شیخ مفید: تفاوت میان نسخه‌ها

شیخ مفید (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۳۶

۵٬۲۵۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۱

بدون خلاصۀ ویرایش

Hoosinrasooli

confirmed، مدیران

۳۲٬۶۲۶

ویرایش

@@ خط ۹۶: / خط ۹۶: @@
 شیخ مفید در عصر خود ریاست و مرجعیت شیعه را بر عهده داشت. او مشرب فقهى جدیدى را بر پایه اجتهاد بر اساس قواعد و اصول منظم پایه‌گذارى کرد که بعدا شاگردانش، سید مرتضى و شیخ طوسى، این راه را ادامه دادند. این شیوۀ اجتهاد، راه میانه‌اى بود بین روش حدیثى شیخ صدوق و شیوۀ قیاسى ابن جنید در فقه. او در آغاز براى استنباط احکام، اصولى را در کتاب التذکرة بأصول الفقه تدوین کرد و سید مرتضى در کتاب الذریعه و شیخ طوسى در کتاب عدة الاصول این ابتکار استاد را پى گرفتند.<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ص۱۴۵</ref>
-شیخ مفید همچنین در تاریخ کلام شیعه جایگاه ممتازی دارد تا جایی که ابن ندیم او را پیشگام متکلمان و رئیس متکلمین در عصر خود می داند.<ref>ابن ندیم، الفهرست، ۱۹۸۸م، ص۲۲۶</ref> او در فن مناظره بسیار چیره دست بود و به خوبی از عقاید شیعه در مقابل مخالفین دفاع می نمود. کتاب الفصول المختاره او شاهدی بر این مدعاست.
+زز همچنین در تاریخ کلام شیعه جایگاه ممتازی دارد تا جایی که ابن ندیم او را پیشگام متکلمان و رئیس متکلمین در عصر خود می داند.<ref>ابن ندیم، الفهرست، ۱۹۸۸م، ص۲۲۶</ref> او در فن مناظره بسیار چیره دست بود و به خوبی از عقاید شیعه در مقابل مخالفین دفاع می نمود. کتاب الفصول المختاره او شاهدی بر این مدعاست.
+=نوآوری شیخ مفید  در فقه شیعه=
+تأثیرات و نوآوری‌های ابو نعمان را می‌توان در فقه در سه حوزه مبانی، آرای فقهی و آموزش آن نشان داد. در مبانی یکی از تأثیرات مهم وی، توجه به منبع اجماع است. آرای فقهی پیش از وی پر از رویکردهای مخالف با اجماع و شهرت و روایات علاجیه بوده‌است. شیخ مفید با رویکردی گسترده‌تر توانست نظر و رویکردی دیگر در این زمینه در پیش گیرد.
+از جمله این موارد می‌توان به باطل شدن وضو در حالت خواب نشسته، مستحب دانستن غسل احرام و غیره اشاره کرد. به‌طوری‌که پیش از وی به شهرت و اجماع توجه نمی‌شده‌است، ولی پس از وی به شهرت و اجماع توجه فراوانی می‌شود. بسیاری از فتواهای نادر در آرای فقهیان شیعه پیش از وی همچون ابن عقیل، الناصر و شیخ صدوق به سبب مخالفت با اجماع مطرح شده‌اند؛ آرایی همچون جایز بودن وضو و غسل با گلاب، جایز نبودن پرداخت زکات به همسر و غیره. فاضل استرآبادی معتقد است که استناد به شهرت و اجماع از آرای ابتکاری شیخ مفید است، چنان‌که در فتواهای شیخ مفید هیچ گونه نظری که مخالف با شهرت و اجماع باشد دیده نمی‌شود. استفاده از دلیل‌های عقلی از دیگر اثرگذاری‌های وی است. چنان‌که پس از وی از عقل به عنوان یکی از منابع حکم شرعی در فقه شیعه یاد شده‌است.
+از دیگر اثرگذاری‌های وی می‌توان به بحث مرجحات متعارضین یا برتری دهنده‌های روایت‌های متعارض اشاره کرد که بر اساس معیارهایی چون درستی سند حدیث، هماهنگی با مشهور و اجماع و ناسازگاری با عامه، روایتی بر دیگر روایات ترجیح و برتری داده می‌شد.
+در حوزه آموزش فقه می‌توان به این مطلب اشاره کرد که تا پیش از وی شیوه آموزش فقه به صورت کلاسیک و سازمان یافته مطرح نبوده‌است و عمدتاً مبتنی بر برگزاری کلاس‌های نقل متون حدیث بوده‌است. سازمان یافتگی، به مشهور شدن شیخ مفید و فقیهان بعد از وی و تضارب آراء میان آن‌ها کمک شایانی کرده‌است.<ref>http://ebookshia.com/books/pdf/945/شیخ+مفید+و+نوسازی+فقه+شیعه+(بخش+1)</ref>به گفته احمد پاکتچی در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مسئله همکاری با سلطان که در آن دوره مسئله‌ای رایج در محافل امامیه بوده‌است، نزد شیخ مفید در برخی یادداشت‌هایش در کتاب المقنعه دلالت بر نگاهی نو به حیات سیاسی امامیه می‌کند به گونه‌ای که می‌توان گفت نوعی از ولایت فقیه در این نگرش تبلور دارد.<ref>https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4697</ref>
 =شیخ مفید از نگاه دیگران=
@@ خط ۱۱۷: / خط ۱۲۷: @@
 یکى دیگر از دانشمندان اهل سنت درباره او مى‌گوید: «او بزرگى از بزرگان امامیه و رئیس فقه و کلام و مباحثه مى‌باشد. او با پیروان هر عقیده به مباحثه و مناظره مى‌پرداخت. موقعیت شایان توجهى در تشکیلات دولت آل بویه داشت. او صدقه فراوان مى‌داد. بسیار اهل خشوع و تهجد و اهل نماز و روزه و خوش‌لباس بود.<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه به نقل از شذرات الذهب،ج ۳،ص ۱۹۹</ref>
+==خطیب بغدادی==
+خطیب بغدادی که‌ اندکی پس از وی می‌زیسته در تاریخ بغداد نظر به تعصب خاص خود از وی نام برده و سخنانی ناهنجار گفته است که از شخصی چون خطیب بعید نیست.<ref>خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۴۴۹</ref>
+سخنان خطیب به روشنی می‌رساند که متعصبان مخالف چقدر از شخصیت شیخ مفید و تالیفات و مکتب وی در رواج مذهب اهل بیت عصمت و طهارت هراس داشته‌اند. چنان‌که از سخنان دانشمندان بعدی عامه نیز روشن می‌گردد.
+==بن ابی‌طی==
+ابن ابی‌طی می‌گوید: "وی از مستمندان دستگیری بسیار می‌کرد، فروتنی و خشوع وی زیاد، و نماز و روزه‌اش فراوان، و لباسش زبر بود. " دیگری گفته است: گاه بود که عضدالدوله شیخ مفید را زیارت می‌کرد. مفید شیخی متوسط القامه، لاغر‌اندام و گندم‌گون بود. هفتاد و شش سال زندگی کرد. بیش از دویست کتاب تصنیف کرده است. ماجرای تشییع جنازه او مشهور است، زیرا هشتاد هزار نفر از رافضیان و شیعیان او را تشییع کردند. خدا اهل تسنن را از شر او آسوده گردانید! وفات او در ماه رمضان اتفاق افتاد. <ref>یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآت الجنان، ج۳، ص۲۲</ref>
 =آثار شیخ مفید=