پرش به محتوا

امامت امامان در صحاح اهل‌سنت (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

امامت امامان در صحاح اهل‌سنت (مقاله) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۱

۱۹۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۲ ژوئن ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸۵: خط ۸۵:
=پیشینه حدیث=
=پیشینه حدیث=
حدیث مورد نظر، سالیانی دراز پیش از آن که غیبت صغری در سال 260ه آغاز شود، در السنه مردم رایج بوده و در کتب حدیث اهل سنت ثبت شده بوده است.
حدیث مورد نظر، سالیانی دراز پیش از آن که غیبت صغری در سال 260ه آغاز شود، در السنه مردم رایج بوده و در کتب حدیث اهل سنت ثبت شده بوده است.
شاید هنوز حضرت صادق (ع) رحلت نفرموده بودند که «لیث بن سعد» محدث مصر(متوفّی175ه) این حدیث را در کتاب امالی خود ثبت کرده بود.(11)
شاید هنوز حضرت صادق (ع) رحلت نفرموده بودند که «لیث بن سعد» محدث مصر(متوفّی175ه) این حدیث را در کتاب امالی خود ثبت کرده بود.<ref>متشابه القرآن، ابن شهر آشوب(متوفّی 588ه) ج2، ص 56، انتشارات بیدار.</ref>


و هنوز قرن دوم به انتهاء نرسیده و تعداد ائمه طاهرین از هشت تجاوز نکرده بود که ابوداود طیالسی (متوفّی204ه) آن را در مسند خود، و سپس نعیم بن حمّاد(متوفّی 228ه) در کتاب فتن، و دیگران در آثار خود ثبت کرده بودند. به طور اجمال، در آثار دانشمندان شیعه که تا اواخر قرن سوم هجری به رشته تحریر درآمده، اثری از این حدیث دیده نمی ‌ شود. به همین دلیل، کسی نمی  ‌تواند ادعا کند که شیعیان این حدیث را در تأیید نظریه بعدی خود در عدد ائمه، جعل کرده ‌اند.
و هنوز قرن دوم به انتهاء نرسیده و تعداد ائمه طاهرین از هشت تجاوز نکرده بود که ابوداود طیالسی (متوفّی204ه) آن را در مسند خود، و سپس نعیم بن حمّاد(متوفّی 228ه) در کتاب فتن، و دیگران در آثار خود ثبت کرده بودند. به طور اجمال، در آثار دانشمندان شیعه که تا اواخر قرن سوم هجری به رشته تحریر درآمده، اثری از این حدیث دیده نمی ‌ شود. به همین دلیل، کسی نمی  ‌تواند ادعا کند که شیعیان این حدیث را در تأیید نظریه بعدی خود در عدد ائمه، جعل کرده ‌اند.
نکته دیگری که اهمیّت و قطعیت این حدیث را اثبات می ‌کند، تأکید مکرر رسول خدا بر مسئله خلفای اثناعشر است. چنان که آن حضرت در مواضع متعددی این بشارت را بیان داشته و به سمع و نظر مردم رسانده ‌اند. به خصوص که رسول گرامی این موضوع را در اجتماع بزرگ صحابه در جریان حجة الوداع در عرفات و منی به مردم ابلاغ نموده ‌اند.(12)
نکته دیگری که اهمیّت و قطعیت این حدیث را اثبات می ‌کند، تأکید مکرر رسول خدا بر مسئله خلفای اثناعشر است. چنان که آن حضرت در مواضع متعددی این بشارت را بیان داشته و به سمع و نظر مردم رسانده ‌اند. به خصوص که رسول گرامی این موضوع را در اجتماع بزرگ صحابه در جریان حجة الوداع در عرفات و منی به مردم ابلاغ نموده ‌اند.<ref>مسند احمد، ج5، ص 90، 93، 96، 99؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 196 و 197.</ref>
 
اصرار و پافشاری رسول خدا نشان می ‌دهد که این مسئله، نه یک سخن معمولی، بلکه یک بشارت مهم الهی است.
اصرار و پافشاری رسول خدا نشان می ‌دهد که این مسئله، نه یک سخن معمولی، بلکه یک بشارت مهم الهی است.
ویژگی ‌های امامان در حدیث
 
=ویژگی ‌های امامان در حدیث=
در این حدیث، خلفای اثنا عشر دارای ویژگی ‌هایی است که مجموع آن ویژگی ‌ها جز بر امامان اهل بیت پیامبر بر کس دیگری قابل تطبیق نیست. اهمّ ویژگی ‌های امامان در حدیث مورد نظر به قرار ذیل است:
در این حدیث، خلفای اثنا عشر دارای ویژگی ‌هایی است که مجموع آن ویژگی ‌ها جز بر امامان اهل بیت پیامبر بر کس دیگری قابل تطبیق نیست. اهمّ ویژگی ‌های امامان در حدیث مورد نظر به قرار ذیل است:
1. عدد آنان دوازده نفر است. «... اثنا عشر خلیفة...».(13)
 
2. همگیِ آنان از قریش ‌اند.«... کلّهم من قریش».(14)
1. عدد آنان دوازده نفر است. «... اثنا عشر خلیفة...».<ref>صحیح مسلم، کتاب اماره، باب1؛ مسند احمد، ج5، ص 90، 93، 95، 106؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 277.</ref>
_______________________________
 
11. متشابه القرآن، ابن شهر آشوب(متوفّی 588ه) ج2، ص 56، انتشارات بیدار.
2. همگیِ آنان از قریش ‌اند.«... کلّهم من قریش».<ref>صحیح بخاری، کتاب احکام، باب51؛ البدایة والنهایة، ابن کثیر، ج1، ص 153؛ دلائل النبوة، ج6، ص 561.</ref>
12. مسند احمد، ج5، ص 90، 93، 96، 99؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 196 و 197.
 
13. صحیح مسلم، کتاب اماره، باب1؛ مسند احمد، ج5، ص 90، 93، 95، 106؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 277.
3. این دوازده نفر خلفای کلّ امت ‌اند، نه بخشی از امت. «یکون لهذه الاُمّة اثنا عشر خلیفة».<ref>مسند احمد، ج5، ص 106؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 198؛ کنز العمال، ج12، ص 33، الرسالة.</ref>
14. صحیح بخاری، کتاب احکام، باب51؛ البدایة والنهایة، ابن کثیر، ج1، ص 153؛ دلائل النبوة، ج6، ص 561.
 
_______________________________
3. این دوازده نفر خلفای کلّ امت ‌اند، نه بخشی از امت. «یکون لهذه الاُمّة اثنا عشر خلیفة».(15)
و در حدیث ابن مسعود آمده است:
و در حدیث ابن مسعود آمده است:
«انّه سئل کم یملک هذه الاُمّة من خلیفة؟ قال: اثنا عشر...».(16)
 
«انّه سئل کم یملک هذه الاُمّة من خلیفة؟ قال: اثنا عشر...».<ref>مسند احمد، ج2، ص 55؛ مستدرک حاکم، ج 4، ص 501؛ مجمع الزوائد، ج5، ص 344؛ فتح الباری، ج13، ص 212.</ref>
 
سوءال شد چند نفر خلیفه بر این امت خلافت خواهند کرد؟ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ‌فرمود: دوازده نفر....
سوءال شد چند نفر خلیفه بر این امت خلافت خواهند کرد؟ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ‌فرمود: دوازده نفر....
و در حدیث ابوجحیفه آمده است: «لا یزال أمر اُمّتی صالحاً حتّی یمضی اثنا عشر خلیفة...»(17) همواره امر خلافت در میان امتم به شایستگی ادامه دارد تا دوران خلافت دوازده نفر خلیفه سپری گردد....
 
و در حدیث ابوجحیفه آمده است: «لا یزال أمر اُمّتی صالحاً حتّی یمضی اثنا عشر خلیفة...»<ref>مستدرک حاکم، ج3، ص 618؛ مجمع الزوائد، ج5، ص 190، قدیم، کنز العمال، ح 33849؛ تاریخ بخاری، ج8، ص 411.</ref> همواره امر خلافت در میان امتم به شایستگی ادامه دارد تا دوران خلافت دوازده نفر خلیفه سپری گردد....
 
در مجموعه روایات فوق یک تعبیر مهم به چشم می ‌خورد و آن واژه «امّت» است که همه پیروان پیامبر اکرم ‌صلی الله علیه و آله و سلم را از صدر اسلام تا قیامت شامل می ‌شود، و به هیچ عنوان نمی ‌توان آن را به مسلمانان عصر خاصی اختصاص داد.
در مجموعه روایات فوق یک تعبیر مهم به چشم می ‌خورد و آن واژه «امّت» است که همه پیروان پیامبر اکرم ‌صلی الله علیه و آله و سلم را از صدر اسلام تا قیامت شامل می ‌شود، و به هیچ عنوان نمی ‌توان آن را به مسلمانان عصر خاصی اختصاص داد.
روایاتی که واژه فوق در آن به کار رفته گویای آن است که خلفای دوازده گانه خلفای کلّ امت ‌اند. پس اینان، چنان که دانشمندان اهل سنت پنداشته ‌اند خلفای امت اسلامی در قرن اوّل یا دوم هجری نیستند، تا آن که دوران خلافت ‌شان پس از گذشتِ زمانِ تعیین شده، سپری شده باشد، بلکه اینان چنان که نصوص روایات فوق نشان می ‌دهد خلفای کل امت اسلامی ‌اند، و تا امت باقی است، همواره یکی از اینان در میان امت باقی است تا امّت، بدون پیشوا و سرپرست باقی نماند.
روایاتی که واژه فوق در آن به کار رفته گویای آن است که خلفای دوازده گانه خلفای کلّ امت ‌اند. پس اینان، چنان که دانشمندان اهل سنت پنداشته ‌اند خلفای امت اسلامی در قرن اوّل یا دوم هجری نیستند، تا آن که دوران خلافت ‌شان پس از گذشتِ زمانِ تعیین شده، سپری شده باشد، بلکه اینان چنان که نصوص روایات فوق نشان می ‌دهد خلفای کل امت اسلامی ‌اند، و تا امت باقی است، همواره یکی از اینان در میان امت باقی است تا امّت، بدون پیشوا و سرپرست باقی نماند.
4. در شماری از تعابیر حدیث، قوام و استواریِ دین، دائر مدار وجود خلفای دوازده ‌گانه قرار داده شده است.
4. در شماری از تعابیر حدیث، قوام و استواریِ دین، دائر مدار وجود خلفای دوازده ‌گانه قرار داده شده است.
«لا یزال الدین قائماً حتّی تقوم الساعة
 
_______________________________
«لا یزال الدین قائماً حتّی تقوم الساعة أو یکون علیکم اثنا عشر خلیفة...».<ref>صحیح مسلم، کتاب اماره، باب 1، سنن ابی داود، کتاب المهدی؛ تاریخ الخلفاء، ص 18؛ دلائل النبوة، بیهقی، ج6، ص 520؛ فتح الباری، ج13، ص 212؛ سلسلة الصحیحة البانی، ح 376.</ref> و «لا یزال هذا الدین قائماً ما کان اثنا عشر خلیفة کلّهم من قریش».<ref>صحیح مسلم، کتاب اماره، باب 1، سنن ابی داود، کتاب المهدی؛ تاریخ الخلفاء، ص 18؛ دلائل النبوة، بیهقی، ج6، ص 520؛ فتح الباری، ج13، ص 212؛ سلسلة الصحیحة البانی، ح 376.</ref>
15. مسند احمد، ج5، ص 106؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 198؛ کنز العمال، ج12، ص 33، الرسالة.
 
16. مسند احمد، ج2، ص 55؛ مستدرک حاکم، ج 4، ص 501؛ مجمع الزوائد، ج5، ص 344؛ فتح الباری، ج13، ص 212.
17. مستدرک حاکم، ج3، ص 618؛ مجمع الزوائد، ج5، ص 190، قدیم، کنز العمال، ح 33849؛ تاریخ بخاری، ج8، ص 411.
_______________________________
أو یکون علیکم اثنا عشر خلیفة...».(18) و «لا یزال هذا الدین قائماً ما کان اثنا عشر خلیفة کلّهم من قریش».(19)
به مفاد دو روایت فوق، اگر دوران خلافت خلفای دوازده ‌گانه سپری گردد، دین، قوام و استواریِ خود را از دست خواهد داد. و چون دین استوار و پا برجاست، پس دوران خلافت اینان هنوز پایان نپذیرفته است.
به مفاد دو روایت فوق، اگر دوران خلافت خلفای دوازده ‌گانه سپری گردد، دین، قوام و استواریِ خود را از دست خواهد داد. و چون دین استوار و پا برجاست، پس دوران خلافت اینان هنوز پایان نپذیرفته است.
مفهوم فوق به هیچ روی با توجیهات دانشمندان اهل سنت در مورد حدیث سازش ندارد.
مفهوم فوق به هیچ روی با توجیهات دانشمندان اهل سنت در مورد حدیث سازش ندارد.
خط ۱۲۵: خط ۱۲۷:
تعابیر فوق نشان می ‌دهد که خلافت خلفای دوازده ‌گانه رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم الزاماً به معنای حاکمیت و قدرت ظاهری نیست، چون اگر چنین باشد و با این وجود مردم آنان را تنها گذاشته و یا با ایشان به دشمنی
تعابیر فوق نشان می ‌دهد که خلافت خلفای دوازده ‌گانه رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم الزاماً به معنای حاکمیت و قدرت ظاهری نیست، چون اگر چنین باشد و با این وجود مردم آنان را تنها گذاشته و یا با ایشان به دشمنی
_______________________________
_______________________________
18و 19. صحیح مسلم، کتاب اماره، باب 1، سنن ابی داود، کتاب المهدی؛ تاریخ الخلفاء، ص 18؛ دلائل النبوة، بیهقی، ج6، ص 520؛ فتح الباری، ج13، ص 212؛ سلسلة الصحیحة البانی، ح 376.
18و 19.  
20. صحیح مسلم، کتاب اماره، باب1؛ مسند احمد، ج5، ص 90، 99، 100، 106؛ کنز العمال، ج12، ص 32؛ فتح الباری، ج13، ص 211؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 195.
20. صحیح مسلم، کتاب اماره، باب1؛ مسند احمد، ج5، ص 90، 99، 100، 106؛ کنز العمال، ج12، ص 32؛ فتح الباری، ج13، ص 211؛ معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 195.
21و22. معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 256، ح 2073؛ کنز العمال، ج12، ص 33، چاپ الرسالة.
21و22. معجم کبیر طبرانی، ج2، ص 256، ح 2073؛ کنز العمال، ج12، ص 33، چاپ الرسالة.
برگرفته از «https://fa.wikivahdat.com/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/25199»