ثمامیه: تفاوت میان نسخه‌ها

موسس این فرقه شخصی به نام ثمامه به ضمّ ثاء <ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج 1، ص 242</ref> از بندگان آزاد کرده بنی نمیر بود که در روزگار  [[مأمون]]، [[معتصم]] و [[واثق]]، پيشواى «قدريه» به شمار مى ‏رفت و در نزد ايشان گرامى بود. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 131

ابن المرتضى در كتاب «المنية و الامل» نام او را ابو عبد اللّه احمد بن ابى داوود ثمامة بن اشرس  مكنى به ابو معين نميرى و در طبقه هفتم از «معتزله» آورده و می گويد كه او در علم و ادب در عصر خود يكتا بود. وى از شاگردان ابو الهذيل علّاف به شمار مى‏ رفت. <ref>محمد جواد مشکور،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 131

ثمامه چون خودش معتزلی بود، از این رو عقاید معتزلیان را نزد مامون  مامون عباسی تبلیغ می کرد و می گفت که خداوند بندگانش را مجبور به شناخت خودش نمی کند و هیچ دخالتی در افعال بندگانش نمی کند و همچنین آنان را از کفر باز نمی دارد و آدمیان چون دیگر جانوران هیچ تکلیفی ندارند به همین دلیل زنديقان، عوام، دهريه و ترسايان در روز قیامت خاك خواهند شد و كودكى كه در همان کودکی بمیرد و چون تکیلفی نسبت به شناخت خدا ندارد سزاوار کیفر نیست و در قیامت به صورت خاک در خواهد آمد.همچنين معتقد بود که سراى اسلام، سراى شرك است و اسير گرفتن در آن حرام است. زيرا در نزد او اسير هرگاه آقاى خود را نشناسد به وى نافرمانى كرده است. گناه كار كسى است كه به ناچار پرودگار خود را بشناسد و سپس وی را نافرمانی وانکار کند.مسلم بن قتيبه در كتاب «مختلف الحديث» نوشته است كه ثمامه بن اشترس در روز جمعه مردمی را می بیند که از بیم آن که به نماز جمعه نرسند به سوی مسجد می دوند رو به دوستش می کند و می گوید آن خران و گاوان را بنگر. پس از آن گفت ببين اين مرد تازى با مردمان چه كرده است. شهرستانى می گويد كه ثمامه جامع بين سخافت دين و خلاعت نفس بود و مى گفت كه فاسق هرگاه بدون توبه بميرد در آتش جاودان خواهد ماند. و نیز معتقد بود که استطاعت همان سلامت و صحت اعضا و خالى بودن از آفات پيش از فعل است و معرفت متولد از نظر است و آن فعلى است كه مانند ساير متولدات آن را فاعلى نيست. به عقیده او، همه معارف ضرورى است و كسى كه ناچار به معرفت خدا نباشد، مأمور بدان نيست بلكه مانند ديگر حيوانات براى عبرت و بيگارى آفريده شده است. وی در باره انسان می گفت که او را فعلى جز اراده نيست و چيزهاى ديگر پديده‏ اى است كه براى آن پديدآورنده ‏اى نمى ‏باشد.ابن راوندى نقل می کند که از نگاه ثمامه عالم از جهت طبيعت فعل خداوند است و اين همان قولى است كه فلاسفه به آن معتقدند.