confirmed
۳۸٬۶۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== ولادت و نسب سید مرتضی == | == ولادت و نسب سید مرتضی == | ||
علی بن حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام کاظم (علیهالسّلام)٬ در سال ۳۵۵ق. در [[بغداد]] به دنیا آمد. کنیهاش ابوالقاسم و مشهور به سید مرتضی بود<ref>تهرانی، طبقات اعلام الشیعة، ج۲، صص۱۲۰-۱۲۱</ref>. پدرش٬ ابو احمد حسین٬ از علمای سرشناس شیعه بود و به دستگاه خلافت و حاکمان [[آل بویه]] نزدیک بود و نقیب [[علویان]]، رئیس دیوان مظالم و امیر حج بود<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۱۸۲؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۲۱، ص۱۹</ref>. مادر سید مرتضی، فاطمه دختر حسن (یا حسین) بن احمد بن حسن بن علی بن عمرالاشرف بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب(علیهالسّلام) (متوفای ۳۸۵ق) بود<ref> المحامی رشید الصفار، ترجمة الشریف المرتضی، در: شریف مرتضی، ۱۴۱۵ه.ق. ، صص۱۱-۱۲</ref>. | علی بن حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام کاظم (علیهالسّلام)٬ در سال ۳۵۵ق. در [[بغداد]] به دنیا آمد. کنیهاش ابوالقاسم و مشهور به سید مرتضی بود<ref>تهرانی، طبقات اعلام الشیعة، ج۲، صص۱۲۰-۱۲۱</ref>. پدرش٬ ابو احمد حسین٬ از علمای سرشناس شیعه بود و به دستگاه خلافت و حاکمان [[آل بویه]] نزدیک بود و نقیب [[علویان]]، رئیس دیوان مظالم و امیر حج بود<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۱۸۲؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۲۱، ص۱۹</ref>. مادر سید مرتضی، فاطمه دختر حسن (یا حسین) بن احمد بن حسن بن علی بن عمرالاشرف بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب(علیهالسّلام) (متوفای ۳۸۵ق) بود<ref> المحامی رشید الصفار، ترجمة الشریف المرتضی، در: شریف مرتضی، ۱۴۱۵ه.ق. ، صص۱۱-۱۲.</ref>. | ||
== القاب سید مرتضی == | == القاب سید مرتضی == | ||
سید مرتضی القاب متعدد و مشهوری دارد. | سید مرتضی القاب متعدد و مشهوری دارد. | ||
* از آنجاکه نسب او هم از سوی پدر و هم از سوی مادر حسینی است به او <big>شریف</big> میگویند. | * از آنجاکه نسب او هم از سوی پدر و هم از سوی مادر حسینی است به او <big>شریف</big> میگویند. | ||
* همچنین او به <big>علمالهدی</big> معروف است. بنابر گزارشی٬ یکی از بزرگان معاصران سید مرتضی [[علی بن ابیطالب|علی بن ابیطالب (علیهالسّلام)]] را در خواب دید که سید مرتضی را با لقب علمالهدی خواند و از آن شخص او را به این لقب خطاب کرد<ref>خوانساری٬ روضات الجنات٬ ج۴ ٬ ص۲۹۵</ref> . | * همچنین او به <big>علمالهدی</big> معروف است. بنابر گزارشی٬ یکی از بزرگان معاصران سید مرتضی [[علی بن ابیطالب|علی بن ابیطالب (علیهالسّلام)]] را در خواب دید که سید مرتضی را با لقب علمالهدی خواند و از آن شخص او را به این لقب خطاب کرد<ref>خوانساری٬ روضات الجنات٬ ج۴ ٬ ص۲۹۵.</ref> . | ||
* از دیگر القاب او <big>ذُوالمَجدَین</big>. استکه به دستور بهاءالدوله بویهای به او داده شد<ref>ابن جوزی٬ المنتظم٬ ج۱۵ ٬ ص۵۴</ref>. | * از دیگر القاب او <big>ذُوالمَجدَین</big>. استکه به دستور بهاءالدوله بویهای به او داده شد<ref>ابن جوزی٬ المنتظم٬ ج۱۵ ٬ ص۵۴</ref>. | ||
* او را همچنین ا<big>بوالثمانین</big> و <big>ذوالثمانین</big> خواندهاند زیرا هشتاد کتاب نوشت٬ مالک هشتاد روستا بود و هشتاد سال و هشت ماه زندگی کرد<ref>خوانساری٬ روضات الجنات٬ ج۴ ٬ ص۲۹۶</ref>. | * او را همچنین ا<big>بوالثمانین</big> و <big>ذوالثمانین</big> خواندهاند زیرا هشتاد کتاب نوشت٬ مالک هشتاد روستا بود و هشتاد سال و هشت ماه زندگی کرد<ref>خوانساری٬ روضات الجنات٬ ج۴ ٬ ص۲۹۶.</ref>. | ||
== تحصیلات سید مرتضی == | == تحصیلات سید مرتضی == | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
== سید مرتضی از منظر عالمان == | == سید مرتضی از منظر عالمان == | ||
[[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] در کتاب خلاصه درباره سید مرتضی گوید: علمالهدی رکن [[مذهب شیعه|امامیه]] و معلم ایشان بوده و مصنفات او تا زمان حاضر که ۶۹۳ هجرت میباشد، محل استفاده آن فرقه حقه میباشد<ref> ریحانه الادب، ج ۴، ص ۱۸۳ تا ۱۹۰، چاپ دوم، کتابفروشی خیام، تبریز، چاپ شفق</ref>. | [[حسن بن یوسف حلی|علامه حلی]] در کتاب خلاصه درباره سید مرتضی گوید: علمالهدی رکن [[مذهب شیعه|امامیه]] و معلم ایشان بوده و مصنفات او تا زمان حاضر که ۶۹۳ هجرت میباشد، محل استفاده آن فرقه حقه میباشد<ref> ریحانه الادب، ج ۴، ص ۱۸۳ تا ۱۹۰، چاپ دوم، کتابفروشی خیام، تبریز، چاپ شفق.</ref>. | ||
شیخ عزالدین احمد بن مقبل گوید: اگر کسی [[قسم|سوگند]] یاد کند که علمالهدی در علوم عربیه داناتر از خود عرب بوده، [[دروغ]] نگفته و [[گناه|گناهی]] نکرده است<ref> مجله مکتب اسلام، سال اول، شماره ۴</ref>. | شیخ عزالدین احمد بن مقبل گوید: اگر کسی [[قسم|سوگند]] یاد کند که علمالهدی در علوم عربیه داناتر از خود عرب بوده، [[دروغ]] نگفته و [[گناه|گناهی]] نکرده است<ref> مجله مکتب اسلام، سال اول، شماره ۴</ref>. | ||
شخصیت علمالهدی از دیدگاه دانشمندان [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] هم پوشیده نمانده است، بلکه در اثر کثرت تألیفات و آثار مورد توجه آنان نیز گردیده است. | شخصیت علمالهدی از دیدگاه دانشمندان [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] هم پوشیده نمانده است، بلکه در اثر کثرت تألیفات و آثار مورد توجه آنان نیز گردیده است. | ||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
[[ابن اثیر]] در [[کامل التواریخ]]، یافعی در مرآة الجنان، سیوطی در طبقات، [[خطیب بغدادی]] در تاریخ بغداد و ابن کثیر شامی و دیگران، همگی از سید مرتضی با بهترین عبارات یاد کردهاند و علم و فضیلت و دانش او را ستودهاند. | [[ابن اثیر]] در [[کامل التواریخ]]، یافعی در مرآة الجنان، سیوطی در طبقات، [[خطیب بغدادی]] در تاریخ بغداد و ابن کثیر شامی و دیگران، همگی از سید مرتضی با بهترین عبارات یاد کردهاند و علم و فضیلت و دانش او را ستودهاند. | ||
یکی از اساتید ادبیات عرب در [[جمهوری عربی مصر|مصر]] گوید: من از کتاب «غرر و درر» سید مرتضی، مسائلی را استفاده کردم که در هیچ یک از کتابهای دیگر نحویان بدست نیاوردم<ref>ریحانه الادب، ج ۴، ص ۱۸۴</ref>. | یکی از اساتید ادبیات عرب در [[جمهوری عربی مصر|مصر]] گوید: من از کتاب «غرر و درر» سید مرتضی، مسائلی را استفاده کردم که در هیچ یک از کتابهای دیگر نحویان بدست نیاوردم<ref>ریحانه الادب، ج ۴، ص ۱۸۴.</ref>. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||
این عالم فرزانه سرانجام پس از عمری پربار و انجام کارهایی بزرگ و ارزنده در حدود هشتاد سالگی در روز یکشنبه ۲۵ [[ربیع الاول]] ۴۳۶ ق در شهر [[بغداد]] به جوار حق شتافت<ref>شیخ عباس قمی، فوائدالرضویه، ص۲۸۵</ref>. | این عالم فرزانه سرانجام پس از عمری پربار و انجام کارهایی بزرگ و ارزنده در حدود هشتاد سالگی در روز یکشنبه ۲۵ [[ربیع الاول]] ۴۳۶ ق در شهر [[بغداد]] به جوار حق شتافت<ref>شیخ عباس قمی، فوائدالرضویه، ص۲۸۵.</ref>. | ||
و به دست «ابوالحسین نجاشی» و با کمک «محمد بن حسین جعفری» و «سلار بن عبدالعزیز» و دیگر شاگردانش [[غسل]] داده شد و سپس فرزندش سید محمد بر او [[نماز میت|نماز]] خواند و در خانهاش واقع در محله کرخ به خاک سپرده شد. | و به دست «ابوالحسین نجاشی» و با کمک «محمد بن حسین جعفری» و «سلار بن عبدالعزیز» و دیگر شاگردانش [[غسل]] داده شد و سپس فرزندش سید محمد بر او [[نماز میت|نماز]] خواند و در خانهاش واقع در محله کرخ به خاک سپرده شد. |