۸۷٬۷۸۰
ویرایش
ابوالجارود همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''ابوالجارود زیاد بن المندر بن زیاد الحمدانی الخارفی'''، دانشور [[شیعه]] کوفی و رهبر گروه [[زیدیه|زیدی]] اولیهٔ [[جارودیه]] است که به نام او نام‌گذاری شد. او از خاندان حمدانی خارف بود که از جنبش [[مختار ثقفی|مختار]] حمایت کرده بود. او از کودکی نابینا بود. به نظر می‌رسد او متولد حدود سال ۸۰ هجری بود. طوسی از او به عنوان تابعی نام می‌برد، چرا که با ابوالطفیل عامر بن واثله، آخرین صحابی پیامبر پیش از مرگ مرتبط بود. او از شاگردان برجسته [[محمد بن علی (باقر العلوم)]] بود.وی به سبب اندیشه‌های خاص و عدم پای‌بندی به [[تقیه]] که [[شیعیان]] در آن دوره به آن ملزم بودند از سوی امام طرد شد و گفته‌اند که امام( | '''ابوالجارود زیاد بن المندر بن زیاد الحمدانی الخارفی'''، دانشور [[شیعه]] کوفی و رهبر گروه [[زیدیه|زیدی]] اولیهٔ [[جارودیه]] است که به نام او نام‌گذاری شد. او از خاندان حمدانی خارف بود که از جنبش [[مختار ثقفی|مختار]] حمایت کرده بود. او از کودکی نابینا بود. به نظر می‌رسد او متولد حدود سال ۸۰ هجری بود. طوسی از او به عنوان تابعی نام می‌برد، چرا که با ابوالطفیل عامر بن واثله، آخرین صحابی پیامبر پیش از مرگ مرتبط بود. او از شاگردان برجسته [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر (علیه‌السّلام)]] بود. وی به سبب اندیشه‌های خاص و عدم پای‌بندی به [[تقیه]] که [[شیعیان]] در آن دوره به آن ملزم بودند از سوی امام طرد شد و گفته‌اند که امام (علیه‌السّلام) به او «سُرحُوب» (شیطان کور ساکن دریا) لقب داده بود<ref>رجوع کنید به: نوبختی، فرق الشیعه، ص ۴۸-۴۹؛ کشی، معرفه الرجال، ص ۲۲۹</ref>. | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
ابوالجارود از اصحاب امام باقر و امام | ابوالجارود از اصحاب امام باقر (علیه‌السّلام) و امام صادق (علیه‌السّلام) در نیمه اول سده 2 قمری و از بنیان‌گذاران فرقه جارودیه بوده است<ref>[http://lib.eshia.ir/23022/5/2031 ابوالجارود]</ref>. | ||
== تولد == | == تولد == | ||
درباره تولد ابوالجارود اختلاف وجود دارد. دیرترین تاریخی که برای ذکر کرده‌اند به استناد روایتی که ابوالجارود از ابوالطفیل عامر بن واثله نقل کرده سال‌های پایانی سده نخست هجری بوده است<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی به همت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد5 صفحه2031</ref>.با توجه به تاریخ وفات کسانی چون [[حسن بصری]]، عبدالله اشعری و [[اصبغ بن نباته]] احتمالا وی قبل از سال 80 قمری به دنیا آمده است <ref>[https://rch.ac.ir/article/Details?id=10184 جارویه]</ref>. | درباره تولد ابوالجارود اختلاف وجود دارد. دیرترین تاریخی که برای ذکر کرده‌اند به استناد روایتی که ابوالجارود از ابوالطفیل عامر بن واثله نقل کرده سال‌های پایانی سده نخست هجری بوده است<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی به همت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد5 صفحه2031</ref>. با توجه به تاریخ وفات کسانی چون [[حسن بصری]]، عبدالله اشعری و [[اصبغ بن نباته]] احتمالا وی قبل از سال 80 قمری به دنیا آمده است <ref>[https://rch.ac.ir/article/Details?id=10184 جارویه]</ref>. | ||
== فعالیت علمی == | == فعالیت علمی == | ||
[[محمدمحسن بن علی منزوی تهرانی|آقابزرگ تهرانی]] که مؤلفی متأخر است گفته ابوالجارود از اصحاب امامان زین‌العابدین، باقرالعلوم و جعفر صادق علیهم‌السلام بوده است. هر چند که دیگر مؤلفان کهن [[مذهب شیعه|امامیه]] تنها به نقل روایت ابوالجارود از امام باقر و | [[محمدمحسن بن علی منزوی تهرانی|آقابزرگ تهرانی]] که مؤلفی متأخر است گفته ابوالجارود از اصحاب امامان زین‌العابدین، باقرالعلوم و جعفر صادق (علیهم‌السلام) بوده است. هر چند که دیگر مؤلفان کهن [[مذهب شیعه|امامیه]] تنها به نقل روایت ابوالجارود از امام باقر و امام صادق (علیهم‌السّلام) اشاره کرده‌اند. در اینکه محضر حضرت زین‌العابدین (علیه‌السّلام) را درک کرده باشد تردید وجود دارد و اکثر روایاتی که وی از زین‌العابدین نقل کرده است به واسطه فرزند ایشان عبدالله بوده است. تنها یک روایت مستقیم از امام سجاد (علیه‌السّلام) نقل کرده است که خوئی معتقد است احتمالا جاافتادگی وجود دارد<ref>نیز نک : خوئی، 7/163</ref>. | ||
== نام، القاب و کنیه == | == نام، القاب و کنیه == | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== اصالت == | == اصالت == | ||
نجاشی و طوسی او را از قبلیه همدان تیره خارف دانسته‌اند<ref>نک : ابن غضائری، 10؛ نجاشی، 170؛ طوسی، همانجا</ref>. بعضی هم او را | نجاشی و طوسی او را از قبلیه همدان تیره خارف دانسته‌اند<ref>نک : ابن غضائری، 10؛ نجاشی، 170؛ طوسی، همانجا</ref>. بعضی هم او را ایرانی‌تبار دانسته‌اند. سعد اشعری وی را اعجمی خوانده است<ref>سعد اشعری،ص 18</ref>. برخی نیز او را خراسانی دانسته‌اند<ref>نک : حمیری، 1/308</ref>. | ||
== مرگ == | == مرگ == | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
=== تاسیس فرقه جارودیه === | === تاسیس فرقه جارودیه === | ||
کتاب مسائل الامامه کهن‌ترین منبع موجود برای شرح عقاید کلامی ابوالجارود است که معتقد بود پیامبر به جانشینی [[علی بن ابی‌طالب|علی ابن ابی‌طالب]] و فرزندان او [[حسن بن علی (مجتبی)|حسن]] و [[حسین بن علی (سید الشهدا)|حسین]] علیهم‌السلام تصریح کرده است ولی پس از حسنین قطع شده لیکن از فرزندان فاطمه ( | کتاب مسائل الامامه کهن‌ترین منبع موجود برای شرح عقاید کلامی ابوالجارود است که معتقد بود پیامبر به جانشینی [[علی بن ابی‌طالب|علی ابن ابی‌طالب]] و فرزندان او [[حسن بن علی (مجتبی)|حسن]] و [[حسین بن علی (سید الشهدا)|حسین]] علیهم‌السلام تصریح کرده است ولی پس از حسنین قطع شده لیکن از فرزندان فاطمه (سلام‌الله علیها) خارج نشدنی است. هر کسی از فرزندان فاطمه که مردم را به سوی خود بخواند مفترض‌الطاعه است و بر مردم است که او را امام بدانند. به همین خاطر وی از [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب|عمر]] برائت جسته و آنها را غاصبان [[خلافت]] می‌دانست. به عقیده ابوالجارود تشخیص امام افضل از فرزندان فاطمه به علت کثرت دشوار است. از این رو شرط امامت را خروج دانسته است. وی معتقد بود که امام به هنگام بروز حوادث باید کاری انجام دهد و به وی الهام می‌شود<ref>ناشیء اکبر، 43</ref>. | ||
== دیدگاه دیگران == | == دیدگاه دیگران == | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
عموم محدثان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] در مورد ابوالجارود به تندی قضاوت کرده‌اند، او را یک رافضی افراطی توصیف می‌کنند که دربارهٔ رذیلت صحابه و فضیلت خاندان پیامبر حدیث ساخته‌است. سنت امامی هم پس از این که او «عوض شد» ردش کرد، گرچه انتقال او تا حدی قابل اطمینان دانسته شد. تفسیر او از [[قرآن]]، که به نام تفسیر الباقر شناخته می‌شد چرا که او آن را عمدتاً به اعتبار امام محمد باقر نسبت می‌دهد، گرچه گاهی از زید بن علی نقل قول می‌کند، تا حدی از طریق نقل قول تفسیر امامی [[علی بن ابراهیم بن هاشم القمی|علی بن ابراهیم بن هاشم القمی]] حفظ شده‌است. این نقل‌قول‌ها ظاهراً توسط شاگرد قمی، ابوالفضل العباس بن محمد به کار قمی افزوده شد گرچه خود قمی هم گاهی به اعتبار ابوالجارود مطالبی را ذکر کرده‌است. تفسیر ابوالجارود نشان‌دهنده یک الهیات شدیداً جبری سازگار با دیدگاه‌های ضد معتزلی رایج بین شیعیان کوفی در زمان خود است. از او توسط [[ابن شاهین]] مفسر سنی قرآن هم نقل قول‌هایی شده‌است. | عموم محدثان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] در مورد ابوالجارود به تندی قضاوت کرده‌اند، او را یک رافضی افراطی توصیف می‌کنند که دربارهٔ رذیلت صحابه و فضیلت خاندان پیامبر حدیث ساخته‌است. سنت امامی هم پس از این که او «عوض شد» ردش کرد، گرچه انتقال او تا حدی قابل اطمینان دانسته شد. تفسیر او از [[قرآن]]، که به نام تفسیر الباقر شناخته می‌شد چرا که او آن را عمدتاً به اعتبار امام محمد باقر نسبت می‌دهد، گرچه گاهی از زید بن علی نقل قول می‌کند، تا حدی از طریق نقل قول تفسیر امامی [[علی بن ابراهیم بن هاشم القمی|علی بن ابراهیم بن هاشم القمی]] حفظ شده‌است. این نقل‌قول‌ها ظاهراً توسط شاگرد قمی، ابوالفضل العباس بن محمد به کار قمی افزوده شد گرچه خود قمی هم گاهی به اعتبار ابوالجارود مطالبی را ذکر کرده‌است. تفسیر ابوالجارود نشان‌دهنده یک الهیات شدیداً جبری سازگار با دیدگاه‌های ضد معتزلی رایج بین شیعیان کوفی در زمان خود است. از او توسط [[ابن شاهین]] مفسر سنی قرآن هم نقل قول‌هایی شده‌است. | ||
== کتب | == کتب اهل‌سنت == | ||
ابوالجارود در کتب رجالی [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] سخت مطعون است، تا بدانجا که روایت حدیث از وی را روا ندانسته‌اند<ref>رجوع کنید به:یحیی بن معین، التاریخ، ج۳، ص ۴۵۶؛ احمدبن حنبل، الملل و معرفه الرجال، ج۳، ص ۳۸۲؛ ابن عدی، الکامل فی الضعفاء، ج۳، ص ۱۰۴۶-۱۰۴۸</ref>. | ابوالجارود در کتب رجالی [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] سخت مطعون است، تا بدانجا که روایت حدیث از وی را روا ندانسته‌اند<ref>رجوع کنید به:یحیی بن معین، التاریخ، ج۳، ص ۴۵۶؛ احمدبن حنبل، الملل و معرفه الرجال، ج۳، ص ۳۸۲؛ ابن عدی، الکامل فی الضعفاء، ج۳، ص ۱۰۴۶-۱۰۴۸</ref>. | ||