|
|
(۶۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{Mbox
| | '''طهارت''' اصطلاحی فقهی و عنوانی عمومی است برای حالتی که با برخی [[افعال شرعی]] مثل [[وضو]]، [[غسل]] و [[تیمم]] پدید میآید و نیز چیزهایی که باعث از بین رفتن نجاسات میشوند و در [[فقه]] [[شیعه]] به آنها مُطَهِّرات یا پاککنندهها میگویند. |
| | type = notice
| | طهارت زدودن و پاک کردن درون و برون از آلودگیها و خبائث است. طهارت ظاهری مقدمه طهارت روح و دستیابی به تقوا میگردد. طهارت از [[نجاست]] جزو شرایط صحیح بودن برخی از [[عبادات]] مثل [[نماز]] است. |
| | class = ambox-In_use
| |
| | image = [[File:Ambox clock.svg|48px|alt=|link=]]
| |
| | css = margin: 1px
| |
| | text = این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|[[راهنما:بخش|بخش]]|{{#switch:{{NAMESPACE}}
| |
| | {{ns:0}} = مقاله
| |
| | بحث = [[راهنما:صفحه بحث|صفحه بحث]]
| |
| | ردهبندی = [[ویکیپدیا:ردهبندی|رده]]
| |
| | راهنما = [[راهنما:فهرست|فهرست]]
| |
| | درگاه = [[ویکیپدیا:درگاه|درگاه]]
| |
| | الگو = [[ویکیپدیا:فضای نام الگو|الگو]]
| |
| | کاربر = [[ویکیپدیا:صفحههای کاربری|صفحه کاربری]]
| |
| | بحث کاربر = [[ویکیپدیا:صفحههای کاربری|صفحه بحث کاربری]]
| |
| | ویکیپدیا = [[ویکیپدیا:فضای نام ویکیپدیا|صفحه ویکیپدیا]]
| |
| | بحث ویکیپدیا = [[ویکیپدیا:فضای نام ویکیپدیا|صفحه بحث ویکیپدیا]]
| |
| }}}} هماکنون برای {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|{{{2|مدتی کوتاه}}}|{{{1|مدتی کوتاه}}}}} '''تحت ویرایش عمده''' است. این برچسب برای جلوگیری از [[راهنما:تعارض ویرایشی|تعارض ویرایشی]] اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده میشود ویرایشی در این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|بخش|صفحه}} انجام ندهید.<br>
| |
| <small>{{#if:{{{زمان|}}}|این پیام در {{{زمان|}}} اضافه شده است.|}} این صفحه آخرینبار در {{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}} ({{کوچک}}ساعت هماهنگ جهانی{{پایان کوچک}}) ({{Time ago|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}) تغییر یافتهاست؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} ویرایش نشده است]، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین میکنید.</small>
| |
| <includeonly>{{#ifeq:{{{category}}}|no||{{#switch:{{NAMESPACE}}
| |
| | کاربر
| |
| | بحث کاربر = <!-- no category -->
| |
| | [[رده:صفحههای سخت در دست ویرایش]]}}}}</includeonly>
| |
| }}<noinclude>
| |
| </noinclude>
| |
|
| |
|
| | == اهمیّت طهارت == |
| | اهل طهارت محبوبان خدایند<ref>بقره/سوره۲، آیه۲۲۲</ref> و سعادت ظاهری و باطنی در طهارت است<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا؛ أسرار الصلاة، پیشین، ص ۹</ref>. |
| | [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرمودند: طهور بخشی از [[ایمان]] است<ref>نیشابوری مسلمبن حجاج؛ صحیح مسلم، دار المعرفه، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۸ق، ص ۱۵۴</ref> که برخی علمای اخلاق در تفسیر گفتار آن بزرگوار گفتهاند: بخش دیگر ایمان عبارت است از آراستن نفس به فضایل ظاهری و باطنی<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا؛ أسرار الصلاة، پیشین، ص ۱۰</ref>. |
|
| |
|
| <div class="wikiInfo">[[پرونده:طهارت.jpg |جایگزین=طهارت |بندانگشتی|طهارت]]
| | همچنین خدای متعال در [[سوره شمس]] پس از چندین [[قسم|سوگند]] عظیم میفرماید: به تحقیق رستگار شد آنکس که این نفس را پاکیزه نمود و جان خود را پاک ساخت و بیبهره گشت آنکه آن را آلوده نمود. این همه تأکید گویای این حقیقت استکه طهارت قلب به مراتب از طهارت بدن مهمتر است<ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا؛ أسرار الصلاة، پیشین، ص ۱۱</ref>. |
| {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| |
| !نام
| |
| !طهارت
| |
| |-
| |
| |}
| |
| </div> | |
|
| |
|
| '''طهارت'''، [[اصطلاحی فقهی]] و عنوانی عمومی است برای حالتی که با برخی [[افعال شرعی]] مثل [[وضو]]، [[غسل]] و [[تیمم]] پدید میآید و نیز چیزهایی که باعث از بین رفتن نجاسات میشوند و در [[فقه]]<ref>ر.ک:مقاله فقه</ref> [[شیعه]] به آنها [[مُطَهِّرات]] یا پاککنندهها میگویند.
| | همچنین مربیان [[اخلاق]] و سلوک، هفدهمین امر از ضروریات مورد توجه سالک را، دوام طهارت<ref> یعنی همواره با وضو باشد و [[غسل]] واجب را تاخیر نیفکند</ref>. میدانند<ref>سید بحر العلوم؛ رساله سیر و سلوک (تحفة الملوک)، انتشارات علامه طباطبایی، چاپ چهارم، ۱۴۱۸ ق، ص ۵۲</ref>. و نیز از نظر ایشان، شرط بسیار مهمّ تأثیر [[ذکر|اذکار]] و [[دعا|ادعیه]]، طهارت [[انسان]] است<ref>حسن زاده آملی، حسن؛ نور علی نور، انتشارات تشیّع، چاپ ششم، ۱۳۷۶، ص ۶۲</ref>. تا آنجا که طهارت مکان ذکر را هم از ضروریات میدانند<ref>سید بحر العلوم، پیشین، ص ۱۶۱</ref>. |
|
| |
|
| طهارت زدودن و پاک کردن درون و برون، از آلودگیها و خبائث است. طهارت ظاهرى، مقدمه طهارت روح و دستیابى به تقوا مى گردد. طهارت از [[نجاست]] جزو شرایط صحیح بودن برخی از عبادات مثل [[نماز]] است. | | == طهارت در قرآن == |
| | [[مسجد]] در [[اسلام]] ارزندهترین و مناسبترین جای عبادت است. [[قرآن|قرآن مجید]] مسجد روندگان را انسانهای خوش طینتی دانسته که برای تطهیر و تزکیه خویش وارد مسجد میشوند و مورد عنایت الهی هستند: {{متن قرآن |فیهِ رِجالٌ یحِبُّونَ أَنْ یتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یحِبُّ الْمُطَّهِّرینَ |سوره = توبه | آیه = ۱۰۸ }}؛ در آن (مسجد) مردانی هستند که دوست دارند پاکیزه و طاهر باشند و خدا پاکیزگان را دوست دارد». |
|
| |
|
| =اهمیّت طهارت= | | همچنین قرآن پس از دستورهای لازم برای انجام [[غسل]]، [[وضو]] و [[تیمم]] میفرماید: {{متن قرآن |ما یریدُ اللهُ لِیجْعَلَ عَلَیکمْ مِنْ حَرَجٍ وَلکنْ یریدُ لِیطَهِّرَکمْ |سوره = مائده |آیه = ۶ }}؛ خداوند نمیخواهد دشواری برای شما ایجاد کند، بلکه میخواهد شما را پاکیزه سازد. |
|
| |
|
| اهل طهارت، محبوبان خدایند <ref>بقره/سوره۲، آیه۲۲۲</ref> و سعادت ظاهری و باطنی در طهارت است. <ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا؛ أسرار الصلاة، پیشین، ص ۹</ref>
| | == طهارت در روایات == |
| [[پیامبر اکرم (ص)]] فرمودند: طهور بخشی از [[ایمان]] است <ref>نیشابوری مسلمبن حجاج؛ صحیح مسلم، دار المعرفه، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۸ق، ص ۱۵۴</ref> که برخی علمای اخلاق در تفسیر گفتار آن بزرگوار گفتهاند: بخش دیگر ایمان عبارت است از آراستن نفس به فضایل ظاهری و باطنی. <ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا؛ أسرار الصلاة، پیشین، ص ۱۰</ref> | | [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه و آله )]] درباره اهمیت طهارت و پاکیزگی چنین فرموده است: بُنِیَ الدّینُ عَلَی النَّظافَةِ وَ قالَ: مِفْتاحُ الصَّلاةِ الطَّهُورُ<ref>محجة البیضا، ج ۱، ص ۲۸۱، بیروت</ref>؛ [[دین]] بر نظافت و پاکی بنا شده و کلید قبولی نماز طهارت است. |
|
| |
|
| همچنین خدای متعال در سورهی مبارکه شمس پس از چندین سوگند عظیم، میفرماید: به تحقیق رستگار شد آن کس که این نفس را پاکیزه نمود و جان خود را پاک ساخت و بیبهره گشت آنکه آن را آلوده نمود. این همه تأکید گویای این حقیقت است که طهارت قلب به مراتب از طهارت بدن مهمتر است. <ref>ملکی تبریزی، میرزا جواد آقا؛ أسرار الصلاة، پیشین، ص ۱۱</ref>
| | در جای دیگر فرمود: الطَّهُورُ شَطْرُ الْایمانِ<ref>میزان الحکمة، ج ۵، ص ۵۵۸</ref>؛ طهارت نیمی از [[ایمان]] است. |
|
| |
|
| همچنین مربیان اخلاق و سلوک، هفدهمین امر از ضروریات مورد توجه سالک را، دوام طهارت <ref> یعنی همواره با وضو باشد و غسل واجب را تاخیر نیفکند</ref> میدانند <ref>سید بحر العلوم؛ رساله سیر و سلوک (تحفة الملوک)، انتشارات علامه طباطبایی،چاپ چهارم، ۱۴۱۸ ق، ص ۵۲</ref> و نیز از نظر ایشان، شرط بسیار مهمّ تأثیر اذکار و ادعیه ، طهارت انسان است <ref>حسن زاده آملی، حسن؛ نور علی نور، انتشارات تشیّع، چاپ ششم، ۱۳۷۶، ص ۶۲</ref> تا آنجا که طهارت مکان ذکر را هم از ضروریات میدانند. <ref>سید بحر العلوم، پیشین، ص ۱۶۱</ref>
| | در شریعت مقدس [[اسلام]]، طهارت شرط صحت بعضی از [[عبادات]] است که بدون آن عمل باطل است و در برخی، شرط کمال است که نبود آن از ارزش عمل میکاهد. از این رو، [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن (علیه السلام)]] به عنوان یک رهنمود کلی فرمود: إِنَّ مَنْ طَلَبَ الْعِبادَةَ تَزَکی لَها<ref>بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۱۲</ref>؛ هر کس خواهان [[عبادت]] است، خود را برای آن پاکیزه میکند. |
|
| |
|
| =طهارت در [[قرآن]]=
| | از نظر روایات [[معصومین (ع)|معصومین (علیه السلام)]] پاکیزگی لباس و بدن و طهارت که عبارت از [[وضو]]، [[غسل]] و [[تیمم]] است، رابطه مستقیم با تزکیه درونی دارد به طور مثال؛ [[موسی بن جعفر (کاظم) |امام کاظم (علیه السلام)]] میفرماید: مَنْ تَوَضَّأَ لِلْمَغْرِبِ کانَ وُضُوءُهُ ذلِک کفَّارَةً لِما مَضی مِنْ ذُنُوبِه فی نَهارِهِ ما خَلَا الْکبائِرَ...<ref>ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص ۳۲، چاپ صدوق</ref>؛ کسی که برای نماز مغرب وضو میگیرد، این وضو [[کفاره]] گناهانی است که در آن روز مرتکب شده به جز [[گناه|گناهان کبیره]]. |
|
| |
|
| [[مسجد]]<ref>ر.ک:مقاله مسجد</ref> در [[اسلام]]، ارزنده ترین و مناسبترین جاى عبادت است. [[قرآن مجید]] مسجد روندگان را انسانهاى خوش طینتى دانسته که براى تطهیر و تزکیه خویش وارد مسجد مى شوند و مورد عنایت الهى هستند: «فیهِ رِجالٌ یحِبُّونَ أَنْ یتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یحِبُّ الْمُطَّهِّرینَ» <ref>سوره توبه، آیه ۱۰۸</ref> ؛ در آن (مسجد) مردانى هستند که دوست دارند پاکیزه و طاهر باشند و خدا پاکیزگان را دوست دارد». | | [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه السلام)]] نیز میفرماید: غُسْلُ یوْمِ الْجُمُعَةِ طَهُورٌ وَ کفَّارَةٌ لِما بَینَهُما مِنَ الذُّنُوبِ مِنَ الْجُمُعَةِ الَی الْجُمُعَةِ<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۹۴۵.</ref>؛ [[غسل جمعه]]، پاک کننده و کفاره گناهان است از جمعهای تا [[جمعه]] دیگر. |
|
| |
|
| همچنین قرآن پس از دستورهاى لازم براى انجام غسل، وضو و تیمم مى فرماید: «ما یریدُ اللهُ لِیجْعَلَ عَلَیکمْ مِنْ حَرَجٍ وَلکنْ یریدُ لِیطَهِّرَکمْ» <ref> سوره مائده، آیه ۶</ref> ؛ خداوند نمى خواهد دشوارى براى شما ایجاد کند، بلکه مى خواهد شما را پاکیزه سازد.
| | بنابراین؛ طهارت ظاهری، مقدمه طهارت روح و دستیابی به تقوا میگردد که آن نیز مایه بالا رفتن اعمال و پذیرش آن در درگاه الهی است. حضرت امیر (سلام الله علیه) دراینباره میفرماید: ...فَانَّ تَقْوَی اللَّهِ دَواءُ داءِ قُلُوبِکمْ... وَ طَهُورُ دَنَس انْفُسِکمْ...<ref> نهجالبلاغه، خطبه ۱۸۹، ص ۶۳۵</ref>؛ تقوای الهی، دوای بیماری دل و پاک کننده پلیدی جان شماست. |
|
| |
|
| =طهارت در روایات=
| | [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا (علیه السلام)]] درباره علت طهارت و وضو گرفتن فرمود: «...امر به وضو بدان سبب است که بنده، هنگام ایستادن در برابر خدای بزرگ و مناجات با او پاکیزه باشد... از پلیدی و نجاست پاک باشد، همچنین در وضو، نابودی کسالت و دوری از خواب آلودگی است و دل برای ایستادن در پیشگاه خدا تزکیه میگردد<ref> عیون اخبارالرضا علیهالسلام، مترجم، محمدباقر ساعدی، ج۲، ص۴۲۷، اسلامیه</ref>». |
|
| |
|
| [[رسول خدا (ص)]] درباره اهمیت طهارت و پاکیزگى چنین فرموده است: بُنِىَ الدّینُ عَلَى النَّظافَةِ وَ قالَ: مِفْتاحُ الصَّلاةِ الطَّهُورُ <ref>محجة البیضا، ج ۱، ص ۲۸۱، بیروت</ref> ؛ دین بر نظافت و پاکى بنا شده و کلید قبولى نماز طهارت است. | | [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)]] واژه «غسل» و «طهارت» را در مورد طهارت و پاکیزگی درونی استعمال کرده، در دعا میفرماید: اللَّهُمَّ اغْسِلْنی فیهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ طَهِّرْنی فیهِ مِنَ الْعُیوبِ<ref>مفاتیحالجنان، شیخ عباس قمی، دعای بیست و سوم ماه رمضان</ref>؛ خدایا در این روز، مرا از گناهانم بشوی و از عیبها پاکم کن. |
|
| |
|
| در جاى دیگر فرمود: الطَّهُورُ شَطْرُ الْایمانِ <ref>میزان الحکمة، ج ۵، ص ۵۵۸</ref> ؛ طهارت نیمى از ایمان است. | | == طهارت در فقه == |
| | از لحاظ فقهی طهارت، شرط صحت نماز و برخی دیگر از عبادات است و بر دو قسم میباشد: |
|
| |
|
| در شریعت مقدس اسلام، طهارت شرط صحت بعضى از [[عبادات]] است که بدون آن عمل باطل است و در برخى، شرط کمال است که نبود آن از ارزش عمل مى کاهد. از این رو، [[امام حسن (ع)]] به عنوان یک رهنمود کلى فرمود: إِنَّ مَنْ طَلَبَ الْعِبادَةَ تَزَکى لَها <ref>بحارالانوار، ج ۷۸، ص ۱۱۲</ref> ؛ هر کس خواهان عبادت است، خود را براى آن پاکیزه مى کند.
| | # طهارت از خبث و منظور از آن، پاکی لباس و بدن عبادت کننده از انواع نجاسات است و نجاسات ده چیز است؛ بول، غائط، منی، مردار، خون، سگ و خوک، [[کافر]]، [[شراب]] و فقاع. اسباب پاک شدن از نجاسات، مطهِّرات نام دارند و عبارتند از: آب، زمین، آفتاب، استحاله، انتقال، انقلاب، اسلام، تبعیت، برطرف شدن عین نجاست، [[استبراء]] حیوان نجاست خوار، غائب شدن [[مسلمان]] و خارج شدن خون متعارف از حیوان ذبح شده. صحت نماز و [[طواف]]، مشروط به این قسم از طهارت نیز میباشد، هر چند در حصول آن قصد قربت لازم نیست. |
| | # طهارت از حدث -که با انجام وضو، غسل یا تیمم بدست میآید، همچون نماز، طواف و... - شرط صحت برخی عبادات است؛ و در انجام آن قصد قربت معتبر است. این طهارت حالتی روحانی و معنوی است که به سبب وضو، [[غسل]] و [[تیمم]] حاصل میشود<ref>کلیات فقه اسلامی، علیرضا علی نوری، ص۸۸</ref>. |
|
| |
|
| از نظر روایات [[معصومین (ع)]] پاکیزگى لباس و بدن و طهارت که عبارت از وضو، غسل و تیمم است، رابطه مستقیم با تزکیه درونى دارد به طور مثال؛ [[امام کاظم (ع)]] مى فرماید: مَنْ تَوَضَّأَ لِلْمَغْرِبِ کانَ وُضُوءُهُ ذلِک کفَّارَةً لِما مَضى مِنْ ذُنُوبِه فى نَهارِهِ ما خَلَا الْکبائِرَ... <ref>ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص ۳۲، چاپ صدوق</ref> ؛ کسى که براى نماز مغرب وضو مى گیرد، این وضو کفاره گناهانى است که در آن روز مرتکب شده به جز گناهان کبیره.
| | == تفاوت مطهرات در فقه شیعه با فقه اهلسنت == |
| | تفاوتهایی در احکام مطهرات و نجاسات میان [[فقه|فقه شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] و نیز میان فرقههای مختلف آنان وجود دارد؛ بهعنوان مثال بنابر دیدگاه [[امامیه]]، [[شافعیه]]، [[حنبلیه]] و [[حنفیه]]، سگ نجس است. ولی [[مالکیه]] میگویند سگ نجس نیست، اما اگر سگ ظرفی را لیسید باید آن ظرف را هفت مرتبه شست، نه به جهت اینکه نجس است، بلکه از باب [[عبادت|تعبّد]] و فرمانبری از شارع مقدس در دستور بر هفت بار شستن ظرفی که سگ آن را لیسیده است. |
|
| |
|
| [[امام صادق (ع)]]<ref>ر.ک:مقاله امام صادق (ع)(</ref> نیز مى فرماید: غُسْلُ یوْمِ الْجُمُعَةِ طَهُورٌ وَ کفَّارَةٌ لِما بَینَهُما مِنَ الذُّنُوبِ مِنَ الْجُمُعَةِ الَى الْجُمُعَةِ <ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۹۴۵.</ref> ؛ غسل جمعه، پاک کننده و کفاره گناهان است از جمعهاى تا جمعه دیگر.
| | '''مطهرات و احکام آن'''<ref>نمایه «مطهرات»، سؤال 28545</ref>. |
|
| |
|
| بنابراین؛ طهارت ظاهرى، مقدمه طهارت روح و دستیابى به تقوا مى گردد که آن نیز مایه بالا رفتن اعمال و پذیرش آن در درگاه الهى است. حضرت امیر سلام الله علیه در این باره مى فرماید: ...فَانَّ تَقْوَى اللَّهِ دَواءُ داءِ قُلُوبِکمْ... وَ طَهُورُ دَنَس انْفُسِکمْ... <ref> نهج البلاغه، خطبه ۱۸۹، ص ۶۳۵</ref> ؛ تقواى الهى، دواى بیمارى دل و پاک کننده پلیدى جان شماست.
| | * آب مطلق: پاک و پاک کننده است به اتفاق امامیه و اهلسنت<ref>الفقه علی المذاهب الخمسة، ج 1، ص 28</ref>. |
| | * مایع غیر آب(آب مضاف): مانند گلاب، سرکه و ... فقط «حنفیه» میگویند: «پاک کننده است<ref>الفقه علی المذاهب الخمسة، ج 1، ص 28</ref>». |
| | * زمین: امامیه و [[حنفی|حنفیه]]: زمین از پاک کنندهها است، هنگامی که با راه رفتن بر روی زمین، عین نجاست از ته کفش و کف پا از بین برود پاک میشود. |
| | * آفتاب [[مذهب شیعه|امامیه]]: چیزهایی که در زمین ثابت هستند مانند درختان و همچنین روییدنیها و ساختمانها و میخها و حصیر اگر فقط با آفتاب خشک شوند پاک میشوند. |
| | * [[حنفی|حنفیه]]: هر گاه زمین نجس خشک شود پاک میشود چه با آفتاب خشک شود یا با هوا. |
| | * شافعیه، مالکیه و حنبلیها: زمین با خشک شدن پاک نمیشود چه با آفتاب خشک شود چه با هوا، بلکه باید بر روی آن آب ریخته شود. البته در چگونگی پاک کردن با آب دارای دیدگاههای مختلفی هستند. |
| | * استحاله(تبدیل شدن حقیقت و ماهیت یک چیز به چیز دیگر) امامیه و اهلسنت: استحاله یکی از پاک کنندهها است. |
| | * آتش حنفیه و مالکیه: اگر نجاست با آتش سوخته شود و عین آن از بین برود، پاک میشود. البته مالکیه میگویند فقط خاکستر آن پاک است، اما دودش نجس است. |
| | * شافعیه و [[حنبلی|حنابله]]: آتش از پاک کنندهها نیست، حتی خاکستر و دود چیزی که از نجاسات است و با آتش بسوزد نجس است. |
| | * امامیه: آتش دخالتی در پاک کردن ندارد. اگر با آتش و سوختن، استحاله صورت گیرد؛ مثل تبدیل آب به بخار یا چوب به خاکستر؛ آن چیز پاک میشود، در غیر این صورت پاک نمیشود. |
| | * دباغی کردن مالکیه، حنابله و امامیه: دباغی کردن از پاک کنندهها نیست. البته حنبلیها میگویند: پوست نجس دباغی شده را میشود در غیر مایعات استفاده کرد. |
| | * حنفیه و شافعیه: دباغی کردن، موجب پاک شدن پوست مردار میشود، جز پوست سگ و خوک. البته حنفیه فقط پوست خوک را استثنا کردند و قایل به پاک شدن پوست سگ به سبب دباغی هستند<ref>الفقه علی المذاهب الخمسة، ج 1، ص 29</ref>. |
| | * ندف (زدن پنبه و باز کردن آن با آلات پنبه زنی)<ref> ابن منظور محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 9، ص 325، دار صادر، بیروت،1414 ق</ref> |
| | * فقط حنفیه میگویند: پنبه نجس با زدن به وسیله آلات پنبه زنی، پاک میشود<ref>الفقه علی المذاهب الخمسة</ref>. |
| | * تصرف کردن در یک چیز حنفیه: وقتی مقداری از گندم و مانند آن نجس شود و به همان مقدار در آن تصرف شود مثلاً خورده شود یا بفروشیم یا به کسی ببخشیم، باقی مانده آن پاک میشود. |
| | * فرک (مالش دادن) حنفیه: اگر منی با مالش دادن از بین برود چیزی که آغشته به آن بود پاک میشود و نیاز به آب کشیدن ندارد. |
| | * مسح (دست کشیدن و برطرف نمودن اثر یک چیز) حنفیه: اشیای صیقلی و صافی که آب در اجزای آنها نفوذ نمیکند؛ مانند آهن، مس و شیشه، به مجرد دست کشیدن و از بین بردن عین نجاست پاک میشوند و نیازی به آب نیست. |
| | * امامیه: از بین بردن نجاست از بدن حیوان به هر گونهای باشد، در پاک شدن بدن حیوان کفایت میکند، اما در ظرفها و لباسها و بدن انسان بعد از بر طرف نمودن عین نجاست باید با آب شسته شوند. |
| | * آب دهان حنفیه: وقتی پستان یا انگشت انسان، نجس شود با سه بار لیس زدن پاک میشود. |
| | * غلیان و به جوش آمدن حنفیه: وقتی روغن یا گوشت نجس به واسطه آتش به جوش بیاید پاک میشود. |
| | * امامیه: وقتی آب انگور به جوش بیاید نجس میشود، اما وقتی دو سوم آن با جوشیدن از بین برود باقی مانده آن و هر چیزی که با آن ملاقات کرده بود پاک میشود<ref>الفقه علی المذاهب الخمسة</ref> <ref>احکام مطهرات و نجاسات در فقه شیعه با فقه اهلسنت، چه تفاوتهایی ... |
| | https://www.islamquest.net › archive</ref>. |
|
| |
|
| [[امام رضا (ع)]] درباره علت طهارت و وضو گرفتن فرمود: «...امر به وضو بدان سبب است که بنده، هنگام ایستادن در برابر خداى بزرگ و مناجات با او پاکیزه باشد... از پلیدى و نجاست پاک باشد، همچنین در وضو، نابودى کسالت و دورى از خواب آلودگى است و دل براى ایستادن در پیشگاه خدا تزکیه مى گردد». <ref> عیون اخبارالرضا علیه السلام، مترجم، محمدباقر ساعدى، ج۲، ص۴۲۷، اسلامیه</ref> | | == جستارهای وابسته == |
| | * [[غسل]] |
| | * [[تیمم]] |
| | * [[وضو]] |
| | * [[نماز]] |
| | * [[مسجد]] |
|
| |
|
| [[رسول اکرم (ص)]] واژه «غسل» و «طهارت» را در مورد طهارت و پاکیزگى درونى استعمال کرده، در دعا مى فرماید: اللَّهُمَّ اغْسِلْنى فیهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ طَهِّرْنى فیهِ مِنَ الْعُیوبِ <ref>مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمى، دعاى بیست و سوم ماه رمضان</ref> ؛ خدایا در این روز، مرا از گناهانم بشوى و از عیبها پاکم کن.
| | == پانویس == |
| | {{پانویس}} |
|
| |
|
| =طهارت در فقه=
| | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] |
| | | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات دینی]] |
| از لحاظ فقهی طهارت، شرط صحت نماز و برخى دیگر از عبادات است و بر دو قسم مى باشد:
| |
| | |
| ۱- طهارت از خبث و منظور از آن، پاکى لباس و بدن عبادت کننده از [[انواع نجاسات]] است و نجاسات ده چیز است؛ بول، غائط، منى، مردار، خون، سگ و خوک، کافر، شراب و فقاع.
| |
| | |
| اسباب پاک شدن از نجاسات، مطهِّرات نام دارند و عبارتند از: آب، زمین، آفتاب، استحاله، انتقال، انقلاب، اسلام، تبعیت، برطرف شدن عین نجاست، [[استبراء]] حیوان نجاست خوار، غائب شدن [[مسلمان]] و خارج شدن خون متعارف از حیوان ذبح شده. صحت نماز و [[طواف]]، مشروط به این قسم از طهارت نیز مى باشد، هر چند در حصول آن قصد قربت لازم نیست.
| |
| | |
| ۲- طهارت از حدث -که با انجام وضو، غسل یا تیمم بدست مى آید، همچون نماز، طواف و...- شرط صحت برخى عبادات است؛ و در انجام آن قصد قربت معتبر است. این طهارت حالتى روحانى و معنوى است که به سبب وضو، [[غسل]] و [[تیمم]] حاصل مى شود. <ref>کلیات فقه اسلامى، علیرضا على نورى، ص۸۸</ref>
| |
| | |
| =تفاوت مطهرات در فقه شیعه با فقه [[اهل سنت]]=
| |
| | |
| تفاوتهایی در احکام مطهرات و نجاسات میان [[فقه شیعه]] و اهل سنت و نیز میان فرقه های مختلف آنان وجود دارد؛ به عنوان مثال بنابر دیدگاه [[امامیه]]، [[شافعیه]]، [[حنبلیه]] و [[حنفیه]]، سگ نجس است. ولی [[مالکیه]] میگویند سگ نجس نیست، اما اگر سگ ظرفی را لیسید باید آن ظرف را هفت مرتبه شست، نه به جهت اینکه نجس است، بلکه از باب [[تعبّد]] و فرمانبری از شارع مقدس در دستور بر هفت بار شستن ظرفی که سگ آن را لیسیده است.
| |
| | |
| '''مطهرات و احکام آن''' <ref>نمایه «مطهرات»، سؤال 28545</ref>
| |
| | |
| 1. آب مطلق
| |
| | |
| پاک و پاک کننده است به اتفاق امامیه و اهل سنت. <ref>الفقه على المذاهب الخمسة، ج 1، ص 28</ref>
| |
| | |
| 2. مایع غیر آب(آب مضاف)
| |
| | |
| مانند گلاب، سرکه و ... فقط «حنفیه» میگویند: «پاک کننده است». <ref>الفقه على المذاهب الخمسة، ج 1، ص 28</ref>
| |
| | |
| 3. زمین
| |
| | |
| امامیه و حنفیه: زمین از پاک کنندهها است، هنگامی که با راه رفتن بر روی زمین، عین نجاست از ته کفش و کف پا از بین برود پاک میشود.
| |
| | |
| 4. آفتاب
| |
| | |
| امامیه: چیزهایی که در زمین ثابت هستند مانند درختان و همچنین روییدنیها و ساختمانها و میخها و حصیر اگر فقط با آفتاب خشک شوند پاک میشوند.
| |
| | |
| حنفیه: هر گاه زمین نجس خشک شود پاک میشود چه با آفتاب خشک شود یا با هوا.
| |
| | |
| شافعیه، مالکیه و حنبلیها: زمین با خشک شدن پاک نمیشود چه با آفتاب خشک شود چه با هوا، بلکه باید بر روی آن آب ریخته شود. البته در چگونگی پاک کردن با آب دارای دیدگاههای مختلفی هستند.
| |
| | |
| 5. استحاله(تبدیل شدن حقیقت و ماهیت یک چیز به چیز دیگر)
| |
| | |
| امامیه و اهل سنت: استحاله یکی از پاک کنندهها است.
| |
| | |
| 6. آتش
| |
| | |
| حنفیه و مالکیه: اگر نجاست با آتش سوخته شود و عین آن از بین برود، پاک میشود. البته مالکیه میگویند فقط خاکستر آن پاک است، اما دودش نجس است.
| |
| | |
| شافعیه و حنابله: آتش از پاک کنندهها نیست، حتی خاکستر و دود چیزی که از نجاسات است و با آتش بسوزد نجس است.
| |
| | |
| امامیه: آتش دخالتی در پاک کردن ندارد. اگر با آتش و سوختن، استحاله صورت گیرد؛ مثل تبدیل آب به بخار یا چوب به خاکستر؛ آن چیز پاک میشود، در غیر این صورت پاک نمیشود.
| |
| | |
| 7. دباغی کردن
| |
| | |
| مالکیه، حنابله و امامیه: دباغی کردن از پاک کنندهها نیست. البته حنبلیها میگویند: پوست نجس دباغی شده را میشود در غیر مایعات استفاده کرد.
| |
| | |
| حنفیه و شافعیه: دباغی کردن، موجب پاک شدن پوست مردار میشود، جز پوست سگ و خوک. البته حنفیه فقط پوست خوک را استثنا کردند و قایل به پاک شدن پوست سگ به سبب دباغی هستند.<ref>الفقه على المذاهب الخمسة، ج 1، ص 29</ref>
| |
| | |
| 8. ندف (زدن پنبه و باز کردن آن با آلات پنبه زنی) <ref> ابن منظور محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 9، ص 325، دار صادر، بیروت،1414 ق</ref>
| |
| | |
| فقط حنفیه میگویند: پنبه نجس با زدن به وسیله آلات پنبه زنی، پاک میشود. <ref>الفقه على المذاهب الخمسة</ref>
| |
| | |
| 9. تصرف کردن در یک چیز
| |
| | |
| حنفیه: وقتی مقداری از گندم و مانند آن نجس شود و به همان مقدار در آن تصرف شود مثلاً خورده شود یا بفروشیم یا به کسی ببخشیم، باقی ماندهی آن پاک میشود.
| |
| | |
| 10. فرک (مالش دادن)
| |
| | |
| حنفیه: اگر منی با مالش دادن از بین برود چیزی که آغشته به آن بود پاک میشود و نیاز به آب کشیدن ندارد.
| |
| | |
| 11. مسح (دست کشیدن و برطرف نمودن اثر یک چیز)
| |
| | |
| حنفیه: اشیای صیقلی و صافی که آب در اجزای آنها نفوذ نمیکند؛ مانند آهن، مس و شیشه، به مجرد دست کشیدن و از بین بردن عین نجاست پاک میشوند و نیازی به آب نیست.
| |
| | |
| امامیه: از بین بردن نجاست از بدن حیوان به هر گونهای باشد، در پاک شدن بدن حیوان کفایت میکند، اما در ظرفها و لباسها و بدن انسان بعد از بر طرف نمودن عین نجاست باید با آب شسته شوند.
| |
| | |
| 12. آب دهان
| |
| | |
| حنفیه: وقتی پستان یا انگشت انسان، نجس شود با سه بار لیس زدن پاک میشود.
| |
| | |
| 13. غلیان و به جوش آمدن
| |
| | |
| حنفیه: وقتی روغن یا گوشت نجس به واسطه آتش به جوش بیاید پاک میشود.
| |
| | |
| امامیه: وقتی آب انگور به جوش بیاید نجس میشود، اما وقتی دو سوم آن با جوشیدن از بین برود باقی مانده آن و هر چیزی که با آن ملاقات کرده بود پاک میشود. <ref>الفقه على المذاهب الخمسة</ref> <ref>احکام مطهرات و نجاسات در فقه شیعه با فقه اهل سنت، چه تفاوتهایی ...
| |
| https://www.islamquest.net › archive
| |
| </ref>
| |
| | |
| =پانویس=
| |
| {{پانویس|2}}
| |
| | |
| [[رده:واجبات توصلی]]
| |
| [[رده:تطهیر]]
| |
| [[رده: فقه ]]
| |