۸۷٬۷۸۰
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'زمینه ها' به 'زمینهها') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = شیخ احمد زَرّوق | |||
| تصویر = شیخ احمد زَرّوق.jpg | |||
| نام = أحمد بن أحمد بن محمد بن عیسی البرنسی الفاسی | |||
| | | نامهای دیگر = | ||
| | | سال تولد = 846 ق | ||
| | | تاریخ تولد = | ||
| | | محل تولد = مغرب | ||
|درگذشت | | سال درگذشت = 899 ق | ||
| | | تاریخ درگذشت = | ||
| | | محل درگذشت = | ||
| استادان = | |||
| شاگردان = | |||
| دین = | |||
| مذهب = | |||
| آثار = | |||
| فعالیتها = [[فقیه]] مشهور [[مالکی]] | |||
| وبگاه = | |||
}} | |||
'''أحمد بن أحمد بن محمد بن عیسی البرنسی الفاسی''' معروف به زرّوق (846 هـ - 899 هـ) [[فقیه]] مشهور [[مالکی]] [[مذهب]] که تالیفات مورد تأیید [[مالکیه|مالکیان]] و از مهمترین کسانی که در نوشتههای اسلامی به جنبه تربیتی و رفتاری توجه داشته است. در بسیاری از منابع اشاره شده است که الزروق حرکتی اصلاحی برای [[تصوف]] آغاز کرد. حاصل سالها آموختن و سفر به شهرهای علمی [[جهان اسلام]] بود که بسیاری از مورخان آن را نمایش عرفان از نظر قرآن و سنت به عنوان یک سبک زندگی تلفیقی میدانستند. | '''أحمد بن أحمد بن محمد بن عیسی البرنسی الفاسی''' معروف به زرّوق (846 هـ - 899 هـ) [[فقیه]] مشهور [[مالکی]] [[مذهب]] که تالیفات مورد تأیید [[مالکیه|مالکیان]] و از مهمترین کسانی که در نوشتههای اسلامی به جنبه تربیتی و رفتاری توجه داشته است. در بسیاری از منابع اشاره شده است که الزروق حرکتی اصلاحی برای [[تصوف]] آغاز کرد. حاصل سالها آموختن و سفر به شهرهای علمی [[جهان اسلام]] بود که بسیاری از مورخان آن را نمایش عرفان از نظر قرآن و سنت به عنوان یک سبک زندگی تلفیقی میدانستند. | ||
=زندگی= | ==زندگی== | ||
در شهر تازه کشور مغرب به سال 846 هجری قمری به دنیا آمد، پدرش در خردسالی وی از دنیا رفت، یتیم تربیت شد و پدربزرگ مادریاش او را تربیت کرد و مادرش به زهد و تقوا و نیکی شهرت داشت. زروق نام مستعار پدربزرگش بود که چشمانی آبی داشت و به این نام شهرت یافت و پس از او بر فرزندانش تسری یافت. | |||
در شهر تازه | |||
او مالکی مذهب بود و رساله [[ایروانی|ابن أبی زید ایروانی]] در فقه مالکی را خواند. او دوستدار تصوف بود، پس طریقت تصوف را به دست شیخ عبداللّه مکی، محمد بن القاسم القوری و دیگرانی از این دست فراگرفت. وی در سال 899 هجری قمری در شهر مصراته (غرب [[لیبی]]) درگذشت. | او مالکی مذهب بود و رساله [[ایروانی|ابن أبی زید ایروانی]] در فقه مالکی را خواند. او دوستدار تصوف بود، پس طریقت تصوف را به دست شیخ عبداللّه مکی، محمد بن القاسم القوری و دیگرانی از این دست فراگرفت. وی در سال 899 هجری قمری در شهر مصراته (غرب [[لیبی]]) درگذشت. | ||
=اساتید= | ==اساتید== | ||
یحیی العیدلی، أبی عبدالله الفخار، القوری، الزرهونی، المجاصی، عبدالرحمن المجدولی، السنهوری، الدمیری السخاوی، الرصاع، الأخضر، إبراهیم المازنی، المشدالی، ابن المهدی المواسی، أحمد بن عقبی الحضرمی، الشهاب الأفشیطی و عده زیادی از علمای [[مغرب]]، [[تونس]] و [[مصر]]. | |||
یحیی العیدلی، أبی عبدالله الفخار، القوری، الزرهونی، المجاصی، عبدالرحمن المجدولی، السنهوری، الدمیری السخاوی، الرصاع، الأخضر، إبراهیم المازنی، المشدالی، ابن المهدی المواسی، أحمد بن عقبی الحضرمی، الشهاب الأفشیطی و عده | |||
==سفر به مصر== | |||
از بجایه در ساحل کشور [[الجزایر]] عازم مصر شد و در اواخر سال 1479 میلادی مطابق با سال 884 هجری قمری خانقاه سید احمد زروق برنسی را تأسیس کرد. | از بجایه در ساحل کشور [[الجزایر]] عازم مصر شد و در اواخر سال 1479 میلادی مطابق با سال 884 هجری قمری خانقاه سید احمد زروق برنسی را تأسیس کرد. | ||
در [[قاهره]] با شیخ ابی العباس الحضرمی ملاقات کرد و طریقت را از او گرفت و مراداو در رفتار در سلوک و رفتار شد. او در مصر به علوم [[زبان عربی]] و [[اصول فقه]] اشتغال داشت از این رو در درس الجوجری و علمای دیگر شرکت میکرد، بلوغ المرام را خواند و علم اصطلاحات را از السخاوی آموخت و بسیارتحت تاثیر آن قرار گرفته بود. | در [[قاهره]] با شیخ ابی العباس الحضرمی ملاقات کرد و طریقت را از او گرفت و مراداو در رفتار در سلوک و رفتار شد. او در مصر به علوم [[زبان عربی]] و [[اصول فقه]] اشتغال داشت از این رو در درس الجوجری و علمای دیگر شرکت میکرد، بلوغ المرام را خواند و علم اصطلاحات را از السخاوی آموخت و بسیارتحت تاثیر آن قرار گرفته بود. | ||
او در سرزمین مصر شهرت زیادی داشت و در [[ | او در سرزمین مصر شهرت زیادی داشت و در مسجد [[الأزهر|الازهر]] درس میگفت و بیش از شش هزار شاگرد در درس او شرکت میکردند. او رهبری و [[مرجعیت]] مذهب مالکیان را بر عهده گرفت و افراد زیادی از محضر او بهره بردهاند. | ||
==جایگاه== | |||
شیخ زروق یکی از مهمترین مراجع علمای مالکی به شمار میرود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوا، نظرات و شروح وی نیست. همچنین شیخ زروق یکی از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است. | شیخ زروق یکی از مهمترین مراجع علمای مالکی به شمار میرود و تقریباً تمامی آثار در فقه مالکی بدون ذکر فتاوا، نظرات و شروح وی نیست. همچنین شیخ زروق یکی از مهمترین نظریه پردازان و متولیان تصوف است. | ||
او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزههای مهم [[اسلام]] بوده است. چرا که معانی ای چون خدمت به خلق و تزکیه را ترویج وآموزش میدهد. | او تلاش کرد تا بر این نکته تأکید کند که تصوف یکی از آموزههای مهم [[اسلام]] بوده است. چرا که معانی ای چون خدمت به خلق و تزکیه را ترویج وآموزش میدهد. | ||
خط ۳۸: | خط ۴۰: | ||
وی در سال 886 هجری قمری مطابق با 1448 میلادی مرکز اسلامی را در مصراته تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت که این مرکز به زاویه سیدی احمد زروق البرونسی معروف بود و این امر تأثیر بسزایی در حیات علمی، اجتماعی و تربیتی در سطح جهان اسلام داشت. | وی در سال 886 هجری قمری مطابق با 1448 میلادی مرکز اسلامی را در مصراته تأسیس کرد و ریاست آن را بر عهده گرفت که این مرکز به زاویه سیدی احمد زروق البرونسی معروف بود و این امر تأثیر بسزایی در حیات علمی، اجتماعی و تربیتی در سطح جهان اسلام داشت. | ||
از احمد زروق نسخ خطی بسیاری در کتابخانههای مختلف جهان وجود دارد که محققان در زمینههای مختلف دینی و تصوف به آنها مراجعه میکنند. | از احمد زروق نسخ خطی بسیاری در کتابخانههای مختلف جهان وجود دارد که محققان در زمینههای مختلف دینی و تصوف به آنها مراجعه میکنند. | ||
==نظرات علما== | |||
عبدالرؤوف المناوی در مورد او میگوید: او عابد بحر غیب و در قناعت، عفت، علم فقه، [[عرفان]] و اصول و... سرآمد است. او حافظه بسیار خوبی داشت و اهل ادب بود. | عبدالرؤوف المناوی در مورد او میگوید: او عابد بحر غیب و در قناعت، عفت، علم فقه، [[عرفان]] و اصول و... سرآمد است. او حافظه بسیار خوبی داشت و اهل ادب بود. | ||
شیخ الخروبی در مورد او به این جمله تاکید داشته که او چهل سال [[نماز جماعت]] را ترک نکرد. | شیخ الخروبی در مورد او به این جمله تاکید داشته که او چهل سال [[نماز جماعت]] را ترک نکرد. | ||
=معاصران= | ==معاصران== | ||
با عبدالواحد الدکالی محبت و همراهی زیادی داشت <ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب"شرح عقیدة الإمام الغزالی للعارف بالله أبوالعباس أحمد بن زروق الفاسی"، تحقیق: د. محمد عبدالقادر نصار، دارة الکرزة للنشر والتوزیع، مصر الجدیدة، الطبعة الأولی 2007،مراجعه شود</ref> زیرا آنها در مصر دوستان یکدیگر بودند و در لیبی دائماً در تماس بوده و همانطور که شیخ زروق در کودکی با شیخ عبدالسلام الاسمر ملاقات کرد و احساس کرد که اسمر آینده درخشانی خواهد داشت<ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب رسائل الأسمر إلی مریدیه، د. مصطفی رابعة، دار المدار الإسلامی، بیروت. مراجعه شود</ref>. | با عبدالواحد الدکالی محبت و همراهی زیادی داشت <ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب"شرح عقیدة الإمام الغزالی للعارف بالله أبوالعباس أحمد بن زروق الفاسی"، تحقیق: د. محمد عبدالقادر نصار، دارة الکرزة للنشر والتوزیع، مصر الجدیدة، الطبعة الأولی 2007،مراجعه شود</ref> زیرا آنها در مصر دوستان یکدیگر بودند و در لیبی دائماً در تماس بوده و همانطور که شیخ زروق در کودکی با شیخ عبدالسلام الاسمر ملاقات کرد و احساس کرد که اسمر آینده درخشانی خواهد داشت<ref>برای مطالعه بیشتر به کتاب رسائل الأسمر إلی مریدیه، د. مصطفی رابعة، دار المدار الإسلامی، بیروت. مراجعه شود</ref>. | ||
=شاگردان= | ==شاگردان== | ||
# شمس الدین اللقانی | |||
شمس الدین اللقانی | # ناصرالدین اللقانی | ||
ناصرالدین اللقانی | # الحطاب الکبیر | ||
الحطاب الکبیر | # الخروبی الصغیر | ||
الخروبی الصغیر | # إبراهیم الزرهونی | ||
إبراهیم الزرهونی | # عبدالعزیز القسنطینی | ||
عبدالعزیز القسنطینی | |||
==کتابخانه== | |||
کتابخانه شیخ احمد زروق در همان خانقاهی است که وی در شهر مصراته لیبی تأسیس کرده است و همچنین با مراکز علمی خارج از لیبی در ارتباط است و در ادامه فهرستی از بعضی مطالب این کتابخانه از جمله کتاب و نسخ خطی گرانبها آورده شده است: | کتابخانه شیخ احمد زروق در همان خانقاهی است که وی در شهر مصراته لیبی تأسیس کرده است و همچنین با مراکز علمی خارج از لیبی در ارتباط است و در ادامه فهرستی از بعضی مطالب این کتابخانه از جمله کتاب و نسخ خطی گرانبها آورده شده است: | ||
== کتب == | == کتب == | ||
# شرح الوغلیسیة. | |||
شرح الوغلیسیة. | # صور المراتب وتکمیل المراغب. | ||
# فتح المواهب وکنز المطالب. | |||
صور المراتب وتکمیل المراغب. | # جواهر الإکلیل فی نظم مختصر خلیل. | ||
# عدة المرید الصادق. | |||
فتح المواهب وکنز المطالب. | # الوظیفة الزرّوقیة. | ||
# شرح حکم ابن عطاء الله السکندری. | |||
جواهر الإکلیل فی نظم مختصر خلیل. | # ولله الأسماء الحسنی فادعوه بها. | ||
# | |||
عدة المرید الصادق. | |||
الوظیفة الزرّوقیة. | |||
شرح حکم ابن عطاء الله السکندری. | |||
ولله الأسماء الحسنی فادعوه بها. | |||
== بعضی نسخ خطی گرانبها == | == بعضی نسخ خطی گرانبها == | ||
# مناسک الحج فی الفقه. | |||
# شرح القطابیة فی الفقه. | |||
# شرح الدقائق والحقائق للتلمسانی | |||
# تعلیق علی البخاری. | |||
# تعلیق علی مسلم. | |||
# شرح مختصر خلیل. | |||
# البدع والحوادث. | |||
# علم مصطلح الحدیث. | |||
==تالیفات== | |||
=تالیفات= | |||
تعدادی از تالیفات زروق عبارتند از: | تعدادی از تالیفات زروق عبارتند از: | ||
الجنة للمعتصم من البدع بالسنّة<ref>أحمد بک النائب الأنصاری، ص 183، المنهل العذب فی تاریخ طرابلس الغرب، منشورات مکتبة الفرجانی - طرابلس الغرب - لیبیا</ref>. | # الجنة للمعتصم من البدع بالسنّة<ref>أحمد بک النائب الأنصاری، ص 183، المنهل العذب فی تاریخ طرابلس الغرب، منشورات مکتبة الفرجانی - طرابلس الغرب - لیبیا</ref>. | ||
# تفسیر القرآن العظیم. | |||
تفسیر القرآن العظیم. | # شرح رسالة أبی زید القیروانی. | ||
# ثلاثة شروح علی متن القرطبیة. | |||
شرح رسالة أبی زید القیروانی. | # ستة وثلاثون شرحاً علی الحکم العطائیة (نوشته ابن عطاء الله السکندری). | ||
# شرح لکتاب دلائل الخیرات. | |||
ثلاثة شروح علی متن القرطبیة. | # النصیحة الکافیة لمن خصّه الله بالعافیة. | ||
# قواعد التصوف علی وجه یجمع بین الشریعة والحقیقة ویصل الأصول والفقه بالطریقة. | |||
ستة وثلاثون شرحاً علی الحکم العطائیة (نوشته ابن عطاء الله السکندری). | # العقائد الخمس. | ||
# شرح حزب البحر للإمام الشاذلی. | |||
شرح لکتاب دلائل الخیرات. | # شرح کتاب صدور الترتیب. | ||
# شرح أسماء الله الحسنی، المسمی المقصد الاسما<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%82_(%D9%81%D9%82%D9%8A%D9%87)#cite_note-8 أحمد زروق (فقیه)]</ref>. | |||
النصیحة الکافیة لمن خصّه الله بالعافیة. | |||
قواعد التصوف علی وجه یجمع بین الشریعة والحقیقة ویصل الأصول والفقه بالطریقة. | |||
العقائد الخمس. | |||
شرح حزب البحر للإمام الشاذلی. | |||
شرح کتاب صدور الترتیب. | |||
شرح أسماء الله الحسنی، المسمی المقصد الاسما<ref>[https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%82_(%D9%81%D9%82%D9%8A%D9%87)#cite_note-8 أحمد زروق (فقیه)]</ref>. | |||
== پانویس == | == پانویس == |