confirmed، مدیران
۳۶٬۱۹۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←منابع) |
||
(۹ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
== مفهوم کلی سوره == | == مفهوم کلی سوره == | ||
* یادآوری توحید و نشانههای [[خدا]] در جان؛ | * یادآوری [[توحید]] و نشانههای [[خدا]] در جان؛ | ||
* یادآوری [[رستاخیز]] و نشانههای آن، از جمله دخان؛ | * یادآوری [[قیامت|رستاخیز]] و نشانههای آن، از جمله دخان؛ | ||
* بیان عظمت [[قرآن]] در شب پر برکت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 19، ص 23.</ref>. | * بیان عظمت [[قرآن]] در شب پر برکت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 19، ص 23.</ref>. | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
== محتوا و موضوعات == | == محتوا و موضوعات == | ||
محتوای سوره دخان را میتوان در هفت بخش خلاصه کرد: | محتوای سوره دخان را میتوان در هفت بخش خلاصه کرد: | ||
# آغاز سوره از [[حروف مقطعه]] و سپس بیان عظمت قرآن است، با این اضافه که [[نزول]] آن را در شب قدر برای اولین بار بیان میکند؛ | |||
# آغاز سوره از حروف مقطعه و سپس بیان عظمت قرآن است، با این اضافه که [[نزول]] آن را در شب قدر برای اولین بار بیان میکند؛ | |||
# در بخش دیگری از توحید و یگانگی خدا و بیان بعضی از نشانههای عظمت او در جهان هستی است؛ | # در بخش دیگری از توحید و یگانگی خدا و بیان بعضی از نشانههای عظمت او در جهان هستی است؛ | ||
# بخش مهمی از آن از سرنوشت [[ | # بخش مهمی از آن از سرنوشت [[کافر|کفار]] و انواع کیفرهای دردناک آنها سخن میگوید؛ | ||
# در بخش دیگری برای بیدار ساختن این غافلان قسمتی از سرگذشت [[حضرت موسی|موسی(علیهالسلام)]] و [[بنیاسرائیل|بنیاسرائیل]] در مقابل فرعونیان و شکست سخت آنها و نابودی و هلاکشان، گفتگو میکند؛ | # در بخش دیگری برای بیدار ساختن این غافلان قسمتی از سرگذشت [[حضرت موسی|موسی(علیهالسلام)]] و [[بنیاسرائیل|بنیاسرائیل]] در مقابل [[فرعون|فرعونیان]] و شکست سخت آنها و نابودی و هلاکشان، گفتگو میکند؛ | ||
# مساله قیامت و عذابهای دردناک دوزخیان و پاداشهای جالب و روحپرور پرهیزکاران قسمت دیگری از آیات این سوره را تشکیل میدهد؛ | # مساله [[قیامت]] و عذابهای دردناک [[جهنم|دوزخیان]] و پاداشهای جالب و روحپرور پرهیزکاران قسمت دیگری از آیات این سوره را تشکیل میدهد؛ | ||
# موضوع هدف آفرینش و بیهوده نبودن خلقت آسمان و زمین از موضوعات دیگری است که در آیات این سوره مطرح شده است؛ | # موضوع هدف آفرینش و بیهوده نبودن خلقت آسمان و زمین از موضوعات دیگری است که در آیات این سوره مطرح شده است؛ | ||
# سرانجام، سوره را با بیان عظمت قرآن همانگونه که آغاز شده بود پایان میدهد<ref>تفسیر نمونه، ج 21، ص 144.</ref>. | # سرانجام، سوره را با بیان عظمت قرآن همانگونه که آغاز شده بود پایان میدهد<ref>تفسیر نمونه، ج 21، ص 144.</ref>. | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
[[ابیبنكعب|ابیبنکعب]] از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت میکند که فرمودند: «هر کس شب جمعه سوره دخان را بخواند آمرزیده خواهد شد». | * [[ابیبنكعب|ابیبنکعب]] از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت میکند که فرمودند: «هر کس [[شب جمعه]] سوره دخان را بخواند آمرزیده خواهد شد». | ||
* [[ابوامامه]] از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت میکند که فرمودند: «هر کس سوره دخان را شب و روز [[جمعه]] بخواند [[خدا|خداوند]] در [[بهشت]] خانهای برایش بنا خواهد نمود». | |||
[[ابوامامه]] از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت میکند که فرمودند: «هر کس سوره دخان را شب و روز جمعه بخواند خداوند در [[بهشت]] خانهای برایش بنا خواهد نمود». | * [[ابوحمزه ثمالی|ابوحمزه ثمالی]] از [[محمد بن علی (باقر العلوم)|حضرت باقر(علیهالسلام)]] روایت میکند که فرمود: «هر کس سوره دخان را در نمازهای فریضه و نافله خود بخواند خداوند او را روز قیامت جزء امانیافتگان مبعوث خواهد فرمود و او را زیر سایه عرش خود جا داده، حسابی آسان از او میکند و نامه عملش را به دست راستش میدهد»<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج 22، ص 282.</ref>. | ||
[[ابوحمزه ثمالی|ابوحمزه ثمالی]] از [[محمد بن علی (باقر العلوم)|حضرت باقر(علیهالسلام)]] روایت میکند که فرمود: «هر کس سوره دخان را در نمازهای فریضه و نافله خود بخواند خداوند او را روز قیامت جزء امانیافتگان مبعوث خواهد فرمود و او را زیر سایه عرش خود جا داده، حسابی آسان از او میکند و نامه عملش را به دست راستش میدهد»<ref>ترجمه تفسیر مجمعالبیان، ج 22، ص 282.</ref>. | |||
== محل و زمان نزول == | == محل و زمان نزول == | ||
سوره دخان در مکه بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده است<ref>همان، ص 281.</ref>. | سوره دخان در [[مکه]] بر [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است<ref>همان، ص 281.</ref>. | ||
به نظر میرسد سوره دخان در اواخر حضور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در [[مکه]] و در حدود سال نهم و دهم [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 10، ص 60 با اندکی تصرف.</ref>. | به نظر میرسد سوره دخان در اواخر حضور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در [[مکه]] و در حدود سال نهم و دهم [[بعثت]] نازل شده باشد<ref>تفسیر احسنالحدیث، ج 10، ص 60 با اندکی تصرف.</ref>. | ||
خط ۷۰: | خط ۶۶: | ||
== فضای نزول == | == فضای نزول == | ||
سوره دخان در فضا و غرض نزول با دیگر سور حم دار یکی است به نظر میرسد آنچه در این سوره متمایز است فضای انذار و تهدید [[مشرکان]] با انواع عذابهای دنیوی و اخروی میباشد. البته این هشدارها در جواب عناد و لجاجتهای مشرکان بوده است همچنین [[خداوند]] برای ثابت شدن این عذابها شاهد مثال هم از امتهای گذشته مانند غرق شدن فرعونیان میآورد شاید که مشرکان پند گیرند<ref>همان، ص61.</ref>. | سوره دخان در فضا و غرض نزول با دیگر سور حم دار یکی است به نظر میرسد آنچه در این سوره متمایز است فضای انذار و تهدید [[مشرکان]] با انواع عذابهای دنیوی و اخروی میباشد. البته این هشدارها در جواب عناد و لجاجتهای مشرکان بوده است همچنین [[خدا|خداوند]] برای ثابت شدن این عذابها شاهد مثال هم از امتهای گذشته مانند غرق شدن فرعونیان میآورد شاید که [[شرک|مشرکان]] پند گیرند<ref>همان، ص61.</ref>. | ||
== ویژگی == | == ویژگی == | ||
سوره دخان از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است که با" حم" شروع میشود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سورههای مکی است)<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: [[سوره مؤمن]]، [[سوره فصلت]]، [[سوره شوری]]، [[سوره زخرف]]، [[سوره دخان]]، [[سوره جاثیه]] و سوره احقاف<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>. | * سوره دخان از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است که با" حم" شروع میشود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سورههای مکی است)<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: [[سوره مؤمن]]، [[سوره فصلت]]، [[سوره شوری]]، [[سوره زخرف]]، [[سوره دخان]]، [[سوره جاثیه]] و [[سوره احقاف]]<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>. | ||
* پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند: هر چیزی را میوهایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سورهها روضههای زیبا و معمورند که متصلند بیکدیگر هر که خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا کند باید که حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج 8، ص 123.</ref>. و حاکم از [[ابن مسعود]] آورده که گفت: حوامیم دیبای قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 200.</ref>. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیثی فرمود: مَثَل سورههای حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباسها است<ref>روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص2.</ref>. | |||
پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند: هر چیزی را میوهایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سورهها روضههای زیبا و معمورند که متصلند بیکدیگر هر که خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا کند باید که حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج 8، ص 123.</ref>. و حاکم از [[ابن مسعود]] آورده که گفت: حوامیم دیبای قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 200.</ref>. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در حدیثی فرمود: مَثَل سورههای حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباسها است<ref>روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج 17، ص2.</ref>. | * سوره دخان نیز همانند [[سوره زخرف]] با [[قسم]] به کتاب مبین آغاز شده است سورهای که [[مسلمان|مسلمانان]] اهتمام ویژهای برای قرائت آن دارند خصوصا شب [[نیمه شعبان]]، شب قدر [[ماه رمضان]] و شبهای جمعه و ... . | ||
* قرائت این سوره در شبهای جمعه برای تثبیت [[ایمان]] و تقویت یقین به قدرت خداوند متعال [[مستحب]] است در حدیثی از پیغمبر گرامی اسلام آمده است :«من قرأ حم التی یذکر فیها الدخان فی لیلة الجمعة أصبح مغفورا له»." کسی که سوره دخان را شب جمعه بخواند صبح میکند درحالیکه آمرزیده شده است<ref>الموسوعة القرآنیة، خصائص السور، ج 8، ص106.</ref>." | |||
سوره دخان نیز همانند [[سوره زخرف]] با [[قسم]] به کتاب مبین آغاز شده است سورهای که [[مسلمانان]] اهتمام ویژهای برای قرائت آن دارند خصوصا شب [[نیمه شعبان]]، شب قدر [[ماه رمضان]] و شبهای جمعه و ... . | * سوره دخان در هر دو ترتیب مصحف و نزول بعد از سوره زخرف قرار گرفته است. | ||
قرائت این سوره در شبهای جمعه برای تثبیت [[ایمان]] و تقویت یقین به قدرت خداوند متعال [[مستحب]] است در حدیثی از پیغمبر گرامی اسلام آمده است :«من قرأ حم التی یذکر فیها الدخان فی لیلة الجمعة أصبح مغفورا له»." کسی که سوره دخان را شب جمعه بخواند صبح میکند درحالیکه آمرزیده شده است<ref>الموسوعة القرآنیة، خصائص السور، ج 8، ص106.</ref>." | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[آخرت]] | |||
* [[شب قدر]] | |||
* [[قیامت]] | |||
* [[بهشت]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
=منابع= | = منابع = | ||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/44/ برگرفته از سایت معرفی سوره دخان - پایگاه جامع | * [https://quran.inoor.ir/fa/surah/44/ برگرفته از سایت معرفی سوره دخان - پایگاه جامع قرآن]quran.inoor.ir. | ||
{{سورههای مکی و مدنی}} | |||
[[رده:قرآن]] | [[رده:قرآن]] | ||
[[رده:سورههای قرآن]] | [[رده:سورههای قرآن]] |