سید ابوالحسن اصفهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

او در اصفهان از محضر استادانی، همچون: [[ملا محمد کاشی‌]]، [[آیت‌ الله‌ کلباسی]]، [[آیت الله چهار سوقی]]، [[آیت الله درچـه‌ای]]، [[آیـت الله جـهانگیر خان قشقایی]] و ... بهره‌های‌ فراوان‌ برد و در همین ایام، خود نیز به تدریس ادبـیات عـرب، فـقه و اصول می‌پرداخت‌.<ref>[[رازی، گنجینه دانشمندان، ج۱، ص ۲۱۸]]</ref>

بسیاری‌ از فقها و مراجع بزرگ بـر ایـن کتاب‌ حـاشیه‌ زده ‌و شـرح‌ نوشته‌اند. برخی کتب فقهی‌ که‌ بـنا بـر ترتیب کتاب وسیله النجاه نگارش یافته‌اند، عبارت‌اند از: [[تحریر الوسیله]] اثر [[امام خمینی]](ره) و نـیز حـواشی‌ آیات‌ عظام: بجنوردی، حمامی، شاهرودی، مـیلانی، خویی، گلپایگانی‌ و ... .<ref>[[امین، سیدمحسن، همان جا، ج۹، ۳۳۲]]</ref>

سید ابوالحسن دروس مقدماتی حوزه علمیه را در روستای مدیسه پشت سر گذاشت و در آغاز جوانی به حوزه علمیه اصفهان رفت. پدرش به خاطر سختی‌هایی ـ مثل فقر و دوری از خانواده ـ که در مسیر تحصیل بر طلاب وارد می‌شد با طلبه شدن او مخالف بود.<ref>[[حیات جاودان، ص۲۵]]</ref> او در اصفهان، در مدرسه نیماورد با استفاده از محضر استادان آن حوزه به تکمیل دانش در علوم نقلی و عقلی پرداخت.

از میان همه استادانش در حوزه اصفهان، تنها شخصیتی که خود سید ابوالحسن به نام و نشان از او یاد کرده، آخوند [[ملا محمد کاشانی]] است.<ref>[[اعیان الشیعة، ج۲، ص۳۳۲]]</ref> که از مدرسان علوم عقلی و ریاضی بوده است.

مدتی پس از اقامت در نجف، پدرش به قصد بازگرداندن او به وطن، راهی [[عتبات]] شد. سید ابوالحسن راضی به بازگشت نبود و سید محمد (پدرش) برای قانع کردن او به سراغ استادش، [[آخوند خراسانی]] رفت. آخوند به پدرش گفت: سایر پسرانتان مال شما و سیدابوالحسن مال من باشد، کار او را به من واگذارید.<ref>[[حیات جاودانی، ص-۲۰-۲۱]]</ref>

سیدابوالحسن، در پاسخ به کسی که از کم بودن اجازات اجتهادش پرسیده بود گفته بود: "من از کسانی که وقت خود را به گرفتن این گونه امور صرف می‌کنند، نیستم".<ref>[[مشاهیر دانشمندان اسلام، ج۴، ص۳۷۵؛ تذکرة القبور یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، ص۳۸؛ وجیزه در زندگانی آیةالله اصفهانی، ص۱۷- ۱۸]]</ref>

همچنین نوشته‌اند که شیرازی، ابوالحسن اصفهانی و نیز شریعت اصفهانی را پس از خود شایسته مقام مرجعیت معرفی کرده بود.<ref>[[الشیعة و الرجعة، ج۱، ص۲۷۹]]</ref>

رساله‌ای در احکام عبادات به زبان ترکی که در میان شیعیان [[کرکوک]] در عراق متداول بوده است، ولی از محل و تاریخ چاپ آن اطلاعی در دست نیست.[[آقابزرگ، الذریعة، ج۱۰، ص۱۶]]

آیت الله [[امین‌ جبل‌ عاملی‌]] ادیب و شرح‌حال‌نگار شیعی، درباره آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی می‌گوید: «در ۱۳۵۲ قمری در سفر بـه عراق‌، او را ارزیابی کردم. دیدم مردی است، دارای فکری بزرگ که میدان اندیشه‌اش وسیع‌ اسـت‌، در علم و فقه بسیار وسـعت نـظر دارد، دورنگر است و ژرف اندیش، دارای رأیی صائب و تدبیری نیکو و بسیار موقعیت شناس است. بر همه مردم، شفیق و مهربان و دارای نفس سخاوتمند و سیاستی‌ بزرگ‌ است‌ و همین ویژگی ها باعث شده است که ریاست و زعامت عامه شـیعیان را به دست گیرد؛ چون‌ شایستگی‌ چنین‌ منصب و مقامی را دارد.»<ref>[[طبسی نجفی، محمدرضا، الشیعه و الرجعه، نجف، ۱۳۸۵ ق]]</ref>

بر پایه همین پیشینه بود که آخوند خراسانی و شیخ [[عبدالله مازندرانی]]، در ۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۸ق، اصفهانی را در اجرای اصل دوم متمم قانون اساسی ۱۳۲۵ق در شمار یکی از ۲۰ مجتهد طراز اول مطلع از مقتضیات زمان برای احراز انطباق مصوبات قانونی مجلس شورای ملی با احکام فقه شیعه، به مجلس معرفی کردند. اما اصفهانی این پیشنهاد را رد کرد و تصمیم گرفت در نجف بماند. او در ۲ ذیقعده ۱۳۲۸ق (۱۳ آبان ۱۲۸۹ش) در تلگرافی این موضوع را به مجلس شورای ملی ایران اطلاع داد.<ref>[[حائری، اسناد روحانیت و مجلس، ج۱، ص۳۹-۴۰]]</ref>