۸۷٬۱۶۶
ویرایش
محمد حسین نائینی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
# ابوالمعالی فرزند حاج محمد ابراهیم کلباسی (۱۲۴۷ - ۱۳۱۵ ق). | # ابوالمعالی فرزند حاج محمد ابراهیم کلباسی (۱۲۴۷ - ۱۳۱۵ ق). | ||
# شیخ محمد باقر ایوانکی فرزند شیخ محمدتقی اصفهانی (۱۲۳۵ - ۱۳۰۱ ق) | # شیخ محمد باقر ایوانکی فرزند شیخ محمدتقی اصفهانی (۱۲۳۵ - ۱۳۰۱ ق) | ||
# جهانگیر خان قشقایی (۱۲۴۳ - ۱۳۲۸ ق.) <ref>ر. ک: مجله حوزه، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ش ۳۰، ص ۳۹ و ۴۰؛ | # جهانگیر خان قشقایی (۱۲۴۳ - ۱۳۲۸ ق.) <ref>ر. ک: مجله حوزه، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، ش ۳۰، ص ۳۹ و ۴۰؛ تذکرة القبور اصفهان، مصلح الدین مهدوی، ص ۱۶۰</ref> | ||
نایینی این اسطوره [[تقوا]]، بعد از چندین سال کسب علم از محضر عالمان [[اصفهان]] در سال ۱۳۰۳ ق آن حوزه را ترک گفت و راهی [[نجف اشرف]] شد. او پس از [[زیارت]] بارگاه ملکوتی امیرمؤمنان [[علی بن ابی‌طالب|علی (علیه‌السلام)]] به شهر سامرّا رفت. زیرا آن دیار مقدس با حضور میرزا محمدحسن شیرازی و دیگر اساتید، رونق علمی یافته و دانش پژوهان بسیاری را به سوی خود جلب کرده بود. | نایینی این اسطوره [[تقوا]]، بعد از چندین سال کسب علم از محضر عالمان [[اصفهان]] در سال ۱۳۰۳ ق آن حوزه را ترک گفت و راهی [[نجف اشرف]] شد. او پس از [[زیارت]] بارگاه ملکوتی امیرمؤمنان [[علی بن ابی‌طالب|علی (علیه‌السلام)]] به شهر سامرّا رفت. زیرا آن دیار مقدس با حضور میرزا محمدحسن شیرازی و دیگر اساتید، رونق علمی یافته و دانش پژوهان بسیاری را به سوی خود جلب کرده بود. | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
نایینی در آغاز ورود به حوزه سامرّا در درس دو استاد فرزانه ذیل شرکت جست: | نایینی در آغاز ورود به حوزه سامرّا در درس دو استاد فرزانه ذیل شرکت جست: | ||
# [[سید محمد طباطبایی | # [[سید محمد طباطبایی فشارکی|سید محمد طباطبایی فشارکی]] (متوفی ۱۳۱۶ ق.) | ||
# [[سید اسماعیل صدر]] (۱۲۵۸ - ۱۳۳۸ ق.) | # [[سید اسماعیل صدر]] (۱۲۵۸ - ۱۳۳۸ ق.) | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
او پس از رحلت میرزای شیرازی به همراه استاد دیگر خویش سید اسماعیل صدر راهی کربلا شد و در جوار مرقد امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از این استاد عزیز سود جست و اقامتش در آن شهر دو سال به طول انجامید و سپس با اندوخته‌ای ارزشمند و کوله باری گرانسنگ در سال ۱۳۱۶ ق راهی نجف شد و در آنجا اقامت گزید. <ref>اعیان الشیعه، ج ۶، ص ۵۴؛ نقباء البشر، آقا بزرگ تهرانی، ج ۲، ص ۵۹۳</ref> | او پس از رحلت میرزای شیرازی به همراه استاد دیگر خویش سید اسماعیل صدر راهی کربلا شد و در جوار مرقد امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از این استاد عزیز سود جست و اقامتش در آن شهر دو سال به طول انجامید و سپس با اندوخته‌ای ارزشمند و کوله باری گرانسنگ در سال ۱۳۱۶ ق راهی نجف شد و در آنجا اقامت گزید. <ref>اعیان الشیعه، ج ۶، ص ۵۴؛ نقباء البشر، آقا بزرگ تهرانی، ج ۲، ص ۵۹۳</ref> | ||
او در کنار تدریس، در جلسه علمی آخوند خراسانی حاضر می‌شد و در کمترین زمان از یاران و محرمان اسرار او گردید. <ref>تشیع و مشروطیت در ایران، عبدالهادی حائری، ص ۱۵۶. | او در کنار تدریس، در جلسه علمی آخوند خراسانی حاضر می‌شد و در کمترین زمان از یاران و محرمان اسرار او گردید. <ref>تشیع و مشروطیت در ایران، عبدالهادی حائری، ص ۱۵۶. | ||
آقا بزرگ تهرانی می‌نویسد: «میرزای نایینی در جلسه درس عمومی آخوند | آقا بزرگ تهرانی می‌نویسد: «میرزای نایینی در جلسه درس عمومی آخوند شرکت نمی کرد. چون او غنی از آن بود. و اگر هم شرکت می‌نمود به خاطر احترام و ادب شرکت می کرد نه برای تعلیم و تلمّذ». (ر. ک: نقباء البشر، ج ۲، ۵۹۴)</ref> | ||
== پرورش یافتگان مکتب میرزا == | == پرورش یافتگان مکتب میرزا == | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
آیت‌الله طالقانی - که به همت او این کتاب با ارزش همراه با توضیح و شرح عبارات مشکل به چاپ رسید - در مقدمه کتاب فوق چنین می‌نویسد: | آیت‌الله طالقانی - که به همت او این کتاب با ارزش همراه با توضیح و شرح عبارات مشکل به چاپ رسید - در مقدمه کتاب فوق چنین می‌نویسد: | ||
«دقت و توجه به این کتاب برای هر کس مفید است، آنهایی که خواهان دانستن نظر اسلام و شیعه درباره حکومت‌اند، در این کتاب نظر نهایی و عالی اسلامی - عموماً و شیعه را بخصوص - با مدرک و ریشه خواهند یافت. برای علما و مجتهدین کتاب استدلالی و اجتهادی و برای عوام رساله تقلیدی راجع به وظایف اجتماعی است.» <ref>برای آگاهی بیشتر: همان | «دقت و توجه به این کتاب برای هر کس مفید است، آنهایی که خواهان دانستن نظر اسلام و شیعه درباره حکومت‌اند، در این کتاب نظر نهایی و عالی اسلامی - عموماً و شیعه را بخصوص - با مدرک و ریشه خواهند یافت. برای علما و مجتهدین کتاب استدلالی و اجتهادی و برای عوام رساله تقلیدی راجع به وظایف اجتماعی است.» <ref>برای آگاهی بیشتر: همان مدرک</ref> | ||
شهید بزرگوار آیت‌الله [[مرتضی مطهری]] پیرامون این کتاب با ارزش می‌فرماید: | شهید بزرگوار آیت‌الله [[مرتضی مطهری]] پیرامون این کتاب با ارزش می‌فرماید: | ||
«انصاف این است که تفسیر دقیق از توحید عملی، اجتماعی و سیاسی اسلام را هیچ کس به خوبی علامه بزرگ و مجتهد سترگ مرحوم میرزا محمد حسین نایینی - قدس سره - توأم با استدلال‌ها و استشهادهای متقن از قرآن و نهج‌البلاغه، در کتاب ذی‌قیمت «تنبیه الامه» بیان نکرده است ... ولی افسوس که جّو عوام‌زاده محیط ما، کاری کرد که آن مرحوم پس از نشر آن کتاب، مهر سکوت بر لب زده، دم فرو بست.» <ref>تنبیه الامه (مقدمه)، ص ۱۵</ref> | «انصاف این است که تفسیر دقیق از توحید عملی، اجتماعی و سیاسی اسلام را هیچ کس به خوبی علامه بزرگ و مجتهد سترگ مرحوم میرزا محمد حسین نایینی - قدس سره - توأم با استدلال‌ها و استشهادهای متقن از قرآن و نهج‌البلاغه، در کتاب ذی‌قیمت «تنبیه الامه» بیان نکرده است ... ولی افسوس که جّو عوام‌زاده محیط ما، کاری کرد که آن مرحوم پس از نشر آن کتاب، مهر سکوت بر لب زده، دم فرو بست.» <ref>تنبیه الامه (مقدمه)، ص ۱۵</ref> | ||
== مبارزه با استعمارگران == | == مبارزه با استعمارگران == | ||
پس از شروع [[جنگ جهانی اول]] (۱۹۱۴ م) بخش وسیعی از خاک کشور عراق به دست نیروهای انگلیسی اشغال شد. در پی این امر علمای شیعه وارد صحنه شده، علیه آنان [[جهاد|حکم جهاد]] دادند. در این میان آیت‌الله نایینی نقش خویش را به طور فعال ایفا کرد و همگام با دیگر علما علیه قوای خارجی دست به قیام زدند. <ref> ر. | پس از شروع [[جنگ جهانی اول]] (۱۹۱۴ م) بخش وسیعی از خاک کشور عراق به دست نیروهای انگلیسی اشغال شد. در پی این امر علمای شیعه وارد صحنه شده، علیه آنان [[جهاد|حکم جهاد]] دادند. در این میان آیت‌الله نایینی نقش خویش را به طور فعال ایفا کرد و همگام با دیگر علما علیه قوای خارجی دست به قیام زدند. <ref> ر. ک: تشیع و مشروطیت در ایران، ص ۱۶۹</ref> | ||
بعد از شکست [[دولت عثمانی]]، دولت [[انگلیس]] در صدد روی کار آوردن حکومتی دست نشانده و انگلیسی بر عراق برآمد و از مردم عراق دعوت شد تا در یک انتخابات عمومی برای تعیین یک حاکم انگلیسی برای خود شکرت جویند. علما و روحانیان طراز اول عراق نیز مجدداً به مخالفت با انگلیسیان برخاسته، با صدور [[فتوا]]، انتخاب فردی [[ | بعد از شکست [[دولت عثمانی]]، دولت [[انگلیس]] در صدد روی کار آوردن حکومتی دست نشانده و انگلیسی بر عراق برآمد و از مردم عراق دعوت شد تا در یک انتخابات عمومی برای تعیین یک حاکم انگلیسی برای خود شکرت جویند. علما و روحانیان طراز اول عراق نیز مجدداً به مخالفت با انگلیسیان برخاسته، با صدور [[فتوا]]، انتخاب فردی [[کافر]] را برای حکومت بر [[مسلمانان]] [[حرام]] دانستند. دولت انگلیس که خود را در مخمصه دید قراردادی با [[ملک فیصل|ملک فیصل]] بست و او را در سال ۱۳۴۰ قمری پادشاه عراق گردانید. <ref>همان، ۱۷۳</ref> | ||
فتوای علما چنان تأثیری در مردم گذاشت که امکان انتخابات را در شهرهایی چون [[نجف]] و [[ | فتوای علما چنان تأثیری در مردم گذاشت که امکان انتخابات را در شهرهایی چون [[نجف]] و [[کوفه]] سلب کرد. بعد از این رخدادها بود که استعمار پیر زمینه [[تبعید]] مراجع دینی را تدارک دید و آیت‌الله نایینی و [[سید ابوالحسن اصفهانی|آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی]] را به [[ایران]] تبعید کرد. <ref>. همان، ۱۷۵؛ اعیان الشیعه، ج ۶، ص ۵۵؛ فقهای نامدار شیعه، ص ۴۰۹</ref> | ||
آن دو مرجع بزرگوار با استقبال پرشور مردم مذهبی ایران و علما و روحانیون شهرهای مختلف مخصوصاً علمای [[قم]] قرار گرفتند و سپس به برپایی جلسه درس و اقامه [[نماز]] جماعت پرداختند. | آن دو مرجع بزرگوار با استقبال پرشور مردم مذهبی ایران و علما و روحانیون شهرهای مختلف مخصوصاً علمای [[قم]] قرار گرفتند و سپس به برپایی جلسه درس و اقامه [[نماز]] جماعت پرداختند. | ||
سرانجام ملک فیصل در اثر فشار مردم و علما، مجبور به عذرخواهی از مراجع تبعید شده گردید و آن دو فرزانه دهر پس از یک سال دوری از [[حوزه علمیه نجف]] در سال ۱۳۴۲ ق. بازگشتند. | سرانجام ملک فیصل در اثر فشار مردم و علما، مجبور به عذرخواهی از مراجع تبعید شده گردید و آن دو فرزانه دهر پس از یک سال دوری از [[حوزه علمیه نجف]] در سال ۱۳۴۲ ق. بازگشتند. | ||