طریقت خاکساریه: تفاوت میان نسخه‌ها

رساله‌های خاکساریه دلالت بر آن دارد که آنان اعقاب قلندران حیدری و نیز متأثر از جلالیه‌اند. <ref>فتوّت نامه‌ها و رسائل خاکساریّه، سی رساله، چاپ مهران افشاری، ج۱، ص۴۰ ـ ۴۲، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۲ش.</ref> (نیز رجوع کنید به حیدریه). شاهزاده و بانو، یکی از قصه‌هایی که ظاهراً در بین سده‌های یازدهم ودوازدهم در هند نوشته شده است، نشان می‌دهد که برخی از قلندران جامه خاکستری می‌پوشیدند و بر چهره خود خاکستر می‌مالیدند و آیین آنان خاکساری نامیده می‌شد. شاید منشأ تسمیه خاکساریه چنین رسم و آیینی بوده باشد.

خاکساران امروزی سلسله خودرا خاکسار جلالیِ ابوترابی معرفی می‌کنند. <ref>حسین منجمی، مبانی سلوک در سلسله خاکسار جلالی و تصوف، ج۱، ص۲۱، تهران ۱۳۷۹ش.</ref> <ref>حسین منجمی، مبانی سلوک در سلسله خاکسار جلالی و تصوف، ج۱، ص۴۹، تهران ۱۳۷۹ش.</ref> <ref>حسین منجمی، مبانی سلوک در سلسله خاکسار جلالی و تصوف، ج۱، ص۵۱، تهران ۱۳۷۹ش.</ref> آنان با ذکر واژه ابو تراب ظاهراً نوعی ارتباط بین نام سلسله خود و کنیه علی علیه‌السلام ایجاد کرده‌اند.

خاکساریه مانند حیدریه سرسلسله خود را شخصی به نام سید جلال الدین حیدر معرفی کرده‌اند <ref>عبدالکریم مدرسی عالم، گنجینه اولیاء، ج۱، ص۱۱۱ـ۱۱۲، یا، آئینه عرفا، تهران ۱۳۳۸ش.</ref> <ref>عبدالحسین زرینکوب، جستجو در تصوف ایران، ج۱، ص۳۷۶، تهران ۱۳۶۳ش.</ref> و رساله‌ای نیز به او نسبت داده‌اند که در آن، اعتقادات و آداب خاکساریه شرح داده شده است. <ref>فتوّت نامه‌ها و رسائل خاکساریّه، سی رساله، چاپ مهران افشاری، ج۱، ص۱۷۱ـ۱۸۶، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۲ش.</ref>

آنان بر خلاف حیدریه عهد صفوی که مقصودشان از سیدجلال الدین حیدر همان قطب الدین حیدر تونی بود <ref>آیین قلندری، مشتمل بر چهار رساله در باب قلندری، خاکساری، ج۱، ص۱۸۳، فرقه عجم و سخنوری، چاپ ابوطالب میرعابدینی و مهران افشاری، تهران، فراروان، ۱۳۷۴ش.</ref> (نیز رجوع کنید به حیدریه)، به درستی نمی‌دانند که سید جلال الدین حیدر کیست و برخی از رساله‌های آنان نشان می‌دهد که او را همان سید جلال بخاری (متوفی ۶۹۰)، از صوفیان سهروردی هند و پیشوای طریقه جلالیه، می‌پندارند. <ref>آیین قلندری، مشتمل بر چهار رساله در باب قلندری، خاکساری، ج۱، ص۲۹۲ـ۲۹۳، فرقه عجم و سخنوری، چاپ ابوطالب میرعابدینی و مهران افشاری، تهران، فراروان، ۱۳۷۴ش.</ref>

به هرحال، تأثیرپذیری خاکساران از جلالیه هند قطعی است.