اراده الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

اراده الهی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۵۸

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ، ‏۲۸ اوت ۲۰۲۱

جز

جایگزینی متن - 'ي' به 'ی'

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۶٬۰۹۳

ویرایش

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 [[متکلمان مسلمان]] درباره اصل وجود اراده برای خداوند هم‌ عقیده اند،اما در معنا شناسی آن با هم اختلاف دارند. <ref>با استفاده از [[سعیدی‌ مهر]]، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۴۷.</ref>از جمله اختلافات بر سر ماهیت اراده الهی است که آیا اراده از [[صفات ذات]] است یا [[صفات فعل]]، قدیم است یا حادث.<ref>ر.ک، همان</ref> [[شیخ مفید]] معتقد است که اراده خدا نسبت به اعمال خودش که اراده تکوینی نام دارد، همان افعال اوست، اما اراده اش  نسبت به دیگر موجودات که اراده تشریعی نام دارد، امرش نسبت به آن افعال است.<ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref>علامه طباطبایی نیز دارای چنین عقیده ای می باشد.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref>
-بر همین مبنا وقتی بگویند که خدا اراده کرد تا انسان را خلق کند، یعنی این که خدا انسان را خلق کرد. <ref>ر. ک، سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۷.</ref> که مطابق با این آیه شریفه است «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُون»
+بر همین مبنا وقتی بگویند که خدا اراده کرد تا انسان را خلق کند، یعنی این که خدا انسان را خلق کرد. <ref>ر. ک، سبحانی، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۷.</ref> که مطابق با این آیه شریفه است «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ كُنْ فَیَكُون»
-فرمان او چنين است كه هر گاه چيزى را اراده كند، تنها به آن مى‏گويد: «موجود باش!»، آن نيز بی درنگ موجود می ‏شود. <ref>سوره یس، آیه 82</ref>این نحوه تفسیر از اراده الهی نشان می دهد که مطابق با عقیده شیخ مفید و علامه طباطبایی، این صفت می بایستی از صفات فعل خداوند باشد.<ref>طباطبایی محمد حسین، نهایة‌الحکمة، دفتر انتشارات اسلامی، ص۳۶۲ و۳۶۴؛ حسن‌ بیگی علی،مجله کلام اسلامی، سال 1383 خورشیدی، شماره 50، مقاله: اراده الهی، ص۱۰۷.</ref> شیخ مفید مدعی است که دیدگاهش برگرفته از  سخنان امامان علیهم السلام و نیز مطابق با عقیده اکثر علمای امامیه است. <ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref>
+فرمان او چنین است كه هر گاه چیزى را اراده كند، تنها به آن مى‏گوید: «موجود باش!»، آن نیز بی درنگ موجود می ‏شود. <ref>سوره یس، آیه 82</ref>این نحوه تفسیر از اراده الهی نشان می دهد که مطابق با عقیده شیخ مفید و علامه طباطبایی، این صفت می بایستی از صفات فعل خداوند باشد.<ref>طباطبایی محمد حسین، نهایة‌الحکمة، دفتر انتشارات اسلامی، ص۳۶۲ و۳۶۴؛ حسن‌ بیگی علی،مجله کلام اسلامی، سال 1383 خورشیدی، شماره 50، مقاله: اراده الهی، ص۱۰۷.</ref> شیخ مفید مدعی است که دیدگاهش برگرفته از  سخنان امامان علیهم السلام و نیز مطابق با عقیده اکثر علمای امامیه است. <ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۵۳.</ref>
 البته در این باره روایاتی نیز وارد شده و  مورد استشهاد قرار گرفته است. از جمله از امام صادق علیه السلام نقل شده است که مشیت خداوند را حادث و غیرازلی خوانده است. <ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۱۴۷.</ref>همچنین روایتی از امام کاظم علیه السلام نقل شده است که  اراده خداوند را همان فعل او معرفی کرده است. <ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۱۴۷</ref>.علاوه تعبیری از امام رضا علیه السلام به دست ما رسیده است که حضرت، مشیت و اراده را از صفات فعلی خداوند دانسته است. <ref>شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۹۸ق، ص۳۳۸.</ref>
@@ خط ۳۶: / خط ۳۶: @@
 با این حال در منابع مختلف اسلامی در این باره بحث های مفصلی شده است. ر. ک.<ref>نسفی، عبد الرحمان، شرح عقائد، ج۱، ص۱۰۵، عبد الخالق، زاهدان، المکتبة الإسلامیة.</ref>  <ref>ربانی گلپایگانی، علی، جبر و اختیار، ج۱، ص۷۸، قم مؤسسه تحقیقاتی سیدالشهداء، ۱۳۶۸ش.</ref> <ref>اصفهانی، شیخ محمدحسین، بحوث فی الأُصول، ج۱، ص۱۲، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۶ق.</ref>با توضیحاتی که در باره اراده تکوینی و تشریعی داده شد، متوجه تفاوت آن ها از هم می شویم که  متعلق اراده تکوینی، فعل شخص اراده کننده است؛ اما متعلق اراده تشریعی فعل شخص دیگر است. <ref>موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۳</ref>در اراده تکوینی تخلف رخ نخواهد داد و مراد به طور حتم واقع می شود اما در اراده تشریعی هیچ گونه اجباری مبنی بر انجام فعل وجود ندارد و می توان خواسته مرید را انجام نداد. <ref>با استفاده از مشکینی، اصطلاحات الاصول، ۱۳۷۱ش، ص۲۹؛ موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۲ و۱۸۳.</ref> فرق دیگر این که بر خلاف اراده تکوینی، متعلق اراده تشریعی فقط افعال اختیاری است.<ref>موسوی بجنوردی، منتهی الاصول، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۸۳.</ref>
-موارد استفاده از اراده تکوینی و تشریعی در قرآن بسیار است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۵۳و۱۶۹</ref> به عنوان مثال مقصود از اراده در سوره نساء آیه 82  <ref>مکارم شیرازی، آيات ولايت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۷</ref> و سوره مائده آیه 41  <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref>.و سوره قصص آیه 5  <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و سوره انفال آیه 7 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و نیز سوره احزاب آیه 33 مشهور به آیه تطهیر،  <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۹۲ و۳۰۳.</ref> اراده تکوینی است. و مقصود از اراده در آیه 185 سوره بقره، <ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶۱.</ref> و آیه اول و ششم سوره مائده. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۱۰۱</ref> اراده تشریعی است.
+موارد استفاده از اراده تکوینی و تشریعی در قرآن بسیار است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۵۳و۱۶۹</ref> به عنوان مثال مقصود از اراده در سوره نساء آیه 82  <ref>مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۷</ref> و سوره مائده آیه 41  <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref>.و سوره قصص آیه 5  <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و سوره انفال آیه 7 <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۸</ref> و نیز سوره احزاب آیه 33 مشهور به آیه تطهیر،  <ref>سبحانی، الاهیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۲۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۷، ص۲۹۲ و۳۰۳.</ref> اراده تکوینی است. و مقصود از اراده در آیه 185 سوره بقره، <ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۱۶۱.</ref> و آیه اول و ششم سوره مائده. <ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۱۰۱</ref> اراده تشریعی است.