امت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اُمَّت'''، واژه‌ای عربی به معنای [[قوم]]، [[قبیله]]، [[عشیره]]، گروه‌های نژادی و نیز ملت یا جامعه‌ای مذهبی که تحت لوای هدایت یک پیامبر قرار دارد.<ref>نک: ترکی، ۳۰</ref> این واژه در [[قرآن کریم]] ۶۵ بار به صورت مفرد یا جمع آمده است.ابعاد مختلف مفهوم امت در فرهنگ اسلامی در ذیل عناوینی همچون امت اسلامی، جانشین امت‌های پیشین، مصون بودن امت از خطا و وحدت و اختلاف امت، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

این واژه بار اسلامی دارد، ولی با این وصف، در قرآن بر غیر [[مسلمانان]] نیز اطلاق شده است، و از این رو، می‌تواند به معنای «‌شعب‌» نیز نزدیک باشد.

معنای اصطلاحی امت، جماعتی از مردم است که خداوند برای آنان پیامبری مبعوث کرده، و آنان به او ایمان آورده، و از این رو، با خداوند پیمان بسته، و با او ارتباط یافته‌اند.<ref>ماسینیون، ص۹۷-۱۰۳</ref>

واژه امت در قرآن کریم ۶۵ بار به صورت مفرد یا جمع آمده است. در قرآن امت به معنی مردم<ref>بقره: ۲۱۳</ref> و یا عده‌ای از انسان‌ها که با یکدیگر پیوند دینی دارند،<ref>آل عمران: ۱۱۰؛ بقره: ۱۴۳</ref> آمده، و در حدیث که بارها به صورت‌های «‌امت محمد»، یا «‌امتی‌» (از زبان پیامبر)، یا «‌اُمَم‌» وارد شده، به معنی جماعتی به کار رفته است که از یک [[پیامبر]] پیروی می‌کنند.<ref>ترکی، ۳۰</ref>

==ابعاد مختلف مفهوم امت در فرهنگ اسلامی ==

نخستین نکته در باب امت [[پیامبر اکرم(ص)]] این است که این امت نیز همچون امتهای پیشین مخاطب [[وحی]] الهی قرار گرفته، و حامل رسالت الهی شده است. رسالت پیامبر(ص) نیازمند امتی است که ضمن پذیرش و ایمان به آن و حفظ و نگاهبانی از آن، آن را به دیگر امتها منتقل کند و از این رو، وظیفه تبلیغ آن بر عهده امت است. بنابراین، امت حافظ وحی الهی در تاریخ است.<ref>نک: عبدالحمید، ۲۱۱؛ باقلانی، اعجاز...، ۴۸؛ ابن ابی الحدید، ج۸، ص۲۴۱؛ ابن تیمیه، رساله‍...، ۹-۱۰</ref>

===امت، وارث زمین ===

امت برگزیده حامل وحی الهی در زمین، و تمثل و نماینده [[اراده الهی]] است. بنابراین، مقام جانشینی خداوند بر زمین در اصل از آن امت برگزیده است. امت از همان آغاز براساس آیات قرآنی چنین دریافتی داشت که بنابر سنت الهی خلافت و جانشینی خداوند بر زمین، هم اینک وارث زمین شده است.<ref>انبیاء /۲۱/۱۰۵</ref> از آنجا که رسالت نبوی، رسالتی جهانی بود، امت پیامبر(ص) می‌بایست امر «‌دعوت‌» را سامان می‌داد و جهانی می‌کرد.

از این رو، دیری نپایید امت دعوت را به بیرون از [[جزیرة العرب]] گسترش دادند و پیام [[پیامبر اسلام(ص)]] را به دیگر امتها رساندند.<ref>برای نمونه، نک: همو، تاریخ، ج۳، ص۵۲۳بب</ref>

[[شافعی]]، امت یا جماعت اسلامی را به عنوان جماعت حافظ قرآن و جماعت برگزیده خداوند، جماعتی می‌داند که بر خطا و برخلاف سنت پیامبر(ص) اجماع نمی‌کنند. [[اجماع]] تمامی امت، نماینده اراده الهی است.<ref>ص ۴۰۳، ۴۷۳-۴۷۶؛ برای حدیث «‌لا تجتمع امتی علی ضلاله »، نک: ابن ماجه، ج۲، ص۱۳۰۳؛ نیز نک: مسائل الامامه، ۵۲</ref> از همین رو، در [[فقه]]، بحث اجماع به عنوان یکی از منابع فقه به میان آمده است.

===امت و سنت ===

===وحدت و اختلاف امت ===

از نظر اهل سنت، آنچه به وحدت امت آسیب می‌رساند و موجب افتراق می‌گردد، پیروی از [[بدعت]] در برابر [[سنت]] است؛ اما در دیدگاه [[شیعه]]، انحراف از امام معصوم موجب این افتراق می‌شود.<ref>نک: احمد بن حنبل، ج۲، ص۳۳۲، ج۳، ص۱۴۵، ج۴، ص۱۰۲؛ ابن ابی عاصم، شم ۶۳ - ۶۵؛ ابن ماجه، ج۲، ص۱۳۲۲</ref>

===امت در مسیر تاریخ ===

بحث سنّت - بدعت در نظرگاه اهل سنت ارتباطی روشن با مسأله هویت و نقش و جایگاه تاریخی اهل سنت در تاریخ مقدس دارد: منظری که [[اهل سنت]] نسبت به خود در مسیر تاریخ قائل هستند. از دیدگاه ایشان تا پیش از [[قتل عثمان]]، امت بر مسیر سنت حرکت می‌کرد و وحدت آن مانع هرگونه تفرقه بود،<ref>مثلاً نک: ابن وضاح، ۳۲</ref> فتنه از هنگام قتل عثمان آغاز شد و همین امر سبب افتراق گردید و فرقه هایی چون [[خوارج]]، [[رافضه]]، [[قدریه]] و [[مرجئه]] پیدا شدند.

== پانویس ==

== منابع ==