سازمان دیانت ترکیه: تفاوت میان نسخه‌ها

=سازمان امور ديانت ترکيه=

==تاريخچه تأسيس==

در دوران خلافت عثماني امور ديني به سازماني به نام "مشيخت" محول شده بود. رياست سازمان مذکور به عهده شيخ الاسلام بود. در سال 1920 اين گونه امور به وزارتخانه اي به نام "وزارت مشيخت، شريعت و اوقاف" واگذار گرديد.

در 3 مارس 1924 با هدف تفکيک امور ديني از سياست، وزارت مذکور منحل گرديد و به جاي آن سازماني به نام "رياست امور ديني" مطابق ماده واحده 429 ايجاد گرديد. اين سازمان وابسته به نخست وزيري مي باشد. اولين رييس سازمان فردي به نام "محمد رفعت افندي بره چي زاده" بود و رياست کنوني آن با آقاي محمد نوري ييلماز است.

در سال 1924 رياست امور ديني عبارت بود از: "رييس، هيأت مشاوره و مأموران مرکز". در سال 1927 به تشکيلات مذکور بخش هاي ديگري اضافه گرديد از جمله: رياست هيأت بررسي مصاحيف (کتب)، مديريت مؤسسات ديني و واحدهاي مديريت مأموران و سجل و مديريت اوراق و تحريرات.

با تصويب قانون شماره 5634 در 20 نيسان 1950 رياست امور ديني با توجه به شرايط روز تجديد ساختار شد. مطابق قانون اساسي بعضي از واحدهاي تشکيلات مرکز تغيير يافت، معاونت رياست سازمان ايجاد گرديد، دو مديريت به نام هاي مديريت خادمان (امور) خيريه و مديريت انتشارات به تشکيلات مذکور اضافه گرديد. مضاف بر اين، براي اولين بار نهاد واعظين سيار به وجود آمد و بدين ترتيب کليه واعظين به عنوان کادر حقوق بگير شناخته شدند. در سال 1951 نيز واحد حسابداري سرمايه گردان انتشارات ديني وابسته به مديريت انتشارات سازمان ايجاد گرديد.

در تاريخ 1965 مطابق قانون شماره 633 (مربوط به تشکيلات و وظايف رياست امور ديني ) اصلاحات ديگري در امورسازمان داده شد. براساس قانون مذکور، مأموران سازمان با عنوان "مجريان امور مربوط به مسايل اعتقادي، عبادت و اخلاق، تنوير اجتماع در امور ديني و اداره مکان هاي عبادت (مساجد) شناخته شدند. در واقع تغييرات جديد در سازمان مذکور با تصويب قانون بالا ايجاد شد.

سازمان ديانت از تاريخ تصويب قانون اساسي 1982، همان طور که در اصل مذکور ذکر گرديده، وظايف ديني خود را در داخل و خارج از کشور انجام مي دهد. به عبارتي، با رعايت لاييسم و همسو با دولت و به دور از مسايل سياسي انجام وظيفه مي نمايد.

==تشکيلات سازمان دیانت==

سازمان ديانت متشکل از تشکيلات مرکز، شهرستان ها و خارج از کشور مي باشد.

=== تشکيلات مرکز===

تشکيلات مرکز عبارتند از: رييس، معاون و واحدهاي ذيل الذکر:

1. واحدهاي اصلي:

1ـ1. شوراي عالي امور ديني

اين شورا عالي ترين مرجع تصميم گيري و مشورتي سازمان است که از يک رييس و 15 عضو و به تعداد کافي کارشناس تشکيل مي شود. خط مشي سازمان از طريق اين نهاد مشخص مي شود. پاسخ هاي ديني نيز به عهده اين نهاد مي باشد. در امور ديني تحقيق و بررسي مي کند و انتشار آثار سازمان با تصويب آن صورت مي پذيرد.

2ـ1. مؤسسه بررسي قرآن

اين مؤسسه عهده دار بررسي امور مربوط به انتشار قرآن است. به عبارتي، چاپ هر نوع قرآن به مجوز آن نيازمند است و بدون تأييد مؤسسه مذکور انتشار قرآن اعم از اين که از طرف سازمان يا انتشارات ديگر باشد ممکن نيست. اين مؤسسه در مورد قرآن تحقيقات علمي نيز انجام مي دهد.

3ـ1. رياست دايره خدمات ديني

اين دايره امور مربوط به توضيح مسايل ديني را عهده دار است. مسايلي از قبيل تعيين اوقات نماز، ايام ديني، هلال ماه و... به عهده اداره مذکور است.

4ـ1. رياست آموزش ديني

اين دايره امر آموزش ديني افراد شاغل در سازمان را به عهده دارد. اين آموزش سالانه بوده و افراد آموزش ديده با هدف شغلي در کلاس ها حضور مي يابند. امور مربوط به کلاس هاي قرآن نيز به عهده دايره مذکور است.

5ـ1. رياست دايره حج

برنامه ريزي و اجراي کليه امور مربوط به انجام حج و عمره حجاج بيت الله الحرام در داخل و خارج از کشور با دايره مذکورمي باشد. اين اداره در اجراي هدف فوق با ساير ارگان ها و مؤسسات نيز همکاري مي کند.

6ـ1. رياست بخش انتشارات ديني

انجام امور مربوط به انتشارات ديني (اعم از سمعي بصري، چاپ و...) به عهده بخش مذکور است. خدمات کتابخانه اي سازمان نيز با اداره فوق مي باشد.

7ـ1. رياست دايره روابط خارجي

ارائه خدمات ديني براي ترک ها (اعم از اتباع ترکيه و کشورهاي ترک زبان ) با دايره مذکور مي باشد. اجراي امور مرتبط با خدمات مذکور، برگزاري سمينارها و تشکيل کلاس براي افراد اعزامي به خارج، راهنمايي هيأت ها، گروه ها و افرادي که ازخارج آمده اند و با سازمان مذکور ارتباط برقرار مي کنند به عهده اين بخش است.

2. واحدهاي مشورتي و بازرسي

1ـ2. دايره بازرسي

2ـ2. دايره مشاوره حقوقي

3ـ2. رياست دايره تحقيق، برنامه ريزي و هماهنگي

3. واحدهاي پشتيباني

1ـ3. رياست دايره پرسنلي (کارگزيني)

2ـ3. رياست دايره اداري ـ مالي

3ـ3. مديريت به کاراندازي سرمايه گردان

4ـ3. کارشناسي دفاع اجتماعي

5ـ3. مديريت روابط عمومي و مطبوعاتي

6ـ3. مديريت مرکز اطلاع رساني

7ـ3. مديريت خدمات فني

=== تشکيلات شهرستان ها===

تشکيلات سازمان امور ديانت در شهرستان ها متشکل از: مفتي گري هاي استان ها و شهرها و مديريت هاي مرکز آموزش مي باشد.

1. مفتي گري ها

مراکز مفتي گري در استان ها و شهرستان ها تشکيل مي يابند.

در مفتي گري هاي استان ها: مفتي استان، معاون مفتي، مدير شعبه، واعظ، مدير کلاس قرآن، بازرس، کارشناس، متصدي، معلم کلاس قرآن، امام خطيب، مؤذن، خادم مسجد و ديگر پرسنل لازم حضور دارند.

در مراکز مفتي گري شهرستان ها: مفتي شهرستان، واعظ، متصدي، کارشناس، معلم قرآن، امام خطيب، مؤذن، خادم مسجد و... مشغول هستند.

2. مديريت هاي مراکز آموزشي

مراکز آموزشي سازمان ديانت در شهرهاي آنتاليا، بولو (Bolu)، الازيق (Elazig§)، ارض روم، کاستامنو، قونيه، استانبول، مانيسا و ترابوزان مستقر هستند. در مراکز آموزشي افرادي چون مدير مرکز، معلم، کارشناس، متصدي و... مشغول مي شوند.

=== تشکيلات خارج از کشور===

سازمان ديانت در کشورهايي فعاليت ديني دارد که اتباع ترکيه در آنها زيادند يا ترک زبان هستند. تشکيلات سازمان درسفارتخانه هاي ترکيه با عنوان رايزني به امور ديني و در کنسولگري هاي آن با عنوان وابسته امور ديني مستقرند.

== خدمات مهم سازمان ديانت ==

=== تشکيل نهاد عالي امور ديني===

اين نهاد به عنوان عالي ترين ارگان تصميم گيري و مشورتي سازمان ديانت است. نهاد مذکور داراي کميسيون هاي فتوا، انتشارات ديني و مطبوعات، خدمات ديني و ارشاد و موضوعات مي باشد. سالانه به حدود 1000 سؤال ديني به طور مکتوب پاسخ مي دهد. به طور شفاهي نيز به سؤالات ديني "استفتائات" جواب لازم مي دهد.

=== برگزاري اجلاس هاي مشورتي ديني===

سازمان ديانت از تاريخ تأسيس تاکنون دو بار در سال هاي 93 و 98 در آنکارا اجلاس هاي مشورتي ديني تشکيل داده است. در اجلاس اخير از پاتريک هاي ارمني، رومي، سورياني و فنري (از مسيحياني که در دوره عثماني کار ترجمه را عهده دار بودند) و خاخام هاي ترکيه و تعدادي نيز از خارج جهت شرکت در آنها دعوت شده بود.

هدف از برگزاري اجلاس هاي مذکور روشن ساختن اذهان عمومي در مورد مسايل ديني بود. در اجلاس 98 سه کميسيون تشکيل شده بود. کميسيون ديالوگ اديان، کميسيون حل مسايل ايجاد شده از تفسيرهاي مختلف ديني و کميسيون آموزش ديني. در اجلاس مذکور 39 تصميم با ماهيت استشاري به تصويب اعضاء رسيد.

=== برگزاري اجلاس مشترک ديني===

با کشورهاي ترک زبان، کشورهاي بالکان ـ قفقاز و جمعيت هاي ترک و مسلمان با هدف يافتن راه حل هاي مشورتي در خصوص خدمات ديني.

=== ايجاد بناي مساجد براساس يک نقشه و طرح واحد===

براساس قانون شماره 3194 (در مورد عمران مساجد) و ماده ضميمه آن (به شماره 4380) مصوب اول آگوست 1998 و همچنين ماده 23479 مصوب 30/9/98، مساجد بايد با توجه به نياز و شرايط محل ساخته شوند و پلان آنها نيز از لحاظ منظر با ساير مساجد همگوني داشته باشد. مساحت مساجد کوچک 2500 مترمربع، مساجد متوسط (مساجد سمت) 5000 مترمربع و مساجد بزرگ مرکزي 10000 متر مربع خواهد بود.

=== اداره امور مساجد===  

مطابق ماده 35 قانون شماره 633 مصوب 1998، تأسيس مساجد با اجازه سازمان ديانت ممکن است. اداره امور آن نيز به عهده آن سازمان است. مساجدي که بدون اخذ اجازه از سازمان مذکور جهت برگزاري عبادت ايجاد شده اند، در ظرف سه ماه به آن سازمان تحويل داده خواهند شد.

=== اداره مرکز تحقيق، توسعه و اسناد (AR-GED)===

اين مرکز وابسته به مؤسسه عالي امور ديني سازمان ديانت مي باشد. در تاريخ 1996 تأسيس شد. به شبکه اينترنت متصل است. اطلاعات مربوط به سازمان، فعاليت هاي سازمان، اوقات نماز، انتشارات سازمان، مسايل مربوط به حج، استفتائات ديني و خبررساني ميان تشکيلات سازمان از طريق شبکه مذکور قابل دريافت است.

=== مدیریت مرکز تحقيق و ديالوگ بين المللي===

اين مرکز پيرو مصوبه اجلاس "اسلام آور آسيا" توسط سازمان ديانت ايجاد شد. برقراري نشست هاي متوالي با صاحب نظران اديان ديگر از وظايف مرکز مذکور است. ابراز تبريکات مربوط به ميلاد حضرت عيسي (ع) نيز با آن مرکز مي باشد. برگزاري کنگره سال 1999 اين مرکز که در آن مقرر شد:

1ـ فعاليت هاي اجرايي دنياي مسيحيت پيگيري و از طريق انتشارات لازم، اطلاعات مربوط به ترکيه به صورت سمعي و بصري براي ميهمانان خارجي ترکيه فراهم گردد.

2ـ از طريق مأموران سازمان امر آگاه سازي توريست هاي دنياي مسيحيت با تکيه بر مهمان پروري سنتي ترکيه و اصول خوشبينانه دين اسلام دنبال شود.

=== خدمات ديني===

سازمان ديانت با رعايت اصول قانون اساسي و به دور از هرگونه نگرش سياسي، امر تبليغ و انتشار اصول عاليه ديني از قبيل اتحاد، برابري، فداکاري، تعاون، برابري، محبت، احترام، خوشبيني، حمايت و... در ميان انسان ها را عهده دار است. ارشاد و راهنمايي مردم از لحاظ معنوي و معادي و ايضاح آن در مورد

چيزهايي که موجب تضعيف نظم جامعه (شراب، قمار، موادمخدر، روابط غيراخلاقي و...) مي شوند نيز از اقدامات سازمان مي باشد. فعاليت هاي ديني علاوه بر مساجد در مدارس، بيمارستان ها، زندان ها، کارخانجات، کوي دانشجويي، خانه سالمندان، مهدهاي کودک و... (در صورت درخواست آنها) انجام مي پذيرد. مضاف بر آن برگزاري کنفرانس به ويژه در شرق و جنوب شرقي ترکيه از فعاليت هاي سازمان مي باشد. حضور در راديو و تلويزيون هاي محلي با هدف ارشاد مردم از ديگر اقدامات سازمان است. برقراري برنامه هاي ارشاد و وعظ در ماه مبارک رمضان، ايام مبارک و ميلاد حضرت پيامبر و... نيز توسط مبلغان سازمان انجام مي گيرد. خدمات سازمان منحصر به موارد بالا نيست بلکه در زمينه هاي مختلف ديني حضور سازمان ملموس است، حضور در دانشگاه ها و دانشکده هاي الهيات و مدارس امام خطيب، خطبه هاي نماز و... از جمله خدمات ديگر آن سازمان است.

=== خدمات آموزشي===

1ـ فعاليت هاي آموزشي ديني متعدد

سازمان ديانت خدمات آموزشي ديني را در مناطق مختلف دنبال مي کند. به طوري که حدود 3683 کلاس آموزش قرآن، حفظ سوره هاي نماز و دعا و اطلاعات مختصر ديني برقرار کرده است. فعاليت هاي آموزشي سازمان به صورت سمعي و بصري است. تهيه کاست هاي مربوط به قرآن، وعظ و... فيلم هاي کارتوني آموزش ديني براي کودکان، سريال ها و فيلم هاي مستند، برنامه هاي آماده براي پخش از راديو و تلويزيون، برنامه هاي سمعي و بصري موسيقي مذهبي، پخش سمعي و بصري برنامه هاي ديني از کانال هاي تلويزيوني خصوصي و دولتي، به ويژه از کانال TRT4 در خلال ساعت هاي 23ـ21 شنبه ها از جمله فعاليت هاي آموزشي سازمان مي باشد.

2ـ کلاس هاي ويژه آموزش پرسنل سازمان

در 9 مرکز آموزش سازمان امر تعليم پرسنل شاغل در مناطق مختلف انجام مي پذيرد. در مدت 3 سال تعداد 4648 نفر در مراکز آموزشي مذکور آموزش ديده اند. علاوه بر اين، دو مرکز آموزشي استانبول و قونيه به عنوان مراکز ويژه آموزشي تعيين شده اند. در مراکز مذکور از سال 1976 تاکنون تعداد 531 نفر آموزش ديني به عنوان شغل ديده اند. در کلاس هاي مذکور پرسنلي که از دانشکده هاي الهيات فارغ التحصيل شده اند مدت 5ـ2 سال به امر يادگيري تخصصي دين مشغول مي شوند و افراد موفق با عنوان مفتي و واعظ منصوب مي شوند.

3ـ برقراري کلاس هاي مربوط به اذان و خطابه

کلاس هاي مذکور با هدف آموزش اذان خواني با صداي خوش و همچنين ايراد خطابه و سخنراني به شيوه امام خطيب ها تشکيل مي گردند. تاکنون حدود 1051 نفر مؤذن و 5678 نفر امام خطيب از کلاس هاي مذکور فارغ التحصيل شده اند.

=== خدمات انتشاراتي===

سازمان در مورد مسايل ديني فعاليت هاي انتشاراتي، سمعي و بصري و… را به صورت مداوم انجام مي دهد. به طوري که تاکنون 434 اثر در زمينه هاي علمي، ادبي، آموزشي، مرجع، عمومي، کودک، بزرگان ترک، اسلام، کتاب هاي جيبي و آثارهنري منتشر ساخته است.

از طرف ديگر اداره انتشارات ديني سازمان، با هدف حراست از فرهنگ ترک حدود 3 ميليون اثر را به 14 زبان (ترکي، عربي، انگليسي، آلماني، فرانسوي، آذري، قزاقي، ازبکي، قرقيزي، تاتاري، ترکمني، روسي، آلبانيايي و گرجي) منتشر ساخته و به کشورهاي مختلف ارسال داشته است.

در پايان سال 1999 چاپ و انتشار يک ميليون اثر ديگر نيز برنامه ريزي شد.

تقويم 12 برگي نيز در حدود 5/2 ميليون عدد در حال چاپ مي باشد. تقويم هاي ديواري مذکور در کشورهاي اروپايي و آمريکا و همچنين در داخل کشور توزيع مي شود.

سازمان علاوه بر آثار مذکور، ماهنامه، مجله کودکان و فصلنامه نيز دارد. اين آثار به طور مرتب منتشر و توزيع مي گردند. بروشورهايي نيز از طرف سازمان با عناوين "اسلام راه سعادت" با تيراژ 600 هزار و "مساجد ما" با تيراژ 245 هزار نسخه منتشر مي گردد. اين بروشورها مجاني هستند.

=== خدمات مربوط به حج و عمره===

کليه امور مربوط به حج از تاريخ 1979 به سازمان ديانت محول شده است. آژانس هاي سياحتي نيز مطابق مصوبه هيأت وزيران (مورخ 1988) مي توانند زير نظر سازمان ديانت امر انتقال و انجام امور مربوط به اعزام حجاج به عربستان را عهده دارگردند. اين سازمان در مورد حجاج کشورهاي ديگر نيز به مقامات عربستان توصيه هاي لازم را مي نمايد. ارائه خدمات بهداشتي نيز از اقدامات سازمان براي حجاج بيت الله الحرام مي باشد. به طوري که در شهرهاي مکه، مدينه و عرفات و مني مراکز بهداشتي سازمان مستقر مي شوند. اين مراکز کليه معالجات حتي اعمال جراحي را نيز انجام مي دهند. حجاج کشورهاي ديگر نيز مي توانند از خدمات بهداشتي سازمان بهره مند شوند.

انجام عمره تا سال 1984 به صورت آزاد بوده است. با تصويب هيأت وزيران در تاريخ مذکور امور مربوط به اعزام عمره به سازمان ديانت محول شد. امور مربوط به عمره مقيد به زمان و مکان خاصي نيست.

=== نشست هاي ناحيه اي====

سازمان ديانت با هدف ارزيابي عملکردهاي خود و حل مسايل مشابهي که در جريان اجراي خدمات خود با آنها مواجه مي شود، در نواحي مختلف ترکيه نشست هايي را با مشارکت مفتي ها، واعظان و مأموران ديني خود تشکيل داده است.

=== گردهمايي رؤسا و اعضاي هيأت علمي دانشکده هاي الهيات====

سازمان به منظور تبادل نظر رؤسا و اعضاي هيأت دانشکده هاي الهيات و مديران مدارس عالي ديني سازمان در سال هاي 1996 و 1998 نشست هاي مشترکي را ترتيب داد. اين نشست ها در آنکارا برگزار شدند.

=== خدمات رايانه اي===

تشکيلات مرکزي و شهرستاني سازمان ديانت با هدف تسريع در امور و ايجاد ارتباط هماهنگ با يکديگر مجهز به امکانات رايانه اي مي باشد. در حال حاضر در مفتي گري هاي هشتاد شهرستان و 635 بخش رايانه وجود دارد که از ميان آنها رايانه 8 شهرستان و 69 بخش به رايانه مرکزي متصل هستند.

=== تحقيقات===

سازمان ديانت تحقيقات مختلفي را در زمينه بررسي تأثيرات خدمات ديني خود به جامعه و نيز براي متنوع ساختن فعاليت ها و خدماتش انجام داده و نتايج حاصله را مورد ارزيابي قرار مي دهد.

===فعاليت هاي مربوط به تعيين اول ماه هاي قمري===

سازمان ديانت در سال 1978 کنفرانسي را در استانبول ترتيب داد که هدف آن مشخص ساختن اول ماه هاي قمري بود.

در اين رابطه همکاري هايي را با رصدخانه قنديلي (Kandili) به عمل آورد که نتيجه آن تعيين اول ماه هاي قمري تا سال 2000 بود. با مشخص شدن آن اوقات نماز نيز به صورت جدول تهيه شده و به کشورهاي اسلامي ارسال مي گردد.

علاوه بر آن، فعاليت هاي مربوط به تهيه حساب (ماه ها) و نقشه ها در حال انجام است که بعد از اتمام به رصدخانه مذکور عرضه خواهد شد.

تعيين ساعات افطار و امساک (ماه رمضان) نيز از فعاليت هاي سازمان است که بعد از تهيه شدن به کشورهاي اسلامي و نواحي ترکيه ارسال گرديد.

در شبکه اينترنت نيز پرونده اي با عنوان (Diyanet Web) تشکيل شده است. در پرونده مذکور اطلاعاتي از جمله اوقات نماز، تعيين قبله نماز، تعيين صد ساله آغاز اعياد رمضان و قربان، ايام مبارک، اوايل سال هاي هجري، روزها و شب هاي ديني سال 1999ـ2000، ايام تعطيلات رسمي و ديني سال، مقررات مربوط به تقويم ها و… وجود دارد.

=== خدمات مربوط به مسجد===

سازمان در 120 مسجد کشورهاي اروپايي با 795 نفر مبلغ ديني موقتي خدمات ديني را به اتباع ترک عرضه مي نمايد. در کنار امامت نماز و وعظ و نصيحت، در برگزاري کنفرانس نيز با ترک هاي مقيم اروپا همکاري لازم به عمل مي آيد.

=== خدمات آموزشي و اجتماعي===

مبلغان سازمان در خصوص آموزش ديني و برگزاري قرآن نيز به حدود 55 هزار کودک ترک خدمات لازم را ارائه مي نمايند. اين کلاس ها در انجمن هاي ترک تشکيل مي شوند. در انجمن مذکور در کنار آموزش هاي ديني، آموزش هاي خياطي، گلدوزي، کامپيوتر، زبان خارجي و ترکي و… نيز به علاقمندان داده مي شود. مبلغان ديني امر عيادت از بيماران و زندانيان و مراجعه به منازل را هم با هدف حمايت و رفع مشکلات آنان عهده دار هستند.

ترکاني که در خارج از کشور فوت مي نمايند، دفن جنازه آنها با همکاري نمايندگان سازمان انجام مي گيرد. مبلغان ديني در مراسم نکاح و ختنه و... هموطنان ترک در کشورهاي خارجي شرکت کرده و احساسات ديني و ملي آنان را تقويت مي نمايند.

=== خدماتي که سازمان به کشورهاي بالکان ـ قفقاز و جوامع ترک و مسلمان===

1ـ خدمات ديني

155 نماينده ديني، 39 معلم ديني، 2 رايزن ديني و 2 وابسته ديني خدمات ديني را به مسلمانان و ترک هاي ساير کشورها عرضه مي کنند.

2ـ خدمات آموزشي

بعد از انحلال شوروي، فعاليت هاي ديني سازمان در ميان جمهوري هاي بالکان ـ قفقاز و آسياي ميانه آغاز گرديد. از جمله اقدامات موارد ذيل هستند:

الف ـ ايجاد دانشکده الهيات باکو در 93ـ1992

تعداد دانشجويان دانشکده 280 نفر است و اولين فارغ التحصيلان آن مربوط به سال 7ـ1996 مي باشد. در کنار دانشکده مذکور مدرسه ترک ـ باکو نيز با 177 نفر دانش آموز شروع به کار کرد.

ب ـ افتتاح دانشکده الهيات در شهر OSH قرقيزستان با همکاري دانشگاه آنکارا در سال 94ـ1993

کلاس هاي آمادگي و کلاس اول دانشکده در ترکيه و کلاس هاي 2 و 3 و 4 آن در دانشگاه OSH قرقيزستان برقرار است. تعداد دانشجويان آن 220 نفر است.

ج ـ افتتاح دانشکده الهيات در دانشگاه مختوم قلي ترکمنستان در سال 95ـ1994

دانشکده مذکور توسط دانشگاه Uludag اداره مي شود. کلاس هاي آمادگي و کلاس هاي اول آن در ترکيه و بقيه در عشق آباد برقرار است. تعداد دانشجويان آن 100 نفر است.

ساختمان دانشکده مدرسه الهيات و خوابگاه دانشجويي آن توسط بنياد ديانت ترکيه ايجاد شده است.

د ـ افتتاح يک مدرسه در نخجوان با برنامه هاي وسيع ديني توسط بنياد ديانت ترکيه در سال 95ـ1994

هـ ـ افتتاح مدرسه ديني کمال آتاتورک در شهر Kostence روماني در سال 1996

تأمين معلم و امکانات درسي آن به عهده سازمان ديانت مي باشد. براساس توافق بين دو کشور ترکيه و روماني، فارغ التحصيلان مدرسه مذکور نيازهاي ديني اقليت ترک ـ مسلمان آن کشور را برطرف خواهند کرد.

و ـ افتتاح دانشکده هاي الهيات در افغانستان و داغستان در 97ـ1996

دانشجويان دانشکده هاي مذکور کلاس هاي مربوط به دوره آمادگي را در دانشگاه سليمان دميرل و ارجيس مي بينند.

ز ـ افتتاح دانشکده الهيات در قرقيزستان در سال تحصيلي 98ـ1997

اين دانشکده با همکاري دانشگاه قرقيرستان و دانشکده الهيات دانشگاه سلجوق ترکيه اداره مي شود. تعداد دانشجويان آن در مرحله آمادگي و کلاس اول 56 نفر بود.

ح ـ ايجاد سه مدرسه امام خطيب و انستيتوي عالي اسلام در صوفيه بلغارستان

کليه نيروها و امکانات مدارس مذکور از طرف بنياد ديانت ترکيه تأمين شده است. کتاب هاي آنها نيز با همکاري نخست وزير و بنياد ديانت ترکيه منتشر شده است.

3ـ ايجاد مسجد

الف ـ مسجد قاضي ارطغرل در عشق آباد

بناي مسجد مذکور در جريان سفر سليمان دميرل به ترکمنستان در سال 1992 مطرح شد و امور آن به سازمان ديانت محول گرديد. ساختمان مسجد ياد شده در زميني به مساحت 27000 متر مربع در تاريخ 1993 آغاز گرديد.

عمده هزينه مسجد فوق که داراي يک مرکز فرهنگي نيز مي باشد توسط سازمان ديانت تأمين گرديد. ظرفيت آن حدود5000 نفر است. افتتاح مسجد و مرکز ياد شده در سال 1998 با حضور رييس جمهور ترکيه و ترکمنستان انجام شد. آن مسجد داراي 3 نيم قبه، 4 مناره و صحن مي باشد.

ب ـ مسجد نورالدين ارسين پاشا در قبرس

اين مسجد در شهر گيرنه (Girne) قبرس شمالي با طرح معماري ترک ـ عثماني و با دو مناره در 1999 افتتاح گرديد. ظرفيت آن 600 نفر است.<ref>http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-countries/item/150-1390-02-25-18-51-10</ref>