبه میکند پادشاه ایران تتمیم میگیرد به عنوان غرامت جنگی سد شوشتر را به گردن پادشاه روم بگذارد و حتی دستور میدهد که خاک ساختن سد را از روم بیاورند. بعد صاحب کتاب نوشته است که تلی که در آنجا هست و کوزه گران از آن کوزه درست میکنند اضافه خاکی است که از روم به ایران آورده بودند و روزی دو هزار گوسفند از روم به ایران سرازیر میشد و به گردن آنها طلا و نقره بود که خرج سد میشد. بعد مینویسد که رومیان وقتی مشغول تتمیم سد شدند، بعد از استفاده از آب شوشتر که آب ممتازی بود مایل شدند که در آنجا اقامت کنند. آنها صنعت های مخصوصی داشتند که از جمله دیبا که به دیبای شوشتری مشهور شد که یکی از لباس هایی بود که آنها میبافتند و به دیگران نیز تعلیم کردند. بعد اضافه میکند که لباسهای سابُری ظاهرا معرف شاپوری است و از همان لباسها بوده است. به هر حال صفوان یکی از اشخاصی بوده است که این گونه لباسها را میفروخته است<ref>درس رجال آیت الله شبیری، جلسه11: https://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/shobeiry/rejal/62/011</ref>. | ||
== در نگاه رجالیون == | == در نگاه رجالیون == | ||
خط ۴۱: | خط ۴۲: | ||
على بن حسین بن داود قمى گوید: از امام جواد (علیهالسلام) شنیدم که صفوان بن یحیى و محمد بن سنان را به نیکى یاد مىکرد و مىفرمود: «رضى الله عنهما برضاى عنهما فما خالفانى قطّ؛ خداوند به سبب خشنودى من از آن دو خشنود باشد، چه آن دو هیچگاه با من مخالفت نکردند». در روایت دیگرى شبیه گزارش فوق اضافه شده که «آن دو با پدرم نیز مخالفت نکردند.»<ref>اختیارمعرفةالرجال، ج 2، ص 792 و 793؛ رجال الکشى، ص502، ش963.</ref> | على بن حسین بن داود قمى گوید: از امام جواد (علیهالسلام) شنیدم که صفوان بن یحیى و محمد بن سنان را به نیکى یاد مىکرد و مىفرمود: «رضى الله عنهما برضاى عنهما فما خالفانى قطّ؛ خداوند به سبب خشنودى من از آن دو خشنود باشد، چه آن دو هیچگاه با من مخالفت نکردند». در روایت دیگرى شبیه گزارش فوق اضافه شده که «آن دو با پدرم نیز مخالفت نکردند.»<ref>اختیارمعرفةالرجال، ج 2، ص 792 و 793؛ رجال الکشى، ص502، ش963.</ref> | ||
عبداللّه بن صلت نیز میگوید: اواخر حیات امام جواد (علیهالسلام) به حضورش شرفیاب شدم. امام فرمود: «جزى اللّه صفوان بن یحیى و محمد بن سنان و زکریا بن آدم عَنّى خیراً فقد وفوا لى<ref>اختیار معرفةالرجال، ج 2، ص 792.</ref> ؛ خداوند متعال به صفوان بن یحیى، محمد بن سنان و زکریا بن آدم به سبب وفاداریشان نسبت به من، پاداش خیر دهد. | عبداللّه بن صلت نیز میگوید: اواخر حیات امام جواد (علیهالسلام) به حضورش شرفیاب شدم. امام فرمود: «جزى اللّه صفوان بن یحیى و محمد بن سنان و زکریا بن آدم عَنّى خیراً فقد وفوا لى<ref>اختیار معرفةالرجال، ج 2، ص 792.</ref> ؛ خداوند متعال به صفوان بن یحیى، محمد بن سنان و زکریا بن آدم به سبب وفاداریشان نسبت به من، پاداش خیر دهد. | ||
=== وفای عهد و عبادت بسیار === | === وفای عهد و عبادت بسیار === | ||
صفوان بن یحیى هر روز 150 رکعت نماز مىخواند و هر سال، سه ماه روزه مىگرفت و سه بار زکات مىداد.<ref>ر.ک: رجال نجاشى، ص 197.</ref> علت این کار به این بر میگردد که یک روز صَفْوَان بن یَحْیَی با عَبْدِاللَّه بن جندب و عَلی بن نُعْمَان در مسجدالحرام با هم پیمانی بستند که به آن عمل نمایند. پیمان این بود که هر گاه یکی از آنها درگذشت دیگری برای او نماز بخواند و روزه بگیرد و حج انجام دهد و زکاة بدهد، مادامی که زنده میباشد این اعمال را به کار بندد، هر دو رفیقش درگذشتند و او به عهدش وفا کرد و برای آن دو رفیقش آن کارها را انجام داد و خیرات و مبرات کرد، او هم برای خود کار کرد و هم برای دوستانش حج به جای آورد و روزه گرفت و زکاة داد و خیرات نمود<ref>نقله المجلسى - رحمه الله - فی البحار ج 12 ص 81.</ref> . | صفوان بن یحیى هر روز 150 رکعت نماز مىخواند و هر سال، سه ماه روزه مىگرفت و سه بار زکات مىداد.<ref>ر.ک: رجال نجاشى، ص 197.</ref> علت این کار به این بر میگردد که یک روز صَفْوَان بن یَحْیَی با عَبْدِاللَّه بن جندب و عَلی بن نُعْمَان در مسجدالحرام با هم پیمانی بستند که به آن عمل نمایند. پیمان این بود که هر گاه یکی از آنها درگذشت دیگری برای او نماز بخواند و روزه بگیرد و حج انجام دهد و زکاة بدهد، مادامی که زنده میباشد این اعمال را به کار بندد، هر دو رفیقش درگذشتند و او به عهدش وفا کرد و برای آن دو رفیقش آن کارها را انجام داد و خیرات و مبرات کرد، او هم برای خود کار کرد و هم برای دوستانش حج به جای آورد و روزه گرفت و زکاة داد و خیرات نمود<ref>نقله المجلسى - رحمه الله - فی البحار ج 12 ص 81.</ref> . | ||
=== دغدغهمند جان امام و سوگوار شهادت === | === دغدغهمند جان امام و سوگوار شهادت === | ||
صفوان گوید: وقتى امام کاظم (علیهالسلام) از دنیا رفت و امام رضا (علیهالسلام) جانشینى خویش را اعلام فرمود، ترسیدم به جان ایشان آسیبى رسد. لذا به آن حضرت عرض کردم: | صفوان گوید: وقتى امام کاظم (علیهالسلام) از دنیا رفت و امام رضا (علیهالسلام) جانشینى خویش را اعلام فرمود، ترسیدم به جان ایشان آسیبى رسد. لذا به آن حضرت عرض کردم: | ||
خط ۱۰۸: | خط ۱۱۱: | ||
* سالم الحناط ابي الفضل؛ | * سالم الحناط ابي الفضل؛ | ||
* سعد بن ابي خلف؛ | * سعد بن ابي خلف؛ | ||
* سعيد بن | * سعيد بن عبدالله الاعرج؛ | ||
* سعيد بن يسار؛ | * سعيد بن يسار؛ | ||
* سليمان بن العيص؛ | * سليمان بن العيص؛ | ||
خط ۱۲۳: | خط ۱۲۶: | ||
* عبد الرحمن الحذاء؛ | * عبد الرحمن الحذاء؛ | ||
* عبد الرحمن بن الحجاج؛ | * عبد الرحمن بن الحجاج؛ | ||
* | * عبدالله بن الخداش المنقري؛ | ||
* | * عبدالله بن المغيرة ؛ | ||
* | * عبدالله بن بكير بن اعين؛ | ||
* | * عبدالله بن جندب؛ | ||
* | * عبدالله بن سنان؛ | ||
* | * عبدالله بن مسكان؛ | ||
* عبد الوهاب؛ | * عبد الوهاب؛ | ||
* عثمان بن عيسي؛ | * عثمان بن عيسي؛ | ||
خط ۱۵۸: | خط ۱۶۱: | ||
* محمد بن زياد بن عيسي؛ | * محمد بن زياد بن عيسي؛ | ||
* محمد بن سنان؛ | * محمد بن سنان؛ | ||
* محمد بن | * محمد بن عبدالله؛ | ||
* محمد بن مسلم؛ | * محمد بن مسلم؛ | ||
* محمد بن مضارب؛ | * محمد بن مضارب؛ | ||
خط ۱۹۴: | خط ۱۹۷: | ||
* ابوالحسين التميمي؛ | * ابوالحسين التميمي؛ | ||
* احمد ابن محمد بن عيسي؛ | * احمد ابن محمد بن عيسي؛ | ||
* احمد بن ابي | * احمد بن ابي عبدالله عن ابيه؛ | ||
* احمد بن محمد بن ابي نصر؛ | * احمد بن محمد بن ابي نصر؛ | ||
* اسماعیل بن مهران؛ | * اسماعیل بن مهران؛ | ||
خط ۲۱۲: | خط ۲۱۵: | ||
* العباس بن معروف؛ | * العباس بن معروف؛ | ||
* عبد الرحمن بن ابي نجران؛ | * عبد الرحمن بن ابي نجران؛ | ||
* | * عبدالله بن الصلت ابو طالب؛ | ||
* علي بن احمد بن اشيم؛ | * علي بن احمد بن اشيم؛ | ||
* علي بن اسماعيل؛ | * علي بن اسماعيل؛ | ||
خط ۲۵۴: | خط ۲۵۷: | ||
* المحبة والوظائف؛ | * المحبة والوظائف؛ | ||
* النوادر<ref>رجال النجاشى، ص196؛ الفهرست، ص164(به نقل از ابن ندیم).</ref> شیخ طوسى به نقل از ابن ندیم، «تجارات» و «شراء» را دو تا مىداند. | * النوادر<ref>رجال النجاشى، ص196؛ الفهرست، ص164(به نقل از ابن ندیم).</ref> شیخ طوسى به نقل از ابن ندیم، «تجارات» و «شراء» را دو تا مىداند. | ||
=== اعتبار مرسلات === | === اعتبار مرسلات === | ||
علماى شیعه، احادیث مرسله وى را در حکم مسانید دانستهاند و به روایاتى که از راویان ضعیفى چون على بن ابى حمزه بطائنى و یونس بن ظبیان و ابى جمیله نقل کرده نیز به دیده اعتبار مى نگرند.<br> | علماى شیعه، احادیث مرسله وى را در حکم مسانید دانستهاند و به روایاتى که از راویان ضعیفى چون على بن ابى حمزه بطائنى و یونس بن ظبیان و ابى جمیله نقل کرده نیز به دیده اعتبار مى نگرند.<br> | ||
آیةالله سبحانی میفرماید: | |||
فقد أتى المحّدث المتتبّع النوري بأسماء و تصريحات عدّة من هذه الثّلّة ممّن صرّحوا بالقاعدة، و نحن نأتي بما نقله ذلك المتتبّع، بتصرّف يسير، مع تعيين مصادر النقل بقدر الإمكان. | فقد أتى المحّدث المتتبّع النوري بأسماء و تصريحات عدّة من هذه الثّلّة ممّن صرّحوا بالقاعدة، و نحن نأتي بما نقله ذلك المتتبّع، بتصرّف يسير، مع تعيين مصادر النقل بقدر الإمكان. | ||
# قال السّيد عليّ بن طاووس (المتوفّي عام 664، في فلاح السائل بعد نقل حديث عن أمالي الصّدوق، بسند ينتهي إلى محمّد بن أبي عمير، عمّن سمع أبا عبد اللّه (علیه السلام) يقول: ما أحبّ اللّه من عصاه ...): «رواة الحديث ثقات بالاتّفاق و مراسيل محمّد بن أبي عمير كالمسانيد عند أهل الوفاق» | # قال السّيد عليّ بن طاووس (المتوفّي عام 664، في فلاح السائل بعد نقل حديث عن أمالي الصّدوق، بسند ينتهي إلى محمّد بن أبي عمير، عمّن سمع أبا عبد اللّه (علیه السلام) يقول: ما أحبّ اللّه من عصاه ...): «رواة الحديث ثقات بالاتّفاق و مراسيل محمّد بن أبي عمير كالمسانيد عند أهل الوفاق» | ||
# قال المحقّق في المعتبر في بحث الكرّ: «الثالثة: رواية محمّد بن أبي عمير عن بعض أصحابنا، عن أبي عبد اللّه (علیه السلام) قال: الكرّ ألف و مائتا رطل، و على هذه عمل الأصحاب و لا طعن في هذه بطريق الإرسال، لعمل الأصحاب بمراسيل ابن أبي عمير». | # قال المحقّق في المعتبر في بحث الكرّ: «الثالثة: رواية محمّد بن أبي عمير عن بعض أصحابنا، عن أبي عبد اللّه (علیه السلام) قال: الكرّ ألف و مائتا رطل، و على هذه عمل الأصحاب و لا طعن في هذه بطريق الإرسال، لعمل الأصحاب بمراسيل ابن أبي عمير». | ||
# | # | ||
خط ۳۵۱: | خط ۳۵۴: | ||
{{علمای اسلام}} | {{علمای اسلام}} | ||
{{اصحاب اجماع}} | {{اصحاب اجماع}} | ||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده:اصحاب اجماع]] | [[رده:اصحاب اجماع]] |