|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| <div class="wikiInfo">
| | #تغییر_مسیر [[حضرت موسی]] |
| [[پرونده:موسی.jpg|بندانگشتی|موسی]]
| |
| {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| |
| !نام
| |
| |حضرت موسى (ع)
| |
| |-
| |
| |نام موسی به عبری
| |
| |מֹשֶׁה
| |
| |-
| |
| |ولادت
| |
| |زمان فرعون
| |
| |-
| |
| |زادگاه
| |
| |جوشن • مصر
| |
| |-
| |
| |مدت عمر
| |
| |120 یا 126سالگی شب بیست و یکم رمضان
| |
| |-
| |
| |محل مبعوث شدن
| |
| |قرن‌های 13 تا 15 پیش از میلاد مسیح
| |
| |-
| |
| |وفات
| |
| |کوه نبو • موأب
| |
| |-
| |
| |علت وفات
| |
| |
| |
| |-
| |
| |نام پدر
| |
| |عمران (عمرام)
| |
| |-
| |
| |نام مادر (اختلافی)
| |
| |یوکابد نحیب افاحیه بوخایید
| |
| |-
| |
| |}
| |
| </div>
| |
| | |
| '''حضرت موسی (ع)''' از پیامبران بزرگ بنی اسرائیل است که در [[دین اسلام]] و در آیات [[قرآن کریم]] توجه ویژه ای به او شده است.
| |
|
| |
| حضرت موسى (ع) سومین [[پیامبر اولوالعزم]] و از نسل یعقوب و تبار [[بنى اسرائیل]] است. از نسل [[حضرت ابراهیم|حضرت ابراهیم (ع)]] است و با شش واسطه به آن حضرت می‌رسد. او پیامبر صاحب [[شریعت]] بود و كتاب آسمانی او [[تورات]] است.
| |
| | |
| =وجه تسمیه حضرت موسی (ع)=
| |
| | |
| مشهور آن است که موسی صورت عربی لغت [[زبان عبری|عبری]] موشه است که معنای آن از آب گرفته شده می باشد. این وجه تسمیه برگرفته از آیه دهم از باب دوم سفر خروج تورات است که می گوید: «و چون طفل نمو كرد (دایه) وى را نزد دختر فرعون برد و او را بمنزله پسر شد و وى را موسى نام نهاد زیرا گفت: او را از آب كشیدم».
| |
| | |
| وجه دیگر را ابن عباس گفته است:
| |
| | |
| جهت تسمیه طفل، به موسى این است كه میان درخت و آب افتاده بوده و آب در زبان قبطى (مو) و درخت (سا) است. <ref> حجة التفاسیر و بلاغ الإكسیر، (بلاغى سید عبدالحجت)، جلد اول، ص248</ref>
| |
| | |
| اما سید عبدالحجت بلاغی با استناد به اینکه در زمان حضرت موسی، دیگرانی هم به این اسم گزارش شده‌اند. در این وجه تسمیه تردید وارد کرده است. <ref> حجة التفاسیر و بلاغ الإكسیر، (بلاغى سید عبدالحجت)، جلد اول، ص249</ref>
| |
| | |
| =ولادت حضرت موسى (ع)=
| |
| | |
| حضرت موسی (ع) زمانی به دنیا آمد که روزگار بنی اسرائیل فوق العاده دشوار و ناگوار بود، زیرا [[فرعون]] مردان و پسران آنان را به قتل می رساند و زنانشان را زنده می نهاد، اکنون حضرت موسی (ع) به دنیا آمده و مادرش در تکاپوی پنهان کردن نوزاد از نظر جاسوسان فرعونی است در اینجا خداوند متعال به مادر حضرت موسی (ع) دستور می دهد که موسی را شیر داده و هنگامی که بر او بیمناک است وی را به رود افکند و ناراحت نباشد که به زودی حضرت موسی (ع) را به خودش باز می گرداند و از پیامبران الهی قرار می دهد، وقتی مادرش حضرت موسی (ع) را به آب افکند، خاندان فرعون او را از آب گرفتند و همسر فرعون گفت: این نوزاد نور چشم من و تو باشد، مبادا او را به قتل برسانی شاید برای ما سودی داشته باشد و او را فرزند خود قرار دهیم.
| |
| | |
| خواهر حضرت موسی (ع) به دنبال نوزاد راه افتاد تا از عاقبت او باخبر شود و رسید به دربار فرعون و بدون این که کسی متوجه این موضوع شود به فرعونیان گفت من شما را به خانواده ای راهنمایی می کنم و عهده دار شیر دادن این نوزاد باشد، و آنان پذیرفتند و حضرت موسی را به مادرش دادند در حالی که نمی دانستند این مادر اوست و خداوند با این کار چشم مادرش را روشن ساخت. <ref>قصص / 3ـ13؛ ر.ک: نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1398ق، ج15، ص136</ref>
| |
| | |
| این گونه شد که حضرت موسی در خانه دشمن خویش رشد و نمو یافت و به سن رشد رسید و خداوند متعال بر او حکم و علم داد یعنی عقل، فهم و قدرت بر هدایت جامعه و داوری میان آنها بر حضرت موسی داده شد و این نبود جز به خاطر تقوا و نیکوکاری حضرت موسی (ع) و خداوند پاداش نیکوکاران را این گونه می دهد. <ref>قصص / 3ـ13؛ ر.ک: نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1398ق، ج15، ص136</ref>
| |
| | |
| =نسب حضرت موسى (ع)=
| |
| | |
| موسی فرزند عمران از نوادگان یعقوب می‌باشد. نَسَب او تا یعقوب عبارت است از (موسی بن عمران بن یصهر بن یافث بن لاوی بن یعقوب). (او ۵۰۰ سال بعد از [[حضرت ابراهیم|ابراهیم خلیل]] ظهور کرد.) <ref> طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌البیان، ج۱، ص۲۱۰</ref>
| |
| | |
| موسی نامی است که از دو جزء تشکیل شده یکی «مو» به معنای آب و دیگری «سی» به معنای درخت است. (در روایاتی دیگر نام مادر موسی را <big>یوکابد</big> گفته‌اند) <ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۱، ص۲۷۴</ref> او را موسی نام نهادند چون گهواره او در کنار درختی در داخل آب بدست آمد. نام مادرش یوخابید <ref>رضوی، جواد، قصه‌های قرآن، ص۲۸۳</ref> بود که در تورات نیز نامش برده شده است. موسی سه برادر داشت، [[هارون]] که بزرگتر از موسی بود و بشر و بشیر که کوچکتر بودند.
| |
| | |
| =فرار حضرت موسى (ع) از فرعونیان=
| |
| | |
| حضرت موسی (ع) داخل شهر شد و دید دو نفر با هم دعوا می کنند که یکی از بنی اسرائیل و موحد و آن دیگری از فرعونیان است، بنی اسرائیلی از حضرت موسی (ع) کمک خواست و حضرت مشتی بر آن مرد فرعونی زد و او کشته شد، وقتی حضرت موسی (ع)دید این فرعونی کشته شد.
| |
| | |
| در شهر هراسان می گشت که بالاخره فرعون او را مجازات خواهد کرد تا این که مرد بنی اسرائیلی باز از حضرت موسی (ع) کمک خواست ولی حضرت فرمود تو شخصی هستی که دچار گمراهی هستی و هر روز با کسی درگیری داری و در این بین مردی با سرعت خود را به حضرت موسی (ع) رساند که فرعون در صدد قتل توست و من خیرخواه توأم و موسی هراسان از شهر خارج گشت و به سوی مدین محل زندگی [[حضرت شعیب (ع)]] حرکت نمود. <ref>قصص / 15ـ22؛ ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش، ج16، ص21</ref>
| |
| | |
| =ازدواج حضرت موسى (ع) با دختر شعیب(ع)=
| |
| | |
| حضرت موسی (ع) از دست فرعونیان فرار کرد و به سوی [[مدین]] حرکت نمود و وقتی به آنجا رسید، دید مردم در کنار چاهی برای گوسفندان شان آب می دهند اما دو دختر در کناری ایستاده اند تا وقتی همه رفتند آنها نیز به گوسفندان خود آب دهند و حضرت موسی (ع) به آن دو کمک کرد و سپس به درگاه الهی عرضه داشت: «پروردگارا من به آن چه تو برایم عطا کنی نیازمندم».
| |
| | |
| این دو دختر جریان کمک مرد غریبه را به پدرشان گفتند و پدر در فکر این شد که از موسی (ع) تشکر کند و وقتی او را مردی با ایمان یافت، پیشنهاد ازدواج با یکی از دخترانش داد و حضرت موسی (ع) قبول کرد که در عوض ده سال کار برای حضرت شعیب (ع) با دختر او ازدواج کند و این گونه شد که حضرت موسی (ع) در شهر مدین با دختر شعیب که از پیامبران الهی بود ازدواج کرد و پس از تمام شدن مدت، به همراه خانواده اش از مدین به سوی [[جمهوری عربی مصر|مصر]] حرکت نمود. <ref>قصص / 28 ـ 23؛ ر.ک: طیب، عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام، 1378ش، ج10، ص221</ref> و در همین مسیر برگشت بود که خداوند وی را به پیامبری مبعوث نمود تا به سوی فرعون رفته و او را به یگانگی خداوند دعوت کند. <ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1374ش، ج6، ص69؛ ر.ک: تفسیر هدایت (ترجمه من هدی القرآن)، ترجمه گروهی از مترجمان، مشهد، بنیاد پژوهش های آستان قدس، 1377ش، ج9، ص287</ref>
| |
| | |
| =نبوت حضرت موسى (ع)=
| |
| | |
| خداوند متعال وقتی حضرت موسی (ع) را آماده برای نجات قوم بنی اسرائیل یافت بر او وحی نمود که به سوی فرعون برو و او را به راه راست دعوت نما و در این میان معجزاتی هم به حضرت داد از جمله <big>اژدها شدن عصا</big> و <big>روشنایی</big> و <big>درخشش دست</big> (<big>ید بیضا</big>).
| |
| | |
| حضرت موسی (ع) به خداوند عرضه داشت که من از فرعونیان کسی را کشته ام پس برایم وزیری ده که برادرم هارون به این امر سزاوارتر است و خداوند دعایش را اجابت نمود و هارون را وزیر و یاور و تصدیق کننده حضرت موسی (ع) قرار داد ولی فرعون و قومش نه تنها نبوت وی را نپذیرفتند، بلکه او را ساحری دانستند که می خواهد قدرت را از فرعون بگیرد و خداوند حضرت موسی (ع) و قومش را از فرعونیان نجات داد و رسالتش را بر همگان ثابت نمود و فرعون را با همه لشکریانش در دریا غرق نمود تا عبرتی باشد برای همه مستکبران و نیز پندی برای مؤمنان که چگونه خداوند یار و یاور مؤمنان است. <ref>قصص / 29ـ45؛ يونس / 75ـ86؛ اعراف / 103ـ126؛ بحراني، هاشم، البرهان في تفسير القرآن، تهران، مؤسسه البعثه، 1415ق، ج4، ص624</ref> سرگذشت حضرت موسی (ع) و پندها و عبرت های این تاریخ فراتر از آن است که در این نوشتار مجال طرح آنها باشد، لذا به طور خلاصه اشاره می شود:
| |
| | |
| #حضرت موسی (ع) و نجات دادن قومش از دست فرعونیان و رد شدن از دریا با معجزه الهی. <ref>طه / 77ـ79؛ بقره / 49ـ50</ref>
| |
| #
| |
| #رفتن حضرت موسی (ع) به [[طور سینا]] و عبادت با خداوند متعال و رو آوردن قومش به گوساله پرستی در غیاب آن حضرت و با انحراف [[سامری]]. <ref>طه / 83ـ99؛ بقره / 51ـ54؛ اعراف / 153ـ148</ref> | |
| #
| |
| #بهانه گیری های قوم بنی اسرائیل از حضرت موسی (ع) پس از آن که به اشتباه و گمراهی خود به گوساله پرستی پی برده و خداوند توبه آنها را پذیرفته بود. <ref>بقره / 55ـ74؛ مائده / 20ـ26</ref>
| |
| #
| |
| #داستان ملاقات حضرت موسی (ع) و یکی از بندگان برگزیده خداوند. <ref>کهف / 60ـ82</ref>
| |
| #
| |
| | |
| =معجزه ید بَیضَاء حضرت موسی (ع)=
| |
| | |
| معجزه ید بیضاء (دست تابان) از جمله معجزات نه‌گانه حضرت موسی(ع) بوده است. <ref>سوره نمل، آیه ۱۲</ref> قرآن در سوره‌های اعراف، طه، شعراء، نمل و قصص از آن یاد کرده <ref>سوره اعراف: آیه۱۰۸؛ سوره طه، آیه۲۲؛ سوره شعراء، آیه۳۳؛ سوره نمل، آیه۱۲؛ سوره قصص، آیه۳۲</ref> و آن را چنین نقل کرده است: «اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ تَخْرُ‌جْ بَيْضَاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ: دستت را در گریبانت ببر تا بدون هیچ عیبی سفید و درخشان بیرون آید». <ref>سوره قصص، آیه ۳۲</ref>
| |
| | |
| بنا بر آیات قرآن این معجزه یک‌بار قبل از رفتن موسی به ملاقات فرعون و برای آمادگی حضرت موسی(ع) رخ داد <ref>سوره طه، آیه ۲۲- ۲۴</ref> بار دیگر در نزد فرعون، واقع شد. <ref>سوره شعراء، آیه ۳۳-۳۴</ref>
| |
| | |
| ==دست نورانی حضرت موسی (ع)==
| |
| | |
| بنابر نظر برخی از مفسران، اعجاز ید بیضاء به این نحو بوده که دست حضرت موسی(ع) نورانی گشته و از آن نور پراکنده می‌شد. <ref>شبر، تفسیر القرآن الکریم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۸۰؛ طبرسی، مجمع البیان،۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۰۵</ref> نور این دست به نحوی بود که برای همه افراد حاضر در نزد فرعون قابل دیدن بود. برخی از روایات نیز بر این مطلب دلالت دارند. <ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۱۴۰</ref>
| |
| | |
| ==دست سفید حضرت موسی (ع)==
| |
| | |
| برخی دیگر از مفسران معتقدند که رنگ پوست حضرت موسی(ع) گندم‌گون بوده است. در این اعجاز دست حضرت موسی(ع) کاملا سفید گشته و همین سبب تعجب دیگران گشت. <ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۴، ص۴۹۲؛ مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۳۷۵</ref>
| |
| | |
| =قرآن کریم و حضرت موسى (ع)=
| |
| | |
| قرآن کریم یکی از بهترین و مؤثرترین طریق بیداری بشریت را مطالعه تاریخ پیشینیان قرار داده و فرمود: «آیا برای هدایت آنها همین کافی نیست که بسیاری از اقوام گذشته را که در عصرهای پیشین زندگی می کردند، هلاک کردیم». <ref>طه / 128</ref>
| |
| | |
| سرگذشت حضرت موسی (ع) نیز پر از درس ها، پندها، عبرت ها و پیام های سرنوشت ساز است که هدایت جامعه در گرو نگاهی عمیق به این درسها است و لذا در قرآن کریم بارها به این مطالب اشاره شده است به طوری که حدود 136 مرتبه نام مبارک حضرت موسی (ع) در قرآن ذکر شده و فرعون که نماد استکبار و استثمار و طغیان بود، 74 مرتبه و بنی اسرائیل قوم حضرت موسی (ع) 33 مرتبه و یهود و یهودیان حدود 20 مرتبه و بیش از 31 مرتبه اهل کتاب تکرار شده است که بیانگر اهمیت رخدادهایی است که در داستان حضرت موسی (ع) و قومش اتفاق افتاده و برای هدایت جامعه سرنوشت ساز است.
| |
| | |
| =فهرست آیات مرتبط با حضرت موسی (ع)=
| |
| | |
| آیات زیر آیاتی هستند که نام حضرت موسی (ع) یا داستانی مرتبط با آن حضرت در آنها ذکر شده است:
| |
| | |
| سوره بقره، آیه 51-67• سوره بقره، آیه 92 • سوره بقره، آیه 108 • سوره بقره، آیه 136 • سوره بقره، آیه 246-248 •سوره آل عمران، آیه 84 • سوره نساء، آیه 153 • سوره نساء، آیه 164 • سوره مائده، آیه 20-24• سوره انعام، آیه 84 • سوره انعام، آیه 91 • سوره اعراف، آیه 103-104 • سوره یونس، آیه 75-88 • سوره هود، آیه 17 • سوره هود، آیه 96 • سوره ابراهیم، آیه 5-8 • سوره اسراء، آیه 101 • سوره کهف، آیه 60 • سوره مریم، آیه 51 • سوره طه، آیه 9-19 • سوره انبیاء، آیه 48 • سوره شعراء، آیه 43-48• سوره نمل، آیه 7-10 • سوره قصص، آیه 10-20 • سوره احزاب، آیه 7 • سوره احزاب، آیه 69 • سوره صافات، آیه 114 • سوره صافات، آیه 120 • سوره شوری، آیه 13 • سوره زخرف، آیه 46 • سوره نازعات، آیه 15 • سوره اعلی، آیه 19
| |
| | |
| =نمونه آیاتی که نام حضرت موسی (ع) در آنها آمده=
| |
| | |
| *«سَلَامٌ عَلَى مُوسَى وَ هَارُونَ»: سلام بر موسی و هارون. <ref>سوره صافات، آیه 120</ref>
| |
| *«وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِینَ لَیْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ»: و (به یاد آورید) هنگامی را که با موسی چهل شب وعده گذاردیم؛ (و او، برای گرفتن فرمان های الهی، به میعادگاه آمد؛) سپس شما گوساله را بعد از او (معبود خود) انتخاب نمودید؛ در حالی که ستمکار بودید. <ref>سوره بقره، آیه 51</ref>
| |
| *
| |
| *«وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْهُدَى وَأَوْرَثْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ الْكِتَابَ»: و ما به موسی هدایت بخشیدیم، و بنی اسرائیل را وارثان کتاب (تورات) قرار دادیم. <ref>سوره غافر، آیه 53</ref>
| |
| *«وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَقَالَ إِنِّی رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِینَ»: ما موسی را با آیات خود به سوی فرعون و درباریان او فرستادیم؛ (موسی به آنها) گفت: من فرستاده پروردگار جهانیانم. <ref>سوره زخرف، آیه 46</ref>
| |
| | |
| =حضرت موسی (ع) در روایات=
| |
| | |
| *پیامبر خدا (ص) فرمودند: حضرت داود (ع) در روز شنبه به مرگ ناگهانی درگذشت. پس پرندگان با بالهای خود بر او سایه افكندند. <big>موسی كلیم الله</big> (ع) نیز در تیه (بیابان برهوت) مرد. پس آواز دهنده ای از آسمان جار زد: موسی (ع) مرد و كیست كه نمیرد؟ <ref>حكم النبی الأعظم صلى الله علیه و آله و سلم، (محمدى رى شهرى)، ج2، ص500</ref>
| |
| *
| |
| *پیامبر خدا (ص) فرمودند: موسی در حالی برانگیخته شد كه گوسفندان خانواده خود را می چراند و من نیز در حالی برانگیخته شدم كه گوسفندان خانواده ام را در جیاد می چراندم. <ref>سبل الهدى والرشاد فی سیرة خیر العباد (محمد بن یوسف صالحى دمشقى)، ج7، ص411</ref>
| |
| *
| |
| *امام زین العابدین (ع) فرمودند: آخرین سفارشی كه خضر به موسی بن عمران علیهما السلام كرد این بود: هیچ كس در دنیا با كسی نرمی نكند مگر آن كه خداوند عزوجل در روز قیامت با او نرمی كند. <ref> بحارالانوار (علامه مجلسى)، ج13، ص294.</ref>
| |
| *
| |
| *امام صادق(ع)<ref>ر.ک:مقاله امام صادق(ع)</ref>: به آن چه امید نداری امیدوارتر باش تا به آنچه امید داری؛ زیرا موسی (ع) رفت كه مقداری آتش بیاورد اما وقتی به سوی خانواده خود برگشت، پیامبری مرسل بود. <ref> بحارالانوار (علامه مجلسى)، ج68، ص144</ref>
| |
| *
| |
| *امام صادق (ع) : موسی بن عمران علیه السلام گفت: پروردگارا، كدام عمل نزد تو برتر است؟ فرمود: دوست داشتن كودكان؛ زیرا سرشت آنان بر توحید من است و اگر آنها را بمیرانم، به رحمت خود به بهشت شان می برم. <ref> بحارالانوار(علامه مجلسى)، ج101، ص97</ref>
| |
| *
| |
| *خداوند خطاب به موسی (ع) فرمود: «یا موسی، لاتُطَوِّلْ فی الدُّنْیا أملَكَ فَیَقْسُوَ قَلْبُكَ، والقاسِی القلبِ منّی بَعِیدٌ»: ای موسی! در دنیا آرزوی دراز نكن كه قلبت سخت می شود و انسان سخت دل از من بدور است. <ref> بحارالانوار (علامه مجلسى)، ج70، ص398</ref>
| |
| *
| |
| *روایت شده است كه موسی (ع) گفت: پروردگارا! مرا از نشانه خشنودی خود از بنده ات خبر ده. خدای تعالی به او وحی فرمود: هرگاه دیدی كه من بنده ام را برای طاعت خود آماده و از معصیتم روی گردان می كنم، این نشانه خشنودی من است. <ref> بحارالانوار (علامه مجلسى)، ج67، ص26</ref>
| |
| *
| |
| | |
| =پانویس=
| |
| {{پانویس|3}}
| |
| | |
| [[رده:پیامبران اولوالعزم]]
| |
| [[رده:شخصیت‌های کتاب مقدس]]
| |
| [[رده:پیامبران بنی‌اسرائیل]]
| |
