مجمع تشخیص مصلحت نظام: تفاوت میان نسخه‌ها

مجمع تشخیص مصلحت نظام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۰۲

۱ بایت اضافه‌شده ، ۲۰ ژوئیه

بدون خلاصۀ ویرایش

Javadi

confirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران اشتراک فشاری، steward، پنهانگران، مدیران

۲۱٬۸۸۹

ویرایش

@@ خط ۱۴: / خط ۱۴: @@
 }}
 '''مجمع تشخیص مصلحت نظام'''، نهادی است که با فرمان و ابتکار [[امام خمینی (ره)|امام خمینی]] برای رفع اختلاف بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در برخی مصوبات مجلس، در سال 1366 ش، تأسیس گردید. سپس جایگاه، وظایف، اختیارات و اعضای این نهاد در بازنگری قانون اساسی در سال 1368 ش، مطابق اصول ۱۱۲، ۱۱۱، ۱۱۰ و ۱۷۷ تبیین شد و کیفیت و کمیت اعضای آن (رئیس، دبیر، اعضای حقوقی، حقیقی و مدت دوره مجمع) به [[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبری]] تفویض گردید. تشخیص مصلحت میان نظرات [[مجلس شورای اسلامی]] و [[شورای نگهبان]]، تهیه و پیشنهاد پیش‌نویس سیاست‌های کلی نظام، حل معضلات نظام با ارجاع از سوی مقام رهبری و مشاوره در امور ارجاع شده توسط رهبری؛ از وظایف این نهاد است.
 ==تاریخچه==
 در اوایل [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] و تا قبل از تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام، بر اساس قانون اساسی، مرجع نهایی تشخیص مغایرت مصویات مجلس با موازین شرعی و قانون اساسی، [[شورای نگهبان]] بود. به دلیل بروز اختلاف بین [[مجلس شورای اسلامی]] و [[شورای نگهبان]] در برخی مصوبات مجلس، که نخستین بار در بحث تصویب اراضی شرعی اتفاق افتاد و این شورا تملک دولت بر تمام زمین‌های بایر را با برخی ادلۀ شرعی مغایر دانست، ریاست وقت مجلس شورای اسلامی ([[اکبر هاشمی رفسنجانی]]) برای حل این اختلاف و جلوگیری از وقوع چنین مواردی در آینده، در پنجم مهر ۱۳۶۰ ش، طی نامه‌ای از [[امام خمینی (ره)|امام خمینی]] درخواست کرد که راه حلی ارائه دهد. ایشان طی نامه‌ای به مجلس اجازه داد تا موارد مصلحتی را با اکثریت اعضا نمایندگان و قید موقت به تصویب برسانند؛ اما با وقوع اختلافات بیشتر در این زمینه و باقی بودن مشکلات، سرانجام پس از مکاتباتی بین مقامات عالی‌رتبه و ذی‌ربط وقت کشور، درخواستی در بهمن ماه ۱۳۶6 ش، به امضای رئیس‌جمهور وقت، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، رئیس وقت دیوان عالی کشور، نخست وزیر وقت و [[سید احمد خمینی]] به امام خمینی برای چاره‌جویی در این باره ارسال شد. امام خمینی در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ ش، با صدور فرمانی، '''«مجمع تشخیص مصلحت نظام»''' را برای رسیدگی به این امور تأسیس کردند. این مجمع که در آغاز تأسیس، صرفاً به‌منظور تشخیص مصلحت در موارد اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان تأسیس شده بود، وقتی [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] در سال ۱۳۶۸ ش، مورد بازنگری قرار گرفت پس از بحث‌های مشروح دربارۀ جایگاه مجمع تشخیص مصلحت، وظایف آن مستند به اصول ۱۱۲، ۱۱۱، ۱۱۰ و ۱۷۷ برعهده‌اش قرار گرفت، تا به‌عنوان حلقۀ تکمیلی در حاکمیت نظام جمهوری اسلامی و در شرایط مختلف ایفای نقش کند<ref>راجی و ابریشمی راد، تأملی بر حدود صلاحیت مجمع تشخیص مصلحت نظام در تأیید مصوبات مغایر با قانون اساسی، فصلنامه مطالعات حقوق دانشگاه تهران، سال 1397 ش، شماره 3، ص 511 - 510.</ref>.
@@ خط ۴۴: / خط ۴۵: @@
 # حکم: به فرمان [[امام خمینی (ره)|امام خمینی]] با انتصاب [[آیت‌الله خامنه‌ای]] به‌عنوان رئیس و سایر اعضای آن.
 # مدت: سه سال از سال 1366 ش، تا سال 1368 ش، مصادف با [[جنگ تحمیلی]] و شرایط خاص جنگی.
-# اعضا: فقهای شورای نگهبان،  [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آيت‌الله خامنه‌ای]] (رئيس‌جمهور وقت )، هاشمي رفسنجانی (رئيس مجلس وقت )، موسوي اردبيلی (رئيس شوراي عالي قضائي )، محمدرضا توسلی، سید محمد موسوی خوئینی، مير حسين موسوی (نخست وزير وقت )، سيد احمد خمينی براي ارائه گزارش جلسات به حضرت امام خمینی (ره)
+# اعضا: فقهای شورای نگهبان،  [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] (رئیس‌جمهور وقت )، هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس وقت )، موسوی اردبیلی (رئیس شورای عالی قضائی )، محمدرضا توسلی، سید محمد موسوی خوئینی، میر حسین موسوی (نخست وزیر وقت )، سید احمد خمینی برای ارائه گزارش جلسات به حضرت امام خمینی (ره)
 ===ترکیب اعضای دوره دوم===
@@ خط ۶۵: / خط ۶۶: @@
 ===ترکیب اعضای دوره پنجم===
 # حکم: به فرمان آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر انقلاب اسلامی)، با انتصاب اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس و سایر اعضای آن
-# مدت: از سال ١٣٨٠ ش، براي يک دوره‌ی پنج ساله
+# مدت: از سال ١٣٨٠ ش، برای یک دوره‌ی پنج ساله
 # اعضای حقوقی: اعضای دوره‌های قبل
-# اعضای حقیقی: اکبر هاشمي رفسنجانی، ابراهیم اميني نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، احمد جنتی، محمد امامی کاشانی، محمد علی موحدی کرمانی، حسن حبيبی، ميرحسين موسوی، علی اکبر ولایتی، محمد محمدی ری‌شهری، حسن صانعی، حسن روحانی، حبيب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علي لاريجانی، مصطفي ميرسليم، محمد توسلی محلاتي، مرتضي نبوي، فيروز‌آبادي، غلامرضا آقازاده، بيژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضايی، علي‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلي حداد عادل، مجيد انصاری، حسين مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ايروانی و مهدی کروبی پس از اتمام دوره نمایندگی و ریاست مجلس ششم در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۳ ش
+# اعضای حقیقی: اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم امینی نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، احمد جنتی، محمد امامی کاشانی، محمد علی موحدی کرمانی، حسن حبیبی، میرحسین موسوی، علی اکبر ولایتی، محمد محمدی ری‌شهری، حسن صانعی، حسن روحانی، حبیب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علی لاریجانی، مصطفی میرسلیم، محمد توسلی محلاتی، مرتضی نبوی، فیروز‌آبادی، غلامرضا آقازاده، بیژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضایی، علی‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلی حداد عادل، مجید انصاری، حسین مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ایروانی و مهدی کروبی پس از اتمام دوره نمایندگی و ریاست مجلس ششم در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۳ ش
 # تغییر اعضا در طول دوره: انتصاب مهدی کروبی پس از اتمام دوره نمایندگی و ریاست مجلس ششم در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۳ ش، با حکم مقام معظم رهبری به‌عنوان عضو حقیقی
 ===ترکیب اعضای دوره ششم===
 # حکم: به فرمان آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر انقلاب اسلامی)، با انتصاب اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس و سایر اعضای آن
-# مدت: از سال ١٣٨5 ش، برای يک دوره‌ی پنج ساله
+# مدت: از سال ١٣٨5 ش، برای یک دوره‌ی پنج ساله
 # اعضای حقوقی: اعضای دوره‌های قبل
-# اعضای حقیقی: اکبر هاشمي رفسنجانی، احمد جنتی، ابراهیم اميني نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، محمد امامی کاشانی، محمد علی موحدی کرمانی، حسن حبيبی، ميرحسين موسوی، علی اکبر ولایتی، محمد محمدی ری‌شهری، حسن صانعی، حسن روحانی، حبيب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علي لاريجانی، مصطفي ميرسليم، محمد توسلی محلاتي، مرتضي نبوي، سید حسن فيروز‌آبادي، غلامرضا آقازاده، بيژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضايی، علي‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلي حداد عادل، مجيد انصاری، حسين مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ايروانی، پرویز داودی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری.
+# اعضای حقیقی: اکبر هاشمی رفسنجانی، احمد جنتی، ابراهیم امینی نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، محمد امامی کاشانی، محمد علی موحدی کرمانی، حسن حبیبی، میرحسین موسوی، علی اکبر ولایتی، محمد محمدی ری‌شهری، حسن صانعی، حسن روحانی، حبیب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علی لاریجانی، مصطفی میرسلیم، محمد توسلی محلاتی، مرتضی نبوی، سید حسن فیروز‌آبادی، غلامرضا آقازاده، بیژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضایی، علی‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلی حداد عادل، مجید انصاری، حسین مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ایروانی، پرویز داودی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری.
 ===ترکیب اعضای دوره هفتم===
 # حکم: به فرمان آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر انقلاب اسلامی)، با انتصاب اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس و سایر اعضای آن
-# مدت: از سال ١٣90 ش، برای يک دوره‌ی پنج ساله
+# مدت: از سال ١٣90 ش، برای یک دوره‌ی پنج ساله
 # اعضای حقوقی: اعضای دوره‌های قبل و دبیر شورایعالی امنیت ملی
-# اعضای حقیقی: اکبر هاشمي رفسنجانی، [[احمد جنتی]]، ابراهیم اميني نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، محمد علی موحدی کرمانی، حسن حبيبی، ميرحسين موسوی، علی اکبر ولایتی، محمد محمدی ری‌شهری، حسن صانعی، حسن روحانی، سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم،حبيب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علي لاريجانی، مصطفي ميرسليم، محمد توسلی محلاتي، مرتضي نبوي، سید حسن فيروز‌آبادي، غلامرضا آقازاده، بيژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضايی، علي‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلي حداد عادل، مجيد انصاری، حسين مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ايروانی، پرویز داودی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری،  محمدحسین صفارهرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده، احمد وحیدی
+# اعضای حقیقی: اکبر هاشمی رفسنجانی، [[احمد جنتی]]، ابراهیم امینی نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، محمد علی موحدی کرمانی، حسن حبیبی، میرحسین موسوی، علی اکبر ولایتی، محمد محمدی ری‌شهری، حسن صانعی، حسن روحانی، سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم،حبیب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علی لاریجانی، مصطفی میرسلیم، محمد توسلی محلاتی، مرتضی نبوی، سید حسن فیروز‌آبادی، غلامرضا آقازاده، بیژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضایی، علی‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلی حداد عادل، مجید انصاری، حسین مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ایروانی، پرویز داودی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری،  محمدحسین صفارهرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده، احمد وحیدی
 # تغییر اعضا در طول مدت دوره:  انتصاب محمود احمدی نژاد در تاریخ ۱۳ مرداد ۹۲ ش و  سعید جلیلی در تاریخ ۲۱ شهریور ۹۲ ش، با حکم مقام معظم رهبری به‌عنوان اعضای حقیقی
 ===ترکیب اعضای دوره هشتم===
 # حکم: با حکم آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر انقلاب اسلامی) در ۲۳ مرداد ۹۶ ش  و انتصاب سیدمحمود هاشمی شاهرودی به عنوان رئیس و سایر اعضای آن
-# مدت: از سال ١٣96 ش، برای يک دوره‌ی پنج ساله
+# مدت: از سال ١٣96 ش، برای یک دوره‌ی پنج ساله
 # اعضای حقوقی: اعضای دوره‌های قبل
-# اعضای حقیقی: اکبر هاشمي رفسنجانی، احمد جنتی، ابراهیم اميني نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، محمد علی موحدی کرمانی، علی اکبر ولایتی، حسن صانعی،  سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم،حبيب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علي لاريجانی، مصطفي ميرسليم، محمد توسلی محلاتي،  سید ابراهیم رئیسی، محسن مجتهد شبستری، مرتضي نبوي، سید حسن فيروز‌آبادي، غلامرضا آقازاده، بيژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضايی، علي‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلي حداد عادل، مجيد انصاری، حسين مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ايروانی، پرویز داودی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری،  محمدحسین صفارهرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده، احمد وحیدی، محمود احمدی‌نژاد، احمد توکّلی، سعید جلیلی، سیّدمحمد صدر، محمّدباقر قالیباف، سیّدمحمّد میرمحمّدی
+# اعضای حقیقی: اکبر هاشمی رفسنجانی، احمد جنتی، ابراهیم امینی نجف آبادی، عباس واعظ طبسی، محمد علی موحدی کرمانی، علی اکبر ولایتی، حسن صانعی،  سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم،حبیب الله عسگراولادی، قربانعلی دری نجف آبادی، علی لاریجانی، مصطفی میرسلیم، محمد توسلی محلاتی،  سید ابراهیم رئیسی، محسن مجتهد شبستری، مرتضی نبوی، سید حسن فیروز‌آبادی، غلامرضا آقازاده، بیژن نامدار زنگنه، محمد هاشمی، محسن رضایی، علی‌اكبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، غلامعلی حداد عادل، مجید انصاری، حسین مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ایروانی، پرویز داودی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری،  محمدحسین صفارهرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده، احمد وحیدی، محمود احمدی‌نژاد، احمد توکّلی، سعید جلیلی، سیّدمحمد صدر، محمّدباقر قالیباف، سیّدمحمّد میرمحمّدی
 # دبیر: محسن رضایی
 # تغییر اعضا در طول دوره: ارتحال سید محمود هاشمی شاهرودی، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در تاریخ ۳ دی ۹۷ ش، و انتصاب صادق آملی لاریجانی  توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی طی حکمی آیت‌الله آملی لاریجانی به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو فقهای شورای نگهبان، درگذشت سید محمد میرمحمدی  ۱۲ اسفند   ۱۳۹۸ ش، ابراهیم امینی نجف‌آبادی در ۵ اردیبهشت‌  ۱۳۹۹ ش، سیدحسن فیروزآبادی در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۴۰۰ ش، انتصاب علی لاریجانی در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۹۹ ش به عنوان عضو حقیقی و  محمد باقر ذوالقدر در تاریخ  ۲۸ شهریور ۱۴۰۰ ش، به‌عنوان دبیر با حکم مقام معظم رهبری
 ===ترکیب اعضای دوره نهم===
-# حکم: با حکم آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر انقلاب اسلامی)، ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ ش و انتصاب صادق آملی لاريجانی به عنوان رئیس و سایر اعضای آن
+# حکم: با حکم آیت‌الله خامنه‌ای (رهبر انقلاب اسلامی)، ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ ش و انتصاب صادق آملی لاریجانی به عنوان رئیس و سایر اعضای آن
-# مدت: از سال ١401 ش، برای يک دوره‌ی پنج ساله
+# مدت: از سال ١401 ش، برای یک دوره‌ی پنج ساله
 # اعضای حقوقی: اعضای دوره‌های قبل
-# اعضای حقیقی: حسن صانعی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم، [[محسن اراکی]]، مجيد انصاری،  قربانعلی دری نجف آبادی،  علی اکبر ولایتی، علي لاريجانی، مصطفي ميرسليم، سید ابراهیم رئیسی، سید مرتضي نبوي،   غلامرضا آقازاده، محسن رضايی، محمدرضا عارف، غلامعلي حداد عادل، حسين مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ايروانی، پرویز داودی،  علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری، محمدحسین صفارهرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده، احمد وحیدی، محمود احمدی‌نژاد، احمد توکّلی، سعید جلیلی، سیّدمحمد صدر، علی‌اکبر احمدیان، سید کمال خرازی، محمدباقر ذوالقدر، عباسعلی کدخدایی، محمد مخبر،
+# اعضای حقیقی: حسن صانعی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم، [[محسن اراکی]]، مجید انصاری،  قربانعلی دری نجف آبادی،  علی اکبر ولایتی، علی لاریجانی، مصطفی میرسلیم، سید ابراهیم رئیسی، سید مرتضی نبوی،   غلامرضا آقازاده، محسن رضایی، محمدرضا عارف، غلامعلی حداد عادل، حسین مظفر، محمدرضا باهنر، محمدجواد ایروانی، پرویز داودی،  علی آقا محمدی، محمد فروزنده، داود دانش جعفری، محمدحسین صفارهرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده، احمد وحیدی، محمود احمدی‌نژاد، احمد توکّلی، سعید جلیلی، سیّدمحمد صدر، علی‌اکبر احمدیان، سید کمال خرازی، محمدباقر ذوالقدر، عباسعلی کدخدایی، محمد مخبر،
 # دبیر: محمد باقر ذوالقدر
 # تغییر اعضا در طول دوره: علی شمخانی در تاریخ یکم خرداد 1402 ش، توسط رهبری به‌عنوان عضو جدید منصوب شد. پرویز داودی از اعضای حقیقی در ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ ش، دار فانی را وداع گفت.