جریان سلفی در اندونزی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

جمعیت محمدیه اکنون حدود یک هزار و یکصد و سی و سه (۱۱۳۳) بیمارستان و درمانگاه و دارالایتام و مراکز خیریه و همچنین حدود سه هزار مسجد را تحت پوشش خود دارد. وظیفه قسم الإعلام سازمان محمدیه انتشار کتاب های دینی و مجلات و منشورات اسلامی است. این بخش آثاری همچون کتاب مرشد العبادات و مرشد العقيده و مرشد الصلاه را به چاپ رسانده و نیز حدود بیست و هشت مجله و روزنامه دارد. مجلاتی مثل سوارا محمدیه به معنای صوت المحمديه، مجله العادل، مجله الفجر، مجله التربيه المحمديه، مجله نور المحمديه، مجله سوارا اسلام (صوت الاسلام)، مجله الجوهر و امثال آن. جماعت های وابسته به این سازمان عبارتند از: الجمعية العائشية، جمعية شباب المحمدية، جمعية الناشئة العائشية، اتحاد الطلبة الجامعيين المحمديين، اتحاد رجال الأعمال المحمديين و اتحاد المزارعين المسلمين الاندونيسيين. <ref>این بخش اقتباسی است از کتاب اندونيسيا بين حملات التنصيرية والدعوة الإسلامية من منتصف القرن العشرين إلى أواخره، تاليف محمد ریحان ناسوتيون، ص ۱۹۹-۲۰۳. این کتاب پایان نامه کارشناسی ارشد ایشان در كلية الدعوة الاسلامية طرابلس لیبی است و از آثار فراوانی در این زمینه استفاده کرده است که همگی دست اول این بحث می باشند. منشورات كلية الدعوة الإسلامية، چاپ اول، طرابلس، لیبی، ۲۰۰۲.</ref>

نهضت پرساتوان اسلام از دیگر سازمانهای سلفی نیز در سال ۱۳4۱ق/ 1923م/ 1302ش  توسط حاج زمزم و حاج محمد یونس تأسیس گردید، ولی از سال ۱۳4۳ق/۱۹۲۵م/4 ۱۳۰ش با حضور يك استاد هندی به نام احمد حسن که فردی سلفی و تحت تاثير شديد وهابیت بود این سازمان تبدیل به گروهی تندرو گردید.

سازمان رابطة العالم الاسلامی در سال ۱۳۸۹ق/۱۹6۹م/۱۳4۸ش در جاکارتا تأسیس کرد و مسئولیت این دفتر بر عهده محمد نصیر از رهبران  اسلامی اندونزی که ارتباطات نزديك و خوبی را با سعودی ها داشت گذاشته شد. محمد نصیر در سال ۱۹۱۳ق/۱۹۹۳م/ ۱۳۷۲ش از دنیا رفت تا آن زمان هم چنان رئیس این مجموعه بود. وی توانست مبالغ هنگفتی را از سعودی ها جهت ساختن  و بازسازی مساجد و سایر فعالیت ها در اندونزی دریافت کند.

در خصوص کمک های مالی سعودی در سالهای اخیر بر اساس گفته مسئول بخش تبلیغی رابطة العالم الاسلامی در جاکارتا بودجه این سازمان در اندونزی تدریجا و به مرور زمان کمتر شده است، به خصوص با توجه به این که حساب اصلی بانکی سازمان مذکور در نیویورك است و بعد از واقعه یازده سپتامبر سال 2001م/1421ق/۱۳۸۰ش ارسال پول به جاکارتا با دشواری های ویژه ای روبروشده است. در حال حاضر دفتر این سازمان به حسب آن چه خود آنها ادعا می کنند در جاکارتا ماهانه 600 میلیون روپیه یعنی حدود ۶۵۰۰۰ دلار دریافت می کنند که هزینه های دفتر مرکزی جاکارتا و حقوق ائمه جمعه و جماعت و اساتید و مدرسان در مناطق مختلف را پوشش می دهد.

مرکزی دیگری که با فعالیت های وهابی و سلفی مرتبط است، موسسه وحدت اسلامی است که به صورت رسمی در سال ۱4۲۳ق/۲۰۰۲م/۱۳۸۱ش در شهر ماكاسار تأسیس شد، ولی به گفته یکی از رهبرانش، از اواسط دهه ۸۰ فعالیت خود را آغاز کرده است. شکل گیری سازمان وحدت اسلامی به دلیل اختلافات داخلی ای بود که میان اعضای سازمان نهضت محمدیه درباره پذیرش یا عدم پذیرش مبانی قانون اساسی اندونزی پدید آمد. آن عده ای که این مبانی را نپذیرفتند دست به تأسیس سازمان «وحدت اسلامی» زدند. این موسسه که دغدغه اصلی اش آموزش و تبلیغ است دارای يك مدرسه شبانه روزی است و در کنار آن سازماندهی تعدادی از خطبا و سخنرانان اسلامی را برعهده دارد.

هر يك از شعبه های این موسسه تا حد زیادی به طور مستقل و غیر وابسته به مرکز خود عمل می کنند. پس از یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ م/۱4۲۱ق/۱۳۸۰ش برخی از شعبه های این سازمان متهم شدند که از سازمان های تروریستی حمایت های مالی به عمل می آورند. به همین دلیل شعبه های این موسسه در کرواسی، بوسنی، اتیوپی از فعالیت ممنوع شدند.

اگرچه موسسه حرمین به طور رسمی نمایندگی و شعبه ای در اندونزی ندارد، ولی چندین موسسه هم چون مدرسه اسلامي المناهل که از حمایت مالی آنان برخوردارند؛ نمایندگان غیر رسمی آنان محسوب می شوند. اگرچه تا سال ۱4۲۵ق/۲۰۰4م/۱۳۸۳ش نامی از مدرسه المناهل در میان نبود، ولی در این سال سازمان ملل متحد لیستی از موسسات مرتبط با فعالیت های تروریستی را منتشر کرد که یکی از این موسسات همين المناهل بود و به همین دلیل فعالیت این موسسه به اتفاق موسسه حرمین ممنوع اعلام شد. در اینجا شاید مناسب باشد ذکری هم از مدرسه اسلامی حرمین به میان آید. مسئولیت این مؤسسه را هدایت نور وحيد بر عهده دارد. وی فارغ التحصیل از کشور عربستان سعودی است و اخیرا به عنوان رئیس یکی از دو مجلس کشور اندونزی برگزیده شد. در سال ۱4۲5ق/۲۰۰4م/۱۳۸۳ش سازمان ملل متحد مدعی شد که این مدرسه به عنوان شعبه موسسه سعودی حرمین، با شبکه های تروریستی مرتبط است، ولی هدایت نور وحید هرگونه ارتباطی را با موسسه سعودی تکذیب کرد و البته پس از آن سازمان ملل از ادعای خود دست کشید. لازم به ذکر است اخیرا تحولاتی در حزب مترقی عدالت به رهبری هدایت نور وحید رخ داده و از بنیادگرایی نزديك به وهابیت به سوی اخوان المسلمین پیدا کرده است و نیز به تعامل با دیگر جریانات موجود در اندونزی پرداخته است.

از دیگر موسساتی که تحت تأثیر وهابیت قرار دارند، جبهه مدافعان اسلام است که در سال ۱4۰۱ق/۱۹۸1م/۱۳6۰ش توسط فردی به نام حبیب رزق تأسیس شد که عقاید تند و افراطی در خصوص امر به معروف و نهی از منکر دارد. اوفار التحصیل دانشکده علوم عربی و اسلامی جاکارتاست. این جبهه در سال های ۱4۲۳ق/ ۱۳۸۱ / ۰۲۰۰۲ م- ۱4۲4ق/۲۰۰۳م /۱۳۸۲ش و به خصوص در ماه مبارك رمضان حملات متعددی را به مراکز شبانه و سایر مراکزی که در آنها گناه و معصیت صورت می گرفت سازماندهی کردند. ظاهرا او و گروهش در حوادث آتش زدن منازل فرقه قادیانیه که اخیرا اتفاق افتاد در اندونزی نیز نقش داشته اند. این نوع حرکت دقیقا برگرفته از فعالیت هایی گروه متوی در عربستان است که این گروه در عربستان سعودی قانون و شرعا مجاز است که به دستگیری افراد مست و یا کسانی که به مساجد جهت اقامه نماز جماعت نمی روند و یا برخلاف شعایر دینی عمل می کنند، اقدام کند.

برخی معتقدند که دو مجله اصلاح گرای پانجی مشارکت از نهضت محمدیه و المسلمون از موسسه پرساتوان اسلام، پیام آور و گسترش دهنده اسلام تندرو بوده اند. گو این که پانجی مشاركت به رویکردهای مدرنیستی نیز اهتمام جدی داشته است. با همه اینها فعالیت وهابیت تندرو و رادیکال در عرصه مطبوعات با تاخیر نسبت به کتاب عمدتا در دو دهه اخیر و بخصوص پس از سقوط سوهارتو اتفاق افتاد.

در پایان مقاله؛ بی مناسبت نیست به گونه ای گذرا به تأثیر سید قطب و اخوان المسلمین در اندونزی بپردازیم. نیازی به ذكر ندارد که اگر چه میان وهابیت و گرایش اخوان المسلمين و پیروان سید قطب اشتراکاتی وجود دارد ولی نقاط افتراق آنها هم کم نیست. علمای وهابی معاصر معمولا اخوانی ها را مورد انتقاد قرار می دهند و با آنها مخالفت می کنند. در فتاوای روحانیون وهابی موارد متعددی را می توان یافت که اینان، مردم را از متابعت اخوانی ها منع می کنند و آنها را منحرف از اسلام می دانند و مدعی اند که اولا اخوان المسلمين از اسلام به عنوان ابزاری برای دست یابی به اهداف سیاسی خود استفاده می کند و ثانيا قرائت های نوینی را از اسلام ارائه می دهد. و اما جهت مشترك اینان این است که هر دو معتقدند که عقب افتادگی مسلمانان از قافله پیشرفت به دلیل مهجوریت آموزه های قرآن و سنت است و برای دست یابی به این پیشرفت باید مجددا بازگشت به قرآن و سنت نمود. دیدگاه های سید قطب و اخوان المسلمین تأثیر قابل توجهی در کشور اندونزی و به خصوص در میان نسل جوان داشته است.این تاثیر را از آغاز دهه ۸۰ که فعالیت های اسلامی دانشجویان در دانشگاه های سکولار اندونزی آغاز شد می توان مشاهده کرد.

العشرين إلى أواخره، تاليف محمد ریحان ناسوتيون، ص ۱۹۹-۲۰۳. این کتاب پایان نامه کارشناسی ارشد ایشان در كلية الدعوة الاسلامية طرابلس لیبی است و از آثار فراوانی در این زمینه استفاده کرده است که همگی دست اول این بحث می باشند. منشورات كلية الدعوة الإسلامية، چاپ اول، طرابلس، لیبی، ۲۰۰۲.