پرش به محتوا

قیام مردم تبریز 1356: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۰: خط ۳۰:


===درگیری مردم با نیروهای نظامی===
===درگیری مردم با نیروهای نظامی===
یکی از مسیرها از میدان باغ گلستان آغاز می‌شد و جمعیتی بالغ بر هزار نفر، پس از اجتماع در این میدان، برای حرکت به سمت مسجد مجتهدی آماده شدند. در حدود ساعت 8 الی 9 صبح، دسته‌ای از نیروهای شهربانی مستقر در میدان باغ گلستان، هنگام عبور برخی از اجتماع‌کنندگان، آنها را مورد ضرب و شتم قرار داده و مانع از حرکت ایشان شدند. با اعتراض باقی حاضران در محل، صحنه‌ درگیری میان مأموران و معترضان گردید. این نخستین درگیری در سطح شهر تبریز بود که در ساعات ابتدایی روز بود.
یکی از مسیرها از میدان باغ گلستان آغاز می‌شد و جمعیتی بالغ بر هزار نفر، پس از اجتماع در این میدان، برای حرکت به سمت مسجد مجتهدی آماده شدند. در حدود ساعت 8 الی 9 صبح، دسته‌ای از نیروهای شهربانی مستقر در میدان باغ گلستان، هنگام عبور برخی از اجتماع‌کنندگان، آنها را مورد ضرب و شتم قرار داده و مانع از حرکت ایشان شدند. با اعتراض باقی حاضران در محل، صحنۀ درگیری میان مأموران و معترضان گردید. این نخستین درگیری در سطح شهر تبریز بود که در ساعات ابتدایی روز بود. حادثۀ دیگری در حدود ساعت 10:30 در حوالی چهار راه شهناز (خیابان شریعتی فعلی) اتفاق افتاد، سرگرد حق‌شناس، رئیس کلانتری 6 بازار برای متفرق کردن اجتماع‌کنندگان در یکی از نقاط شلوغ شهر، مبادرت به شلیک تیر هوایی نموده و سربازان خود را مأمور سرکوب حاضران نمود. این رفتار خشن و جنون‌آمیز که بدون اندک تخلفی از جانب مردم حاضر در محل، توسط افسر نامبرده صورت گرفت، موجبات خشم عمومی را فراهم آورد و عزاداران را به مقاومت و درگیری با مأموران شهربانی تحریک کرد.
حادثۀ دیگری در حدود ساعت 10:30 در حوالی چهار راه شهناز (خیابان شریعتی فعلی) اتفاق افتاد، سرگرد حق‌شناس، رئیس کلانتری 6 بازار برای متفرق کردن اجتماع‌کنندگان در یکی از نقاط شلوغ شهر، مبادرت به شلیک تیر هوایی نموده و سربازان خود را مأمور سرکوب حاضران نمود. این رفتار خشن و جنون‌آمیز که بدون اندک تخلفی از جانب مردم حاضر در محل، توسط افسر نامبرده صورت گرفت، موجبات خشم عمومی را فراهم آورد و عزاداران را به مقاومت و درگیری با مأموران شهربانی تحریک کرد.


===شهادت محمد تجلا===  
===شهادت محمد تجلا===  
اما مهم‌ترین حادثه، در صبح این روز، در مقابل مسجد میرزا یوسف مجتهدی اتفاق می‌افتد. در حدود ساعت 9 صبح، اهالی، کسبه، کارگران، طلاب، روحانیون و توده‌های مردم در ابتدای بازار جمع شده، تا به قصد مسجد میرزا یوسف حرکت کنند؛ لکن در برابر مسجد، با تجمع و موضع‌گیری مأموران شهربانی و نیروهای انتظامی به فرماندهی سرگرد حق‌شناس مواجه شدند. هنگامی که مشهدی محمد، کفش‌دار مسجد قصد باز کردن درب مسجد را کند، سرگرد حق‌شناس، شخصیت منفوری که در سرکوب قیام خونین 15 خرداد 1342 دست داشت و به شدت مورد لعن و نفرین مردم آزاده‌ تبریز بود، اجازه‌ بازگشایی درب مسجد را نداد و صحن قدسی مسجد را «طویله» خطاب کرده، حاضرین را از ورود به این مکان مقدس باز داشت. در این حین، جوانی انقلابی به نام '''محمد تجلا''' که از برخورد توهین‌آمیز حق‌شناس به غایت در خشم شده، پاره سنگی به جانب او پرتاب کرد، لکن پس از این اقدام، هدف گلوله قرار گرفت و به [[شهادت]] رسید.  
اما مهم‌ترین حادثه، در صبح این روز، در مقابل مسجد میرزا یوسف مجتهدی اتفاق می‌افتد. در حدود ساعت 9 صبح، اهالی، کسبه، کارگران، طلاب، روحانیون و توده‌های مردم در ابتدای بازار جمع شده، تا به قصد مسجد میرزا یوسف حرکت کنند؛ لکن در برابر مسجد، با تجمع و موضع‌گیری مأموران شهربانی و نیروهای انتظامی به فرماندهی سرگرد حق‌شناس مواجه شدند. هنگامی که مشهدی محمد، کفش‌دار مسجد قصد باز کردن درب مسجد را داشت، سرگرد حق‌شناس، شخصیت منفوری که در سرکوب [[قیام ۱۵ خرداد|قیام خونین 15 خرداد 1342]] دست داشت و به شدت مورد لعن و نفرین مردم آزاده‌ تبریز بود، اجازۀ بازگشایی درب مسجد را نداد و صحن قدسی مسجد را «طویله» خطاب کرده، حاضرین را از ورود به این مکان مقدس باز داشت. در این حین، جوانی انقلابی به نام '''محمد تجلا''' که از برخورد توهین‌آمیز حق‌شناس به غایت در خشم شده، پاره سنگی به جانب او پرتاب کرد، لکن پس از این اقدام، هدف گلوله قرار گرفت و به [[شهادت]] رسید. در پی این حادثه و با شلیک تیر هوایی و نیز حمله‌ مأموران شهربانی به تجمع‌کنندگان، معترضان نیز در دفاع از خود، با پلیس درگیر شده، از بازار خارج و در خیابان‌های اطراف پراکنده شدند.  
در پی این حادثه و با شلیک تیر هوایی و نیز حمله‌ مأموران شهربانی به تجمع‌کنندگان، معترضان نیز در دفاع از خود، با پلیس درگیر شده، از بازار خارج و در خیابان‌های اطراف پراکنده شدند. جمعیت آزرده و خشمگین، نخستین پاسگاه پلیس را در حوالی بازار مورد حمله قرار دادند و شیشه‌های آن را فرو  ریختند و خودرو و موتورسیکلت‌های مربوط به آن را به آتش کشیدند. پس از شروع درگیری از مقابل مسجد میرزا یوسف، جمعیت در سطح شهر و در خیابان‌های فردوسی، شهناز شمالی، کوروش کبیر، دارایی، دانشسرا و امین که در محدوده‌ی بازار قرار دارند، از این طریق اعتراضات و درگیری با نیروهای امنیتی و انتظامی در بخش وسیعی از شهر تبریز گسترش یافت. حدود ساعت 9:30 صبح، پس از انتشار خبر تشدید درگیری‌ها در مقابل مسجد میرزا یوسف، و افزایش لحظه به لحظه‌ جمعیت خشمگین و معترض در سطح شهر، شهربانی تبریز با مشاهده‌ عجز و ناتوانی مأموران در سرکوب و کنترل بر اوضاع ، فرمان ترک پست و مراجعه به کلانتری‌های تابعه را صادر کرد و از این رو بخش اعظم شهر تبریز، از نیروهای انتظامی تخلیه شده، در اختیار مخالفان و معترضان حکومت قرار گرفت.


===تسلط اعتراض‌کنندگان بر شهر===
===تسلط اعتراض‌کنندگان بر شهر===