پرش به محتوا

ابن عثمان: تفاوت میان نسخه‌ها

۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ ژوئن ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '[[رده: شخصیت‌ها' به '[[رده: شخصیت ‌ها')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:


==مشاغل و مسئولیت‌ها==
==مشاغل و مسئولیت‌ها==
===دوره سلطنت سلطان محمد بن‌ عبدالله‌ ===
===دوره سلطنت سلطان محمد بن‌ عبدالله‌===
پدرش‌ به‌ صحافى‌ اشتغال‌ داشت‌ و نیز در یکى‌ از مساجد مکناس‌ وعظ مى‌کرد. ابن‌ عثمان‌ در روزگار جوانى‌، همچون‌ پدر به‌ صحافى‌ مشغول‌ شد و آنگاه‌ وظیفه کتابداری‌ و سپس‌ منصب‌ کتابت‌ را در دستگاه‌ سلطان‌ محمد بن‌ عبدالله‌ برعهده‌ گرفت‌. او مدتى‌ نیز به‌ سمت‌ قضای‌ تطوان‌ برگزیده‌ شد و آنگاه‌ به‌ امارت‌ آن‌ شهر رسید. برخى‌ در باب‌ امارت‌ وی‌ تردید کرده‌اند <ref>فاسى‌، 7(2)/44</ref>.
پدرش‌ به‌ صحافى‌ اشتغال‌ داشت‌ و نیز در یکى‌ از مساجد مکناس‌ وعظ مى‌کرد. ابن‌ عثمان‌ در روزگار جوانى‌، همچون‌ پدر به‌ صحافى‌ مشغول‌ شد و آنگاه‌ وظیفه کتابداری‌ و سپس‌ منصب‌ کتابت‌ را در دستگاه‌ سلطان‌ محمد بن‌ عبدالله‌ برعهده‌ گرفت‌. او مدتى‌ نیز به‌ سمت‌ قضای‌ تطوان‌ برگزیده‌ شد و آنگاه‌ به‌ امارت‌ آن‌ شهر رسید. برخى‌ در باب‌ امارت‌ وی‌ تردید کرده‌اند <ref>فاسى‌، 7(2)/44</ref>.


خط ۲۲: خط ۲۲:
آنگاه‌ به‌ [[فلسطین‌]] رفت‌ و از شهرهای‌ [[قدس‌]] و [[عکا]] و نیز امیر جَزّاز، فرمانروای‌ فلسطین‌، دیدار کرد. پس‌ از آن‌ از طریق‌ دریا آهنگ‌ دیدار [[قبرس‌]] کرد، اما در بین‌ راه‌ کشتى‌ دچار آشوب‌ دریا شد و او ناچار به‌ طرف‌ [[تونس‌]] رفت‌ و پس‌ از چند روز به‌ مغرب‌ بازگشت‌ و در رمضان‌ 1202 به‌ پایتخت‌ وارد شد.  
آنگاه‌ به‌ [[فلسطین‌]] رفت‌ و از شهرهای‌ [[قدس‌]] و [[عکا]] و نیز امیر جَزّاز، فرمانروای‌ فلسطین‌، دیدار کرد. پس‌ از آن‌ از طریق‌ دریا آهنگ‌ دیدار [[قبرس‌]] کرد، اما در بین‌ راه‌ کشتى‌ دچار آشوب‌ دریا شد و او ناچار به‌ طرف‌ [[تونس‌]] رفت‌ و پس‌ از چند روز به‌ مغرب‌ بازگشت‌ و در رمضان‌ 1202 به‌ پایتخت‌ وارد شد.  


پس‌ از آن‌ برای‌ استراحت‌ و دیدار با خانواده‌اش‌ به‌ مکناس‌ رفت‌، اما سلطان‌ محمد از او خواست‌ بى‌درنگ‌ به‌ [[تلمسان‌]] برود و با اسیران‌ الجزایری‌ که‌ از اسپانیا باز مى‌گشتند، همراهى‌ کند. ابن‌ عثمان‌ در سفرنامه‌اش‌ احراز المعلى‌ از تبادل‌ اسیران‌ میان‌ [[الجزایر]] و اسپانیا و نیز از دیدار با اسیران‌ بازگشته الجزایری‌ و نقش‌ سلطان‌ محمد در آزادی‌ آنان‌ و پولهایى‌ که‌ در این‌ راه‌ صرف‌ شده‌، به‌ تفصیل‌ سخن‌ گفته‌ است‌. او از عهده انجام‌ مأموریت‌ تازه‌ نیز به‌ خوبى‌ برآمد. پس‌ از بازگشت‌ از این‌ مأموریت‌ به‌ زادگاهش‌ رفت‌ تا چندی‌ به‌ استراحت‌ بپردازد. ابن‌ عثمان‌ پس‌ از مدتى‌ اقامت‌ در مکناس‌ به‌ منصب‌ وزارت‌ خویش‌ در کاخ‌ سلطنتى‌ [[فاس‌]] بازگشت‌.
پس‌ از آن‌ برای‌ استراحت‌ و دیدار با خانواده‌اش‌ به‌ مکناس‌ رفت‌، اما سلطان‌ محمد از او خواست‌ بى‌درنگ‌ به‌ [[تلمسان‌]] برود و با اسیران‌ الجزایری‌ که‌ از اسپانیا باز مى‌گشتند، همراهى‌ کند. ابن‌ عثمان‌ در سفرنامه‌اش‌ احراز المعلى‌ از تبادل‌ اسیران‌ میان‌ [[الجزایر]] و اسپانیا و نیز از دیدار با اسیران‌ بازگشته الجزایری‌ و نقش‌ سلطان‌ محمد در آزادی‌ آنان‌ و پولهایى‌ که‌ در این‌ راه‌ صرف‌ شده‌، به‌ تفصیل‌ سخن‌ گفته‌ است‌. او از عهده انجام‌ مأموریت‌ تازه‌ نیز به‌ خوبى‌ برآمد. پس‌ از بازگشت‌ از این‌ مأموریت‌ به‌ زادگاهش‌ رفت‌ تا چندی‌ به‌ استراحت‌ بپردازد. ابن‌ عثمان‌ پس‌ از مدتى‌ اقامت‌ در مکناس‌ به‌ منصب‌ وزارت‌ خویش‌ در کاخ‌ سلطنتى‌ [[فاس|فاس‌]] بازگشت‌.


===دوره سلطنت زید بن محمد===
===دوره سلطنت زید بن محمد===
خط ۳۷: خط ۳۷:
==آثار==
==آثار==
ابن‌ عثمان‌ آثار زیادی‌ نوشته‌ که‌ بیشتر آنها سفرنامه‌هایى‌ مبنى‌ بر گزارش‌ سفرهای‌ او به‌ کشورهای‌ مختلف‌ است‌:  
ابن‌ عثمان‌ آثار زیادی‌ نوشته‌ که‌ بیشتر آنها سفرنامه‌هایى‌ مبنى‌ بر گزارش‌ سفرهای‌ او به‌ کشورهای‌ مختلف‌ است‌:  
*کتاب‌ [[الاکسیر فى‌ فکاک‌ الا´سیر]] که‌ سفرنامه وی‌ در نخستین‌ دوره سفارت‌ او به‌ اسپانیاست‌، در 1965م‌ به‌ کوشش‌ م[[حمد فاسى‌]] در رباط چاپ‌ شده‌ است‌. نویسنده‌ در این‌ کتاب‌، تمامى‌ حوادث‌ و رویدادهای‌ سفرش‌ را از آغاز تا انجام‌ به‌ زیبایى‌ شرح‌ داده‌ است‌. او از مردمان‌، شخصیتهای‌ سیاسى‌ - اجتماعى‌، علمى‌، مذهبى‌، دانشگاهها و مدارس‌، بیمارستانها، راهها و خیابانها، [[مساجد]]، [[کلیسا]]ها، [[دیر]]ها و [[راهبه]]‌ها، نظامیان‌ و قلعه‌های‌ نظامى‌، بازار و اوضاع‌ اقتصادی‌، چگونگى‌ کشاورزی‌، پیشرفتهای‌ علمى‌ و صنعتى‌، زندگى‌ مردم‌ و آداب‌ و سنن‌ و اخلاق‌ و کردار آنان‌، تا آنجا که‌ در حوزه دید او قرار گرفته‌، اطلاعات‌ روشن‌ و مفیدی‌ به‌ دست‌ داده‌ است‌. او با ذکر دقیق‌ رویدادها، از دیدارش‌ با کارلوس‌ سوم‌ پادشاه‌ اسپانیا سخن‌ مى‌گوید و جزئیات‌ احوال‌ او و تاریخچه‌ای‌ از خاندانش‌ را بیان‌ مى‌کند. در این‌ میان‌ از شهرهای‌ بزرگى‌ چون‌ مادرید، و شهرهای‌ بزرگ‌ کهنى‌ چون‌ [[اشبیلیه‌]]، [[قرطبه‌]]، [[طلیطله‌]] و [[غرناطه‌]] با گستردگى‌ بیشتر سخن‌ گفته‌ است‌. از آنجا که‌ نویسنده‌ مسلمان‌ و دارای‌ غیرت‌ دینى‌ است‌، از اسپانیا عموماً و از شهرهای‌ بازمانده‌ از دوران‌ حاکمیت‌ اسلام‌ خصوصاً با شیفتگى‌ و دلبستگى‌ ویژه‌ سخن‌ رانده‌ است‌.
*کتاب‌ [[الاکسیر فى‌ فکاک‌ الا´سیر]] که‌ سفرنامه وی‌ در نخستین‌ دوره سفارت‌ او به‌ اسپانیاست‌، در 1965م‌ به‌ کوشش‌ م[[حمد فاسى‌]] در رباط چاپ‌ شده‌ است‌. نویسنده‌ در این‌ کتاب‌، تمامى‌ حوادث‌ و رویدادهای‌ سفرش‌ را از آغاز تا انجام‌ به‌ زیبایى‌ شرح‌ داده‌ است‌. او از مردمان‌، شخصیتهای‌ سیاسى‌ - اجتماعى‌، علمى‌، مذهبى‌، دانشگاهها و مدارس‌، بیمارستانها، راهها و خیابانها، [[مساجد]]، [[کلیسا]]ها، [[دیر]]ها و [[راهبه]]‌ها، نظامیان‌ و قلعه‌های‌ نظامى‌، بازار و اوضاع‌ اقتصادی‌، چگونگى‌ کشاورزی‌، پیشرفتهای‌ علمى‌ و صنعتى‌، زندگى‌ مردم‌ و آداب‌ و سنن‌ و اخلاق‌ و کردار آنان‌، تا آنجا که‌ در حوزه دید او قرار گرفته‌، اطلاعات‌ روشن‌ و مفیدی‌ به‌ دست‌ داده‌ است‌. او با ذکر دقیق‌ رویدادها، از دیدارش‌ با کارلوس‌ سوم‌ پادشاه‌ اسپانیا سخن‌ مى‌گوید و جزئیات‌ احوال‌ او و تاریخچه‌ای‌ از خاندانش‌ را بیان‌ مى‌کند. در این‌ میان‌ از شهرهای‌ بزرگى‌ چون‌ مادرید، و شهرهای‌ بزرگ‌ کهنى‌ چون‌ [[اشبیلیه‌]]، [[قرطبه‌]]، [[طلیطله‌]] و [[غرناطه‌]] با گستردگى‌ بیشتر سخن‌ گفته‌ است‌. از آنجا که‌ نویسنده‌ مسلمان‌ و دارای‌ غیرت‌ دینى‌ است‌، از اسپانیا عموماً و از شهرهای‌ بازمانده‌ از دوران‌ حاکمیت‌ اسلام‌ خصوصاً با شیفتگى‌ و دلبستگى‌ ویژه‌ سخن‌ رانده‌ است‌.
غیرت‌ اسلامى‌ ابن‌ عثمان‌ سبب‌ شده‌ است‌ که‌ وی‌ به‌ هنگام‌ یاد کردن‌ از شهرها و آبادیهای‌ اسپانیا عبارت‌: «اعادها الله‌ داراسلام‌» را به‌ کار ببرد و یا پادشاه‌ اسپانیا را «طاغیه‌» بنامد. به‌ طور کلى‌ وی‌ به‌ هنگام‌ ذکر آثار دیرین‌ اسلامى‌ با تأسف‌ سخن‌ مى‌گوید. اطلاعاتى‌ که‌ ابن‌ عثمان‌ از تاریخ‌ اسلام‌ در اسپانیا و نیز تاریخ‌ مسیحیت‌ و فرمانروایان‌ مسیحى‌ آنجا به‌ دست‌ مى‌دهد، بیانگر چیره‌دستى‌ او در تاریخ‌ و سیاست‌ و عقاید است‌.  
غیرت‌ اسلامى‌ ابن‌ عثمان‌ سبب‌ شده‌ است‌ که‌ وی‌ به‌ هنگام‌ یاد کردن‌ از شهرها و آبادیهای‌ اسپانیا عبارت‌: «اعادها الله‌ داراسلام‌» را به‌ کار ببرد و یا پادشاه‌ اسپانیا را «طاغیه‌» بنامد. به‌ طور کلى‌ وی‌ به‌ هنگام‌ ذکر آثار دیرین‌ اسلامى‌ با تأسف‌ سخن‌ مى‌گوید. اطلاعاتى‌ که‌ ابن‌ عثمان‌ از تاریخ‌ اسلام‌ در اسپانیا و نیز تاریخ‌ مسیحیت‌ و فرمانروایان‌ مسیحى‌ آنجا به‌ دست‌ مى‌دهد، بیانگر چیره‌دستى‌ او در تاریخ‌ و سیاست‌ و عقاید است‌.  
*دو سفرنامه دیگر از ابن‌ عثمان‌ باقى‌ مانده‌ که‌ یکى‌ [[احراز المعلّى‌ والرقیب‌ فى‌ حج‌ بیت‌الله‌ الحرام‌ وزیارة القدس‌ الشریف‌ والتبرک‌ بقبر الحبیب]]‌ است‌ که‌ سفرنامه وی‌ به‌ کشور عثمانى‌ و مکه‌ و فلسطین‌ است‌ و نسخه‌ای‌ از آن‌ در خزانه [[زیدانیه‌]] وجود دارد <ref>فاسى‌، 7(2)/45</ref> و دیگر [[البدر السافر فى‌ افتکاک‌ الا´ساری‌ من‌ یدالعدوّ الکافر]] که‌ نسخه‌ای‌ از آن‌ نیز در همانجا موجود است‌ <ref>همو، 7(2)/50 -51</ref>.  
 
*دو سفرنامه دیگر از ابن‌ عثمان‌ باقى‌ مانده‌ که‌ یکى‌ [[احراز المعلّى‌ والرقیب‌ فى‌ حج‌ بیت‌الله‌ الحرام‌ وزیارة القدس‌ الشریف‌ والتبرک‌ بقبر الحبیب]]‌ است‌ که‌ سفرنامه وی‌ به‌ کشور عثمانى‌ و مکه‌ و فلسطین‌ است‌ و نسخه‌ای‌ از آن‌ در خزانه [[زیدانیه‌]] وجود دارد <ref>فاسى‌، 7(2)/45</ref> و دیگر [[البدر السافر فى‌ افتکاک‌ الا´ساری‌ من‌ یدالعدوّ الکافر]] که‌ نسخه‌ای‌ از آن‌ نیز در همانجا موجود است‌ <ref>همو، 7(2)/50 -51</ref>.
*اثر دیگری‌ با عنوان‌ [[منظومة فى‌ المناسک]]‌ نیز به‌ او منسوب‌ است‌ <ref>کحاله‌، 1/271</ref>.
*اثر دیگری‌ با عنوان‌ [[منظومة فى‌ المناسک]]‌ نیز به‌ او منسوب‌ است‌ <ref>کحاله‌، 1/271</ref>.


خط ۴۷: خط ۵۰:


==منابع==
==منابع==
#ابن‌ عثمان‌، محمد، الاکسیر فى‌ فکاک‌ الا´سیر، به‌ کوشش‌ محمد فاسى‌، رباط 1965م‌
#ابن‌ عثمان‌، محمد، الاکسیر فى‌ فکاک‌ الا´سیر، به‌ کوشش‌ محمد فاسى‌، رباط 1965م‌
#[[سلاوی‌]]، احمد، [[الاستقصاء]]، به‌ کوشش‌ جعفر ناصری‌ و محمد ناصری‌، دارالبیضاء، 1376ق‌/1956م‌
#[[سلاوی‌]]، احمد، [[الاستقصاء]]، به‌ کوشش‌ جعفر ناصری‌ و محمد ناصری‌، دارالبیضاء، 1376ق‌/1956م‌
خط ۵۲: خط ۵۶:
#[[کحاله‌]]، عمررضا، [[معجم‌ المؤلفین‌]]، بیروت‌، 1957م‌
#[[کحاله‌]]، عمررضا، [[معجم‌ المؤلفین‌]]، بیروت‌، 1957م‌
#[[مراکشى‌]]، عباس‌، [[الاعلام‌ بمن‌ حل‌ّ]] مراکش‌، [[فاس‌]]، 1357ق‌/1938م‌.
#[[مراکشى‌]]، عباس‌، [[الاعلام‌ بمن‌ حل‌ّ]] مراکش‌، [[فاس‌]]، 1357ق‌/1938م‌.


[[رده: شخصیت ‌های دینی مراکش]]
[[رده: شخصیت ‌های دینی مراکش]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۶٬۱۰۷

ویرایش