۲۶٬۴۵۲
ویرایش
قیام مردم تبریز 1356: تفاوت میان نسخه‌ها
←تعطیی حوزه، دانشگاه و بازار
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
استاندار آذربایجان در این زمان سپهبد اسکندر آزموده بود که از بستگان نخست‌وزیر وقت، جمشید آموزگار محسوب می‌شد. وی یکی از افراد مؤثر در کودتای آمریکائی، انگلیسی 28 مرداد 1332 بود که به واسطه خدمات و وفاداری به شاه ، در ارتش ارتقای درجه یافته و تا جایگاه سپهبدی پیشرفت کرده بود. زمانی که جمشید آموزگار به وزارت داراییِ دولت امیرعباس هویدا منصوب شد، آزموده بدون کم‌ترین تخصص و ابراز لیاقتی مانند بسیاری از اعضای کابینه، ابتدا به معاونت وزارت دارایی و سپس به ریاست کل گمرکات ایران گمارده شد. با تغییر جایگاه آموزگار از وزارت دارایی به وزارت کشور، نامبرده به عنوان استاندار آذربایجان شرقی انتخاب و به شاه معرفی شد و مورد تأیید قرار گرفت. آزموده زمانی در تبریز در سمت فرماندهی لشگر خدمت می‌کرد و به واسطه خشونت بیش از حد و نداشتن عفت کلام، مورد نفرت اهالی این شهر قرار گرفت و عاقبت نیز به درخواست و پافشاری ملت، از مقام خویش معزول و از این شهر منتقل شد. بازگشت دوباره آزموده به تبریز و انتصاب وی در مقامی جدید، این بار در سمتی به مراتب بالاتر از قبل نشان از بی‌اعتنایی دولت نسبت به خواست و اراده مردم و انتقام و کینه‌جویی شخصی این مرد خطرناک می‌داد. برگزاری مراسم چهلم در تبریز فرصت مناسبی برای عقده‌گشایی از حوادث گذشته فراهم آورده بود. | استاندار آذربایجان در این زمان سپهبد اسکندر آزموده بود که از بستگان نخست‌وزیر وقت، جمشید آموزگار محسوب می‌شد. وی یکی از افراد مؤثر در کودتای آمریکائی، انگلیسی 28 مرداد 1332 بود که به واسطه خدمات و وفاداری به شاه ، در ارتش ارتقای درجه یافته و تا جایگاه سپهبدی پیشرفت کرده بود. زمانی که جمشید آموزگار به وزارت داراییِ دولت امیرعباس هویدا منصوب شد، آزموده بدون کم‌ترین تخصص و ابراز لیاقتی مانند بسیاری از اعضای کابینه، ابتدا به معاونت وزارت دارایی و سپس به ریاست کل گمرکات ایران گمارده شد. با تغییر جایگاه آموزگار از وزارت دارایی به وزارت کشور، نامبرده به عنوان استاندار آذربایجان شرقی انتخاب و به شاه معرفی شد و مورد تأیید قرار گرفت. آزموده زمانی در تبریز در سمت فرماندهی لشگر خدمت می‌کرد و به واسطه خشونت بیش از حد و نداشتن عفت کلام، مورد نفرت اهالی این شهر قرار گرفت و عاقبت نیز به درخواست و پافشاری ملت، از مقام خویش معزول و از این شهر منتقل شد. بازگشت دوباره آزموده به تبریز و انتصاب وی در مقامی جدید، این بار در سمتی به مراتب بالاتر از قبل نشان از بی‌اعتنایی دولت نسبت به خواست و اراده مردم و انتقام و کینه‌جویی شخصی این مرد خطرناک می‌داد. برگزاری مراسم چهلم در تبریز فرصت مناسبی برای عقده‌گشایی از حوادث گذشته فراهم آورده بود. | ||
زمانی که مسئول ساواک استان، روز قبل از حادثه چهلم در تبریز، خواست آزموده را از خطرات احتمالی آگاه ساخته و او را که مسئول هماهنگی و رسیدگی به هرگونه حادثه احتمالی در استان بود، برای اتفاقات پیش رو آماده کند، دریافت که وی در سفری چند روزه در دشت مغان به سر می‌برد. آزموده پس از اطلاع از وضع موجود و برنامه روحانیت برای اجرای مراسم چهلم شهدای شهر قم در مسجد میرزا یوسف مجتهدی، طی تماس تلفنی با ارتشبد نعمت‌الله نصیری، ریاست کل ساواک در این باره رایزنی می‌کند و نصیری چنین پاسخ می‌دهد که: «برگزاری مراسم در مساجد اشکالی ندارد، اما از تظاهرات خیابانی باید به نحو مقتضی جلوگیری گردد.» | زمانی که مسئول ساواک استان، روز قبل از حادثه چهلم در تبریز، خواست آزموده را از خطرات احتمالی آگاه ساخته و او را که مسئول هماهنگی و رسیدگی به هرگونه حادثه احتمالی در استان بود، برای اتفاقات پیش رو آماده کند، دریافت که وی در سفری چند روزه در دشت مغان به سر می‌برد. آزموده پس از اطلاع از وضع موجود و برنامه روحانیت برای اجرای مراسم چهلم شهدای شهر قم در مسجد میرزا یوسف مجتهدی، طی تماس تلفنی با ارتشبد نعمت‌الله نصیری، ریاست کل ساواک در این باره رایزنی می‌کند و نصیری چنین پاسخ می‌دهد که: «برگزاری مراسم در مساجد اشکالی ندارد، اما از تظاهرات خیابانی باید به نحو مقتضی جلوگیری گردد.» | ||
در اعتراضات وسیع و گسترده‌‌ی تبریز، قطعاً مردم خشمگین از توهین، تحقیر و تبعیض حکومت، به رهبری روحانیت مبارز و شجاعِ طرفدار امام خمینی، نقش عمده و اصلی این واقعه‌ی حماسی را ایفا کردند؛ اما در گزارش‌های ساواک و در محافل سیاسی و دولتی و مطبوعات و رسانه‌های وابسته به رژیم، تلاش شد این تظاهرات تاریخی، با عملیات گروه‌های نامأنوس همچون کمونیست‌های وارداتی و مارکسیست‌های اسلامی خلط شود! چنین تلاش‌های موهنی از جانب نهادهای حکومتی، ظاهراً تنها به دلیل اثبات توهمات «شاهنشاه آریامهر»، در مورد مسئله «ارتجاع سرخ و سیاه» صورت پذیرفته بود و حتی در همان زمان نیز موجبات حیرت و ریشخند اهل سیاست و مطلعین جامعه ایران را برانگیخت. در یکی از گزارش‌های ساواک، آمده است: «بدیهی است در این میان عناصر کمونیست و مارکسیست‌های اسلامی و دیگر عوامل منحرفِ مخرب نیز به فکر افتادند تا از فرصت پیش آمده حداکثر استفاده ممکن را به عمل آورند؛ لذا به تلاش پرداختند.»[17] اما مترینکو، سرکنسول ایالات متحده در تبریز، در این رابطه نظر دیگری دارد. وی در بخشی از گزارش خویش در خصوص شرکت‌کنندگان در تظاهرات تبریز نوشته است: «به نظر می‌رسد که آشوب‌طلبان، عمدتاً از مردان جوان باشند که کم‌سال‌ترین آن‌ها نوجوانان بودند. به‌رغم اعلامیه‌های رسمی که جمعیت را «مارکسیست‌های اسلامی» معرفی می‌کرد، در محل، نظرات غیررسمی حاکی از این بود که این اصطلاح هیچ‌گونه معنا و مفهومی در مورد آن‌چه در تبریز اتفاق افتاد، ندارد»! | در اعتراضات وسیع و گسترده‌‌ی تبریز، قطعاً مردم خشمگین از توهین، تحقیر و تبعیض حکومت، به رهبری روحانیت مبارز و شجاعِ طرفدار امام خمینی، نقش عمده و اصلی این واقعه‌ی حماسی را ایفا کردند؛ اما در گزارش‌های ساواک و در محافل سیاسی و دولتی و مطبوعات و رسانه‌های وابسته به رژیم، تلاش شد این تظاهرات تاریخی، با عملیات گروه‌های نامأنوس همچون کمونیست‌های وارداتی و مارکسیست‌های اسلامی خلط شود! چنین تلاش‌های موهنی از جانب نهادهای حکومتی، ظاهراً تنها به دلیل اثبات توهمات «شاهنشاه آریامهر»، در مورد مسئله «ارتجاع سرخ و سیاه» صورت پذیرفته بود و حتی در همان زمان نیز موجبات حیرت و ریشخند اهل سیاست و مطلعین جامعه ایران را برانگیخت. در یکی از گزارش‌های ساواک، آمده است: «بدیهی است در این میان عناصر کمونیست و مارکسیست‌های اسلامی و دیگر عوامل منحرفِ مخرب نیز به فکر افتادند تا از فرصت پیش آمده حداکثر استفاده ممکن را به عمل آورند؛ لذا به تلاش پرداختند.»[17] اما مترینکو، سرکنسول ایالات متحده در تبریز، در این رابطه نظر دیگری دارد. وی در بخشی از گزارش خویش در خصوص شرکت‌کنندگان در تظاهرات تبریز نوشته است: «به نظر می‌رسد که آشوب‌طلبان، عمدتاً از مردان جوان باشند که کم‌سال‌ترین آن‌ها نوجوانان بودند. به‌رغم اعلامیه‌های رسمی که جمعیت را «مارکسیست‌های اسلامی» معرفی می‌کرد، در محل، نظرات غیررسمی حاکی از این بود که این اصطلاح هیچ‌گونه معنا و مفهومی در مورد آن‌چه در تبریز اتفاق افتاد، ندارد»! | ||
[[پرونده:انعکاس قیام مردم تبریز در روزنامه کیهان.jpg|بندانگشتی|انعکاس قیام مردم تبریز در روزنامۀ کیهان]] | |||
2- قیام اسلامی تبریز | 2- قیام اسلامی تبریز | ||